Người đầu tiên vào vũ trụ là ai
|
Ngày 12/4/1961, nhà du hành vũ trụ Yuri Gagarin đã trở thành người đầu tiên bay vào không gian, đánh dấu bước tiến vượt bậc của chương trình hàng không vũ trụ Liên Xô. Sự kiện đồng thời cũng là đón giáng mạnh đối với tham vọng chinh phục không gian của Mỹ. Chuyến bay kéo dài tổng cộng 108 phút trên tàu vũ trụ Phương Đông (Vostok 1) cũng giúp phi công Gagarin, lúc đó 27 tuổi trở thành người đầu tiên di chuyển quanh quỹ đạo Trái đất. Tàu vũ trụ Vostok 1 đã di chuyển quanh Trái đất ở độ cao tối đa là 301km, hoàn toàn dưới sự chỉ dẫn của một hệ thống điều khiển tự động.
Tuyên bố duy nhất của phi hành gia Gagarin trong chuyến bay đó là: "Chuyến bay đang diễn ra bình thường. Tôi khỏe".
Sau khi thông tin về chuyến đi lịch sử của Gagarin được loan báo, chàng phi công điển trai, khiêm tốn ngay lập tức trở thành nhân vật nổi tiếng toàn thế giới.
Gagarin sau đó được trao tặng rất nhiều huân chương và danh hiệu cao quý, gồm cả Huân chương Lênin và Danh hiệu Anh hùng Liên bang Xô viết. Nhiều nơi thuộc Liên Xô đã dựng tượng đài và đặt tên các đường phố theo tên Gagarin để vinh danh phi công đầu tiên bay vào vũ trụ.
Việc Liên Xô đưa thành công người đầu tiên vào không gian ngày 12/4/1961 là đòn giáng mạnh đối với Mỹ, vì nước này đã lên lịch cho chuyến bay đầu tiên vào vũ trụ vào tháng 5/1961. Hơn thế nữa, mãi tới tháng 2/1962, chương trình không gian của Mỹ mới phóng thành công tàu vũ trụ Friendship 7, đưa phi hành gia John Glenn di chuyển 3 vòng quanh quỹ đạo Trái đất. Vào thời điểm đó, Liên Xô đã gặt hái một thành tựu khác, đi trước Mỹ một bước trong "cuộc đua không gian", thông qua chuyến bay vào vũ trụ của Gherman Titov trên tàu Vostok 2 vào tháng 8/1961. Phi hành gia Titov đã di chuyển 17 vòng quanh quỹ đạo Trái đất và có hơn 25 giờ thám hiểm không gian.
Đối với Liên Xô, các thành tựu trên là minh chứng cho thấy sự ưu việt của chủ nghĩa cộng sản so với chủ nghĩa tư bản. Song, đối với những người làm việc trong chương trình Sputnik (dự án đưa vệ tinh đầu tiên vào không gian năm 1957) và sau đó là Vostok, các thành công còn gắn liền với tài năng của nhà khoa học, kỹ sư Sergei Pavlovich Korolev. Korolev được coi là nhà thiết kế tên lửa hàng đầu của Liên Xô, giúp Liên Xô vượt lên trên Mỹ trong cuộc đua chinh phục không gian vào những thập niên 1950 - 1960. Không giống như đồng nghiệp Mỹ Wernher von Braun, vai trò nòng cốt của Korolev trong chương trình không gian của Liên Xô được giữ bí mật cho đến khi ông qua đời vào năm 1966. Trong suốt thời gian làm việc, những người không liên quan chỉ biết đến Korolev với mật danh "Tổng công trình sư".
Với đóng góp to lớn, ông Korolev từng hai lần được phong danh hiệu Anh hùng lao động (1956 và 1961), nhận giải thưởng Lênin 1957, ba lần được trao tặng Huân chương Lênin và là thành viên Viện Hàn lâm khoa học Xô viết từ năm 1958. Tên của ông cũng được đặt cho một con đường ở Moscow. Sau khi Korolev qua đời vào năm 1966, ông được an táng tại nghĩa trang dưới chân tường Điện Kremlin, một vinh dự lớn lao dành cho những cá nhân xuất sắc, có nhiều cống hiến cho Liên Xô. Quay trở lại với Gagarin, sau sứ mệnh lịch sử với tàu Vostok 1, ông trở thành giám đốc đào tạo tại Trung tâm huấn luyện phi hành gia của Liên Xô ở ngoại ô Moscow. Về sau, trung tâm này được đổi tên theo tên ông. Gagarin mất năm 1968, khi chiếc máy bay MiG-15 ông đang lái thử nghiệm gặp tai nạn. Ông cũng được an táng tại nghĩa trang dưới chân tường Điện Kremlin. Tuấn Anh Cả thế giới chấn động trước thảm kịch kép chưa từng thấy: hai vụ tai nạn tàu xảy ra riêng rẽ ở hai khu vực khác nhau trên thế giới, trong cùng ngày, đã giết chết gần 400 người. Ngày 11/4/2001, Trung Quốc đồng ý thả 24 quân nhân Mỹ, sau khi Washington "rất lấy làm tiếc" về việc phi công Trung Quốc thiệt mạng trong vụ va chạm giữa máy bay hai nước. Vào ngày 10/4/2010, chiếc phi cơ chở vợ chồng Tổng thống Ba Lan Lech Kaczynski cùng nhiều quan chức cấp cao đã bị rơi ở miền tây nước Nga. Julius và Ethel Rosenberg là những công dân Mỹ đầu tiên và cũng là cuối cùng bị chính phủ nước này xử tử vì tội hoạt động gián điệp kể từ 1953 tới nay. Ngày 9/4/2003, bức tượng cao 12m của Tổng thống Saddam Hussein trên Quảng trường Firdos tại thủ đô Baghdad của Iraq bị kéo đổ.
Chuyến bay Vostok-1 hoàn toàn tự động vì không ai có thể đảm bảo chắc chắn rằng phi hành gia có thể làm việc trong điều kiện không trọng lực. Gagarin được cấp một mã đặc biệt, cho phép ông kích hoạt điều khiển bằng tay của con tàu vũ trụ trong tình huống khẩn cấp. Trong ảnh, ông Gagarin ngồi tại một phòng thí nghiệm kỹ thuật tại trung tâm huấn luyện Cosmonaut ở Star City năm 1964. Ảnh: Sputnik
Trước khi chuyến bay diễn ra, các cơ quan tin tức của Liên Xô đã chuẩn bị ba báo cáo khác nhau. Chúng dự định được sử dụng tùy theo tình huống sứ mệnh thành công, phi thuyền không đi vào quỹ đạo và rơi xuống đại dương hay nơi nào đó trong rừng, thậm chí là cái chết của phi hành gia. Bức ảnh này là một cảnh quay trong bộ phim 10 năm kỷ nguyên khám phá vũ trụ, khi Gagarin chào tạm biệt trước lúc lên phi thuyền. Ảnh: Sputnik
Con tàu vũ trụ Vostok-1 cất cánh ngày 21/4/1961, từ trung tâm phóng Baikonur ở Kazakhstan. Từ cấp thượng úy, sau khi trở về, Gagarin trở thành vị thiếu tá nổi tiếng nhất thế giới lúc bấy giờ. Ảnh: Sputnik
Hai ngày trước chuyến bay, Yuri Gagarin viết một lá thư tạm biệt cho người vợ là Valentina phòng khi tình huống xấu xảy ra. Valentina nhận được lá thư này năm 1968, trong vụ tai nạn đã cướp đi mạng sống của chồng bà. Trong ảnh là ông và vợ Valentina. Ảnh: Sputnik
Yuri Gagarin đến sân bay London, Anh, ngày 1/7/1961. Ảnh: AP
Nữ hoàng Elizabeth II đã chụp một bức ảnh cùng phi hành gia khi ông đến Anh, trái với quy tắc xã giao thông thường. Giải thích về hành động này, Nữ hoàng Elizabeth II nói rằng Gagarin không phải một người bình thường, mà là người trở về từ vũ trụ. Trong ảnh, Gagarin đang cầm huy chương vàng do Hiệp hội nghiên cứu các hành tinh của Anh trao tặng. Ảnh: AP
Yuri Gagarin là người đàn ông của gia đình. Ông kết hôn và có hai người con gái. Bé gái thứ hai chào đời khoảng một tháng trước chuyến bay vào vũ trụ. Trong ảnh, nhà du hành đang chơi đùa cùng hai con Galina và Yelena. Ảnh: Sputnik
Trong ảnh là Yuri Gagarin trước khi thực hiện chuyến du hành vũ trụ trên tàu Vostok ngày 12/4/1961. Ảnh: Sputnik
Gagarin sinh ra ở Smolensk, một vùng lãnh thổ từng bị Đức quốc xã chiếm đóng trong Thế chiến II. Thông tin này từng là một bí mật trong thời Xô viết. Gagarin chụp ảnh cùng cha ông, Alexey Gagarin và mẹ Anna. Ảnh: Sputnik
Việc tuyển chọn ứng viên cho nhiệm vụ vũ trụ do một nhóm chuyên gia đặc biệt thực hiện. Các nhà tâm lý học khi đó mô tả Yuri Gagarin rằng: "Trong các môn thể thao, Yuri là người đi đầu. Anh ấy sẵn sàng giành chiến thắng, ý thức về mục tiêu, tinh thần cạnh tranh và tinh thần đồng đội là minh chứng cho điều đó. Từ yêu thích của Yuri là 'công việc'. Anh ấy tự tin với kỹ năng vốn có. Người đàn ông này lịch sự, cởi mở, tế nhị và đúng giờ, không những thế còn có trí nhớ tốt và khả năng phát triển trí tuệ cao. Anh ấy sẽ đấu tranh bảo vệ quan điểm cá nhân bất chấp mọi thứ, miễn là điều đó đúng". Ảnh: Sputnik
Anh Hoàng (Theo Sputnik News) |
