Ly hợp ma sát 1 đĩa thường đóng là gì năm 2024

- Khi động cơ làm việc, bánh đà quay, đĩa ma sát bị đẩy áp chặt lên bánh đà thông qua đĩa ép. Nhờ lực ma sát, các chi tiết trên tạo thành một khối cùng quay theo bánh đà.

- Muốn tách ly hợp, đạp pédale (pê-đan) (thường gọi là đạp côn) thông qua đòn bẩy và khớp nối, bạc mở bị đẩy vào kéo đĩa ép ra.

- Lúc này đĩa ma sát ở trạng thái tự do, các bề mặt bị hở ra và mômen động cơ không thể truyền qua dĩa tới trục sơ cấp hộp số.

- Để ngắt li hợp, đối với 1 số loại ly hợp cần phải ép khớp trượt vào đầu cần bẩy hoặc lò xo màng, nhưng đối với 1 số bộ ly hợp khác cần phải kéo khớp trượt đầu cần bẩy hoặc đầu lò xo màng ra.

Có nhiều loại ly hợp, tùy theo cách phân loại chúng ta sẽ có những loại ly hợp khác nhau.

Phân loại theo cách điều khiển chúng ta sẽ có loại điều khiển do lái xe và loại tự động.

Nếu phân loại theo cách truyền mômen xoắn từ cốt máy đến trục của hệ thống truyền lực, chúng ta sẽ có ly hợp ma sát, ly hợp thủy lực, ly hợp nam châm điện và ly hợp liên hợp.

Hiện nay, trên ôtô ly hợp ma sát là loại được sử dụng nhiều nhất.

Ngoài ra ly hợp thủy lực cũng đang được phát triển vì nó có ưu điểm căn bản là giảm được tải trọng va đập lên hệ thống truyền lực

Ly hợp một đĩa chỉ gồm một đĩa ép và một đĩa ma sát. Diện tích tiếp xúc của đĩa ma sát với bánh đà được tính bằng công thức:

Do các động cơ hiện nay có công suất lớn, nên yêu cầu về việc truyền mô-men cũng trở nên quan trọng. Để có thể truyền được lượng mô-men lớn thì phải tăng diện tích tiếp xúc của đĩa ma sát và bánh đà, đồng nghĩa với việc kích thước ly hợp tăng lên.

Hình 1: Tăng kích thước ly hợp giúp truyền được mô-men lớn hơn​

Nhưng như vậy sẽ có một số vấn đề: Chiếm không gian trong khoang máy, tăng tải cho trục khuỷu(gây rung). Để giải quyết điều này, các kỹ sư đã chế tạo ra loại ly hợp nhiều đĩa, phổ biến là loại hai đĩa. Ly hợp hai dĩa này sẽ tăng thêm diện tích ma sát mà không hề tăng kích thước ly hợp. Ngoài ra, loại này còn có thêm đĩa dẫn động, nằm giữa hai đĩa ma sát, còn lại thì các bộ phận khác vẫn như loại một đĩa.

Hình 2: Ly hợp hai đĩa

Hình 3: Ly hợp hai đĩa còn có thêm đĩa dẫn động​

Ly hợp hai đĩa thường thấy trên các dòng xe thương mại tải trọng lớn.

2. Nguyên lý hoạt động ly hợp hai đĩa​

Nguyên lý hoạt động của ly hợp nhiều dĩa nói chung, hai đĩa nói riêng thì đều tương tự như loại một đĩa:

• Đóng ly hợp: Lực ép từ lò xo, ép bề mặt ma sát của đĩa ép, đĩa ma sát, đĩa dẫn động và bánh đà lại với nhau thành một khối. Nối đường truyền mô-men từ động cơ đến hộp số.
• Ngắt ly hợp: Khi người lái đạp bàn đạp ly hợp, càng ngắt ly hợp ép ổ bi T vào lò xo lá, làm tách rời các đĩa với nhau. Lúc này, đường truyền mô-men bị ngắt.

Hình 4: Ngắt ly hợp​

Ly hợp loại này có các đĩa ma sát được đặt xen kẽ với các đĩa dẫn động, và hoạt động trong bể dầu, nếu bạn có thích thú với các loại xe mô-tô phân khối lớn, thì bạn sẽ thấy chúng thường sẽ sử dụng loại này.

Hình 5: Ly hợp nhiều đĩa loại ướt​

Ly hợp này có kích thước khá nhỏ, chúng có diện tích ma sát rất lớn, số lượng đĩa càng nhiều thì diện tích ma sát càng lớn. Được tính bằng công thức:

Ly hợp là một bộ phận quan trọng trong động cơ xe ô tô, đảm nhiệm vai trò truyền hoặc ngắt momen lực từ hệ thống động cơ tới hộp số. Đây cũng là một nhân tố tác động đến khả năng tăng tốc nhanh và mượt của xe. Vậy ly hợp ô tô là gì, cấu tạo, nguyên lý và cách phân loại cụ thể như thế nào? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây của Hà Thành Garage.

1. Ly hợp ô tô là gì?

Ly hợp (clutch) là một bộ phận giúp kết nối trục khuỷu của động cơ ô tô với các bộ phận khác của hộp số. Nhiệm vụ chính của bộ ly hợp là dẫn động hộp số bằng cách đóng (hợp) hoặc mở (ly) dựa theo sự điều khiển của người lái. Khi đó, xe sẽ chuyển động tiến, lùi hoặc có thể dừng lại.

Cụ thể, khi xe ở số tiến, ly hợp được mở ra tại số tương ứng, giúp truyền momen lực từ động cơ tới trục dẫn động của hộp số và làm bánh xe chuyển dịch. Còn khi phanh hoặc khi lùi số, ly hợp sẽ đóng lại, động cơ bị tách khỏi hệ thống truyền động. Lúc này, momen lực bị ngắt hoặc có thể bị đổi chiều để giúp xe dừng lại theo ý của người điều khiển.

2. Cấu tạo ly hợp

Về cơ bản, cấu tạo của ly hợp trên ô tô bao gồm 3 phần chính:

• Phần chủ động: Gồm có bánh đà, giá đỡ lên vỏ ly hợp, vỏ ly hợp và đĩa ép.
• Phần bị động: Gồm có đĩa ma sát và trục bị động
• Cơ cấu điều khiển để ngắt ly hợp: Gồm có bàn đạp, các cần bẩy, thanh nối, khớp trượt và các lò ép.

Về cấu tạo chi tiết của ly hợp cụ thể như sau:

2.1. Bánh đà

Là bộ phận có chức năng tạo ra momen quán tính khối lượng, từ đó giúp động cơ hoạt động hiệu quả.

Bánh đà thông thường sẽ được khoan các lỗ để có thể gắn các bộ phận ly hợp trên xe. Nó cũng được thiết kế nhẵn, làm bằng chất liệu dày nhằm tạo ra bề mặt ma sát và hấp thụ lượng nhiệt lớn tỏa ra.

2.2. Đĩa ly hợp (lá côn)

Được lắp ráp với nguồn để tiếp xúc đồng đều nhất với bề mặt ma sát của đĩa ép và bánh đà. Đĩa ly hợp sẽ có hình tròn, mỏng và được làm từ thép.

2.3. Vòng bi cắt

Là một chi tiết quan trọng có vai trò đóng và cắt ly hợp. Cụ thể:

• Vòng bi được gắn trên ống trượt được bôi mỡ đầy đủ, có thể chuyển động trượt dọc trục.
• Vòng bi cắt ly hợp: Hấp thụ chênh lệch tốc độ quay giữa càng cắt ly hợp và lò xo đĩa.
• Vòng bi cắt ly hợp tự định tâm: Dùng để tránh tiếng ồn do ma sát giữa lò xo đĩa và vòng bi cắt ly hợp. Ngoài ra, vòng này sẽ tự động điều chỉnh giữ cho đường tâm của trục khuỷu thẳng với đường tâm của trục sơ cấp hộp số.

2.4. Bàn đạp

Có vai trò là tạo ra áp suất thủy lực trong xi lanh chính. Tiếp đó tác dụng lên xi lanh cắt ly hợp và sẽ tạo ra việc đóng và ngắt ly hợp.

2.5. Xi lanh chính

Bao gồm: Cần đẩy, piston xi lanh chính, buồng chứa dầu, các lò xo hãm và lò xo ly hợp. Trong quá trình hoạt động, piston sẽ trượt tạo ra áp suất thuỷ lực để điều khiển đóng cắt ly hợp.

2.6. Bàn ép và lò xo đĩa

Nắp ly hợp có vai trò nối và ngắt công suất của động cơ. Nắp ly hợp có thêm lò xo dùng để đẩy đĩa ép ly hợp vào đĩa ly hợp.

3. Các loại ly hợp thường gặp trên ô tô

Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại ly hợp khác nhau để phù hợp với thiết kế động cơ cũng như hộp số của xe. Có thể phân loại như sau: