Sau khi nghe đại diện lãnh đạo Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới tỉnh trình bày Báo cáo đánh giá công tác xây dựng nông thôn mới năm 2021, nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới 2022; ý kiến phát biểu của các thành viên tham dự, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng Ban Chỉ đạo kết luận:
1. Năm 2021 là năm đầu của giai đoạn tiếp theo triển khai Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới. Mặc dù triển khai trong điều kiện có nhiều khó khăn, vừa khôi phục hậu quả thiên tai lịch sử năm 2020 vừa thực hiện xây dựng nông thôn mới đồng thời thực hiện nghiêm các biện pháp phòng chống dịch Covid-19. Nhưng với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, sự đồng thuận, hưởng ứng tích cực của nhân dân, xây dựng nông thôn mới tỉnh ta tiếp tục đạt những kết quả quan trọng. Công tác tuyên truyền, vận động tiếp tục được các sở, ban ngành, địa phương và các tổ chức chính trị xã hội đẩy mạnh. Các xã phấn đấu hoàn thành xã NTM đã nỗ lực cố gắng để hoàn thành tiến độ theo đúng thời gian đề ra như Thái Thủy, Sơn Lộc, Quảng Đông, Đồng Hóa đã hoàn thành 19/19 tiêu chí; nhiều xã tiếp tục vươn lên mạnh mẽ đạt chuẩn nhiều tiêu chí trong năm như Ngư Thủy Bắc, Đồng Hóa... Các xã đạt chuẩn nông thôn mới đã xây dựng kế hoạch nâng cao chất lượng các tiêu chí, phấn đấu đạt xã nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu. Số tiêu chí đạt được bình quân/xã là 17,2 tiêu chí tăng 0,4 tiêu chí so với năm 2020. Số xã dưới 10 tiêu chí chỉ còn 7% [mục tiêu Trung ương dưới 25%]. Phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập và đời sống văn hóa cho người dân được quan tâm. 02 đơn vị cấp huyện [Thành phố Đồng Hới, Thị xã Ba Đồn] đang hoàn thiện hồ sơ trình Trung ương thẩm định công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới. Xây dựng Khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, vườn mẫu tiếp tục được các địa phương quan tâm chỉ đạo, trở thành nhu cầu, mong muốn của người dân, đến nay có 26 khu dân cư đạt chuẩn NTM. Chương trình OCOP tiếp tục tạo sức lan tỏa trong cộng đồng, được các địa phương quan tâm đẩy mạnh thực hiện.
Bên cạnh những kết quả đạt được, xây dựng nông thôn mới năm 2021 còn có một số tồn tại hạn chế như: Một số địa phương, cơ sở chỉ đạo thiếu quyết liệt, chưa phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên Ban quản lý và các tổ chức đoàn thể của xã. Công tác phối hợp giữa các ngành, các đoàn thể trong việc triển khai thực hiện Chương trình xây dựng NTM còn thiếu chủ động. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo và kết quả thực hiện Chương trình nông thôn mới chưa đồng đều giữa các địa phương. Kế hoạch phấn đấu số xã hoàn thành xây dựng nông thôn mới năm 2021 không đạt kế hoạch đề ra [03 xã đăng ký nhưng chưa đạt: Cảnh Hóa, Yên Hóa, Tân Hóa]. Vẫn còn tư tưởng trông chờ ỷ lại nguồn ngân sách cấp trên, chưa chủ động huy động các nguồn lực khác để thực hiện các tiêu chí Nông thôn mới. Một số địa phương có số tiêu chí sụt giảm nhiều [cấp huyện như Minh Hóa giảm 8 tiêu chí; cấp xã như xã Hóa Phúc giảm 3 tiêu chí]. Lĩnh vực có số xã sụt giảm tiêu chí nhiều như Tiêu chí thứ 18 về Hệ thống tổ chức chính trị và TCPL 4 xã; Tiêu chí thứ 15 về Y tế 3 xã.
2. Xác định xây dựng nông thôn mới là nhiệm vụ chính trị bao trùm, xuyên suốt trong quá trình phát triển kinh tế xã hội, là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục. Năm 2022 là năm Trung ương ban hành nhiều văn bản về nông thôn mới cho giai đoạn 2021 - 2025 và sẽ có nhiều thay đổi về nội dung, phương pháp thực hiện. Vì vậy, yêu cầu các cấp, các sở, ban, ngành, thành viên Ban chỉ đạo cần bám sát chủ trương, đường lối của Trung ương để kịp thời tham mưu Ban Chỉ đạo, UBND tỉnh cụ thể hóa vào điều kiện cụ thể của địa phương, tập trung vào một số nội dung sau đây:
2.1. Về quan điểm: Việc xây dựng nông thôn mới năm 2022 nói riêng và cả giai đoạn 2021 - 2025 phải kết hợp chặt chẽ giữa cụ thể hóa Quy hoạch tỉnh với Chiến lược phát triển kinh tế xã hội, nhất là Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững giai đoạn 2021 - 2030. Xây dựng nông thôn mới trên cơ sở phát huy lợi thế, tiềm năng, phù hợp với từng địa phương, gắn kết chặt chẽ với quá trình đô thị hóa, đảm bảo thực chất, đi vào chiều sâu, hiệu quả và bền vững; tập trung xây dựng nông thôn mới những xã chưa đạt chuẩn; xây dựng nông thôn mới cấp thôn, bản ở những nơi đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; từng bước xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu, tạo lập môi trường, cảnh quan nông thôn xanh, sạch, đẹp, an toàn, giàu bản sắc văn hóa truyền thống, đưa nông thôn trở thành “nơi đáng sống” theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ “là phải tự lực, tự cường, vươn lên từ bàn tay, khối óc, khung trời, cửa biển, trên mảnh đất của mình”.
2.2. Mục tiêu năm 2022: Tiếp tục giữ vững và nâng cao chất lượng các tiêu chí. Nâng cao chất lượng cuộc sống của cư dân nông thôn. Quan tâm chỉ đạo các xã đã đạt chuẩn nông thôn mới nhưng chưa đáp ứng yêu cầu Bộ tiêu chí mới. Phấn đấu năm 2022, 100% số xã đều tăng tiêu chí, có thêm 06 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 19 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 03 xã nông thôn mới kiểu mẫu, 35 khu dân cư kiểu mẫu và 137 vườn mẫu.
2.3. Các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm:
- Tập trung tuyên truyền, giáo dục đổi mới tư duy, thống nhất nhận thức và hành động; tiếp tục tuyên truyền nâng cao nhận thức về chủ trương, đường lối của Đảng và nhà nước về vai trò của nông nghiệp, nông dân và nông thôn trong giai đoạn phát triển mới, về xây dựng nông thôn mới theo hướng nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh để cả hệ thống chính trị hiểu đầy đủ hơn từ đó đồng thuận, chủ động, tích cực tham gia xây dựng nông thôn mới, phát triển sản xuất, xóa đói, giảm nghèo, chống tư tưởng ý lại, không muốn thoát nghèo để được hưởng sự hỗ trợ Nhà nước; cập nhật kịp thời thông tin, tăng cường trang bị kỹ năng, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ xây dựng nông thôn mới các cấp nhất là cấp xã, thôn, bản.
- Rà soát, đánh giá lại thực trạng các tiêu chí [có cập nhật theo tiêu chí mới sắp ban hành], xây dựng kế hoạch cụ thể để duy trì, củng cố, khôi phục, hoàn thiện các tiêu chí theo từng nhóm: xã đã đạt chuẩn, xã phấn đấu đạt chuẩn trong năm 2022, các xã còn lại; thôn, bản tại các xã đặc biệt khó khăn phấn đấu đạt chuẩn, nhất là các địa phương đăng ký phấn đấu đạt chuẩn trong năm 2022 [bao gồm cả những địa phương phấn đấu xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu]. Đặc biệt, những địa phương, ngành phụ trách có tiêu chí sụt giảm năm 2021 cần có giải pháp cụ thể để khắc phục, khôi phục trong năm 2022.
Trên cơ sở đăng ký, đề xuất của các địa phương, Văn phòng Điều phối nông thôn mới tỉnh tổng hợp, tham mưu UBND tỉnh phân công, giao nhiệm vụ cụ thể cho các sở, ngành phụ trách, theo dõi, hỗ trợ các xã đăng ký đạt chuẩn trong năm 2022 đảm bảo phù hợp, phát huy hiệu quả.
- Tập trung chỉ đạo phát triển nông nghiệp, kinh tế nông thôn để tăng thu nhập cho cư dân nông thôn, đặc biệt là người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Tiếp tục thực hiện cơ cấu lại để hoàn chỉnh cơ cấu sản xuất nông nghiệp trên cơ sở phát huy lợi thế, tiềm năng các nguồn lực của từng vùng miền [tiềm năng lợi thế về tài nguyên đất, nước, không khí, con người, truyền thống lịch sử, văn hóa]. Chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp, sản xuất sản phẩm có giá trị cao, đa dạng chuỗi giá trị phù hợp với yêu cầu thị trường, tích hợp các giá trị văn hóa, xã hội và môi trường vào sản phẩm. Chú trọng phát triển kinh tế nông thôn, chuyển đổi cơ cấu lao động theo hướng nâng cao dần tỷ trọng phi nông nghiệp, phát triển mạnh kinh tế dịch vụ ở khu vực nông thôn để giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người dân. Tiếp tục đổi mới, phát triển hợp tác xã để trở thành tác nhân kinh tế quan trọng trong chuỗi giá. Chú trọng hoàn thiện các nội dung, tiêu chí để nâng cao đời sống văn hóa tinh thần người dân nông thôn. Chú trọng đào tạo và tạo việc làm cho lao động nông thôn để đáp ứng nhu cầu chuyển dịch lao động ở nông thôn theo hướng giảm dần tỷ lệ lao động nông nghiệp. Tập trung triển khai có hiệu quả kế hoạch thực hiện Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm tỉnh Quảng Bình” giai đoạn 2021 - 2025, trong đó có giải pháp liên kết các địa phương có cùng chung sản phẩm, chung tiêu chuẩn chất lượng nhằm mở rộng quy mô hàng hóa, nâng cao giá trị, tạo sản phẩm đặc trưng, sản phẩm thương hiệu.
- Huy động nguồn lực và quản lý sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn. Các sở ngành, địa phương tích cực, chủ động huy động và lồng ghép nguồn vốn từ các chương trình, dự án, nguồn lực cấp huyện, cấp xã và các nguồn xã hội hóa để thực hiện xây dựng nông thôn mới theo tiến độ đề ra trong điều kiện vốn ngân sách Trung ương năm 2022 phân bổ chậm.Việc lồng ghép phải cụ thể, rõ ràng có xác định thứ tự ưu tiên đối với từng công trình, từng tiêu chí và phải được kiểm tra, giám sát việc quản lý và sử dụng theo đúng quy định.
Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính kịp thời tham mưu UBND tỉnh phân bổ các nguồn vốn Trung ương hỗ trợ. Trước mắt, Sở Tài chính khẩn trương phối hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng NTM tỉnh tham mưu phân bổ nguồn kinh phí của tỉnh.
- Tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo và quyết tâm chính trị của các cấp ủy, chính quyền địa phương và thủ trưởng các cơ quan, đơn vị trong việc tổ chức thực hiện chương trình nông thôn mới; kịp thời cụ thể hóa các chủ trương, chính sách, các chương trình mục tiêu quốc gia, trong đó phải kết hợp chặt chẽ, đồng bộ giữa 3 chương trình mục tiêu quốc gia: Xây dựng nông thôn mới - Giảm nghèo - Phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi…
Văn phòng Điều phối nông thôn mới tỉnh phát huy vai trò, trách nhiệm, tiếp tục thực hiện hiệu quả công tác theo dõi, đôn đốc, tổng hợp, tham mưu kịp thời UBND tỉnh, Ban Chỉ đạo tỉnh chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới trên địa bàn.
Cấp ủy, chính quyền các huyện, thị xã, thành phố tập trung chỉ đạo, phân công trách nhiệm cho các đồng chí trong cấp ủy, cán bộ phụ trách, chỉ đạo cụ thể từng xã trong xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo, coi đây là tiêu chí đánh giá công tác cán bộ cuối năm. Cân đối tỷ lệ điều tiết ngân sách giữa các xã để hỗ trợ các xã có điều kiện khó khăn xây dựng nông thôn mới.
Các sở, ngành, địa phương kịp thời cập nhật các quy định mới của Bộ tiêu chí để hướng dẫn thực hiện các tiêu chí do ngành mình phụ trách trên địa bàn, đặc biệt là các tiêu chí, nội dung Trung ương giao cho tỉnh ban hành; phối hợp với các địa phương trong chỉ đạo, điều hành, kịp thời xử lý những vướng mắc, khó khăn trong quá trình thực hiện các tiêu chí do ngành mình phụ trách.
Đề nghị Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh và các tổ chức chính trị - xã hội tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, vận động thành viên, đoàn viên, hội viên tích cực tham gia thực hiện xây dựng nông thôn mới, phát triển sản xuất kinh doanh, nâng cao thu nhập và đời sống văn hóa, tinh thần.
Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới tỉnh tiếp thu ý kiến của các đại biểu tham dự, hoàn chỉnh báo cáo trình UBND tỉnh ký ban hành.
Văn phòng UBND tỉnh thông báo để các sở, ngành, địa phương, đơn vị, thành viên Ban chỉ đạo biết, thực hiện.
Nguồn: Thông báo số 502/TB-VPUBND ngày 25/02/2022