Nhằm mục đích giúp học sinh nắm vững kiến thức tác phẩm Nhưng nó phải bằng hai mày Ngữ văn lớp 10, bài học tác giả - tác phẩm Nhưng nó phải bằng hai mày trình bày đầy đủ nội dung, bố cục, tóm tắt, dàn ý phân tích, sơ đồ tư duy và bài văn phân tích tác phẩm.
A. Nội dung tác phẩm Nhưng nó phải bằng hai mày
Truyện kể về một viên lí trưởng nổi tiếng là xử kiện giỏi. Cải và Ngô là hai người đi kiện, ai cũng mong muốn mình thắng kiện nên đã lót tiền trước cho ông lí. Cải lót trước năm đồng và ung dung chắc rằng mình sẽ thắng kiện nhưng anh ta lại không biết rằng Ngô đã âm thầm lót mười đồng. Khi xử kiện, Cải thua, Ngô là người thắng kiện. Cải xòe 5 ngón tay lên trước mặt, thầy lí cũng xòe năm ngón tay úp lên 5 ngón tay của Cải và kèm theo đó là lời nói "nhưng nó lại phải bằng hai mày".
B. Tìm hiểu tác phẩm Nhưng nó phải bằng hai mày
1. Thể loại
a. Khái niệm: Truyện cười là những truyện dân gian ngắn, có kết cấu chặt chẽ, kết thúc bất ngờ, kể về những sự việc, hành vi trái tự nhiên của con người, có tác dụng gây cười, nhằm mục đích giải trí và phê phán xã hội.
b. Đặc điểm
- Truyện cười thường khai thác những mâu thuẫn trái tự nhiên những hành động kệch cỡm, rởm đời hay dốt nát trong cuộc sống.
- Truyện thường ngắn nhưng chặt chẽ, ít các chi tiết rườm rà, mâu thuẫn phát triển nhanh và kết thúc bất ngờ.
- Truyện cười mang ý nghĩa giải trí và giáo dục.
- Ngoài tiếng cười, nó tập trung phê phán những thói hư tật xấu trong nội bộ nhân dân, vì thế mới có ý kiến cho rằng, truyện cười không chỉ là sản phẩm của óc khôi hài mà còn là một thứ vũ khí đấu tranh đắc dụng của nhân dân ta.
c. Phân loại
- Truyện khôi hài chủ yếu nhằm mục đích giải trí [tuy nhiên vẫn bao hàm giá trị giáo dục].
- Truyện trào phúng được sáng tác với mục đích phê phán. Đối tượng phê phán phần lớn là các nhân vật thuộc tầng lớp trên trong xã hội nông thôn Việt Nam xưa [như: bọn quan lại bất tài, tham nhũng…]. Cũng có khá nhiều truyện cười phê phán thói hư tật xấu trong nội bộ nhân dân.
2. Tác phẩm
a. Thể loại: Truyện cười trào phúng.
b. Phương thức biểu đạt: Tự sự.
c. Đối tượng phê phán:
- Thầy lí xử kiện;
- Cải và Ngô.
d. Giá trị nội dung: Truyện đã vạch trần lối xử kiện vì tiền của quan lại. Người lao động trong trường hợp này cũng lâm vào tình cảnh bi hài, vừa đáng thương vừa đáng trách.
e. Giá trị nghệ thuật: Bằng sự kết hợp lời nói với cử chỉ, lối chơi chữ độc đáo, câu chuyện đã để nhân vật tự bộc lộ bản chất.
C. Sơ đồ tư duy Nhưng nó phải bằng hai mày
D. Đọc hiểu văn bản Nhưng nó phải bằng hai mày
1. Mâu thuẫn gây cười
- Mẫu thuẫn làm bật lên tiếng cười trong tác phẩm: giữa sự đồn đại về danh tiếng xử kiện giỏi với phẩm chất bên trong tham lam của thầy lí.
2. Thủ pháp gây cười
- Dùng cử chỉ kết hợp với lời nói của các nhân vật để làm tiếng cười bật ra.
- Lời nói và cử chỉ của thầy Cải trước mặt thầy lí như muốn nhắc số tiền anh ta đưa trước.
- Thầy lí xòe năm ngón tay trái úp lên năm ngón tay phải. → Cử chỉ phù hợp với điều thầy lí nói với thầy Cải. Nó còn ẩn chứa một nghĩa khác: đó là cái phải đã bị cái trái – là tiền, nhiều tiền và lễ vật lo lót úp lên, che đi mất rồi.
- Dùng cách chơi chữ để gây cười: "phải" trong câu nói mang nhiều nét nghĩa
+ Nghĩa thứ nhất: là lẽ phải chỉ cái đúng đối lập với cái sai.
+ Nghĩa thứ hai: là điều bắt buộc phải có.
- Lời thầy lí lập lờ, cả hai nghĩa ấy kết hợp với hai bàn tay úp lên nhau thì rõ ràng Ngô đã gấp hai. Tiếng cười bật ra từ chính nét đa nghĩa đó.
3. Ý nghĩa
- Phê phán việc xử kiện ở chốn công đường thời phong kiến – nơi lẽ phải được đo bằng tiền.
- Cách nhìn khách quan về người nông dân: vừa phê phán vừa cảm thông.
Câu 1: Hiểu như thế nào cho đúng về nghĩa của từ "phải" trong truyện cười "Nhưng nó phải bằng hai mày":
- A. Chỉ lẽ phải
- B. Chỉ cái đúng
- C. Chỉ điều bắt buộc, nhất thiết cần phải có
Câu 2: Chi tiết Cải "vội xèo năm ngón tay" và nói "Xin xét lại, lẽ phải về con mà!" có ý nghĩa gì?
- A.Năm ngón tay bằng năm đồng
- B.Năm ngón tay là lẽ phải
- D. Lẽ phải của Cải là tiền
Câu 3: Truyện “Nhưng nó phải bằng hai mày” muốn phê phán tệ nạn nào trong xã hội?
- A. Tệ nạn cờ bạc
- B. Mê tín dị đoan
- D. Tệ nạn trộm cắp
Câu 4: Chi tiết Cải “vội xòe năm ngón tay” và nói “Xin xét lại, lẽ phải về con mà!” có ý nghĩa gì?
- A. Năm ngón tay bằng năm đồng
- B. Năm ngón tay là lẽ phải
- C. Năm ngón tay là đề nghị xem xét lại
Câu 5: Truyện “Nhưng nó phải bằng hai mày” thuộc loại truyện văn học dân gian nào?
- A. Truyện khôi hài
- B. Truyện trào phúng
- D. Truyện thần kì
Câu 6: Truyện “Nhưng nó phải bằng hai mày” đã chuẩn bị những yêu tố nào cho sự hình thành và phát triển của mâu thuẫn trong truyện?
- B. Lí trưởng nổi tiếng xử kiện giỏi, Ngô và Cải xích mích nhau.
- C. Lí trưởng nổi tiếng xử kiện giỏi, Ngô đút lót cho thầy lí.
- D. Lí trưởng nổi tiếng xử kiện giỏi, Cải đút lót trước cho thầy lí.
Câu 7: Tại sao thầy lí “cũng xòe năm ngón tay trái úp lên năm ngón tay mặt” và nói “Tao biết mày phải … nhưng nó lại phải bằng hai mày!”?
- A. Thầy lí đã hiểu ý của Cải và cho Cải biết lí do vì sao Cải thua kiện.
- B. Thầy lí đã hiểu ý của Cải và thông báo Cải đã thua kiện.
- C. Thầy lí muốn cho Cải biết lí do vì sao Cải thua kiện.
- D. Vì đó là thói quen của thầy lí khi xử kiện
Câu 8: Truyện “Nhưng nó phải bằng hai mày” gây cười bằng thủ pháp nghệ thuật nào?
- A. Kết hợp miêu tả lời nói và cử chỉ của nhân vật
- B. Phóng đại và kết hợp lối chơi chữ độc đáo.
- D. So sánh và kết hợp miêu tả lời nói và cử chỉ của nhân vật.
Câu 9: Đối tượng nào đáng bị phê phán trong truyện “Nhưng nó phải bằng hai mày” ?
Câu 10: Điểm chủ yếu nhất của truyện cười là:
- B. Truyện cười rất ngắn gọn, có kết cấu chặt chẽ, mọi chi tiết trong truyện đều hướng vào mục đích gây cười.
- C. Truyện cười có rất ít nhân vật, nhân vật chính là đối tượng chủ yếu của truyện cười.
- D. Ngôn ngữ truyện cười giản dị nhưng rất tinh, rất sắc, nhất là ngôn ngữ nhân vật ở gần kết thúc truyện.
Câu 11: Truyện “Nhưng nó phải bằng hai mày” sử dụng
- A. Cử chỉ gây cười, hành động gây cười, lời nói gây cười.
- B. Ngôn ngữ gây cười, thái độ gây cười, nội dung gây cười.
- D. mâu thuẫn gây cười, hành động gây cười, chơi chữ gây cười.
Xem đáp án
Nội dung quan tâm khác
- Tải app VietJack. Xem lời giải nhanh hơn!
Bài giảng: Nhưng nó phải bằng hai mày - Cô Trương Khánh Linh [Giáo viên VietJack]
Quảng cáo
1. Xuất xứ
Nhưng nó phải bằng hai mày là truyện cười thuộc loại trào phúng, phê phán bọn quan lại tham nhũng.
2. Tóm tắt
Cải và Ngô đánh nhau, rồi mang nhau đi kiện. Cải lót trước cho thày lí năm đồng, Ngô biện những mười đồng. Khi xử kiện, Cải bị phạt chịu roi. Nó vội xoè năm ngón tay cho ra hiệu cho thày lí rằng mình là phải. Thầy lí cũng xoè năm ngón tay trái úp lên năm ngón tay mặt, nói: “…Nhưng… nó lại phải… bằng hai mày!”.
3. Giá trị nội dung
Truyện phê phán bản chất tham nhũng, xử kiện vì tiền của quan lại địa phương trong xã hội Việt Nam. Đồng thời, phê phán hành vi tiêu cực của một bộ phận nhân dân lao động xưa khi mắc vào vòng vây kiện tụng
4. Giá trị nghệ thuật
- Cách tạo tình huống gây cười khéo léo, bất ngờ
- Miêu tả ngôn ngữ và hành động của nhân vật vừa gây cười vừa ẩn ý
- Sử dụng cách chơi chữ
- Lối kể chuyện tự nhiên, dễ hiểu.
Quảng cáo
I. Mở bài
- Giới thiệu khái quát về thể loại truyện cười: Truyện cười là tác phẩm tự sự dân gian ngắn, có kết cấu chặt chẽ, kết thúc bất ngờ, kể về những sự việc xấu, trái với tự nhiên trong cuộc sống nhằm giải trí, phê phán.
- Giới thiệu khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện Nhưng nó phải bằng hai mày: Nhưng nó phải bằng hai mày là truyện cười thuộc loại trào phúng, phê phán bọn quan lại tham nhũng.
II. Thân bài
1. Trước khi xử kiện
Quảng cáo
- Viên lí trưởng nổi tiếng là người xử kiện giỏi
- Cải và Ngô đánh nhau, mang nhau đi kiện, Cải lót trước cho thầy lí năm đồng, Ngô biện chè lá những mười đồng.
→ Mâu thuẫn xuất hiện từ trong chính cách giới thiệu nhân vật – viên quan ăn của đút lót lại nổi tiếng là người xử kiện giỏi. Tiếng cười hài hước, thâm thúy bật ra từ mâu thuẫn ấy. Đồng thời, từ mâu thuẫn này cũng gợi nên trong người đọc sự hứng thú, tò mò, lôi cuốn người đọc vào vụ xử kiện của lí trưởng.
2. Trong lúc xử kiện
- Lí trưởng không cần điều tra, không cần xét hỏi mà ngay lập tức phán xét: “Thằng Cải đánh thằng Ngô đau hơn, phạt một chục roi”
→ Kết quả xử kiện của lí trưởng phụ thuộc vào số tiền đút lót của Cải và Ngô, ai đút nhiều hơn thì người ấy sẽ là người thắng kiện
- Cải: xòe bàn tay phải năm ngón
→ Ý nói con đã đút cho thầy năm đồng, thầy phải xử con thắng kiện mới đúng
→ Phê phán hành động đút lót của Cải. Đồng thời, tiếng cười cũng bật lên đầy chua chát khi Cải vừa mất tiền lại vừa phải chịu phạt.
- Lí trưởng:
+ Hành động: Xòe năm ngón tay trái, úp lên năm ngón tay phải trước mặt
+ Lời nói: “Tao biết mày phải…nhưng nó lại phải…bằng hai mày”
→ Câu nói và hành động của viên lí trưởng ngầm ý nó đút bằng hai mày nên xử nó thắng là điều tất nhiên. Tiếng cười bật lên từ chính hành động và lời nói của viên lí trưởng. Câu nói đã sử dụng hình thức chơi chữ với chữ “phải”.
⇒ Phê phán bản chất tham nhũng, xử kiện vì tiền của quan lại địa phương trong xã hội Việt Nam. Đồng thời, phê phán hành vi tiêu cực của một bộ phận nhân dân lao động xưa khi mắc vào vòng vây kiện tụng.
3. Nghệ thuật
- Cách tạo tình huống gây cười khéo léo, bất ngờ
- Miêu tả ngôn ngữ và hành động của nhân vật vừa gây cười vừa ẩn ý
- Sử dụng cách chơi chữ
- Lối kể chuyện tự nhiên, dễ hiểu.
III. Kết bài
- Khái quát lại giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện
Xem thêm các bài viết về Tác giả, tác phẩm Ngữ văn lớp 10 hay khác:
Đã có lời giải bài tập lớp 10 sách mới:
- Hỏi bài tập trên ứng dụng, thầy cô VietJack trả lời miễn phí!
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k6: fb.com/groups/hoctap2k6/
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.
tac-gia-tac-pham-lop-10.jsp