Được đăng: 27 Tháng 12 2018
Lượt xem: 2474
Bệnh nhân tâm thần thường không làm chủ được hành vi nên việc dùng thuốc không đơn giản như các loại bệnh khác, nên cần có hướng dẫn cụ thể trong việc cho dùng thuốc.
Nguyên tắc chung khi sử dụng thuốc cho bệnh nhân tâm thần
Dưới đây Bác sĩ Minh Huệ, giảng viên Cao đẳng Dược Hà Nội chính quy – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur chia sẻ , giải thích cho người nhà bệnh nhân biết phần lớn các thuốc điều trị bệnh tâm thần là thuốc độc, nên phải quản lý chặt chẽ, không để cho bệnh nhân tự động lấy thuốc uống để đề phòng trường hợp bệnh nhân uống thuốc quá liều hoặc bệnh nhân tự sát.
- Căn dặn người nhà bệnh nhân cho bệnh nhân uống thuốc đều đặn mỗi ngày, thông thường uống sau khi ăn và buổi tối trước khi đi ngủ, uống đủ liều và uống đúng giờ quy định.
- Nói rõ cho người nhà bệnh nhân biết các biến chứng và các tác dụng phụ của thuốc an thần kinh như: táo bón, khô miệng, khó nuốt, chảy dãi, chân tay run….để người nhà yên tâm khi thấy bệnh nhân có biểu hiện khác thường như mẩn ngứa, dị ứng, đi loạng choạng…..thì báo ngay cho bác sĩ để xử trí kịp thời.
- Dặn dò bệnh nhân và người nhà phải đưa bệnh nhân đến khám bệnh đầy đủ, đều đặn theo định kỳ để bác sĩ điều chỉnh lại thuốc và có hướng dẫn điều trị thích hợp.
- Thực hiện đầy đủ và chính xác các y lệnh của bác sĩ.
- Dùng thuốc đúng: đúng bệnh nhân, đúng thuốc, đủ liều, đúng đường dùng, đúng thời gian.
- Trước khi cho người bệnh dùng thuốc phải thực hiện:
- 3 kiểm tra, 5 đối chiếu.
- Tuân thủ tuyệt đối các quy chế sử dụng thuốc độc.
- Đảm bảo nguyên tắc vô khuẩn tuyệt đối khi thực hiện các kỹ thuật chăm sóc.
Bác sĩ Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cũng lưu ý, nếu phát hiện điều gì bất thường trước hoặc sau khi sử dụng thuốc cho người bệnh phải báo cáo ngay cho bác sĩ biết để điều chỉnh và xử trí kịp thời.
Tiêm thuốc cho bệnh nhân tâm thần
Tiêm thuốc thường được thực hiện trong giai đoạn cấp tính lúc bệnh nhân mới nhập viện, kích động chống đối không chịu nằm viện, không chịu uống thuốc.
Theo các bác sĩ tư vấn, trước khi tiêm cần phải giải thích, động viên để bệnh nhân yên tâm, trong trường hợp bệnh nhân không hợp tác, chống đối kích động thì phải chờ đông người giữ bệnh nhân để tiêm [thường ít nhất có 3 người nam để giữ người bệnh].
Khi tiêm phải đặt bệnh nhân ở tư thế thuận lợi, thoải mái, dễ tiêm. Đề phòng tình trạng bệnh nhân kích động, giãy giụa làm gãy kim hoặc vỡ bơm tiêm.
Vị trí tiêm: thường tiêm ở mông hoặc mặt trước ngoài đùi, là nơi có nhiều cơ nên thuốc dễ tan.
Khi tiêm xong phải để bệnh nhân nằm tại giường, đề phòng tình trạng tụt huyết áp khi thay đổi tư thế. Tiêm xong phải theo dõi mạch, nhiệt độ, huyết áp và toàn trạng của bệnh nhân, phát hiện kịp thời các biến chứng để báo cáo cho bác sĩ xử trí.
Thuốc tiêm cho bệnh nhân tâm thần thường là số lượng nhiều, nếu thuốc lâu tan sờ vào chỗ tiêm thấy cứng thì phải chườm nóng vào chỗ tiêm cho bệnh nhân, lần tiêm tiếp theo nên thay đổi vị trí tiêm cho phù hợp.
Phải đảm bảo nguyên tắc vô trùng trong khi tiêm để tránh abces vùng tiêm. Thông thường bơm tiêm và kim tiêm chỉ dùng cho một lần tiêm.
Cho bệnh nhân tâm thần uống thuốc
Phần lớn bệnh nhân tâm thần ngại uống thuốc, thường giấu thuốc một cách rất tinh vi như ở kẽ ngón tay, dưới lưỡi, khe lợi, ống tay áo, túi áo… cho nên phải có biện pháp kiểm tra bệnh nhân có uống thuốc thật sự không, đảm bảo nguyên tắc thuốc phải đủ liều và đến tận dạ dày của bệnh nhân.
Thời gian quy định cho bệnh nhân uống thuốc thường là sau bữa ăn sáng, trưa và tối [lúc 19 giờ 30 phút]. Thông thường bệnh nhân uống thuốc ngày 2 lần [buổi sáng và buổi tối].
Khi cho bệnh nhân uống thuốc phải cho từng bệnh nhân uống một, không phát thuốc đồng loạt cho bệnh nhân uống cùng một lúc sẽ không kiểm tra được. Bệnh nhân uống thuốc xong phải kiểm tra miệng bệnh nhân [dưới lưỡi, khe lợi…] nếu thấy không còn thuốc thì mới cho bệnh nhân khác uống tiếp. Nếu bệnh nhân không tự uống được, phải hòa thuốc vào nước cho bệnh nhân uống.
Khi bệnh nhân uống thuốc xong, dặn bệnh nhân nằm nghỉ tại giường, không nên đi lại nhiều và theo dõi các diễn biến bất thường của bệnh nhân để báo cáo bác sĩ.
Hướng dẫn sử dụng thuốc cho bệnh nhân tâm thần điều trị ngoại trú
- Sau khi ra viện, bệnh nhân cần phải được điều trị ngoại trú tại nhà, thông thường liều thấp hơn ở bệnh viện.
- Khi bệnh nhân ra viện, phải dặn người nhà quản lý thuốc chặt chẽ và hàng ngày cho bệnh nhân uống thuốc đều đặn theo chỉ định của bác sĩ.
- Hướng dẫn cho người nhà bệnh nhân biết các tác dụng phụ của thuốc hoặc các biến chứng có thể xảy ra để có biện pháp theo dõi và báo cáo bác sĩ xử trí kịp thời.
- Hướng dẫn cho người nhà bệnh nhân biết cách phát hiện và kiểm tra được bệnh nhân giấu thuốc hoặc vứt bỏ để có biện pháp đề phòng.
Ngô Huệ – Ytevietnam.edu.vn.
Trường cao đẳng Dược hướng dẫn sinh viên cao đẳng điều dưỡng khóa cuối thực hành với một số nguyên tắc sử dụng thuốc điều dưỡng viên cần chú ý.
Một số nguyên tắc sử dụng thuốc với người điều dưỡng
Người điều dưỡng có trách nhiệm trực tiếp khi sử dụng thuốc trên người bệnh. Hãy hỏi và yêu cầu được giải đáp điều bạn không hiểu rõ, không đọc được hay thấy không chính xác với người ra y lệnh hay người kê đơn.
Cần có kiến thức về thuốc mà bạn đang cho người bệnh dùng, nếu chưa biết hãy tìm kiếm thông tin. Kiến thức và kinh nghiệm sẽ giúp bạn trở thành người điều dưỡng giỏi.
Chỉ sử dụng những thuốc có nhãn rõ ràng.
Không dùng các thuốc dạng dung dịch bị biến màu, vẩn đục hay có kết tủa; các thuốc viên bị nứt vỡ, có đốm, phải quan sát thuốc trước khi dùng.
Tính liều chính xác khi phải chia liều [Insulin, thuốc chống đông máu, thuốc cho em bé,…]
Một số nguyên tắc dử dụng thuốc cần lưu ý cho điều dưỡng viên
Biết rõ tiền sử của người bệnh , hỏi tên, số giường, số ngày dùng thuốc, lần dùng thuốc thứ mấy trong ngày,…, nói chung phải cố gắng trao đổi với người bệnh trước khi dùng thuốc.
Không để thuốc trên giường bệnh, trên tủ đầu giường mà nên trao trực tiếp cho người bệnh dùng. Các thuốc tiêm phải được dùng ngay sau khi pha thuốc.
Khi một thuốc bị quên hay bỏ sót chưa dùng cần phải báo cáo với bác sỹ.
Theo dõi người bệnh sau khi dùng thuốc, nếu bệnh nhân bị nôn hay có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào [tác dụng phụ, dị ứng, dấu hiệu sốc phản vệ,. . .] báo với bác sỹ và xử lý kịp thời theo đúng quy định, báo trung tâm ADR hay khoa Dược về các phản ứng bất thường của thuốc.
Lưu ý 5 đúng trước khi dùng thuốc :
– Đúng thuốc
– Đúng liều
– Đúng giờ
– Đúng đường dùng
– Đúng người bệnh
Lưu ý thận trọng với các đối tượng:
– Phụ nữ mang thai, trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, người già
– Người bệnh hôn mê, người có rối loạn tâm thần..
Lưu ý thực hiện đúng quy chế thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần., thận trọng với các thuốc có phạm vi điều trị hẹp.
Lưu ý sự tuân thủ trị liệu của người bệnh.
Một số nguyên tắc sử dụng thuốc trên lâm sàng.
– Khi cho BN uống digoxin nếu thấy mạch chậm Cần truyền đúng y lệnh và theo dõi kỹ nhịp tim của BN.
– Đối với BN bị tăng kali máu khi có chỉ định dùng Insulin để hạ kali máu thì phải pha Insulin vào dung dịch Glucose ưu trương phòng tụt đường máu.
– Khi huyết áp BN cao hoặc rất cao và có chỉ định nhỏ Adalat dưới lưỡi thì nên dùng kim tiêm thuốc để chọc thủng viên thuốc rồi nhỏ cho BN. Không dùng kim 18 hoặc kim truyền dịch để chọc thủng thuốc vì lượng thuốc vào rất lớn sẽ nguy cơ hạ huyết áp BN.
=> Cần theo dõi HA của BN sau khi nhỏ thuốc, để đề phòng hạ áp đột ngột.
– Khi tiêm muối Calci cho BN chú ý không để chệch ven vì gây hoại tử tổ chức.
– Khi BN cần đặt 2 đường truyền tĩnh mạch không nên truyền chung các loại dịch với Natri bicarbonat 1,4% vì dễ gây kết tủa.
– Trong/sau khi tiêm thuốc – truyền dịch cho BN nếu BN thấy đau ngực, mẩn ngứa, khó thở… lập tức tiêm tĩnh mạch 1 ống Solimedon/ Solu medron / Diphenhydramin mà không chờ y lệnh Bác sĩ.
* Bổ sung thêm các thuốc kháng sinh cần tránh pha chung:
- Pha ceftriaxone vào ringerlactat [sản phẩm có chứa calci] nó sẽ kết tủa theo thời gian và gây sốc cho bệnh nhân.
- Dung dịch pha an toàn nhất cho kháng sinh là muối sinh lý.
- Không pha dimedrol với các loại kháng sinh khác trong một chai dịch truyền.
Lưu ý: Khi chích nhiều loại kháng sinh khác nhau cho BN qua dây truyền dịch hoặc vein kim luồn, cần tráng đoạn dây truyền dịch sẽ bơm thuốc & vein kim luồn bằng nước muối sinh lý trước khi bơm thuốc + trước khi bơm 1 loại kháng sinh khác tiếp theo để phòng tránh trường hợp thuốc gây kết tủa sẽ dẫn tới tắc mạch mà không thể kiểm soát.
Luôn mang theo hộp chống shock theo khi đi thực hiện thuốc!
Nếu các bạn quan tâm đến ngành điều dưỡng các bạn có thể đăng ký tuyển sinh Cao Đẳng Dược Hà Nội 2018 theo địa chỉ dưới đây nhé.
THÔNG TIN LIÊN HỆ
Văn phòng khoa Y Dược Trường cao đẳng Dược
: , số
ĐT: 0972.938.849 | 0904.620.983
Email: