Ít người biết rằng trước khi là tập đoàn công nghệ nổi tiếng nhất Hàn Quốc, xuất phát điểm của Samsung chỉ là một cửa hàng nhỏ, chuyên kinh doanh mỳ ăn liền, cá khô tại thành phố Daegu.
Những chiếc điện thoại chất cao như núi trên sân nhà máy Gumi, mỗi phút lại nhiều hơn. Điện thoại, tivi, máy fax cùng các thiết bị khác vỡ toang khi bị ném xuống sàn, trong khi ông Lee Kun Hee và giám đốc đập nát chúng bằng búa. Sau đó, họ châm một ngọn lửa, quẳng mọi thứ vào trong.
2.000 nhân viên bắt đầu khóc, song không thể ngăn lại cơn lũ sản phẩm tiếp tục được mang đến. CEO Samsung khi ấy tức giận vì chất lượng sản phẩm tệ hại sản xuất tại nhà máy của mình vào đầu những năm 1990. Trong cơn giận dữ, ông ra lệnh tất cả phải bị phá hủy.
Cứ như thế, khoảng 50 triệu USD đã bị đốt cháy chỉ trong một ngày năm 1995 khi Samsung giương cao biểu ngữ “Chất lượng trên hết” và bắt đầu cuộc hành trình chậm chạp đến ngôi vị thống trị thế giới. Một Samsung Electronics rất khác nổi lên từ tro tàn…
Từ tôm tới bán dẫn
Với hầu hết mọi người, cái tên “Samsung” gắn liền với smartphone, tivi, tủ lạnh, lò vi sóng. Tuy nhiên, ít ai biết rằng trước khi có Samsung Electronics, Samsung chỉ là một công ty thương mại nhỏ, do ông Lee Byung Chull sáng lập năm 1938 tại Daegu với số vốn vỏn vẹn 30.000 won, chuyên chế biến hải sản khô và sản xuất mỳ ăn liền. Việc làm ăn thuận lợi giúp ông Lee mở thêm Samsung Mulsan [nay là Tập đoàn Samsung] năm 1948. Dù vậy, sau thời gian chăm chỉ phát triển Samsung Mulsan, ông Lee buộc phải từ bỏ tài sản của mình tại Seoul khi thành phố bị kẻ thù chiếm đóng.
Ông gần như trắng tay.
Câu chuyện của Samsung lẽ ra kết thúc ở đây, song ông Lee đã đến Busan để bù đắp mất mát và đưa Samsung Mulsan từ cõi chết trở về. Nền kinh tế chiến tranh tạo điều kiện cho tập đoàn non trẻ: chỉ trong vài năm, ông Lee có trong tay một vài doanh nghiệp nổi bật.
Từ đó, kỷ nguyên gia đình trị [chaebol] của Samsung bắt đầu. Ông Lee Byung Chull ngồi ở chiếc ghế cao nhất và theo thời gian, chuyển giao lại công việc cho 6 người con gái và 4 người con trai. Không ai xuất chúng hơn cậu con trai út Lee Kun Hee, người chính thức gia nhập tập đoàn năm 1968 sau khi học xong kinh tế học tại Đại học Waseda và lấy bằng MBA tại Đại học George Washington.
Năm 1969 chứng kiến sự ra đời của Samsung Electronics. Sản phẩm đầu tay của họ là những món đồ gia dụng khiêm tốn. Samsung bắt tay với Sanyo để sản xuất tivi đen trắng do họ không có kinh nghiệm, tiếp đó là tủ lạnh, máy điều hòa nhiệt độ, quạt điện.
Ông Lee xác định nhu cầu ngày một lớn đối với điện tử tiêu dùng sẽ có ý nghĩa rất lớn với Samsung. Song có một vấn đề là nhiều linh kiện trong sản phẩm đến từ nước ngoài, đặc biệt là Nhật Bản. Do sức ảnh hưởng của các thương hiệu Nhật như Sony, doanh nghiệp điện tử Hàn Quốc phụ thuộc vào nhập khẩu linh kiện và kiến thức ngoại nhập.
Năm 1974, Samsung mua cổ phần trong công ty bán dẫn Korea Semiconductor để giảm lệ thuộc vào nước ngoài. Không phải ai trong Samsung cũng đồng ý với quyết định này, vì vậy ông Byung Chull giải quyết vấn đề bằng tiền riêng. Korea Semiconductor đổi tên thành Samsung Semiconductor năm 1978, Samsung cũng sớm tự sản xuất bán dẫn, nước đi đem đến thành công lớn vài thập kỷ sau đó.
| Cố Chủ tịch Samsung Lee Kun Hee |
Hầu hết những năm 1970, Samsung Electronics sản xuất thiết bị giá rẻ như tivi màu để xuất khẩu. Đến thập niên 80, Samsung Group trở thành một trong các chaebol lớn nhất Hàn Quốc. Dù vậy, khách hàng nước ngoài vẫn “ngó lơ” các sản phẩm điện tử của hãng. Ai lại muốn mua tivi Samsung khi xếp cạnh tivi Sony trên kệ? Điều tệ hơn là những người cho Samsung một cơ hội lại phát hiện sản phẩm quá tệ, song ông Byung Chull không có đủ thời gian để giải quyết việc này.
Tạm biệt Lee Byung Chull, xin chào Lee Kun Hee
Bầu trời Seoul giăng đầy mây đen vào ngày ông Lee Byung Chull qua đời [20/11/1987] vì căn bệnh ung thư gan. Chỉ hai tuần sau, ông Lee Kun Hee tiếp nhận Tập đoàn Samsung và trở thành Chủ tịch đời thứ hai. Ông không ngần ngại loại bỏ hai người anh trai do không làm tốt nhiệm vụ. “Họ không phù hợp với vị trí lãnh đạo. Cuộc đời một người rất ngắn nhưng một tập đoàn thì không”, ông trả lời trên tạp chí Time năm 1976.
Nhiệm kỳ của ông Kun Hee gắn với các khoảnh khắc mang tính quyết định đối với hướng đi của cả tập đoàn. Tầm nhìn của ông Lee chính là Samsung ngồi trên đỉnh ngành công nghiệp thế giới, tầm nhìn đó không có chỗ cho những sản phẩm tệ hại và hoạt động bất cẩn mà ông chứng kiến ngày qua ngày.
Năm 1993, ông tới Đức và triệu tập khoảng 200 lãnh đạo Samsung, làm rõ tầm nhìn trong 3 ngày. “Thay đổi mọi thứ, trừ vợ và con các ông”, ông Lee nói. Samsung Electronics đang gặp rắc rối và mọi người trong căn phòng đó cần phải thay đổi nhanh chóng.
Dù vậy, dường như mọi người đã sớm quên thông điệp của Chủ tịch. Năm 1995, ông Lee gửi một số điện thoại Samsung mới nhất làm quà tặng năm mới, để rồi bị bẽ mặt vì nhận được thông báo chúng không hoạt động tốt. Chất lượng tiếp tục trượt dốc, ông quyết định phải vào cuộc. Đó là nguyên nhân dẫn đến vụ tiêu hủy 50 triệu USD sản phẩm cùng năm.
Từ đây, Samsung Electronics nỗ lực gấp đôi vào R&D. Việc bổ nhiệm CEO Yun Jong Yong vào tháng 12/1996 chứng minh hiệu quả. Ông lèo lái Samsung Electronics qua nhiều giai đoạn khó khăn như khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997. Ông giúp Samsung Electronics chuyển từ một nhà sản xuất thiết bị thường thường sang hiện đại. Ngoài ra, đầu tư sớm vào bán dẫn cho phép Samsung cạnh tranh theo cách mà các hãng điện tử khác – như Sony – không kịp chuẩn bị.
Samsung Electronics không cố tiên phong trong các lĩnh vực chưa phổ biến. Thay vào đó, họ chọn ra các thị trường có tiềm năng và kiên trì đánh bại đối thủ. Chẳng hạn, Samsung sản xuất màn hình TFT-LCD đầu tiên vào giữa những năm 1990 và bỏ ra số tiền đáng kể để cải thiện chất lượng sản xuất, độ sắc nét, kích cỡ do nhu cầu màn hình phẳng tăng mạnh từ cuối thập niên 90.
Di động cũng là một cơ hội khổng lồ. Chiến lược dựa trên đầu tư khủng và phát triển nhanh đã giúp Samsung vượt lên đối thủ, tương tự họ đã làm được trên thị trường màn hình. Cách tiếp cận này có thể gọi là “tán xạ”. Dù là điện thoại phổ thông hay điện thoại thông minh, Samsung Electronics luôn cho ra đời sản phẩm mới với tốc độ ánh sáng để xem phản ứng của người dùng. Điều đó dẫn tới một số lượng lớn thiết bị có vòng đời cực ngắn, đôi khi chỉ vài tháng, nhưng lại là tiền đề cho các thành công sau này.
Năng lực sản xuất đáng kinh ngạc, sự tận tâm với tốc độ và hiệu quả, mức độ “điên rồ” của các nhà lãnh đạo và sự sẵn sàng vứt bỏ mọi sản phẩm “khuyết tật”, tất cả đã góp phần giúp Samsung thống trị gần như mọi ngành công nghiệp mà họ tham gia.
Du Lam
Ngày 17/2 vừa qua, Phó Chủ tịch Tập đoàn Samsung Lee Jae-yong đã chính thức bị bắt giữ nhằm phục vụ công tác điều tra vụ bê bối chính trị liên quan tới Tổng thống đang bị luận tội Park Geun-hye. Đây là một biến cố lớn trong lịch sử 80 năm của tập đoàn Hàn Quốc nổi tiếng.
Tuy nhiên, nhiều người bày tỏ lạc sự quan rằng Samsung sẽ vượt qua được cơn sóng gió này. Đây là điều hoàn toàn có cơ sở khi nhìn vào hành trình khởi nghiệp đầy thăng trầm của nhà sáng lập Lee Byung-chull - người đã tạo nên huyền thoại Samsung từ bàn tay trắng.
"Cậu ấm" ăn chơi, nhiều lần trắng tay
Lee Byung-chull sinh năm 1910 trong một gia đình thuộc hàng khá giả ở huyện Yiryeong, tỉnh Gyeongnam, Hàn Quốc. Thuở thiếu thời ông khét tiếng là một cậu ấm hay bỏ học và ăn chơi triền miên.
Sau khi dở dang con đường học vấn tại Đại học Waseda ở Tokyo, Lee Byung-chull bắt đầu lao vào công việc kinh doanh trong ngành xay xát gạo, nhưng ngay năm đầu tiên đã thua lỗ mất đến nửa số vốn của mình. Sau đó ông phân tích nguyên nhân và xoay xở để làm xưởng xay xát đã làm ăn có lãi. Tuy nhiên sau đó ông lại thất bại thê thảm đến mức phá sản khi đầu cơ vào đất đai.
Mùa thu năm 1937, trong tâm trạng tuyệt vọng, Lee Byung-chull đi du lịch một chuyến dài hai tháng khắp Hàn Quốc và Trung Quốc. Trong chuyến đi, ông đã tập trung tìm hiểu giá cả hàng hóa và quá trình lưu thông phân phối ở những nơi mình đã qua. Với những trải nghiệm có được, ông quyết định chuyển sang hoạt động trong ngành thương mại .
Năm 1938, khi đã 30 tuổi, Lee Byung-chull thành lập Samsung thương hội [Samsung nghĩa là Tam Tinh - ba ngôi sao] ở Daegu với số vốn là 30.000 won [tương đương 5 triệu USD ở thời điểm hiện tại]. Đây chính là tiền thân của tập đoàn Samsung ngày nay. Xuất phát chỉ là một doanh nghiệp vận tải, sau đó kiêm thêm buôn bán nhỏ lẻ với các mặt hàng do chính công ty sản xuất, Samsung có được khởi đầu thuận lợi khi nhanh chóng làm ăn phát đạt.
Tuy nhiên. Nhưng khi công việc kinh doanh vừa vào guống thì Lee Byung-chull lại lạc lối. Sa vào con đường ăn chơi, đêm nào ông cũng cùng các chủ cơ sở sản xuất rượu khác đến các tửu lầu đến sáng mới về.
| Ảnh: Ovguide.com |
Lee Byung-chull chuyển đến Seoul năm 1947. Một năm sau, ông lập Công ty Samsung C&T [Construction & Trading] chuyên xể xuất nhập khẩu hàng tiêu dùng. Công ty làm ăn thuận lợi được một thời gian thì chiến tranh Triều Tiên nổ ra. Toàn bộ hàng hóa của công ty bị đốt phá, một lần nữa ông phải làm lại từ đầu.
Cha đẻ nền công nghiệp Hàn Quốc
Khi chiến tranh kết thúc, Lee Byung-chull chuyển xuống Daegu để gây dựng lại sự nghiệp từ số tiền 300 triệu won còn giữ được. Công ty Samsung C&T tiếp tục làm ăn phát đạt, lợi nhuận ròng sau 6 tháng là 1 tỷ won, sau một năm là 6 tỷ won.
Dù vậy, Lee Byung-chull vẫn trăn trở: “Tại sao chúng ta không thể tự sản xuất những thứ chúng ta dùng?”. Sau khi phân tích tình hình, Ông quyết định ngừng kinh doanh thương mại để chuyển sang sản xuất, bất chấp sự e ngại của các chuyên gia và lãnh đạo các ban ngành, sự phản đối của ban giám đốc công ty…
Sau đó, Lee Byung-chull đã lần lượt thành công trong việc sản xuất đường, dệt len, vải - những mặt hàng mang nhãn “Made in Korea” và trở thành người giàu nhất Hàn Quốc vào thập niên 1960, đóng góp cho ngân sách nhà nước 4% tổng số thuế trên cả nước.
Sang những năm 1970, công nghiệp nặng ở Hàn Quốc bắt đầu phát triển mạnh, Lee Byung-chull lại cùng đồng nghiệp quyết định chuyển sang kinh doanh đóng tàu. Đến những năm 1980, cách mạng khoa học kỹ thuật mới nổ ra và công nghiệp điện tử, công nghệ thông tin, viễn thông phát triển mạnh trên thế giới, ông Lee Byung-chull lại cùng đồng nghiệp quyết định lấy phát triển công nghiệp điện tử làm hướng kinh doanh chủ đạo và Samsung trở thành tập đoàn lớn của thế giới trong lĩnh cực công nghiệp điện tử.
Năm 1987, Lee Byung-chull từ trần. Dưới sự lãnh đạo của thế hệ kế cận, tập đoàn Samsung tiếp tục khẳng định vị thế toàn cẩu của mình, còn bản thân người sáng lập được tôn vinh là cha đẻ nền công nghiệp Hàn Quốc.
| Sam sung ngày nay là một thương hiệu công nghệ hàng đầu thế giới. Ảnh: Google Play. |
Cuộc đời nhiều thành công nhưng cũng không ít lần vấp ngã của Lee Byung-chull để lại cho những người đi sau nhiều bài học vô cùng đắt giá.
Trước hết, ông đã cho thấy, một doanh nhân nhạy bén luôn biết điều mà thời đại cần nhất là gì. Sự nhạy bén của ông thể hiện rất rõ trong việc theo đuổi ngành công nghiệp chất bán dẫn. Lúc bấy giờ, thị trường chất bán dẫn đang do Mỹ và Nhật chia nhau nắm giữ, Hàn Quốc tham gia sau nên cơ hội thành công rất mong manh. Dù vậy, Lee Byung-chull vẫn đầu tư vào ngành này, đó là vì ông đã thu thập và nắm bắt rất kỹ về tình hình biến động của thế giới. Nhờ sự lựa chọn ấy mà Hàn Quốc đã gặt hái được thành công bước đầu trên con đường trở thành một cường quốc công nghệ thông tin.
Rất tâm đắc với tư tưởng “tùy cơ ứng biến, linh hoạt dụng binh” của Binh pháp Tôn Tử, Lee Byung-chull cho rằng giống như chiến trường, thương trường đòi hỏi phải ứng biến kịp thời, chủ động đối phó với mọi tình huống có thể xảy ra. Bởi vì, trên thương trường, chủ doanh nghiệp không phải đối phó với một địch thủ như trên chiến trường mà đối phó với nhiều địch thủ khác nhau, có thế và lực khác nhau từ nhiều nước trên thế giới. Bởi vậy, nếu không ứng biến kịp thời thì chủ doanh nghiệp sẽ thất bại.
Bên cạnh khôn ngoan, tỉnh táo trong thời thế, sự cầu toàn là một yếu tố quan trọng khác đưa Lee Byung-chull đến thành công. Suốt cuộc đời của mình, ông đã tạo nên một Samsung nổi tiếng với hệ thống quản lý chặt chẽ và trong đó, ông chủ là người biết tất cả mọi thứ. Trước khi làm bất cứ việc gì, Lee Byung-chull đều bắt đầu từ việc thu thập tài liệu và thông tin. Ông từng bị chỉ trích vì đã can thiệp vào tất cả buổi phỏng vấn tuyển dụng nhân viên mới từ năm 1957 cho đến năm 1986 - tổng cộng khoảng 100.000 cuộc phỏng vấn
| Ảnh: The Richest |
Rất đề cao yếu tố con người, Lee Byung-chull là một nhà điều hành rất tin tưởng vào nhân viên của mình và có thể để họ tự thân làm việc mà không hề giám sát. Đối với ông, quản lý không phải là chơi với những con số, mà phải là quản lý con người. Đó là lý do Lee không hề thuê một chuyên gia kinh doanh để làm cố vấn cho mình mà thay vào đó là một nhà tâm lý học.
Mối quan hệ chặt chẽ với giới chính trị là một yếu tố khác làm nên thành công của Lee Byung-chull. Trong sự hỗn loạn của cuộc chiến tranh Triều Tiên, công ty của Lee vẫn tồn tại vững chắc do mối quan hệ hòa hảo của ông với chính phủ của Rhee Syng-man [Lý Thừa Vãn]. Đầu những năm 1960, khi dính vào một cáo buộc tham nhũng nghiêm trọng sau sự sụp đổ của chính quyền Rhee Syng-man, Lee đã gặp mặt tướng Park Chung-hee – người đứng đầu chính quyền quân sự bấy giờ. Cả hai đã đi đến thỏa thuận: Tất cả lỗi lầm quá khứ của Lee sẽ được bỏ qua, với điều kiện ông phải sẵn sàng làm việc với mục tiêu ủng hộ chính phủ mới, đây cũng là giai đoạn Hàn Quốc chuyển mình trở thành quốc gia công nghiệp.
Lee Byung-chull cũng chứng minh rằng, một doanh nhân vĩ đại phải là người có tinh thần phụng sự quốc gia. Ông luôn trung thành với suy nghĩ của bản thân và tin tưởng rằng sự phát triển của kinh doanh là yếu tố góp phần tạo nên sự thành công của quốc gia. Chính suy nghĩ đó đã khiến ông luôn nỗ lực trong việc phát triển kinh tế để phát triển đất nước. Sự nỗ lực của ông đã làm tan băng mối quan hệ với chính phủ và giúp các doanh nghiệp cá nhân phát triển.
Đúc kết lại một cuộc đời vinh quang và cũng đầy sóng gió, Lee Byung-chull cho rằng: “Samsung thành công là do đã thức thời chuyển đổi theo thời cuộc. Tôi luôn nói với các đồng nghiệp rằng trên thế gian này, sự vật luôn biến đổi. Hơn nữa trong kinh doanh hiện đại, thương trường còn phức tạp và biến hóa hơn chiến trường. Nắm chắc phương châm này và biết cách thay đổi, tiến cùng thời đại người ta sẽ thắng. Nếu không, sẽ chết”.
Thanh Bình