Chúc mừng năm 2022! Cùng với năm mới là cơ hội cho những khởi đầu mới. Nhiều người bắt đầu năm mới với những quyết tâm giúp họ có cuộc sống lành mạnh hơn. Nếu bạn hút thuốc lá, bỏ thuốc lá là một trong những điều quan trọng nhất bạn có thể làm để cải thiện sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
Hãy bắt đầu những quyết tâm trong năm mới của bạn bằng một kế hoạch bỏ thuốc lá.
Bỏ thuốc lá có thể khó, nhưng có thể làm được, và lập kế hoạch để bỏ có thể giúp ích! Để tăng cơ hội thành công, kế hoạch cai thuốc của bạn cần có những cách đối phó với những triệu chứng khó chịu có thể xảy ra khi cai thuốc. Điều đáng mừng là có nhiều cách để kiểm soát các triệu chứng khó chịu, nó có thể giúp bạn giữ quyết tâm để biến năm 2022 trở thành năm bạn bỏ thuốc lá.
Khi bạn ngừng hút thuốc, cơ thể và não bộ của bạn phải làm quen với việc không có nicotine. Bạn có thể có một số triệu chứng không thoải mái, chẳng hạn như cảm giác lo lắng, khó tập trung hoặc khó ngủ. Tình trạng này gọi là các triệu chứng khó chịu do thiếu chất nicotine. Theo thời gian, các triệu chứng khó chịu này sẽ mất hết khi bạn không còn hút thuốc nữa.
Dưới đây là 7 triệu chứng khó chịu thường gặp do thiếu chất nicotine. Biết trước những gì sẽ xảy ra trong hành trình bỏ thuốc lá của bạn có thể giúp bạn vững lòng tiếp bước để cai được vĩnh viễn.
- Bị thôi thúc hoặc thèm hút thuốc
- Cảm thấy khó chịu, cáu kỉnh, hoặc bực bội
- Cảm giác bồn chồn hoặc mệt mỏi
- Khó tập trung
- Khó ngủ
- Cảm giác đói thường hơn hoặc tăng cân
- Cảm giác lo lắng, buồn bã hoặc trầm cảm
Nếu cảm giác trầm cảm trong thời gian đang cai thuốc lá trở nên nặng hơn hoặc không thuyên giảm, bạn cần tìm sự giúp đỡ. Nói chuyện với bác sĩ của bạn, gọi đường dây bỏ thuốc lá [1-800-778-8440], hoặc tìm sự trợ giúp khẩn cấp thích hợp.
Đôi khi những người đang cảm thấy trầm cảm có nghĩ đến việc tự làm tổn thương mình hoặc tự tử. Nếu bạn hoặc ai đó bạn biết đang có những cảm giác này, hãy tìm sự giúp đỡ ngay bây giờ. [Thông tin ở đường dẫn này bằng tiếng Anh]
Có rất nhiều việc bạn có thể làm để vượt qua những triệu chứng khó chịu khi bỏ hút thuốc. Dược phẩm giúp cai thuốc lápdf iconexternal icon có thể giúp ích rất nhiều, và tất cả những phương cách bỏ thuốc lá nàypdf iconexternal icon đã được chứng minh là có thể hữu ích, cho dù có dùng dược phẩm giúp cai thuốc lá hay không:
Trong khi trải qua các triệu chứng khó chịu, hãy tự nhắc nhở rằng phần nhiều bạn cảm thấy như vậy vì cơ thể đang làm quen với việc không có chất nicotine. Hít vài hơi thở sâu và nhắc nhở mình tại sao bạn muốn cai thuốc.
Nếu bạn muốn được hướng dẫn hoặc hỗ trợ khi cai thuốc, một nhân viên tư vấn cai thuốc láexternal icon có thể giúp bạn lập một kế hoạch bỏ thuốc lá vĩnh viễn. Tư vấn có thể giúp bạn chuẩn bị đối phó với căng thẳng, những cơn thèm hút thuốc, và các vấn đề khác mà bạn có thể gặp trong khi cai. Nhân viên tư vấn cũng có thể hướng dẫn bạn sử dụng dược phẩm cai thuốc lá đúng cáchpdf iconexternal icon.
Hút thuốc là có hại và làm tăng nguy cơ mắc bệnh nghiêm trọng và tử vong. Geri M., đã tham gia chiến dịch Lời Khuyên Từ Những Người Từng Hút ThuốcÒ [Lời KhuyênÒ] của CDC, đã hút khoảng một gói thuốc lá vị bạc hà mỗi ngày trong 35 năm. Hầu hết mọi người cô biết đều hút thuốc, vì vậy cô không nghĩ đó là một vấn đề lớn.
Khi Geri bắt đầu bị khó thở, cô đã đến bác sĩ để kiểm tra sức khỏe. Cô chỉ mới 44 tuổi khi bác sĩ chẩn đoán cô mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính [COPD], một tình trạng khiến cô khó thở và có thể gây tử vong. Cô ấy đã bỏ thuốc thành công ngay sau đó, vào năm 2015. Geri ước phải chi cô ấy bỏ hút thuốc sớm hơn; hiện giờ cô ấy cần được ghép phổi và không biết mình còn bao nhiêu thời gian nữa.
Sống chung với COPD khiến Geri ngày càng có ít năng lượng hơn cho các sinh hoạt mà cô yêu thích, như nấu ăn trong các ngày lễ cho gia đình hoặc chạy theo canh các cháu ở công viên. Thông qua trị liệu bổ sung dưỡng khí và phục hồi chức năng phổi, Geri đã lấy lại được phần nào sức lực của mình. Cô hy vọng rằng một ngày nào đó cô sẽ được chấp nhận ghép phổi.
Bỏ thuốc lá có lợi cho sức khỏe ở mọi lứa tuổi, bất kể bạn đã hút thuốc bao lâu hoặc bao nhiêu. Ngay cả những người đã hút thuốc lâu năm hoặc những người đã hút thuốc ở mức quá nhiều, vẫn sẽ hưởng được lợi ích khi cai thuốc. Một số lợi ích có thể bao gồm tim mạch hoạt động tốt hơn, giảm nguy cơ ung thư và các bệnh khác, và kéo dài tuổi thọ.
Khi biết được những gì sẽ xảy ra và cách đối phó với các triệu chứng khó chịu do cai thuốc lá, bạn có thể kiên trì giữ vững quyết tâm bỏ thuốc lá trong Năm Mới của mình. Các lợi ích của việc bỏ thuốc lápdf iconexternal icon lớn hơn nhiều so với bất cứ triệu chứng khó chịu nào, vì những triệu chứng này sẽ mất dần theo thời gian. Hãy biến năm 2022 thành thời điểm để bạn tỏa sáng và bỏ thuốc lá! Chúc mừng năm mới!
1. Thuốc lá điếu thông thường
Các loại thuốc lá điếu thông thường, còn được gọi là thuốc lá điếu đốt cháy, có chứa lá thuốc lá, các chất hóa học phụ gia, một đầu lọc, và một mẩu giấy gói lại. Người hút thuốc có thể hít vào tới hơn 7000 chất hóa học trong khói thuốc. Những người xung quanh cũng hít vào lượng chất tương tự, được gọi là hút thuốc lá bị động. Hút thuốc lá điếu là nguyên nhân của hầu hết các bệnh lý và tử vong liên quan tới thuốc lá ở Hoa Kỳ .
2. Thuốc lá nhẹ [light], tự cuốn, tự nhiên hay thuốc lá thảo mộc
Một số người tin rằng thuốc lá “nhẹ” [light] và “ít hắc ín” [low-tar] ít gây hại cho sức khỏe hơn. Tuy nhiên, các nghiên cứu chỉ ra rằng nguy cơ gây ra các tác hại nghiêm trọng đối với sức khỏe của thuốc lá nhẹ hay thuốc lá ít hắc ín không thấp hơn thuốc lá điếu thông thường. Trên thực tế, những người hút thuốc lá tự cuốn trong thời gian dài sẽ có nguy cơ cao mắc các loại ung thư thanh quản, thực quản, ung thư miệng, hầu họng cao hơn so với thuốc lá do máy cuốn.Chính vì vậy, FDA đã cấm sử dụng các thuật ngữ “nhẹ”, “ít” hay “thấp” trong kinh doanh thuốc lá, trừ các trường hợp FDA cho phép cụ thể - tuy nhiên cho tới nay chưa có trường hợp nào được cho phép.
Một số loại thuốc lá điếu trên thị trường được bán ra với mác “hoàn toàn tự nhiên” [“all natural”]. Các loại thuốc lá này được quảng cáo không chứa các chất hóa học hoặc chất phụ gia và được cuốn cùng đầu lọc có thành phần 100% cotton. Không có bằng chứng chứng minh loại thuốc lá này an toàn và lành mạnh hơn các loại thuốc lá khác, cũng không có lý do hợp lý nào để tin như vậy. Khói từ tất cả các loại thuốc lá, dù là tự nhiên hay không, đều chứa nhiều chất hóa học có thể gây ung thư và các loại độc tố được tạo ra từ quá trình đốt thuốc lá như hắc ín và carbon monoxid. Ngay cả thuốc lá thảo mộc không chứa lá thuốc lá cũng tạo ra hắc ín, hạt bồ hóng và carbon monoxid và do đó cũng nguy hại cho sức khỏe.
3. Thuốc lá bạc hà
Thuốc lá bạc hà không an toàn hơn các loại thuốc lá không có vị. Trên thực tế, chúng có thể còn nguy hiểm hơn. Thuốc lá bạc hà thường “dễ” hút hơn – lượng menthol được thêm vào giúp tạo ra cảm giác the mát trong cổ họng khi hút thuốc. Nó làm giảm phản ứng ho và che giấu cảm giác khô cổ mà người hút thuốc hay gặp phải. Người hút thuốc lá bạc hà có thể hít sâu hơn và giữ khói thuốc lâu hơn. Điều này giải thích tại sao những người hút thuốc lá bạc hà và mắc ung thư phổi thường có khối u tại một số vị trí nhất định ở phổi. Đây cũng có thể là một trong các nguyên nhân khiến những người hút thuốc lá bạc hà khó bỏ thuốc hơn so với thuốc lá thường.
4. Xì gà và xì gà mini
Nhiều người xem việc hút xì gà là sành điệu và ít nguy hại hơn hút thuốc lá. Tuy nhiên, một điếu xì gà lớn có thể chứa lượng thuốc lá ngang với một bao thuốc lá thông thường.
Phần lớn xì gà được làm từ lá thuốc lá già, được phơi khô hoặc làm khô và lên men theo một quy trình gồm nhiều bước. Quá trình lên men này gồm các phản ứng hóa học và vi sinh khiến lá thuốc lá biến đổi. Điều này khiến xì gà có mùi và vị khác với thuốc lá. Xì gà có nhiều loại kích cỡ:
- Loại nhỏ nhất, được biết đến với tên xì gà điếu nhỏ, có kích thước bằng một điếu thuốc lá thông thường. Có nhiều vị khác nhau như bạc hà, sô cô la hoặc trái cây, và nhiều loại có đầu lọc.
- Loại hơi lớn hơn một chút gọi là xì gà mini [cigarillos, blunts hay cheroots]. Loại này chứa nhiều lá thuốc lá hơn xì gà điếu nhỏ và cũng có nhiều vị khác nhau.
- Xì gà lớn có chứa tới hơn 14g lá thuốc lá - ngang với 1 bao thuốc lá điếu truyền thống. Một người cần 1 đến 2 giờ để có thể hút hết một điếu xì gà lớn thông thường.
Hầu hết những người hút thuốc lá thường hít khói vào nhưng những người hút xì gà lớn không làm vậy. Điều này có thể do khói xì gà có thể gây kích ứng mũi, họng và đường thở. Các công ty sản xuất xì gà đang theo đuổi xu thế mới - thay đổi quy trình lên men nhằm giúp khói xì gà dễ chịu hơn khi hít vào. Đầu lọc trong xì gà điếu nhỏ cũng có thể giúp người hút có thể hít khói dễ dàng hơn.
Xì gà chứa rất nhiều nicotin
Một điếu xì gà lớn có chứa lượng nicotin ngang với một bao thuốc lá. Một điếu thuốc lá chứa trung bình 8 mg nicotin nhưng người hút chỉ hấp thụ 1-2 mg nicotin. Rất nhiều thương hiệu xì gà lớn nổi tiếng có chứa 100-200 mg trong 1 điếu, hoặc thậm chí có hãng lên tới 444 mg nicotin. Dù ở kích cỡ nào, xì gà vẫn là thuốc lá và khói xì gà có chứa các chất gây ung thư giống như khói thuốc lá. Tất cả các loại xì gà đều gây hại cho sức khỏe.
Người hút xì gà có nguy cơ chết do các loại ung thư miệng, hầu họng, thanh quản và thực quản cao gấp 4-10 lần so với người không hút. Ở những người có thói quen hít khói, hút xì gà dường như có liên quan nhất định đến tử vong do ung thư tụy và bàng quang. Cũng giống như thuốc lá, xì gà cũng nhả khói và gây ra hệ quả hút thuốc bị động với những người xung quanh, điều này cũng rất nguy hiểm.
5. Thuốc lá điện tử [các thiết bị vape/vaping]
Sử dụng thuốc lá điện tử thường được gọi là vaping hoặc JUULing. JULL là một thương hiệu rất phổ biến chuyên sản xuất thuốc lá điện tử. Chất lỏng trong các thiết bị này được đốt nóng và tạo thành dạng khí dung chứa các hạt nhỏ [gọi là “hơi”] – mà người dùng sẽ hít vào. Mặc dù thuật ngữ “hơi” có thể khiến người ta nghĩ là vô hại, trên thực tế “ hơi” này không phải hơi nước. Thay vào đó, hơi này là hạt khí dung có chứa propylen glycol và các chất điều vị - các thành phần này có thể gây hại. Các hạt khí dung của thuốc lá điện tử cũng có thể chứa nicotin và các chất gây nghiện khác và có thể gây ra các bệnh lý liên quan đến phổi, tim và ung thư.
Cần đặc biệt lưu ý rằng tất cả thuốc lá điện tử của JULL và hầu hết các loại thuốc lá điện tử khác đều chứa nicotin – một chất gây nghiện có trong thuốc lá điếu thông thường, xì gà, thuốc lào Ả Rập và các sản phẩm thuốc lá khác.
Do thuốc lá điện tử chỉ mới được sử dụng gần đây, hiện nay có rất ít dữ liệu về các tác hại của việc sử dụng thuốc lá điện tử trong thời gian dài. Các nghiên cứu trên động vật thí nghiệm có ghi nhận tổn thương phổi và một số bất thường về nhiễm sắc thể - một dấu hiệu cảnh báo nguy cơ ung thư.
Đã có các báo cáo về các bệnh phổi nặng ở những người hút thuốc lá điện tử. Đa số [nhưng không phải tất cả] các trường hợp này đều có liên quan đến hút thuốc lá điện tử có chứa vitamin E dạng dầu acetat từ các sản phẩm cần sa trôi nổi trên thị trường.
6. Thuốc lào Ả rập [điếu nước, hookah]
Thuốc lào Ả rập hay còn được gọi là điếu ống, có nguồn gốc từ châu Á và Trung Đông. Lá thuốc lá được trộn sẵn với một số hương vị như mật ong, bạc hà, cam thảo, mật mía hay vị trái cây được đốt trên một ống nước, khói được hít vào thông qua một vòi dài. Thông thường, người ta dùng than đá để đốt nóng hỗn hợp thuốc lá hay còn được gọi là shisha. [Bản thân than đá cũng tạo ra carbon monoxid và các độc tố khác]
Các dạng thuốc lào Ả Rập mới bao gồm đá hơi đã được nhúng trong chất lỏng, và bút hookah dùng pin. Cả 2 dạng này đều tạo ra hơi để có thể hít vào. Bút hookah hoạt động giống như thuốc lá điện tử. Một số nơi quảng cáo rằng các dạng mới này thuần khiết và an toàn hơn so với thuốc lào Ả rập thông thường, tuy nhiên khẳng định này chưa được chứng minh.
Thuốc lào Ả rập hiện được quảng cáo là một lựa chọn thay thế an toàn so với thuốc lá điếu. Tuyên bố này là sai sự thật. Nước không thể lọc bỏ các chất độc. Trên thực tế, khói của thuốc lào Ả rập đã được chứng minh có chứa các độc tố như carbon monoxid, nicotin, hắc ín và các kim loại nặng ở nồng độ cao, thậm chí còn cao hơn khói thuốc lá điếu thông thường.
Một số loại ung thư, bao gồm ung thư phổi, có liên quan đến hút thuốc lào Ả Rập. Hút thuốc lào cũng ảnh hưởng đến tim, gây bệnh mạch vành, nhịp nhanh và tăng huyết áp. Các bệnh lý như tổn thương phổi, ngộ độc carbon monoxid, viêm phế quản mạn tính, khí phế thũng, các vấn đề răng miệng và loãng xương cũng có liên quan đến sử dụng thuốc lào. Ngoài ra, việc hút chung điếu cũng có thể tạo cơ hội cho các bệnh truyền nhiễm. Thuốc lào Ả Rập cũng đặt những người xung quanh vào nguy cơ hút thuốc bị động do hít phải khói thuốc và khói từ than đá – một công cụ được sử dụng để đốt nóng thuốc.
Dịch từ www.cancer.org - Hiệp hội Ung thư Hoa kỳ
Đường dẫn //www.cancer.org/cancer/cancer-causes/tobacco-and-cancer/is-any-type-of-smoking-safe.html
Biên dịch: DS. Đặng Hoài Thu, khoa Dược, Bệnh viện Ung Bướu Hà Nội
Hiệu đính: ThS.BS. Nguyễn Thanh Hằng, phòng HTQT-NCKH