Bệnh sử hiện tại nên khai thác
Tính chất khởi phát [ví dụ, dần dần, đột ngột]
Các yếu tố khởi phát [vận động, nghỉ ngơi, đứng dậy]
Yếu tố giảm bớt hoặc tăng nặng triệu chứng [ví dụ: cồn, caffein, căng thẳng, lo lắng]
Nếu khởi phát đột ngột, bệnh nhân cần được hỏi về các biến cố khởi phát run [ví dụ chấn thương hoặc bệnh gần đây, sử dụng một loại thuốc mới].
Đánh giá toàn diện tìm kiếm các triệu chứng của các bệnh lý nguyên nhân, bao gồm
Hiện tượng run tay sẽ rõ ràng hơn khi sử dụng tay để cầm cốc nước, xâu kim…. và trở lại bình thường khi bạn ngủ. Ngược lại, run do Parkinson lại chỉ diễn ra khi tay không phải làm gì.
Hỏi: Hơn 1 năm qua tôi bị chứng run tay. Một số người thân trong gia đình tôi cũng bị. Xin giải thích nguyên nhân và liệu tôi nên uống loại vitamin hay khoáng chất nào để giảm nhẹ hiện tượng này?
Trả lời: Tình trạng run tay
Bạn đang mang 1 chứng bệnh được gọi là run vô căn – không kiểm soát được sự rung lắc do sự rối loạn đường truyền giữa não bộ và các dây thần kinh. Những bệnh nhân thường nghĩ rằng các cơ tay chân của mình có vấn đề nhưng thực tế thì lại là do não bộ.
Nguyên nhân dẫn tới hiện tượng run tay hiện chưa được biết, mặc dù các nhà khoa học cho rằng đó là do vùng tiểu não – một vùng kiểm soát các cơ bắp – làm việc kém hiệu quả. Khoảng 50% trường hợp là di truyền [giống như trường hợp của bạn]. Trong khi ở bạn, hiện tượng run chỉ xảy ra ở tay thì một số người, chân và đầu lại bị run và lắc.
Bất cứ khi nào tôi thông báo với bệnh nhân về tình trạng bệnh tật, họ đều tỏ ra vô cùng sợ hãi vì nghĩ đó là dấu hiệu của một căn bệnh đáng sợ như Parkinson. Và trong hầu hết các trường hợp run đều không phải là biểu hiện của một bệnh nghiêm trọng liên quan tới thần kinh.
Hãy an tâm nhé vì run vô căn phổ biến hơn tất cả mọi rối loạn thần kinh đấy. Những rối loạn này bao gồm cả bệnh Parkinson, nhiều loại rối loạn co cơ hay ngữ loạn trương lực như bệnh Huntington, cũng như máy giật mắt/tay/chân và một số biểu hiện dị thường mà nguyên nhân do dùng thuốc trong một thời gian dài, thường là các thuốc an thần.
Hiện tượng run sẽ rõ ràng hơn khi sử dụng tay để cầm cốc nước, xâu kim…. và trở lại bình thường khi bạn ngủ. Ngược lại, run do Parkinson lại chỉ diễn ra khi tay không phải làm gì. Lưu ý là tay của bạn càng run mạnh khi bạn cảm thấy lo âu, căng thẳng vì cố gắng kiểm soát hiện tượng run. Tin mừng là mặc dù hiện tượng run có thể rất mạnh nhưng bạn đừng lo, thần kinh của bạn hoàn toàn không có vấn đề gì hết – không giống như bệnh nhân Parkinson. Cũng hiếm khi hội chứng run này nặng lên thêm.
Còn về câu hỏi dùng vitamin bổ sung, tôi sợ rằng hiện chưa có bất kỳ loại vitamin hay khoáng chất nào có hiệu quả đối với hội chứng run vô căn này. Một lượng cồn nhỏ có thể giúp giảm triệu chứng run – chất cồn dường như có khả năng giảm nhẹ sự “nhiễu sóng” nơi não bộ.
Nhưng tôi không khuyến khích bệnh nhân coi đây là một phương pháp điều trị thường xuyên. Bởi sự nhấm nháp rượu thường xuyên, bất cứ lúc nào có thể khiến họ phụ thuộc vào rượu và thậm chí là còn mắc thêm bệnh gan nữa. Tuy nhiên, khoảng 1/3 bệnh nhân bị run vô căn cải thiện được tình hình nhờ thuốc chẹn beta [chẳng hạn như propranolol]. Các loại thuốc này đã được sử dụng từ hàng thập kỷ cho các bệnh nhân huyết áp cao và rối loạn nhịp tim.
Nếu không loại thuốc nào trị được thì phẫu thuật thần kinh có thể được xem xét. Đã có những hiệu quả khi sử dụng biện pháp can thiệp sâu vào não bộ này mà lại ít nguy cơ.
Cuối cùng, tôi xin cam đoan là chứng run vô cơ này hoàn toàn không ảnh hưởng tới tuổi thọ của bạn.
Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: //www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/
Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Minh Phương - Khoa Nội tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City
Run tay có thể chỉ là biểu hiện sinh lý thông thường nhưng cũng có thể là triệu chứng của một số bệnh lý, ví dụ như tổn thương trong não, bệnh lý về gan, hoặc tuyến giáp.
Run là một dạng rối loạn vận động hay gặp, xảy ra do co các cơ một cách tự động, theo nhịp. Run hay xảy ra ở bàn tay, tuy nhiên các bộ phận khác của cơ thể cũng có thể bị run như cánh tay, đầu, dây thanh, thân mình hoặc chân .
Hầu hết mọi người có thể bị run tay nhẹ, nhất là khi giơ tay thẳng về phía trước và giữ nguyên một vài phút. Đây không phải là triệu chứng gây chết người, tuy nhiên run có thể ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày của bạn.
Run tay có thể xảy ra từng lúc, hoặc thường xuyên/liên tục. Có một số dạng run tay, nhưng chủ yếu phân làm 2 nhóm chính: Run khi vận động và run khi nghỉ. Run khi vận động xảy ra khi các cơ co để thực hiện một động tác chú ý ví dụ như khi cầm nắm thìa, dĩa, bút, cốc nước.... Run khi nghỉ xảy ra khi các cơ ở trạng thái thư giãn [không có] ví dụ như khi để tay thả lỏng trên đùi.
Run tay có thể chỉ là biểu hiện sinh lý thông thường nhưng cũng có thể là triệu chứng của một số bệnh lý, ví dụ như tổn thương trong não, bệnh lý về gan, hoặc tuyến giáp.
Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây run tay bệnh lý
Run tay có thể gặp trong các bệnh cảnh dưới đây:
2.1 Nhóm bệnh lý thần kinh
Bệnh Parkinson: Là bệnh lý thoái hóa não có giảm dần sự tiết ra các chất Dopamine. Run tay thường bắt đầu từ 1 bên, kèm theo cảm giác cứng tay chân cùng bên, đi lại chậm chạp, dần dần run lan sang 2 tay. Điều trị bằng các thuốc bổ sung Dopamin, lý liệu pháp, hoặc phẫu thuật đặt điện cực trong não.
Bệnh xơ cứng rải rác: Là bệnh lý mất Myelin – lớp vỏ bọc dây thần kinh – dẫn tới tổn thương đường dẫn truyền vận động trong não. Run có thể xảy ra 1 hoặc 2 bên, có thể run khi làm động tác chủ ý hoặc run khi giơ tay và giữ để chống lại trọng lực, điều trị bệnh này chủ yếu là uống thuốc.
Đột quỵ: Xảy ra khi mạch máu não bị tắc do huyết khối hoặc xơ vữa gây nhồi máu não, hoặc bị vỡ gây chảy máu não. Khi đó một số tế bào thần kinh điều khiển vận động tay bị tổn thương và có thể gây run tay. Việc điều trị phụ thuộc vào dạng tổn thương, thời gian xảy ra đột quỵ cũng như cân nhắc tới các bệnh lý đi kèm khác.
Chấn thương sọ não: Cũng giống như đột quỵ, sau chấn thương các tế bào thần kinh chi phối vận động bị tổn thương có thể gây run tay. Điều trị nội khoa là chủ yếu.
Rối loạn trương lực cơ: Trường hợp này các tế bào thần kinh truyền các thông tin sai lệch dẫn tới các cơ hoạt động quá mức, gây nên các tư thế không mong muốn, tư thế bất thường kéo dài, bao gồm cả run tay. Điều trị có thể bằng thuốc hoặc tiêm Botox.
Run vô căn: Run tay thường ở cả hai bên, xảy ra khi cầm cốc, cầm bát, bút viết ... Run ban đầu có thể rất kín đáo, tăng dần theo thời gian khiến bạn khó khăn trong thực hiện các sinh hoạt hàng ngày. Hiện nay nguyên nhân của run vô căn chưa được biết, trong một số trường hợp có liên quan tới gen và có yếu tố gia đình. Nếu triệu chứng nhẹ, kín đáo thì không cần điều trị. Khi triệu chứng nặng hơn, bác sĩ sẽ kê đơn một số loại thuốc như chẹn beta, hoặc phẫu thuật đặt điện cực trong não.
Run vô căn thường xảy ra khi người bệnh cầm cốc hoặc vật dụng bất kỳ
2.2 Nhóm bệnh lý chuyển hóa
- Bệnh Wilson: Là bệnh rối loạn về gen gây lắng đọng nhiều đồng trong cơ thể. Thông thường người bệnh có triệu chứng liên quan tới tổn thương ở não và gan như buồn nôn, nôn, mệt mỏi, tụ dịch trong ổ bụng, vàng da, run tay, các vấn đề về ngôn ngữ, thay đổi nhân cách...Điều trị bằng thuốc uống và thay đổi chế độ ăn uống.
- Suy thận, suy gan
- Bệnh cường giáp: Khi tuyến giáp hoạt động quá mức bạn có thể có cảm giác lo lắng bồn chồn, tim đập nhanh, hay vã mồ hôi, sụt cân và run tay. Điều trị ổn định chức năng tuyến giáp sẽ làm giảm đáng kể triệu chứng run tay.
- Hạ đường máu: Khi lượng đường trong máu thấp bạn sẽ có cảm giác đói, vã mồ hôi và run tay.
2.3 Nhóm bệnh lý thoái hóa do di truyền
Một số bệnh lý di truyền như thất điều di truyền có thể gây run tay:
- Run liên quan tới độc chất: Ngộ độc rượu, cai rượu, ngộ độc thủy ngân
- Run liên quan tới thuốc: Thuốc điều trị hen, Amphetamin, cafein, corticosteroid, các thuốc điều trị các rối loạn tâm thần kinh ...Thiếu vitamin B12
- Run do các bệnh lý về tâm thần: Trầm cảm, rối loạn stress sau chấn thương,
- Run sinh lý: Đôi khi run có thể xuất hiện khi bạn tức giận, căng thẳng lo lắng quá mức hoặc mất ngủ.
Thiếu vitamin B12 có thể gây run tay ở người bệnh
Nếu triệu chứng run tay kín đáo, không thường xuyên, không ảnh hưởng tới sinh hoạt hàng ngày, bạn hãy bắt đầu bằng việc thay đổi lối sống như hạn chế uống cà phê, ăn uống điều độ tránh bị đói, thể dục đều đặn và đảm bảo ngủ đủ giấc. Tránh các kích thích căng thẳng, tức giận hay lo lắng quá mức. Xem xét lại các thuốc mình đang uống [nếu có] và tư vấn với bác sĩ điều trị.
Nếu các biện pháp trên đã áp dụng tốt, nhưng run vẫn tiến triển hoặc thường xuyên hơn, bạn nên đi khám bác sĩ chuyên khoa thần kinh để tìm nguyên nhân và điều trị đúng bệnh.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec với hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế hiện đại cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm trong khám điều trị bệnh, người bệnh hoàn toàn có thể yên tâm thăm khám và điều trị tại Bệnh viện.
Để đăng ký khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec. Quý Khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.
XEM THÊM: