Cách mạng tư sản Anh đã mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển. Vậy cuộc cách mạng tư sản Anh đã diễn ra như thế nào? Cùng GiaiNgo tìm hiểu về cuộc cách mạng tư sản này trong chương trình Lịch sử 10 nhé!
Giữa thế kỉ XVII, ở nước Anh đã diễn ra một cuộc cách mạng tư sản lật đổ chế độ phong kiến cũ. Vậy diễn biến cuộc cách mạng tư sản Anh như thế nào? Ý nghĩa của cuộc cách mạng là gì? Hãy cùng GiaiNgo điểm lại cuộc cách mạng đã được học trong chương trình Lịch sử 10.
Nội dung lý thuyết cách mạng tư sản Anh
Nguyên nhân cách mạng tư sản Anh
Nguyên nhân diễn ra cuộc cách mạng tư sản Anh:
Nguyên nhân sâu xa
Về kinh tế, đầu thế kỷ XVII, nền kinh tế nước Anh phát triển nhất châu Âu.
- Nông nghiệp: Phương thức sản xuất tư bản thâm nhập vào sản xuất nông nghiệp.
- Thủ công nghiệp: Sản xuất công trường thủ công chiếm ưu thế hơn sản xuất của phường hội. Số lượng và chất lượng sản phẩm ngày càng tăng lên như luyện kim, làm sứ, len dạ,…
- Ngoại thương phát triển mạnh mẽ, chủ yếu là buôn bán len dạ và buôn nô lệ da đen.
Về xã hội, sự phân hóa tầng lớp nhân dân xuất hiện. Nhiều địa chủ vốn là quý tộc chuyển hướng kinh doanh theo lối tư bản chủ nghĩa. Họ giàu lên nhanh chóng, dần dần tư sản hóa và trở thành tầng lớp quý tộc mới.
Về chính trị:
- Chế độ phong kiến đã kìm hãm lực lượng sản xuất tư bản chủ nghĩa. Nhà nước nắm độc quyền thương mại. Rất nhiều thứ thuế được đặt ra, thu thuế thuyền bè.
- Nhiều đặc quyền phong kiến được duy trì khiến cho đời sống nhân dân thêm cơ cực.
Trước tình hình đó, mâu thuẫn giữa tư sản, quý tộc mới với phong kiến diễn ra gay gắt. Nguy cơ về một cuộc nội chiến sắp bùng nổ.
Nguyên nhân trực tiếp
Nguyên nhân trực tiếp là ngòi nổ chiến tranh xoay quanh vấn đề tài chính:
Tháng 4/1640, vua Sác-lơ I triệu tập quốc hội yêu cầu tăng thuế để đàn áp cuộc nổi dậy của người Xcốt-len ở miền Bắc nước Anh. Quốc hội không phê duyệt các khoản thuế mới, công kích chính sách bạo ngược của nhà vua và đòi quyền kiểm soát quân đội, tài chính và Giáo hội.
Sác-lơ I định dùng vũ lực đàn áp Quốc hội, song lại bị nhân dân phản đối. Bị thất bại, Sác-lơ I phải chạy lên phía Bắc Luân Đôn và chuẩn bị lực lượng để phản công.
Diễn biến của cách mạng
Sau đây là diễn biến của cuộc cách mạng tư sản Anh:
Tháng 8/1642, vua Sác-lơ I tuyên chiến với Quốc hội. Cuộc nội chiến chính thức bùng nổ, diễn ra từ năm 1642 – 1648. Phe Quốc hội được sự ủng hộ của nhân dân. Nhà vua có sự hỗ trợ từ quý tộc phong kiến và Giáo hội Anh.
Dưới áp lực của quần chúng, đầu năm 1949, Sác-lơ I bị xử tử. Anh trở thành nước cộng hòa do Crôm-oen [1599 – 1658] đứng đầu. Cuộc cách mạng tư sản Anh đạt đến đỉnh cao.
Sau đó, Crôm-oen đưa quân đi đánh Ai-len và Xcốt-len. Để bảo vệ quyền lợi, tư sản và quý tộc mới đã trao trọng trách cho Crôm-oen với tước Bảo hộ công. Nền độc tài quân sự được thiết lập [1653].
Sau khi Crôm-oen qua đời năm 1658, chính trị nước Anh lâm vào tình trạng khủng hoảng. Quốc hội thỏa hiệp với lực lượng phong kiến cũ.
Tháng 12/1688, Quốc hội tiến hành chính biến đưa Vin-hem Ô-ran-giơ [quốc trưởng Hà Lan, con rể vua Anh] lên ngôi vua. Chế độ quân chủ lập hiến được xác lập.
Ý nghĩa cách mạng tư sản Anh
Cuộc cách mạng tư sản Anh đã lật đổ chế độ phong kiến, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển ở Anh. Đây là một cuộc cách mạng tư sản có ý nghĩa quan trọng, mở ra thời kỳ quá độ từ chế độ phong kiến chuyển sang chế độ tư bản.
Xem thêm:
Trả lời câu hỏi sách giáo khoa bài cách mạng tư sản Anh
Hãy nêu đặc điểm tình hình nước Anh trước cách mạng
Đặc điểm tình hình nước Anh trước cách mạng:
- Về kinh tế: Đầu thế kỷ XVII, nền kinh tế nước Anh phát triển nhất ở châu Âu. Nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương nghiệp đều phát triển.
- Về xã hội: Tầng lớp tư sản, quý tộc mới giàu lên nhanh chóng nhờ kinh doanh theo lối tư bản chủ nghĩa.
- Về chính trị: Chế độ phong kiến đã kìm hãm lực lượng sản xuất tư bản chủ nghĩa, khiến nhân dân càng thêm cơ cực.
Chính tình này đã khiến cuộc cách mạng tư sản Anh bùng nổ.
Trình bày diễn biến và kết quả của Cách mạng tư sản Anh
Diễn biến của cách mạng và kết quả của cách mạng tư sản Anh:
Diễn biến
- Năm 1642 – 1648: Cuộc nội chiến diễn ra ác liệt [vua – Quốc hội].
- Năm 1649: Vua Sác-lơ I bị xử tử, nước cộng hòa Anh ra đời. Cuộc cách mạng đạt đến đỉnh cao.
- Năm 1653: Nền độc tài quân sự được thiết lập do tầng lớp tư sản và quý tộc mới muốn giữ chặt quyền lợi.
- Năm 1688: Quốc hội tiến hành chính biến, thiết lập nên chế độ quân chủ lập hiến.
Kết quả
Cách mạng tư sản Anh giành thắng lợi, lật đổ chế độ phong kiến lạc hậu, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển. Từ đó, thiết lập nên chế độ quân chủ lập hiến.
Chúng ta đã vừa tìm hiểu về cuộc cách mạng tư sản Anh trong chương trình Lịch sử 10. Cuộc cách mạng đã đánh dấu một bước phát triển mới trong lịch sử nhân loại. Hi vọng bài viết của GiaiNgo đã giúp ích cho các bạn.
Cuộc CMTS Anh giữa thế kỷ XVII là một cuộc tấn công vào thành trì của xã hội cũ để xây dựng chế độ xã hội mới’ lật đổ quan hệ sản xuất phong kiến lạc hậu, mở đường cho CNTB phát triển. CMTS Anh là cuộc cách mạng tư sản thứ 2 trên thế giới sau CM Hà lan nhưng là cuộc CM đầu tiên có ý nghĩa to lớn đối với quá trình hình thành CNTB trên phạm vi toàn châu Âu và thế giới.
1. Nguyên nhân.
Đầu thế kỷ XVII, Anh là nước có nền kinh tế phát triển nhất châu Âu. Sản xuất công trường thủ công đã chiếm ưu thế hơn so với sản xuất phường hội. Tư sản Anh giàu lên nhanh chóng nhờ sự phát triển của ngoại thương, chủ yếu là buôn bán len dạ và buôn nô lệ da đen.
Quang cảnh Luân Đôn thế kỉ XVIII
Buôn bán nô lệ da đen ở Anh - thế kỷ XVII
Công nghiệp len dạ phát triển làm cho nghề nuôi cừu trở nên có lợi nhất. Nhiều địa chủ vốn là quý tộc đã chuyển huwongs kinh doanh theo lối TBCN đuổi tá điền đi, biến ruộng đất thành đồng cỏ rồi thuê nhân công nuôi cừu lấy long cung cấp cho thị trường. Bộ phận quý tộc này đã giàu lên nhanh chóng, dần dần tư sản hóa trở thành tầng lớp quý tộc mới.
Chế độ PK với chỗ dựa là tầng lớp quý tộc và giáo hội Anh ngày càng cản trở sự kinh doanh và làm giàu của của tư sản và quý tộc mới. Sác –lơ I đặt ra nhiều thứ thuế, duy trì nhiều đặc quyền phong kiến làm cho đời sống nhân dân hết sức cơ cực.
Đặc điểm tình hình trên đã làm cho mâu thuẫn giữa tư sản, quý tộc mới và các thế lực phong kiến bảo thù ngày càng them gay gắt. Đây chính là nguyên nhân sâu xa làm bùng nổ CMTS Anh.
Nguyên nhân trực tiếp làm bùng nổ cách mạng tư sản anh xoay quanh vấn đề tài chính khi sác –lơ I triệu tập quốc hội đòi tăng thuế để có tiền chi viện cho cuộc đàn áp những cuộc nổi dậy của người Xcot –len ở miền Bắc. Quý tộc mới và tư sản đã không phê duyệt các khoàn thuế do vua đặt ra, kịch liệt phản đối chính sách bạo ngược của nhà vua. Bị thất bại, Sác lơ I chạy lên vùng núi phía Bắc Luân đôn, tập hợp lực lượng phong kiến chuẩn bị phản công.
2. Diễn biến
Tháng 8/1642, Sác- lơ I tuyên chiến với Quốc Hội. Cuộc nội chiến bắt đầu.
Từ 1642 – 1648 là khoảng thời gian xảy ra cuộc nội chiến giữa Quốc Hội và nhà Vua.
Ban đầu, quân đội quốc Hội bị đánh bại vì lực lượng của nhà vua được trang bị tốt và thiện chiến.
Tuy nhiên, được sự ủng hộ của quần chúng nhân dân, Ôlivơ Crôm – oen đã tiến hành cải cách quân đội. Ông tổ chức 1 đội quân gồm chủ yếu là nông dân,có kỷ luật, có tính chiến đấu cao, được gọi là “đội quân sườn sắt” Từ đây, quân đội của Quốc hội bắt đầu chiếm ưu thế. Năm 1648, quân đội của Crôm - oen đã đánh bại quân đội của Sác – lơ .Cuộc nội chiến kết thúc. Sác lơ I bị kết án tử hình.
Đầu năm 1649, do áp lực của quần chúng nhân dân, Sác – lơ I bị xử tử. Anh trở thành nước cộng hòa do Ô livơ C.rôm - oen đứng đầu. CM đạt tới đỉnh cao.
Mặc dù cách mạng đạt tới đỉnh cao nhưng mọi quyền hành đều thuộc về quý tộc mới và tư sản. Nông dân và binh lính không được hưởng quyền lợi gì nên tiếp tục đấu tranh đòi tự do.
Năm 1953, để bảo vệ quyền lợi của mình, quý tộc mới và TS Anh đã đưa C.rôm –oen lên làm Bảo hộ công. Chế độ độc tài quân sự được thiết lập.
Năm 1658. C.rôm - oen qua đời, nước Anh rơi vào tình trạng ko ổn định về chính trị. Quý tộc mới và tư sản lo sợ nhân dân nổi dậy đấu tranh nên chủ trương thỏa hiệp với lực lượng PK cũ để lập lại chế độ quân chủ.
Năm 1688, QH đã tiến hành chính biến đưa Vin hem – Ô ran giơ [Quốc trưởng Hà Lan và là con rể vua Anh] lên ngôi vua. Chế độ quân chủ lập hiến được thiết lập.
3. Kết quả, ý nghĩa
CMTS Anh đã lật đổ chế độ phong kiến, mở đường cho CNTB phát triển mạnh mẽ hơn. Đây là cuộc CMTS có ý nghĩa trọng đại trong thời kỳ quá độ từ chế độ PK sang chế độ TBCN.