Táo bón là một trong các bệnh lý thường gặp nhất ở trẻ em, chiếm khoảng 3-5% trẻ đến khám tại bác sĩ nhi khoa và 35% trẻ từ 6 đến 12 tuổi mắc ít nhất một lần trong năm. Nhằm giúp các bậc cha mẹ biết được cách điều trị và phòng chống bệnh táo bón ở trẻ em GS.TS Nguyễn Khánh Trạch chia sẻ kiến thức qua bài viết dưới đây
1. 4 bước cơ bản để điều trị táo bón kéo dài
Bước 1: Chẩn đoán
Cần xác định rõ trẻ có thực sự bị táo bón hay không thông qua các dấu hiệu nhận biết táo bón. Xác định nguyên nhân khiến trẻ bị táo bón.
Bước 2: Tháo phân
Sau khi xác định chính xác trẻ bị táo bón thì tiến hành tháo phân. Làm rỗng đại tràng, kích thích đại tràng thải phân bằng cách dùng thảo dược nhuận tràng hoặc massage bụng tăng nhu động ruột.
Bước 3: Phục hồi chức năng tiêu hóa tự nhiên
Cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết cho hệ tiêu hóa như Probiotic [vi khuẩn có lợi], Prebiotic [chất xơ hòa tan], vitamin C, khoáng chất giúp tiêu hóa hoàn toàn thức ăn. Tăng cường hấp thu dinh dưỡng, làm tơi xốp phân giúp đại tiện dễ dàng, lấy lại phản xạ đại tiện hàng ngày cho trẻ.
Bước 4: Phòng ngừa và tránh táo bón tái phát
Cân bằng chế độ dinh dưỡng bằng cách cho trẻ ăn đầy đủ, cân đối thành phần dinh dưỡng, chế độ ăn giàu chất xơ từ rau xanh, quả chín và uống đủ nước. Tăng cường vận động, massage bụng cho trẻ hàng ngày từ 2 – 3 lần khi đói. Duy trì cho trẻ thói quen tập đi đại tiện hàng ngày vào một giờ nhất định. Nên tập cho trẻ vào thời điểm sau bữa ăn tối vì lúc này các nhu cầu ruột hoạt động thuận lợi cho việc đẩy phân ra ngoài.
2. Phương pháp chữa táo bón không dùng thuốc
Để trả lời cho câu hỏi “trẻ em bị táo bón phải làm thế nào?” GS.TS Nguyễn Khánh Trạch khuyên các mẹ nên:
Tích cực cho trẻ hoạt động ngoài trời
Tập thể dục thể thao như chạy nhảy, nô đùa giúp trẻ tăng cường vận động cơ thành bụng và cơ tròn hậu môn.
Uống đủ nước và thay đổi chế độ ăn cho trẻ
Trẻ uống nhiều nước giúp kích thích nhu động ruột hoạt động hiệu quả, làm ẩm thức ăn, giúp thức ăn dễ được tiêu hóa và bài tiết ra ngoài.
Bên cạnh đó chế độ ăn cho trẻ là yếu tố quyết định kết quả điều trị táo bón ở trẻ. Nên cho trẻ ăn thức ăn mềm, dễ tiêu, đủ dinh dưỡng. Kết hợp các nhóm thực phẩm có tác dụng nhuận tràng trong thực đơn dinh dưỡng của trẻ.
Massage bụng
- Giúp tăng hoạt động của ruột non, ruột già, đẩy phần hơi thừa trong bụng ra ngoài giúp trẻ xì hơi, bớt đau bụng, dễ đi tiêu hơn.
- Thực hiện: Đặt 2 ngón trỏ và ngón giữa gần với rốn của bé, ấn nhẹ và xoay vòng tại chỗ, sau đó xoay vòng quanh rốn và mở rộng dần vòng tròn cho đến khi ngón tay bạn gần với hông phải. Nên nhớ chiều đi của bàn tay sẽ theo chiều kim đồng hồ.
Tập động tác đạp xe
Nắm lấy hai cổ chân trẻ, di chuyển để chân trái và chân phải lần lượt chuyển động lên – xuống sao cho khi đưa chân lên thì đầu gối chạm vào bụng theo động tác đạp xe đạp. Các chuyển động này kích thích nhu động ruột, giúp trẻ đi tiêu dễ dàng.
Co duỗi gối
Nắm hai cổ chân hoặc cẳng chân của trẻ, đẩy về phía bụng để hai gối trẻ gập lại, giữ trong vài giây. Tiếp đó, nhẹ nhàng kéo chân trẻ duỗi ra trở lại. Lặp lại động tác này vài lần sẽ giúp trẻ nhanh chóng thoát khỏi tình trạng đầy hơi. Động tác này còn kích thích hoạt động của ruột. Đây là một trong các cách trị táo bón cho trẻ rất hiệu quả.
Cho trẻ tắm nước ấm
Mỗi ngày cho trẻ tắm nước ấm từ 8 – 12 phút và giúp trẻ thư giãn trong bồn chậu để phân được di chuyển dễ dàng hơn.
Rèn luyện thói quen đi đại tiện đúng giờ
Muốn chữa táo bón cho trẻ trước hết phải rèn thói quen đi đại tiện. Hàng ngày vào một giờ nhất định cho trẻ ngồi vào bô đại tiện; những ngày đầu chưa quen, trẻ không đại tiện được hãy kiên trì cho trẻ thực hiện [khoảng 10 – 15 phút], sau vài tuần trẻ có thể hình thành thói quen phản xạ đi ngoài.
3. Điều trị táo bón ở trẻ bằng thuốc
– Các bác sĩ sẽ xác định trẻ đang có tồn ứ phân cứng trong trực tràng hay không. Nếu có, một số biện pháp sẽ được thực hiện ngay để lấy ngay phân tồn ứ ra như bơm hậu môn, thụt tháo hoặc thuốc nhuận trường uống liều cao trong 5-7 ngày liên tiếp. Sau khi đã lấy phân tồn ứ, trẻ sẽ được uống thuốc nhuận trường liều duy trì.
– Lưu ý sử dụng thuốc nhuận trường duy trì:
- Với trẻ dưới 1 tuổi, thời gian duy trì có thể ngắn và tùy vào nhận định của bác sĩ.
- Riêng trẻ trên 1 tuổi, thời gian điều trị duy trì có thể kéo dài vài tháng, thậm chí vài năm.
- Liều thuốc có thể được gia giảm, mục tiêu cuối cùng là giữ cho trẻ đi tiêu mỗi ngày; hoặc ít nhất là 3 lần mỗi tuần và cố gắng giữ hành vi đi tiêu đó trong ít nhất 2 tháng.
- Sau đó trẻ sẽ được giảm liều thật chậm trong vài tháng và thử ngưng thuốc để theo dõi.
- Các khuyến cáo gần đây đều khuyên điều trị duy trì nên kéo dài ít nhất là 6 tháng.
– Có nhiều loại thuốc nhuận trường
- Nhuận trường kích thích và nhuận trường thẩm thấu.
- Trong đó loại thẩm thấu được sử dụng nhiều hơn ở trẻ em vì tính hiệu quả và an toàn của nó khi sử dụng trong thời gian dài.
– Một số thuốc trị táo bón cho trẻ được chứng minh hiệu quả hơn cả hiện nay là Polyethylene glycol, đã được hầu hết các hướng dẫn điều trị chọn là lựa chọn hàng đầu. Kế sau đó có thể kể đến lactulose và sorbitol, nếu trong điều kiện không có Polyethylene glycol. Các loại thuốc nhuận trường khác như dầu khoáng, magie-sulphat, thảo dược senna ít được sử dụng ở nước ta.
4. Khi nào trẻ bị táo bón cần phải đi khám tại bệnh viện
Với những trường hợp trẻ bị táo bón thoáng qua thì chỉ cần chăm sóc tại nhà; điều chỉnh lại chế độ ăn đầy đủ chất xơ [trái cây, rau xanh]; uống đủ nhu cầu nước hàng ngày. Song nếu trẻ bị táo bón rơi vào một trong các trường hợp sau cần đưa trẻ đi khám bác sĩ:
– Táo bón kéo dài trên hai tuần.
– Trẻ mới sinh bị táo bón, chướng bụng.
– Trẻ bị táo bón kèm theo một trong các triệu chứng: Sốt cao, nôn trớ, trướng bụng, đại tiện ra máu, sụt cân…
– Trường hợp khẩn cấp, có thể thực hiện thụt tháo tại nhà sau đó đưa trẻ đến các cơ sở y tế. Dùng nước ấm hoặc dung dịch muối 0,9% bơm vào hậu môn 100 – 150ml.
Trên đây là các phương pháp điều trị táo bón ở trẻ em mà cha mẹ có thể áp dụng cho trẻ. Tuy nhiên cần hết sức thận trọng trong việc sử dụng các thuốc điều trị táo bón; nhất là thuốc nhuận tràng và thuốc thụt tháo. Có thể tham khảo các mẹo chữa táo bón ở trẻ em vẫn được dùng trong dân gian. Để ý tình trạng đi ngoài của trẻ thường xuyên để phát hiện sớm các biến chứng táo bón ở trẻ để kịp thời xử trí. Tốt nhất nên chủ động phòng bệnh táo bón ở trẻ.
GS.TS. Nguyễn Khánh Trạch
Chủ tịch Hội Nội khoa Việt Nam
Chủ tịch Hội Tiêu hóa Việt Nam
Bé nhà bạn bị táo bón lâu ngày không khỏi?
Mệt mỏi, biếng ăn, chậm lớn?
Thay đổi chế độ ăn uống không phát huy tác dụng?
Đừng lo, bởi hôm nay Thuốc Nam PQA sẽ cùng mẹ tìm hiểu trẻ em bị táo bón uống thuốc gì. Các loại thuốc chữa táo bón ở trẻ em, hoạt động của chúng và những lưu ý khi con dùng thuốc chữa táo bón.
Trẻ em là đối tượng chiếm tỷ lệ bị táo bón lớn nhất trong các đối tượng. Một số khảo sát cho thấy khoảng ⅓ trẻ em từ 4-7 tuổi bị táo bón, 5% học sinh tiểu học bị táo bón lâu ngày kéo dài, táo bón cũng xảy ra cả ở trẻ sơ sinh đang bú mẹ.
Nguyên nhân gây táo bón ở trẻ em có thể đến từ nhiều yếu tố:
- Yếu tố dinh dưỡng: Chế độ ăn uống của trẻ thiếu chất xơ, vitamin và khoáng chất khiến phân khô cứng và khó đào thải.
- Thói quen nhịn đi tiểu: Ở trẻ nhỏ thói quen không tốt này xảy ra thường xuyên bởi trẻ nhỏ còn ham chơi, nhịn đi vệ sinh hoặc ngại đi tiểu trong các nhà vệ sinh công cộng, trường học.
- Sữa công thức không phù hợp: Trẻ nhỏ thường được bổ sung chất dinh dưỡng từ sữa công thức. Tuy nhiên không phải loại sữa nào cũng phù hợp với trẻ, sữa công thức chứa quá nhiều thành phần dinh dưỡng có thể gây táo bón ở trẻ.
- Ít vận động: Một số trẻ ít vận động, ăn nhiều đồ chiên rán có thể gây táo bón do đường ruột trở nên kém hoạt động
- Tác dụng phụ của thuốc Tây: Một số loại thuốc dành cho bé có thể dẫn tới táo bón như thuốc ho, thuốc chống co giật, thuốc dị ứng,...
Trẻ em bị táo bón uống thuốc gì?
Hệ tiêu hóa của trẻ nhỏ còn non yếu, chưa hoàn thiện như người lớn. Do đó nếu không cải thiện tình trạng táo bón nhanh chóng sẽ gây nên táo bón lâu ngày. Tình trạng này có thể dẫn tới những biến chứng nguy hiểm như nứt rách hậu môn, viêm nhiễm hậu môn, sa trực tràng thậm chí ung thư trực tràng, hậu môn.
Các loại thuốc trị táo bón cho trẻ
Các loại thuốc trị táo bón cho trẻ em được dùng phổ biến hiện nay có thể kể tới:
1. Thuốc trị táo bón tạo khối
Loại thuốc này thường có tác dụng bổ sung chất xơ, hỗ trợ cải thiện táo bón từ bên trong. Thuốc táo bón tạo khối thường là các hợp chất thiên nhiên như thạch, cám lúa mì, gôm sterculia,... hoặc các hợp chất bán tổng hợp methyl cellulose.
Giống như tác dụng của chất xơ không hòa tan, thuốc tạo khối hút nước và trương nở để tăng khối lượng phân, kích thích nhu động ruột. Nhờ đó làm mềm phân và khiến phân thải ra ngoài.
2. Thuốc trị táo bón thẩm thấu
Đây là loại thuốc có chức năng giảm hấp thụ nước ở thành ruột và tăng nước trong lòng ruột cho quá trình bài tiết, giúp phân mềm hơn và dễ dàng đào thải ra ngoài. Một số loại thuốc thẩm thấu như lactulose, sorbitol có bản chất đường hoặc hợp chất cao phân tử polymer có tên Forlax.
3. Thuốc làm mềm phân
Thuốc làm mềm phân được sử dụng bằng cách bơm trực tiếp vào hậu môn qua trực tràng, kích thích nhu động ruột, làm mềm phân. Thuốc được coi là an toàn cho trẻ nhỏ nhưng không nên dùng quá thường xuyên bởi có thể gây tổn thương cho hậu môn cũng như làm giảm phản xạ muốn đi vệ sinh tự nhiên ở trẻ.
Trẻ em bị táo bón uống thuốc gì?
Trên thị trường hiện nay có nhiều loại thuốc trị táo bón cho trẻ em thuộc 3 dạng trên: Thuốc táo bón tạo khối, thuốc thẩm thấu và thuốc làm mềm phân. Thầy thuốc nam xin giới thiệu cùng các bà mẹ một số loại thuốc tốt nhất trên thị trường hiện nay.
1. PQA nhuận tràng
Sản phẩm PQA nhuận tràng là sản phẩm của công ty Dược phẩm PQA. Kế thừa tinh hoa y học cổ truyền dân tộc cùng bài thuốc Đông y nổi tiếng: "Lục vị", PQA nhuận tràng được bài chế hoàn toàn từ các dược liệu tự nhiên, an toàn cho trẻ nhỏ.
Siro PQA nhuận tràng hỗ trợ táo bón ở trẻ em
PQA nhuận tràng có tác dụng nhuận tràng, phòng chống táo bón, kích thích nhu động ruột, làm mềm phân và tăng cường chức năng tiêu hóa. Thành phần dược liệu kết hợp các công dụng trị táo bón, thanh nhiệt, giải độc như huyền sâm, mạch môn, sơn thù, hoài sơn, bạch linh, sinh địa, lô hội, đan bì, trạch tả.
Ưu điểm của PQA nhuận tràng là thành phần dược liệu xanh hoàn toàn tự nhiên được gieo trồng tại chính vườn dược liệu xanh. Các vị thuốc nam hoạt động theo công thức tác động trực tiếp vào nguồn căn gây bệnh kết hợp bồi bổ cơ thể nhờ đó hỗ trợ dứt điểm táo bón chỉ với một lộ trình.
PQA nhuận tràng không hề gây tác dụng phụ tới người dùng, quy trình sản xuất đạt chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm. PQA nhuận tràng xứng đáng là sản phẩm vì sức khỏe gia đình Việt. Giá tham khảo: 100.000đ/hộp 125ml dạng siro hoặc 140.000đ/hộp 25 gói dạng cốm.
>> Xem ngay: 5 lý do nên chọn PQA Nhuận Tràng là sản phẩm tốt nhất hiện nay
2. Sản phẩm chống táo bón Isilax
Isilax thuốc nhóm sản phẩm bổ sung chất xơ, giảm táo bón, hỗ trợ chức năng đường ruột, giúp đường tiêu hóa của trẻ khỏe mạnh. Các thành phần của Isilax hoàn toàn là các hương liệu tự nhiên:
- Nước ngọt cây tần bì, cây cẩm quỳ có tác dụng lợi tiểu, nhuận tràng, giúp đào thải phân, duy trì khối lượng và độ sệt của phân.
- Chiết xuất từ mận và pectin có trong táo nhằm bổ sung chất xơ, chống viêm, đảm bảo đường ruột hoạt động trơn tru.
- Inulin là chất cân bằng lượng khuẩn trong đường ruột, thúc đẩy hấp thụ các nguồn dinh dưỡng.
Sản phẩm có nguồn gốc từ Italia, dạng siro, vị ngọt hoàn toàn dễ uống cho trẻ. Isilax chỉ có tác dụng hỗ trợ cải thiện chứng táo bón, không có tác dụng chữa dứt điểm táo bón. Sản phẩm đang được bán trên thị trường với giá 330.000đ/lọ 200ml.
Isilax cho trẻ bị táo bón
3. Parachoc - Siro hỗ trợ cải thiện cho bé
Là sản phẩm có nguồn gốc từ Úc, Parachoc hỗ trợ cải thiện táo bón ở bé bằng cách dung nạp chất xơ, rau củ quả khiến bé khó chịu, biếng ăn chậm lớn. Sản phẩm giúp bé khôi phục đường ruột, giúp bé đi vệ sinh dễ dàng hơn.
Sản phẩm có nguồn gốc từ các loại rau quả cung cấp chất xơ cho bé cải thiện táo bón. Parachoc dạng siro với hương vị socola và vanilla dễ uống, thơm ngon cho bé. Giá tham khảo 260.000đ/lọ.
4. Men vi sinh hỗ trợ táo bón Optibac hồng cho trẻ 0-12 tuổi
OptiBac cho trẻ em bị táo bón
Men vi sinh được nhiều bố mẹ sử dụng để hỗ trợ tiêu hóa cho con. Optibac là sản phẩm men vi sinh chứa 3 tỉ vi khuẩn sống và có tới 0,75g chất xơ FOS. Sản phẩm với công dụng hỗ trợ hệ vi sinh đường ruột, ngăn ngừa và cải thiện tình trạng táo bón.
Optibac cũng có chức năng tăng cường miễn dịch, giảm các bệnh thông thường như cúm, cảm lạnh. Men vi sinh Optibac màu hồng không chứa đường và các chất tạo màu, mùi, Gluten không gây dị ứng và tác động xấu cho cơ thể. Giá sản phẩm 380.000đ/lọ.
5. Siro Pediakid
Siro Pediakid hỗ trợ trẻ táo bón
Sản phẩm siro Pediakid là sản phẩm kích thích giúp bé ăn ngon, hỗ trợ tiêu hóa và phòng chống táo bón. Thành phần là các chiết suất siro cây thùa, nước tinh khiết, chiết xuất hydroglycerine thực vật [hồ lô ba, tảo biển, nghệ, gừng, diếp cá], hương vị quả mâm xôi, vitamin C, vitamin B12,...
Trong siro Pediakid chứa các probiotic men vi sinh tạo điều kiện cho vi khuẩn có lợi phát triển, tăng khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng ở trẻ cũng như điều hòa hệ tiêu hóa, cải thiện táo bón.
Lưu ý khi sử dụng thuốc cải thiện táo bón ở trẻ em
Để chọn được thuốc trị táo bón phù hợp cho trẻ, các mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ về tình trạng táo bón của bé, nguyên nhân cũng như liệu trình điều trị cụ thể.
Bên cạnh điều trị táo bón bằng các loại thuốc, các mẹ có thể cải thiện táo bón bằng cách xây dựng chế độ ăn uống hợp lý cho con. Chế độ ăn nhiều chất xơ, bổ sung rau xanh, hoa quả, uống đủ nước, ăn sữa chua,... Tạo các thói quen lành mạnh như đi vệ sinh đúng giờ, không nhịn đi tiêu, vận động thường xuyên, hạn chế sử dụng các loại thuốc tây gây dị ứng, ức chế tiêu hóa,...
Trên đây là câu trả lời cho câu hỏi trẻ em bị táo bón uống thuốc gì. Các mẹ hãy chọn cho mình loại thuốc phù hợp cho bé, nhanh chóng điều trị táo bón để tránh gây ảnh hưởng tới sức khỏe của bé cũng như các biến chứng nguy hiểm.
Nếu mẹ còn đang gặp khó khăn trong vấn đề nuôi dạy trẻ như: lười ăn, chậm lớn, còi cọc, rối loạn tiêu hóa, trẻ hay ốm vặt...Thì hãy liên hệ với chúng tôi theo số 0818 288 717 để được các Dược sĩ tư vấn miễn phí, giải pháp phù hợp đối với thể trạng của từng bé.