Tràn dịch màng phổi dịch tiết

Nguyên nhân gây tràn dịch màng phổi

Tràn dịch màng phổi là tình trạng tích tụ dịch trong khoang trống giữa phổi

Tràn dịch màng phôỉ có 2 dạng: Tràn dịch màng phổi do dịch thấm và tràn dịch do dịch tiết. Mỗi loại tràn dịch màng phổi có nguyên nhân gây bệnh khác nhau:

• Tràn dịch do dịch thấm: Xảy ra khi có các rối loạn và bệnh lý toàn thân, gây ảnh hưởng đến việc hình thành và hấp thu dịch màng phổi. Nguyên nhân hàng đầu gây tràn dịch thấm màng phổi là do suy tim trái, tắc động mạch phổi và xơ gan…
• Tràn dịch màng phổi do dịch tiết: Xảy ra khi có sự rối loạn tại chỗ, làm ảnh hưởng đến sự tạo thành và hấp thu dịch màng phổi. Nguyên nhân chủ yếu gây tràn dịch màng phổi tiết là do viêm phổi do vi trùng, h ung thư phổi nguyên phát hay ung thư phổi di căn, nhiễm siêu vi và tắc động mạch phổi,… Việc chẩn đoán chính xác nguyên nhân đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị và tiên lượng cho người bệnh.

Khó thở, đặc biệt là khó thở khi nằm, là triệu chứng thường gặp nhất khi bị tràn dịch màng phổi.

Triệu chứng tràn dịch màng phổi
Khó thở, đặc biệt là khó thở khi nằm, là triệu chứng thường gặp nhất khi bị tràn dịch màng phổi. Triệu chứng phổ biến tiếp theo là đau ngực bên tràn dịch có thể có kèm theo sốt, người bệnh có thể ho khan hay ho có đàm nếu nguyên nhân gây bệnh là do viêm phổi. Nếu do ung thư phổi các cơn ho có thể kéo dài kèm theo khạc ra máu lẫn đàm, cơ thể suy kiệt.

Tràn dịch màng phổi cần đến cơ sở chuyên khoa để thăm khám và điều trị tràn dịch màng phổi

Khi đi khám bệnh nếu nghi ngờ, bác sĩ sẽ chỉ định chụp X-quang phổi, đây là phương pháp chẩn đoán cận lâm sàng hữu dụng nhất hiện nay trong việc chẩn đoán tràn dịch màng phổi. Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ dùng kim và ống chích chọc dò khoang màng phổi và lấy nước trong khoang màng phổi để xét nghiệm tìm vi trùng, tế bào ác tính và xét nghiệm sinh hóa… và tìm bản chất của dịch khoang màng phổi. Tràn dịch màng phổi có thể chỉ có một bên phổi, nhưng cũng có thể tràn dịch cả hai bên, tràn dịch có thể có số lượng ít vài trăm mililít nhưng cũng có thể lên đến hai lít dịch. Một số trường hợp dịch có thể là mủ màu trắng sữa hay vàng đục tùy theo loại vi trùng gây bệnh. Một số khác tràn dịch khoang màng phổi trong chấn thương và dịch thường là máu không đông chảy ra từ các mạch máu và các tổn thương trong lồng ngực.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp

Tràn dịch màng phổi là tình trạng trong phổi có dịch, theo dân gian hay gọi là trong phổi có nước. Bệnh thường gặp ở nhiều lứa tuổi, dễ chẩn đoán nhưng rất khó điều trị, có thể mang đến những biến chứng nguy hiểm, thậm chí tử vong. Chính vì vậy, xét nghiệm chẩn đoán tràn dịch màng phổi vô cùng cần thiết, quan trọng để kịp thời ngăn chặn những hậu quả đáng tiếc.

10/09/2020 | Tràn dịch màng phổi ác tính có chữa được không?
10/09/2020 | Hỏi - đáp: Bị tràn dịch màng phổi có nguy hiểm không?
20/08/2020 | X - quang tràn dịch màng phổi được áp dụng khi nào?

1. Tình trạng tràn dịch màng phổi là gì

Bên ngoài lá phổi của chúng ta có một lớp màng rất mỏng để chứa một lượng khoảng 20ml dịch lỏng giúp cho phổi hoạt động dễ dàng hơn. Nhưng khi lượng dịch trong màng phổi tăng lên vì một số bất thường trong cơ chế hoạt động của các bộ phận cơ thể. 

Khi đó, phần dịch đó sẽ tạo nên một sức ép lên phổi khiến cho phổi hoạt động khó khăn, ảnh hưởng đến khả năng hô hấp của người bệnh. Đây được gọi là bệnh tràn dịch màng phổi vô cùng nguy hiểm cho người mắc phải. Chính vì vậy, cần tiến hành xét nghiệm chẩn đoán tràn dịch màng phổi để phát hiện và chữa trị trước khi bệnh có những biến chứng nguy hiểm.

Tràn dịch màng phổi là căn bệnh vô cùng nguy hiểm gây ảnh hưởng đến hệ hô hấp

2. Nguyên nhân của tràn dịch màng phổi

Tràn dịch màng phổi được gây nên bởi nhiều nguyên nhân khác nhau như sự gia tăng chênh lệch áp suất giữa khoang màng phổi và các cơ quan trong lòng mạch. Sự chênh lệch này gây nên sự gia tăng dịch nhờn trong màng phổi và khi tăng đến một mức độ nhất định sẽ gây ra hiện tượng tràn dịch màng phổi. Bên cạnh đó cũng có các nguyên nhân khác cũng gây nên căn bệnh nguy hiểm này. 

Các nguyên nhân thường gặp nhất

• Do mắc bệnh lao, nhiễm khuẩn lao.

• Các loại ung thư màng phổi.

• Mao mạch dễ thấm do bị viêm nhiễm.

Các nguyên nhân khác

• Viêm phổi, viêm màng phổi.

• Nhiễm các loại virus, vi trùng, ký sinh trùng gây bệnh.

• Dịch thấm do các bệnh lý suy tim, xơ gan, thận hư.

 Viêm màng phổi là một trong những nguyên nhân gây nên tràn dịch màng phổi

3. Các triệu chứng của tràn dịch màng phổi

Tràn dịch màng phổi thường có những triệu chứng thể hiện để người bệnh có thể phát hiện ra tình trạng bệnh của mình. Nhưng để nhận biết chính xác cơ thể có mắc  bệnh hay không thì phải làm xét nghiệm chẩn đoán tràn dịch màng phổi. Các biểu hiện thường gặp như:

• Khó thở từ nhẹ đến vừa tuỳ thuộc vào lượng dịch tràn trong màng phổi dịch nhiều sẽ gây sức ép lớn lên phổi gây hô hấp khó khăn hơn và ngược lại.  Mức độ khó thở tăng theo thời gian.

• Ho khan và có cảm giác đau, khó chịu khi thay đổi tư thế nằm.

• Ho có đờm trong hoặc đờm có mủ.

• Lồng ngực bị tổn thương, có cảm giác đau ở lưng, ngực và xương sườn cảm giác đau tăng lên khi hít thở sâu.

• Sốt từ 38,5 độ trở lên.

• Nếu gặp phải trường hợp tràn dịch ác tính sẽ làm cho người bệnh trở nên suy nhược, chán ăn dẫn đến sụt cân.

Tràn dịch màng phổi ở mức độ nặng có thể dẫn đến suy hô hấp cấp, thậm chí tử vong

4. Ảnh hưởng nguy hiểm của bệnh tràn dịch màng phổi đến cơ thể người

Tràn dịch màng phổi là một căn bệnh vô cùng nguy hiểm đối với tất cả mọi đối tượng ở mọi lứa tuổi. Đây là một bệnh thường gặp trong các bệnh lý của hệ hô hấp, có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như:

• Suy hô hấp cấp.

• Truỵ tim mạch.

• Thậm chí dẫn tới tử vong.

5. Các phương pháp xét nghiệm chẩn đoán tràn dịch màng phổi

Hiện nay, y học đã có nhiều phát triển nên việc xét nghiệm chẩn đoán tràn dịch màng phổi để phát hiện bệnh đã không còn khó khăn. Những phương pháp xét nghiệm chẩn đoán tràn dịch màng phổi phổ biến như:

Chụp X- quang phổi thẳng nghiêng

Đây là một phương pháp đơn giản, ít tốn chi phí nhưng chỉ được sử dụng để phát hiện tràn dịch màng phổi chứ không xác định rõ hiện tượng tràn dịch thuộc loại gì. Khi có kết quả chụp X- quang phổi thẳng nghiêng người bệnh sẽ được chẩn đoán các loại sau: 

• Tràn dịch màng phổi tự do: có một lượng dịch tràn ở đáy phổi làm cho phim X- quang bị mờ đi ở phần đáy phổi.

• Tràn dịch màng phổi ác tính: hình ảnh trên phim X-quang có thể bị mờ đi hết gần một bên phổi, đây được gọi là hội chứng tối mờ nửa lồng ngực. Trường hợp này có thể xuất hiện khối u chèn lên khí quản, trung thất và làm xẹp phổi.

Hình ảnh chụp X- quang phổi thẳng nghiêng

Chụp CT scan

Đây là kỹ thuật giúp chẩn đoán những trường hợp tràn dịch màng phổi phức tạp, cho biết chính xác vị trí có dịch màng phổi bị tràn để thực hiện các phương pháp chọc lấy dịch. Bên cạnh đó cũng có thể xác định được vị trí của các khối u trong trường hợp mắc phải tràn dịch màng phổi ác tính.

Siêu âm màng phổi

Sử dụng kĩ thuật này khi nghi ngờ có dịch tràn ở màng phổi nhưng chụp X-quang và CT scan không thể phát hiện được. Siêu âm màng phổi có thể cho thấy hình ảnh dịch tràn giữa thành phổi và lớp màng bao bọc phổi.

Siêu âm màng phổi cũng có thể phát hiện được các khối u và các hạch di căn trong trường hợp tràn dịch màng phổi ác tính.

Chọc hút dịch màng phổi

Chọc hút dịch màng phổi là phương pháp mấu chốt trong các loại xét nghiệm chẩn đoán tràn dịch màng phổi. Dựa vào màu sắc, thành phần có trong dịch màng phổi mà người ta có thể xác định được nguyên nhân cũng như mức độ của bệnh tràn dịch màng phổi.

• Kết quả bình thường: dịch thu được từ quá trình chọc hút dịch màng phổi trong suốt, không màu hoặc có màu vàng nhạt biểu hiện không bị nhiễm trùng, viêm nhiễm hoặc ung thư.

• Kết quả bất thường: dịch màng phổi nhiều thuộc một trong hai loại là dịch tiết hoặc dịch thấm. Để phân biệt hai loại dịch này người ta dựa vào lượng protein và các chất khác có trong dung dịch.

- Dịch thấm: Nguyên nhân gây tràn dịch màng phổi dạng này chủ yếu là do: xơ gan, suy tim hoặc thận hư. Số lượng bạch cầu(WBC) , mức enzym dehydrogenase (LDH) và mức Protein trong dịch ở mức thấp. 

- Dịch tiết: thường được gây ra bởi các bệnh nhiễm trùng như viêm phổi, ung thư phổi, chấn thương vùng ngực, viêm tuỵ, tắc mạch phổi. 

- Nếu bị nhiễm trùng dịch tiết sẽ chứa lượng WBC, nồng độ enzym LDH, Protein ở mức cao. Bên cạnh đó còn có các loại vi khuẩn hoặc các sinh vật truyền nhiễm khác. 

- Nếu lượng WBC, nồng độ enzym LDH, Protein ở mức cao và có thể xuất hiện những tế bào là thì dịch tiết đang biểu hiện nguy cơ ung thư.

- Nếu dịch tiết có lượng WBC thấp cùng với số lượng nhiều tế bào hồng cầu thì kết quả đang biểu hiện nguy cơ tắc mạch phổi.

Chọc hút dịch màng phổi là phương pháp tốt nhất hiện nay để xác định tình trạng và mức độ của tràn dịch màng phổi

6. Phòng ngừa bệnh tràn dịch màng phổi

Phòng bệnh tràn dịch màng phổi cũng chính là phòng các bệnh gây nên tràn dịch màng phổi như: bệnh lao, ung thư, bệnh tim, gan, thận,… Bên cạnh đó còn có những biện pháp phát hiện bệnh tràn dịch màng phổi như:

• Phát hiện và điều trị bệnh nhiễm trùng hô hấp nhất là đối với các bệnh nhân mắc bệnh mãn tính.

• Thường xuyên thăm khám để phát hiện những triệu chứng của tràn dịch màng phổi.

• Đến các cơ sở y tế uy tín để khám và làm các xét nghiệm liên quan khi có triệu chứng bất thường để kịp thời chữa trị.

Trên đây là một số những điều cần biết về tràn dịch màng phổi và các xét nghiệm chẩn đoán tràn dịch màng phổi. Hãy theo dõi những biểu hiện bất thường của cơ thể và đến ngay các cơ sở y tế uy tín để thăm khám và điều trị kịp thời.