Sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh là gì

Qua bài học giúp các em hiểu rằng muốn cho văn bản thuyết minh được sinh động, hấp dẫn, cần sử dụng yếu tố miêu tả. Làm cho đối tượng thuyết minh được nổi bật.

Tóm tắt bài

1.1. Tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh

 Ví dụ

• Nhan đề muốn nhấn mạnh vai trò của cây chuối đối với đời sống vật chất và tinh thần của con người Việt Nam từ xưa tới nay.
• Thái độ đúng đắn của con người trong viêc nuôi trồng, chăm sóc, sử dụng có hiệu quả các giá trị của cây chuối.
• Những câu văn thuyết minh về cây chuối
  • Hầu hết ở nông thôn nhà nào cũng có chuối.
  • Chuối rất ưa nước nên người ta thường trồng bên ao hồ để nhanh tươi tốt.
  • Người phụ nữ nào chẳng liên quan đến cây chuối khi họ làm vườn, chăn nuôi và nội trợ, bởi cây chuối có thể sử dụng được từ thân đến lá, từ gốc đến hoa,...
  • Quả chuối là món ăn ngon.
  • Có nhiều loại như chuối hương, chuối ngự, chuối sứ,...
  • Mỗi cây chuối có một buồng chuối.
  • Chuối chín ăn vào không chỉ no mà còn là một chất dưỡng da làm cho làn da mịn màng.
  • Chuối xanh nấu với các loại thực phẩm có vị tanh như cá, ốc, lươn,...
  • Ngày lễ thường thờ chuối xanh gì, còn ngày rằm hay giỗ có thể thờ chuối chín.
• Câu văn có yếu tố miêu tả
  • Đi khắp Việt Nam, nơi đâu ta cũng gặp những cây chuối thân mềm vươn lên như những trụ cột nhẵn bóng, tỏa ra vòm tán lá xanh mướt che rợp từ vườn tược đến núi rừng.
  • Chuối xanh có vị chát, để sống cắt lát ăn cặp với thịt lợn luộc chấm mắm tôm chua, khiến miếng thịt ngon gấp bội phần, nó cũng là món ăn cặp rất tuyệt vời với các món tái hay món gỏi.
• Tác dụng: Làm cho đối tượng thuyết minh được nổi bật và gây ấn tượng. Làm cho người đọc hình dung ra một cách sinh động đặc điểm của cây chuối, công dụng, cách sử dụng sản phẩm từ cây chuối.
• Bài này có thể bổ sung
  • Phân loại chuối: Chuối tây, chuối hột, chuối tiêu,...
  • Miêu tả về cây chuối thân gồm nhiều lớp bẹ, cuống lá và cọng lá. Nõn chuối màu xanh.
  • Công dụng của thân chuối non có thể dùng làn rau sống, có thể dùng làm phao tập bơi,...
  • Bắp chuối dùng để làm món nộm ăn rất ngon.
  • Lá chuối dùng để gói bánh, gói xôi, gói nem.
  • Cọng chuối dùng làm dây cột.
  • Lá chuối khô dùng để lót ổ gà đẻ.

1.2. Ghi nhớ [SGK]

"Việc làm nhỏ, ý nghĩa lớn." → Không nghừng cố gắng, thành công sẽ đến.

Bài soạn sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh giúp các em học sinh chuẩn bị bài học tốt nhất trên lớp.

Sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh giúp văn bản thuyết minh sinh động, hấp dẫn hơn. Bài soạn dưới đây giúp các em nắm chắc kiến thức và chuẩn bị bài học tốt nhất

I – TÌM HIỂU YẾU TỐ MIÊU TẢ TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH

1 – Đọc văn bản sau: [SGK trang 24-25]

Các em tự đọc đoạn văn bản “Cây chuối trong đời sống Việt Nam” ghi nhớ các nội dung, chi tiết để trả lời câu hỏi trong phần 2.

2 – Suy nghĩ và thực hiện các yêu cầu sau:

a, Giải thích nhan đề văn bản

b, Tìm những câu trong văn bản thuyết minh về đặc điểm tiêu biểu của cây chuối

c, Chỉ ra những câu văn có yếu tố miêu tả cây chuối và cho biết tác dụng của các yếu tố miêu tả đó

d, Theo yêu cầu chung của văn bản thuyết minh, văn bản này có thể bổ sung những gì? Em hãy cho biết công dụng của thân cây chuối, lá chuối [tươi và khô], nõn chuối, bắp chuối…

Trả lời:

a, Ý nghĩa nhan đề

Nhan đề bài viết là “Cây chuối trong đời sống Việt Nam”. Nhan đề này nói về ý nghĩa, công dụng và vai trò của cây chuối với đời sống người Việt. Nội dung bài viết không đơn thuần thuyết minh hay tả về cây chuối bình thường.

b, Điểm danh những câu nói về đặc điểm tiêu biểu của cây chuối

– Cây chuối rất ưa nước nên người ta thường trồng bên ao hồ để nhanh tươi tốt còn bên những khe suối hay thung lũng, chuối mọc thành rừng bạt ngàn vô tận.

– Chuối phát triển rất nhanh, chuối mẹ đẻ chuối con, chuối con đẻ chuối cháu, cứ phải gọi là “con đàn cháu lũ”

– Quả chuối là một món ăn ngon

c, Những câu văn có yếu tố miêu tả và công dụng của nó.

– Chuối mọc thành rừng bạt ngàn vô tận

– Chuối phát triển rất nhanh, chuối mẹ đẻ chuối con, chuối con đẻ chuối cháu, cứ phải gọi là “con đàn cháu lũ”

– Cây chuối thân mềm vươn lên như những trụ cột nhẵn bóng, tỏa ra vòm tán lá xanh mướt che rợp vườn tược đến núi rừng

– Chuối trứng cuốc – không phải quả tròn như trứng cuốc, mà khi chín vỏ chuối có những vệt lốm đốm như trứng cuốc

– Không thiếu những buồng chuối dài từ ngọn cây, uốn trĩu đến gốc cây

Tác dụng của các yếu tố miêu tả trong những câu văn trên giúp người đọc hình dung về cây chuối, công dụng và đặc điểm của nó. Những yếu tố miêu tả giúp lời văn được mềm hơn, sinh động và hấp dẫn hơn.

d, Theo em có thể bổ sung kết hợp các biện pháp tu từ trong văn bản thuyết minh để bài văn trở nên hấp dẫn và thu hút người đọc hơn.

Ngoài những công dụng trong bài viết, một số công dụng khác của cây chuối trong đời sống như:

Thân cây chuối: là món ăn bổ dưỡng trong chăn nuôi như lợn, gà, ngan…

Hoa chuối [bắp chuối]: là món ăn bổ dưỡng cho bà mẹ sau sinh. Hoặc có thể chế biến thành rau trong nồi lẩu hay món nộm truyền thống.

Lá chuối tươi dùng để làm gói giò…

Lá chuối khô dùng để gói bánh gai, bánh nếp, bánh tẻ…

Nõn chuối có thể làm canh ngon trong bữa cơm gia đình

II – LUYỆN TẬP SỬ DỤNG YẾU TỐ MIÊU TẢ TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH

Câu 1. Bổ sung yếu tố miêu tả vào các chi tiết thuyết minh sau:

Trả lời:

– Thân cây chuối có hình dáng thẳng đứng, vỏ thân ngoài nhẵn nhụi, được cấu tạo bởi các lớp vỏ áo, càng vào trong lớp vỏ càng mọng nước và non xanh.

– Lá chuối tươi có màu xanh đậm, bè lá to có thể che nắng, tạo bóng mát trong những ngày hè oi bức.

– Lá chuối khô có màu nâu sậm, bè lá không còn được nguyện vẹn như lúc tươi mà bị xẻ bè thành nhiều mảnh to nhỏ khác nhau.

– Nõn chuối có màu xanh nhẹ nhàng, tươi mát

– Bắp chuối có màu nâu đỏ, dần dần nở hoa và tạo thành những bẹ chuối sếp ngay ngắn, đều hàng ôm trọn vào buồng chuối.

– Quả chuối có hình dáng dài, tùy từng loại sẽ có loại cong nhiều và cong ít, khi chín có màu vàng ươm nhìn rất đẹp mắt.

Câu 2. Chỉ ra các yếu tố miêu tả trong đoạn văn sau:

Trả lời:

Các yếu tố miêu tả:

– Chén của ta không có tai

– Có uống cũng nâng hai tay xoa xoa rồi mới uống, mà uống rất nóng

– Do không có tai nên xếp chồng rất gọn, không vướng, khi rửa cũng rất sạch

Các yếu tố này đã giúp người đọc hình dung về chiếc chén uống trà của người dân Việt ta và hình ảnh về người Bác Hồ vĩ đại.

Câu 3. Đọc văn bản sau và chỉ ra những câu miêu tả ở trong đó

Các yếu tố miêu tả trong đoạn văn trên:

– Lân được trang trí rất công phu, râu ngũ sắc, lông mày bạc, mắt lộ to, thân mình có họa tiết đẹp.

– Bàn cờ là sân bãi rộng, mỗi phe có 16 người mặc đồng phục đỏ hoặc xanh, cầm trên tay hay đeo trước ngực biển kí hiệu quân cờ

– Những nhóm quan họ nam và nữ trong trang phục dân tộc đi tìm nhau trong ngày hội.