I. Mô hình thương mại điện tử là gì?
Mô hình thương mại điện tử [E-commerce] là hình thức kinh doanh trực tuyến cho phép các tổ chức, doanh nghiệp hoặc cá nhân thực hiện công việc trao đổi, mua bán trên hệ thống mạng điện tử Internet. Tại đây, bạn có thể mua bán đa dạng các loại sản phẩm với quy mô trên toàn cầu mọi lúc mọi nơi. Đây là một điểm mạnh của e-commerce mà các hệ thống cửa hàng truyền thống không thể làm được.
II. Lợi ích mô hình thương mại điện tử mang lại
- Xóa bỏ giới hạn về thời gian, không gian: Để kinh doanh một cửa hàng trực tiếp, bạn phải sở hữu mặt bằng, nhân viên cùng rất nhiều yếu tố khác hỗ trợ công việc buôn bán thì với mô hình thương mại điện tử, bạn chỉ cần xây dựng một trang web online hoặc tham gia vào nền tảng các trang thương mại điện tử. Với hình thức thương mại điện tử, bạn không cần lo lắng về kinh phí cho mặt bằng, nhân viên, không bị giới hạn về địa điểm kinh doanh và thời gian. Bạn có thể bán hàng và trao đổi với khách 24/24 mọi lúc mọi nơi một cách dễ dàng, nhanh chóng thông qua hình thức trực tuyến.
- Tiết kiệm chi phí mặt bằng, nhân công và vận hành: Kinh doanh theo mô hình thương mại điện tử sẽ giúp người bán tiết kiệm kha khá tiền thuê mặt bằng, nhân viên cũng như các chi phí vận hành khác. Đặc biệt, bạn không phải tìm kiếm những cách thức quảng cáo đắt đỏ, mô hình kinh doanh này sẽ giúp bạn khâu Marketing, quảng bá sản phẩm vô cùng hiệu quả, thu hút khách hàng. Điều này giúp các cá nhân, doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh lớn về giá cả cũng như cơ hội gia tăng thị phần doanh nghiệp.
- Vấn đề về hàng tồn kho: Mô hình thương mại điện tử cho phép nhà bán hàng chủ động và thỏa mái kiểm tra các đơn hàng, quản lý vấn đề hàng tồn kho dễ dàng nhờ các công cụ trực tuyến.
- Tiếp cận tệp khách hàng lớn: Hiện nay, Internet phát triển kéo theo đó là nhu cầu mua sắm online của người tiêu dùng tăng cao. Kinh doanh qua mô hình thương mại điện tử sẽ giúp bạn có cơ hội tiếp cận những số lượng khách hàng vô cùng lớn trên toàn quốc, thúc đẩy lợi nhuận kinh doanh.
III. Một số thuật ngữ viết tắt chuyên dụng
Trong lĩnh vực kinh tế có khá nhiều thuật ngữ chuyên ngành. Vì vậy để rút ngắn tên gọi của các mô hình thương mại điện tử người ta quy định như sau:
- B: Business - Doanh Nghiệp
- 2: To
- E: Employee - Nhân Viên
- G: Government - Chính phủ
- C: Consumer - Khách hàng
- C: Citizen - Công dân
Theo đó:
- B2B: Business to Business - Doanh nghiệp với Doanh nghiệp
- B2C: Business to Consumer - Doanh nghiệp với Khách hàng
- B2E: Business to Employee - Doanh nghiệp với Nhân viên
- B2G: Business to Government - Doanh nghiệp với Chính phủ
- G2B: Government to Business - Chính phủ với Doanh Nghiệp
- G2G: Government to Government - Chính phủ với Chính phủ
- G2C: Government to Citizen - Chính phủ với Công dân
- C2C: Consumer to Consumer - Khách hàng với Khách hàng
- C2B: Consumer to Business - Khách hàng với doanh nghiệp
- C2G: Citizen to Government - Công dân với Chính phủ
IV. Các mô hình thương mại điện tử cơ bản
1. Mô hình thương mại điện tử B2B
Thương mại điện tử B2B về cơ bản có thể hiểu là thương mại điện tử giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp. Đây là loại hình thương mại điện tử gắn với mối quan hệ giữa các công ty. Trên thị trường thương mại điện tử hiện nay thì B2B chiếm tới 80% doanh số thương mại điện tử trên toàn cầu, lớn hơn nhiều so với các mô hình thương mại điện tử khác.
Mô hình thương mại điện tử B2B là một trong những mô hình hỗ trợ rất nhiều cho các doanh nghiệp Việt dựa trên các lợi ích mà nó mang lại. Theo dự đoán của các chuyên gia kinh tế thì trong tương lai, thương mại điện tử B2B sẽ tiếp tục phát triển nhanh hơn B2C là thương mại điện tử giữa doanh nghiệp và khách hàng.
2. Mô hình thương mại điện tử B2C
Là mô hình thương mại điện tử phổ biến thứ 2, thương mại điện tử B2C được hiểu là thương mại giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng liên quan đến việc khách hàng thu thập thông tin, mua các hàng hóa hữu hình hoặc vô hình và sử dụng nó, trở thành người tiêu dùng cuối cùng.
Tại Việt Nam trong vài năm trước đây hình thức này khá ảm đạm, không có một website thương mại điện tử nào thực sự tỏ ra mạnh mẽ. Tuy vậy trong vài năm trở lại đây đã xuất hiện những doanh nghiệp đi đầu và đạt được tiếng vang lớn trong cộng đồng người dùng trong nước. Cụ thể là thegioididong.com và dienmayxanh.com.
Việc làm có thể bạn quan tâm - tuyển dụng thương mại điện tử:
- Quản trị viên kênh Online [Social, Sàn TMĐT]
- Nhân viên Phát triển kinh doanh Sàn E-Com [B2B/ Brand, Big seller]
3. Mô hình thương mại điện tử B2G
B2G là hình thức thương mại điện tử giữa doanh nghiệp và chính phủ hay còn được hiểu là thương mại giữa công ty với khối hành chính công. Nó bao gồm việc sử dụng Internet cho mua bán công, thủ tục cấp phép và các hoạt động có liên quan đến chính phủ.
Ở hình thức này, chính phủ hay khối hành chính công sẽ có vai trò dẫn đầu trong việc thiết lập thương mại điện tử, giúp các hệ thống mua bán trở nên hiệu quả hơn. Các chính sách mua bán trên web tăng cường tính minh bạch của quá trình mua hàng. Hiện nay, tuy đã tồn tại và được xây dựng nhưng mô hình thương mại điện tử này chưa thực sự phát triển do hệ thống mua bán của chính phủ chưa hoàn thiện.
4. Mô hình thương mại điện tử C2B
Thương mại điện tử C2B là mô hình kinh doanh trong đó người tiêu dùng tạo ra giá trị và doanh nghiệp sẽ tiêu thụ giá trị đó. Một số ví dụ cho hình thức này như việc thu thập ý tưởng hữu ích từ người tiêu dùng, người dùng cung cấp sản phẩm, vật liệu cho doanh nghiệp và doanh nghiệp trả tiền cho người dùng.
C2B Được coi là một loại hình kinh doanh ngược, được ra đời dựa trên việc:
- Internet kết nối nhiều nhóm người và ngày càng mở rộng một cách mạnh mẽ:
- Công nghệ ngày càng phát triển và phục vụ cho nhiều nhu cầu trong cuộc sống:
5. Mô hình thương mại điện tử C2C
Thương mại C2C là thương mại điện tử giữa người tiêu dùng với nhau. Tính đến hiện tại, đây là mô hình kinh doanh có tốc độ tăng trưởng nhanh chóng nhất. Hình thái của mô hình này là các sàn thương mại điện tử hoạt động bằng hình thức bán đấu giá trực tuyến, rao vặt trên mạng,...
6. Mô hình thương mại điện tử C2G
Bạn có bao giờ thực hiện trả phí cho chỗ đậu xe hơi bằng ứng dụng trên điện thoại chưa? Nếu rồi thì bạn đã có kinh nghiệm về C2G rồi đấy! Mô hình này cũng bao gồm nộp thuế trực tuyến và mua hàng hóa của cơ quan chính phủ được đấu giá online. Bất cứ khi nào bạn chuyển tiền cho một cơ quan công cộng qua internet, là bạn đang tham gia vào thương mại điện tử C2G đấy!
7. Mô hình thương mại điện tử G2B
Thương mại điện tử G2B là thương mại giữa chính phủ với doanh nghiệp, đây là một trong 3 yếu tố chính của chính phủ điện tử. Các hình thức tương tác giữa chính phủ với doanh nghiệp này thường không mang tính thương mại mà thường là việc cung cấp các thông tin về luật, quy chế, chính sách và các dịch vụ hành chính công trực tuyến cho doanh nghiệp qua Internet.
8. Mô hình thương mại điện tử G2C
Thương mại G2C là thương mại điện tử giữa chính phủ với công dân hoặc cá nhân riêng lẻ. Mô hình này tại nước ta thường được thực hiện dưới hình thức gửi thư trực tiếp và các chiến dịch truyền thông.
9. Mô hình thương mại điện tử G2G
G2G Là hình thức giao dịch trực tuyến không mang tính thương mại giữa các tổ chức chính phủ khác nhau với nhau. Hình thức này thường được áp dụng tại các nước đa chính phủ, ví dụ tiêu biểu là tại Anh.
V. Những mô hình thương mại điện tử đang phát triển hiện nay
1. E-commerce Enabler
E-commerce Enabler là nhà cung cấp dịch vụ thương mại điện tử đảm bảo các giải pháp bán hàng đầu - cuối cho người bán thương mại điện tử. Nói một cách dễ hiểu, các đơn vị E-commerce Enabler hỗ trợ toàn diện các thương hiệu/ người bán quảng bá trên các nền tảng trực tuyến, sử dụng chiến lược kỹ thuật số, tối ưu hóa nền tảng, xử lý và thực hiện đơn hàng.
2. Nhãn hiệu riêng - Private label
Nhiều doanh nhân thương mại điện tử mới có những ý tưởng sản phẩm tuyệt vời nhưng không có nội lực hoặc năng lực để tự sản xuất sản phẩm. Vì vậy, họ đặt hàng từ các nhà sản xuất và sau đó dán nhãn, tiếp thị và bán sản phẩm dưới nhãn hiệu riêng của chính họ.
Dưới đây là 2 trong số những lý do thuyết phục nhất khiến nhãn hiệu riêng trở thành một lựa chọn đáng giá cho doanh nghiệp của bạn:
- Các sản phẩm nhãn hiệu riêng được phát triển, xây dựng thương hiệu và bán bởi một công ty, tách biệt công ty đó với các đối thủ cạnh tranh. Chủ sở hữu nhãn hiệu riêng sở hữu thiết kế, thông số kỹ thuật sản phẩm, kỹ thuật sản xuất và độc quyền bán sản phẩm dưới nhãn hiệu riêng. Vì họ là nguồn cung cấp duy nhất, các nhãn hiệu riêng nếu tiếp thị tốt có thể tạo ra nhu cầu cao và định giá cao.
- Các sản phẩm private label [thương hiệu riêng] thường có tỷ lệ lợi nhuận khá cao. Vì là người bán duy nhất trên thị trường, họ có thể kiếm lợi nhuận cao từ giá bán cao.
3. Nhãn trắng - White label
Giống như mô hình nhãn hiệu riêng, các nhà bán lẻ nhãn trắng vẫn áp dụng tên nhãn hiệu của họ và bán lại các sản phẩm chung cho một nhà cung cấp. Các doanh nghiệp có nhãn trắng không phải chịu sự quản lý của quá trình sản xuất và kiểm soát chất lượng, nhưng phải đối mặt với sự nhiều sự cạnh tranh. Các nhà cung cấp nhãn trắng kiểm soát thiết kế bao bì, nhưng không kiểm soát thông số kỹ thuật hoặc chất lượng của sản phẩm.
Vì bất kỳ đại lý bán lẻ nào cũng có thể bán những sản phẩm này, nên các nhà bán hàng khó có thế về điểm bán hàng độc nhất [Unique selling points - USP] và sử dụng các chiến lược tiếp thị và kênh phân phối để tạo sự khác biệt.
4. Subscription
Mô hình đăng ký này dựa trên ý tưởng cung cấp dịch vụ, sản phẩm cho khách hàng theo định kỳ trong khoảng thời gian đều đặn. Subscription là hình thức tập trung nhiều vào việc giữ chân khách hàng hơn là tìm kiếm khách hàng mới.
Về cơ bản, các doanh nghiệp sử dụng mô hình subscription tập trung nhiều vào việc kéo dài thời gian sử dụng sản phẩm của khách hàng về lâu dài hơn là chỉ thanh toán một lần. Ví dụ điển hình là Coolmate.
5. Affiliate
Affiliate - mô hình tiếp thị liên kết dựa trên tiền hoa hồng. Áp dụng khi các cá nhân, người có ảnh hưởng, người nổi tiếng hoặc bất kỳ khách hàng nào giới thiệu sản phẩm/dịch vụ của doanh nghiệp cho khách hàng mới thông qua việc gửi link mua.
Nói một cách dễ hiểu, khi ai đó truy cập một trang web thông qua một liên kết được đặt ở trang của bạn. Bạn sẽ nhận được hoa hồng từ doanh nghiệp đối với mỗi đơn hàng thành công hoặc hoàn thành các hành động cụ thể.
6. Dropshipping
Dropshipping là mô hình bán hàng “bỏ qua khâu vận chuyển”. Bạn không cần lưu trữ hàng hóa mà chỉ tập trung vào việc chọn sản phẩm và bán hàng. Việc bạn cần làm là đưa các sản phẩm lên các nền tảng thương mại điện tử, website. Khi phát sinh đơn hàng, người bán đưa thông tin về cho nhà cung cấp, sau đó các nhà cung cấp sẽ thực hiện toàn bộ quá trình giao hàng tới khách hàng.
7. In theo yêu cầu - POD [Print-on-demand]
Mô hình in theo yêu cầu - POD tương tự như dropshipping. Các doanh nghiệp bán các thiết kế theo yêu cầu trên nhiều loại sản phẩm như áo thun, áo hoodies, quần ôm sát chân [legging], cốc, vỏ điện thoại và vải. Khi bạn đặt một đơn đặt hàng, nhà sản xuất bên thứ ba sẽ in thiết kế đã chọn lên sản phẩm, đóng gói trong bao bì có thương hiệu và giao hàng trực tiếp cho khách hàng.
8. Bán buôn - Wholesaling
Bán buôn hay bán sỉ là một mô hình kinh doanh mà một cửa hàng thương mại điện tử cung cấp sản phẩm với số lượng lớn kèm theo mức chiết khấu. Chẳng hạn như bạn thiết lập giá bán sỉ cho khách mua hàng số lượng lớn trên website và gian hàng trên sàn thương mại điện tử. Nếu bạn sử dụng giải pháp thiết kế website thương mại điện tử GoWEB sẽ cho phép bạn cài đặt giá bán sỉ tự động cho các khách mua hàng trên website của mình. Trước đây, bán sỉ đa số là hoạt động dành cho kinh doanh B2B. Nhưng nhờ có Internet, bất kỳ ai cũng có thể cung cấp bán buôn như một phương thức B2C hoặc C2B.
Xem thêm:
- Kinh doanh điện tử [E-business] là gì? Xu hướng việc làm hiện nay
- Thương mại điện tử là gì? Cơ hội việc làm và trường đào tạo
- Những sự thật về ngành thương mại điện tử mà bạn muốn biết
Hy vọng bài viết đã đem đến cho bạn thông tin về những mô hình thương mại điện tử điển hình. Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết, đừng quên chia sẻ cho những người xung quanh nếu bạn thấy nội dung bổ ích. Hẹn gặp lại ở những bài viết tiếp theo.
Nguồn tham khảo: //vi.wikipedia.org/wiki/Thương_mại_điện_tử