Bảo vệ quyền lợi, giảm thiểu tổn thất!
Trong phần lớn các quan hệ kinh tế luôn tồn tại mâu thuẫn về lợi ích. Các mối quan hệ đó được ghi nhận trong hợp đồng chính để điều chỉnh quyền và lợi ích của các bên, cũng như giải quyết tranh chấp, khi xẩy ra.
Tranh chấp hợp đồng có thể xảy ra với bất kỳ doanh nghiệp nào, không phân biệt quy mô và thời gian tồn tại, doanh nghiệp có vốn đầu tư trong nước hay doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài…
Để giúp doanh nghiệp ngăn ngừa rủi ro và giảm thiểu tối đa thiệt hại khi xẩy ra tranh chấp, Công ty Luật Thái An cung cấp dịch vụ giải quyết tranh chấp hợp đồng nhằm bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích của khách hàng doanh nghiệp hoặc cá nhân.
Tiến sỹ, Luật sư Nguyễn Văn Thanh tư vấn giải quyết tranh chấp hợp đồng trong một loạt video clip do Luật Thái An phát hành
1. Khái niệm tranh chấp hợp đồng
Hiện tại pháp luật chưa có quy định khái niệm tranh chấp hợp đồng. Tuy nhiên, từ thực tiễn chúng ta có thể hiểu Tranh chấp Hợp đồng là những mâu thuẫn, bất đồng ý kiến của các bên trong quan hệ hợp đồng với nhau chủ yếu liên quan đến việc không thực hiện hoặc thực hiện không đúng quyền và nghĩa vụ trong hợp đồng.
Tranh chấp hợp đồng có thể xảy ra ở các giai đoạn hợp đồng, nhưng thường phát sinh sau khi hợp đồng có hiệu lực và trong quá trình thực hiện hợp đồng. Đôi khi tranh chấp cũng xảy ra khi các bên chỉnh sửa, bổ sung hợp đồng [ký Phụ lục hợp đồng], hoặc một bên tạm dừng hợp đồng hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng hoặc tranh chấp có liên quan đến bên thứ ba…
2. Đặc điểm của tranh chấp hợp đồng
Đặc điểm của tranh chấp hợp đồng bao gồm:
- Tranh chấp hợp đồng phát sinh từ quan hệ hợp đồng [giữa các bên có ký [giao kết] hợp đồng với nhau;
- Tranh chấp hợp đồng thuộc quyền định đoạt của các bên tham gia hợp đồng;
- Tranh chấp hợp đồng mang yếu tố vật chất hoặc tinh thần và luôn gắn liền với lợi ích của các bên liên quan;
- Có sự vi phạm thực hiện hoặc không thực hiện nghĩa vụ của một bên hoặc các bên mà sự vi phạm này ảnh hưởng đến quyền lợi của bên còn lại;
- Việc giải quyết tranh chấp hợp đồng cần tuân thủ theo nguyên tắc được đề cập dưới đây.
3. Nguyên nhân dẫn đến tranh chấp hợp đồng
Trước tiên, để lựa chọn các phương thức giải quyết tranh chấp hợp đồng, ta nên xác định nguyên nhân tranh chấp hợp đồng.
a. Nguyên nhân chủ quan dẫn đến tranh chấp hợp đồng:
- Doanh nghiệp hiểu biết pháp luật còn hạn chế;
- Doanh nghiệp chưa chú trọng vấn đề pháp lý của hợp đồng mà chỉ quan tâm đến lợi nhuận;
- Doanh nghiệp thường không có hợp đồng mẫu, không soạn thảo và rà soát hợp đồng kỹ càng trước khi ký kết;
- Không tìm hiểu kỹ đối tác, tư cách chủ thể của người ký kết hợp đồng;
- Có doanh nghiệp chưa coi trọng đạo đức kinh doanh, chỉ quan tâm lợi nhuận mà không thực hiện nghĩa vụ trong hợp đồng, vi phạm thỏa thuận…
b. Nguyên nhân khách quan dẫn đến tranh chấp hợp đồng:
- Các rủi ro khách quan như các sự kiện bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh…dẫn đến vi phạm hợp đồng;
- Chính sách pháp luật thay đổi khiến doanh nghiệp không thể cập nhập và áp dụng pháp luật đúng;
- Khung pháp lý điều chỉnh quan hệ hợp đồng còn thiếu minh bạch, chồng chéo dẫn đến không biết áp dụng hoặc áp dụng sai…
4. Phân loại loại tranh chấp hợp đồng
a. Có 02 loại tranh chấp hợp đồng cơ bản:
- Tranh chấp hợp đồng dân sự
- Tranh chấp hợp đồng kinh doanh thương mại
b. Phân loại tranh chấp hợp đồng theo nội dung vi phạm
Ngoài ra còn có thể phân loại tranh chấp hợp đồng theo nội dung vi phạm:
- Tranh chấp do 1 bên bán, cung cấp dịch vụ không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nội dung hợp đồng;
- Tranh chấp do bên mua, sử dụng dịch vụ không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nội dung hợp đồng;
e. Phân loại tranh chấp hợp đồng theo tính pháp lý của hợp đồng:
- Tranh chấp do vi phạm nguyên tắc ký kết hợp đồng, chủ thể ký kết hợp đồng…
- Tranh chấp liên quan đến các điều khoản của hợp đồng không hợp pháp;
- Tranh chấp liên quan đến cách thức ký kết hợp đồng;
- Tranh chấp liên quan đến hình thức hợp đồng…
5. Các loại tranh chấp hợp đồng phổ biến
Chúng tôi sẽ phân tích tranh chấp các loại hợp đồng phổ biến sau đây:
a. Tranh chấp hợp đồng dân sự
Tranh chấp hợp đồng dân sự là những mâu thuẫn, xung đột, bất đồng giữa các bên về việc thực hiện hoặc không thực hiện các quyền và nghĩa vụ trong quan hệ hợp đồng.
Các loại tranh chấp hợp đồng dân sự phổ biến hiện nay chủ yếu là tranh chấp về quyền sở hữu tài sản, tranh chấp về hợp đồng dân sự, tranh chấp về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng, các vấn đề về hôn nhân gia đình.
Hiện nay, có rất nhiều các loại hợp đồng dân sự phổ biến như: hợp đồng mua bán tài sản, hàng hóa; hợp đồng vay tài sản; hợp đồng thuê tài sản; hợp đồng vận chuyển hành khách, hàng hóa; hợp đồng gia công; hợp đồng ủy quyền;… được quy định trong Bộ luật Dân sự 2015 và các luật khác có liên quan.
Mặc dù các bên có thỏa thuận và giao kết hợp đồng, tuy nhiên trong quá trình thực hiện hợp đồng vẫn có thể phát sinh những tranh chấp. Những tranh chấp thường gặp trong hợp đồng dân sự thường bao gồm những nội dung sau:
- Giá cả, phương thức thanh toán;
- Số lượng, chất lượng sản phẩm, hàng hóa;
- Thời điểm có hiệu lực của hợp đồng;
- Thời điểm chuyển giao rủi ro;
- Thời điểm giao hàng, thời điểm thanh toán;
- Quyền và nghĩa vụ giữa các bên trong hợp đồng;
- Trách nhiệm bồi thường thiệt hại, phạt vi phạm;
- …
b. Tranh chấp hợp đồng kinh tế, tranh chấp hợp đồng thương mại
Tranh chấp hợp đồng kinh tế, hợp đồng thương mại được hiểu là mâu thuẫn, bất đồng giữa các chủ thể về việc không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ đã cam kết trong hợp đồng gây thiệt hại tới lợi ích chính đáng của một hoặc một số bên khác.
Các tranh chấp này rất dễ nhầm với các tranh chấp hợp đồng dân sự thông thường trong cùng lĩnh vực. Sự khác biệt giữa tranh chấp hợp đồng thương mại với tranh chấp hợp đồng dân sự thông thường trong cùng lĩnh vực thể hiện ở hai yếu tố:
-
- Chủ thể: Đối với tranh chấp phát sinh trong hoạt động kinh doanh, thương mại, các bên tranh chấp đều có đăng ký kinh doanh, còn đối với tranh chấp dân sự, chủ thể tham gia không bắt buộc đăng ký kinh doanh.
- Mục đích tham gia giao dịch: Đối với tranh chấp thương mại, các bên tranh chấp đều có mục đích tìm kiếm lợi nhuận, còn đối với tranh chấp dân sự, không cần yêu cầu các bên phải có mục đích lợi nhuận.
Đối với lĩnh vực mua bán hàng hóa, tranh chấp thương mại và tranh chấp dân sự thông thường đều giống nhau ở một số điểm như:
-
- Có sự mua bán hàng hóa giữa bên bán và bên mua;
- Các điều khoản cơ bản của hợp đồng đều phải đáp ứng các quy định chung của pháp luật về loại hợp đồng này.
Còn sự khác nhau được thể hiện ở một số điểm sau: Trong tranh chấp thương mại, bên bán và bên mua đều là các thương nhân [các cá nhân, tổ chức có đăng ký kinh doanh] và hai bên ký kết hợp đồng đều có mục đích lợi nhuận.
Việc phân biệt hai loại tranh chấp này có ý nghĩa trong việc xác định chủ thể, luật áp dụng, trình tự, thủ tục… giải quyết tranh chấp. Chẳng hạn, đối với tranh chấp thương mại, phương thức trọng tài là một trong những phương thức phổ biến được sử dụng để giải quyết tranh chấp, tuy nhiên, đối với tranh chấp dân sự thì phương thức này hầu như không được áp dụng.
Mặt khác, việc nhận diện hai loại tranh chấp này có ý nghĩa để xác định thẩm quyền giải quyết Tòa án theo cấp huyện hay cấp tỉnh. Ví dụ, theo Điểm b Khoản 1 Điều 35 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015, Tòa án nhân dân cấp huyện có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp về kinh doanh, thương mại quy định tại khoản 1 Điều 30 của Bộ luật này.
c. Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất
Theo Điều 500 Bộ luật Dân sự 2015, có thể hiểu hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó người sử dụng đất chuyển giao đất và quyền sử dụng đất cho người được chuyển nhượng theo các điều kiện, nội dung và hình thức được quy định trong Bộ luật Dân sự và pháp luật về đất đai; bên kia thực hiện quyền, nghĩa vụ theo hợp đồng với người sử dụng đất.
Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất chính là những mâu thuẫn, xung đột giữa bên chuyển nhượng quyền sử dụng đất với bên nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất khi thực hiện việc giao kết , thực hiện hợp đồng như giao nhận quyền sử dụng đất và giao nhận tiền.
Tuy nhiên, cũng có trường hợp ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người thứ ba, người thứ ba cũng có thể là chủ thể trong quan hệ tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất và có vai trò liên quan trực tiếp tới giá trị pháp lý của hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất.
Những tranh chấp xung quanh hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất thường gặp như sau: Giấy chứng quyền sử dụng đất bị làm giả; giấy tờ không đầy đủ; chuyển nhượng quyền sử dụng đất của hộ gia đỉnh mà không có sự đồng ý của tất các đồng sở hữu; giao dịch bằng giấy tay không có công chứng: hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng không tiến hành giao đất theo thoả thuận do khi chuyển nhượng đất giá còn thấp nhưng sau khi chuyển nhượng giá đất lại tăng lên….
Tranh chấp hợp đồng vay tài sản, hợp đồng tín dụng là sự mâu thuẫn, bất đồng ý kiến của một hoặc cả hai bên chủ thể của hợp đồng về việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình theo thỏa thuận trong hợp đồng vay.
Tranh chấp có thể về quyền và nghĩa vụ giữa các chủ thể tham gia trong hợp đồng mà chủ yếu là liên quan đến việc thực hiện hoặc không thực hiện quyền và nghĩa vụ tự nguyện thỏa thuận. Hoặc cũng có thể xảy ra tranh chấp phát sinh từ nội dung của hợp đồng, giải thích từ ngữ hợp đồng, thực hiện hợp đồng, sửa đổi, bổ sung chấm dứt hợp đồng….
Có 6 loại tranh chấp hợp đồng vay tài sản thường gặp như sau:
-
- Tranh chấp hợp đồng vay tài sản liên quan đến chủ thể ký kết hợp đồng;
- Tranh chấp hợp đồng vay tài sản do không có giấy giao nhận tiền;
- Tranh chấp phát sinh khi bên vay chậm trả nợ;
- Tranh chấp hợp đồng vay tài sản về lãi suất cho vay;
- Tranh chấp hợp đồng vay tài sản liên quan đến tài sản bảo đảm khoản vay;
- Tranh chấp phát sinh do hình thức giả tạo của hợp đồng vay tài sản.
Theo khoản 1 Điều 179 Bộ luật Lao động năm 2019 thì tranh chấp lao động là tranh chấp về quyền và nghĩa vụ, lợi ích phát sinh giữa các bên trong quá trình xác lập, thực hiện hoặc chấm dứt quan hệ lao động; tranh chấp giữa các tổ chức đại diện người lao động với nhau; tranh chấp phát sinh từ quan hệ có liên quan trực tiếp đến quan hệ lao động.
Cũng tại Khoản 2 Điều 179 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định các loại tranh chấp lao động, bao gồm:
-
- Tranh chấp lao động cá nhân giữa:
- Người lao động với người sử dụng lao động;
- Người lao động với doanh nghiệp, tổ chức đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng;
- Người lao động thuê lại với người sử dụng lao động thuê lại.
- Tranh chấp lao động tập thể về quyền hoặc về lợi ích giữa một hay nhiều tổ chức đại diện người lao động với người sử dụng lao động hoặc một hay nhiều tổ chức của người sử dụng lao động.
- Tranh chấp lao động cá nhân giữa:
Chi tiết về tranh chấp đối với từng loại hợp đồng có tại:
>>> Xem thêm: Các vấn đề về tranh chấp hợp đồng
5. Nguyên tắc giải quyết tranh chấp hợp đồng
- Đảm bảo nhanh chóng, chính xác, đúng pháp luật;
- Quyết định về giải quyết các tranh chấp hợp đồng phải mang tính khả thi cao [thi hành được];
- Đảm bảo tính dân chủ và quyền tự định đoạt của các bên trong quá trình giải quyết tranh chấp;
- Chi phí giải quyết tranh chấp thấp.
6. Các phương thức giải quyết tranh chấp hợp đồng
Khi xẩy ra tranh chấp hợp đồng, nhiều người nghĩ ngay tới kiện tụng tại tòa, lựa chọn Tòa án giải quyết tranh chấp hợp đồng, nhưng đó không phải là phương thức duy nhất. Vậy thì ta nên cần biết những phương thức giải quyết tranh chấp hợp đồng trước khi quyết định lựa chọn một phương thức phù hợp nhất.
a. Giải quyết tranh chấp hợp đồng thông qua thương lượng:
Các bên trong hợp đồng tự đàm phán để đưa ra phương án xử lý tranh chấp mà không cần đến sự trợ giúp của bên thứ ba. Phương thức giải quyết tranh chấp này giúp các bên tiết kiệm thời gian, chi phí nhưng trong nhiều trường hợp không hiệu quả vì phụ thuộc vào thiện chí của các bên trong hợp đồng.
b. Giải quyết tranh chấp hợp đồng thông qua hoà giải:
Có thêm sự tham gia của bên thứ ba. Hòa giải viên với vai trò trung gian sẽ giúp các bên đưa ra cách giải quyết mâu thuẫn, quyết định cuối cùng vẫn phụ thuộc vào hai bên tranh chấp. Cũng giống như thương lượng, phương thức hòa giải chỉ phát huy tác dụng khi các bên có thiện chí.
c. Giải quyết tranh chấp hợp đồng thông qua trọng tài:
Các bên đưa mâu thuẫn, bất đồng nhờ bên thứ ba là các trọng tài viên hoặc các trung tâm trọng tài giải quyết. Phương thức giải quyết tranh chấp bằng trọng tài chỉ được áp dụng khi các bên tranh chấp có thỏa thuận trọng tài.
Lưu ý:
- Trọng tài có nhiều ưu điểm nổi trội như thời gian giải quyết nhanh, các trọng tài viên thường có chuyên môn cao, đảm bảo bí mật, tính chung thẩm…
- Tuy nhiên, chi phí để giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thường khá cao, hiệu lực phán quyết của trọng tài thường không cao bằng tòa án.
>>> Xem thêm: Giải quyết tranh chấp hợp đồng thông qua trọng tài
d. Giải quyết tranh chấp hợp đồng thông qua Toà án:
Tòa án là cơ quan nhân danh quyền lực nhà nước. Khi có tranh chấp, một bên có quyền khởi kiện bên kia ra tòa án có thẩm quyền. Đây là phương thức giải quyết tranh chấp thường được các doanh nghiệp Việt Nam sử dụng.
Giải quyết tranh chấp thông qua tòa án có những ưu, khuyết điểm sau: Các quyết định của Tòa án nhân danh Nhà nước có tính cưỡng chế thi hành đối với các bên; Với nguyên tắc 2 cấp xét xử, những sai sót trong quá trình giải quyết tranh chấp cấp sơ thẩm có khả năng được khắc phục tại cấp sơ thẩm; Án phí [tại Việt Nam] thấp hơn phí Trọng tài.
Tuy nhiên, hạn chế của phương thức giải quyết này là: Thời gian giải quyết tranh chấp thường kéo dài, do thủ tục tố tụng rất nghiêm ngặt.
7. Dịch vụ giải quyết tranh chấp hợp đồng tại Công ty Luật Thái An
Luật sư giải quyết tranh chấp hợp đồng, bao gồm:
và các loại hợp đồng khác.
Nội dung Dịch vụ giải quyết tranh chấp hợp đồng tại Công ty luật Thái An
- Tư vấn cho khách hàng các quy định pháp luật liên quan,
- Nghiên cứu hồ sơ, tìm hiểu nguyên nhân phát sinh tranh chấp, đánh giá vụ việc một cách toàn diện;
- Phân tích điểm mạnh, điểm yếu của khách hàng, đối tác;
- Hướng dẫn khách hàng thu thập chứng cứ;
- Tư vấn lựa chọn phương thức giải quyết tranh chấp;
- Lập kế hoạch và nội dung thương lượng, hòa giải;
- Tham gia thương lượng, hòa giải;
- Soạn thảo hồ sơ, đơn từ khởi kiện [trường hợp khách hàng muốn khởi kiện] hoặc chuẩn bị ý kiến, yêu cầu phản tố cho khách hàng với tư cách bị đơn [trường hợp đối tác khởi kiện];
- Cử nhân viên pháp lý đại diện cho khách hàng tham gia tố tụng [theo yêu cầu của khách hàng];
- Cử luật sư tham gia tố tụng tại Tòa án hoặc Trung tâm trọng tài để bảo vệ quyền lợi cho khách hàng;
- Hỗ trợ khách hàng trong giai đoạn thi hành án.
>>> Xem thêm: Dịch Vụ Luật Sư Khởi Kiện Và Tranh Tụng.
Quý khách vui lòng liên hệ với Công ty Luật Thái An để được tư vấn và giải quyết tranh chấp hợp đồng một cách nhanh gọn, hiệu quả với chi phí thấp!
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM