Đất võ là ở đâu
|
Bình Định là một trong những cái nôi của võ cổ truyền Việt Nam nên được mệnh danh là miền đất võ. Có thể nói thời Tây Sơn là giai đoạn hưng thịnh và phát triển rực rỡ nhất của võ cổ truyền Bình Định, gắn liền với tên tuổi các thủ lĩnh phong trào nông dân Tây Sơn và những chiến công hiển hách của người anh hùng dân tộc Quang Trung – Nguyễn Huệ. Trải qua thời gian, võ cổ truyền Bình Định không ngừng được chọn lọc, nâng cao, trở thành một nhân tố văn hóa đặc sắc không thể thiếu trong văn hóa tinh thần của người dân. Ai đã một lần đến Bình Định sẽ nhớ mãi những ngọn tháp Chămpa đẹp đến ngây ngất bởi lối kiến trúc cho đến bây giờ cũng còn chứa đựng nhiều bí ẩn. Nhiều chuyên gia cho rằng những cụm tháp Chăm Bình Định đã đạt tới độ chín muồi của nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc. Đã dung hòa được những phong cách nghệ thuật Chămpa và Khmer. Gắn liền với hệ thống tháp cổ là những tác phẩm nghệ thuật điêu khắc đá tuyệt vời thể hiện qua hệ thống phù điêu và tượng tròn với đường nét khỏe khoắn, hình khối rõ ràng, bay bổng và căng tràn sức sống. Đây còn được gọi là vùng đất hai vua vì sau thời quốc vương Chế Mân của vương quốc Chiêm Thành đã suy tàn thế kỷ XV thì thế kỷ XVIII hoàng đế Nguyễn Nhạc xây dựng thành Hoàng Đế ngay trên nền của thành Đồ Bàn. Để lưu danh sự nghiệp nhà Tây Sơn, người ta xây dựng một bảo tàng và đàn tế trời đất ngay trên quê hương của ba anh em tụ quân khởi nghĩa để bày tỏ sự tri ân. Có người cho rằng, đây là vùng long mạch, là nơi hội ngộ lịch sử và phát tích những anh hùng hào kiệt xưa nay. Và ta như nghe văng vẳng đâu đây tiếng vua quan họp bàn chuyện đại sự, tiếng binh lính đang thao luyện võ nghệ lẫn trong tiếng voi gầm, ngựa hí… Sau cánh đồng bảng lảng sương, thành quách đã là phế tích nhưng những làng nghề hàng trăm năm tuổi mang dấu tích một thời rộn ràng quanh kinh đô xưa giờ vẫn còn rộn rịp. Dấu ấn rõ ràng nhất của một thời hưng thịnh là những làng đúc đồng, rèn, mỹ nghệ, dệt, bún, nón ngựa… phục vụ cho những cuộc chiến và đời sống khá giả ở vùng đất kinh đô. Đến nay, xung quanh vùng này vẫn còn hơn 30 làng nghề truyền thống có tuổi đời hàng trăm năm. Nếu đến làng nón ngựa Phú Gia, du khách sẽ ngỡ ngàng khi tận mắt nhìn những người nông dân ngồi dọc vỉa hè tỉ mỉ từng công đoạn làm nón ngựa mà cứ ngỡ như thời xa xưa. Xuôi xuống hạ lưu, dòng sông Kôn chảy qua cảng thị Nước Mặn, nơi khởi nguyên chữ Quốc ngữ cùng dấu tích chỗ trú ngụ của các nhà truyền giáo ở cảng thị Nước Mặn thế kỷ 17 đã được phục dựng lại. Cách đó không xa là tiểu chủng viện Làng Sông cổ kính yên bình giữa đồng lúa mênh mông đang trĩu hạt, đây là một trong những nhà in đầu tiên tại Việt Nam góp phần in ấn, truyền bá hàng trăm nghìn ấn phẩm văn hóa đến khắp mọi miền. Gọi Bình Định là mảnh đất của văn chương, thi ca vì nơi đây đã sản sinh, nuôi dưỡng những tâm hồn thơ, những nhà thơ lớn trong nền văn học và trên thi đàn Việt Nam. Trong phong trào thơ mới, mảnh đất này lại sản sinh ra những thi nhân tài hoa tuyệt vời. Đó là một Xuân Diệu với nỗi cô đơn rợn ngợp trong một biển tình lai láng, Hàn Mặc Tử những bó hoa của miền phiêu linh, Chế Lan Viên với gạch rụng sao rơi vắt ngang những ánh mắt Chiêm Thành. Và còn là thi nhân Quách Tấn với sự trang trọng và đài các của một ngọn gió Đường Thi phả trên bờ giậu lũy tre, suối ngọt mây thơm quê hương Bình Định. Là một Yến Lan cùng những tiếng gọi đò chờn vờn trong trăng lạnh… Bên cạnh đó, dòng văn hóa phi vật thể ở Bình Định cũng vô cùng phong phú với các lễ hội, nghệ thuật hát bội, nhạc võ Tây Sơn, ca kịch bài chòi, múa hát bá trạo của cư dân miền biển… Những lễ hội mang tính chất truyền thống và dân gian như: Lễ hội chiến thắng Đống Đa, Lễ hội cầu ngư, Lễ Cúng Cá Ông , Lễ Hội Tây Sơn …Và nhiều lễ hội giàu tính nhân văn của ba dân tộc thiểu số miền núi: Bana, Chăm, H’re sống trên đất Bình Định đã tạo nên một bản sắc văn hoá của riêng vùng đất này. Thiên nhiên đã ưu ái ban tặng cho miền đất này nhiều bãi biển mà nơi nào cũng thật đẹp, thật quyến rũ. Đầu tiên phải kể đến bãi biển Quy Nhơn nằm ngay trung tâm thành phố có hình dáng tựa vầng trăng khuyết với bãi cát mịn màng óng ánh dưới ánh nắng vàng rực rỡ cùng hàng dừa xanh mướt rì rào trong gió. Kế đến là Ghềnh Ráng Tiên Sa là nơi đã được vua Bảo Đại chọn làm nơi nghỉ dưỡng từ năm 1927 với khí hậu mát mẻ và phong cảnh hữu tình. Dưới chân đồi Ghềnh Ráng, bên bờ gành là bãi tắm độc đáo với vô số viên đá cuội được sóng biển mài nhẵn nên gọi là Bãi Trứng hoặc bãi Hoàng Hậu do Nam Phương hoàng hậu đã chọn làm bãi tắm cho riêng mình. Cạnh sườn đồi là mộ phần của nhà thơ tài ba Hàn Mặc Tử. Cách đó không xa, Núi Vũng Chua có độ cao khoảng 600m so với mặt biển, là chỗ mà bạn có thể chiêm ngưỡng toàn cảnh thành phố Quy Nhơn xinh đẹp từ trên cao hay thi vị hơn là đón ánh bình minh vào buổi sáng, ngắm hoàng hôn lúc chiều tà. Đó còn là một Eo Gió được đánh giá là một trong những bãi biển đẹp nhất miền Trung bởi cảnh sắc độc đáo, hoang sơ, một Kỳ Co với vẻ đẹp tinh khôi, trong trẻo và thuần khiết; Hay bãi biển Trung Lương hùng vĩ, hoang sơ giữa núi non trùng điệp và hàng loạt những danh lam thắng cảnh khác đang chờ những bước chân bạn tìm về để khám phá và trải nghiệm … Những bài viết không thể bỏ qua về chủ đề MÓN NGON QUÊ VIỆT® Bản quyền thuộc về THÁI SƠN © Copyright 2018 THAI SON FOODS, all rights reserved.
TT - Miền đất võ Bình Ðịnh từ bao đời nay đã nổi tiếng là vùng địa linh nhân kiệt, nơi đàn bà con gái cũng có thể múa roi đi quyền. Vì sao một vùng đất hẹp của miền Trung gian khó lại trở thành một biểu tượng của tinh thần thượng võ, quê hương của những vị anh hùng áo vải và khởi đi những huyền thoại hào hùng? Câu trả lời phần nào sẽ được lý giải trong sáu tập phim tài liệu Huyền thoại miền đất võ do Phòng truyền hình báo Tuổi Trẻ sản xuất, sẽ phát sóng trên kênh HTV7 từ ngày 21-6.
Bộ phim có thể được xem như một bức tranh khái quát đầy đủ và sinh động về võ học Bình Ðịnh từ xưa đến nay. Từ những điều ghi chép trong sử sách về một Bình Ðịnh xưa với tên gọi Việt Thường Thị tụ hội những anh hùng hào kiệt, chí nhân quân tử, võ tướng, võ quan, võ sư, võ sĩ danh tiếng, rồi trải qua bao nhiêu biến cố thăng trầm của lịch sử để thành một Bình Ðịnh nay vẫn hừng hực khí thế trong những lò luyện võ cổ truyền. Ðó gần như không phải là câu chuyện của riêng võ học mà còn là chuyện của đất, của người, của đạo. Như người xưa từng có câu: "Văn không võ, văn nhu nhược. Võ không văn, võ bạo tàn".
Những thước phim ghi lại cảnh võ sư, võ sinh Bình Ðịnh thi triển những bài quyền, luyện võ tay không hoặc sử dụng binh khí được thể hiện đẹp mắt trong không gian đặc quánh của tiếng trống trận hay võ nhạc. Từng tên đất, tên làng dọc sông Côn gắn với những bí kíp võ công danh trấn đã tạo nên một dòng sông võ học chảy dài theo lịch sử cũng được khắc họa rõ nét. Và theo dấu những bài thiệu cổ (văn bản ghi lại các thế võ thành từng bài), đoàn làm phim cũng đã tìm đến chùa Long Phước - nơi được mệnh danh là "Thiếu Lâm tự" của Bình Ðịnh - để đi tìm sự thật về cuốn tuyệt đỉnh bí kíp được đồn thổi bấy lâu nay: Lục tướng tằng vương phổ minh binh thư chiêu pháp. Rồi lại về bãi cát sông Côn ở làng võ An Thái, nơi hằng năm có lễ hội Ðổ giàn đầy tinh thần thượng võ: phần thưởng cho người thắng chỉ là con heo quay nhưng luôn là khát vọng của các lò võ tên tuổi trong vùng. Trong những câu chuyện về đời võ, không thể thiếu truyền thuyết về những trận quyết đấu của các cao thủ võ lâm xưa, huyền thoại về những tuyệt đỉnh võ nghệ của những hào kiệt như anh em nhà Tây Sơn, nữ tướng Bùi Thị Xuân, Tăng Bạt Hổ... Và trên tất cả, những tập phim đã chứng minh thêm một lý giải giản đơn: võ Bình Ðịnh được trưởng thành dựa trên sự khát khao cuộc sống hòa bình của những người dân quê chân chất. Học võ là để phòng thân, để bảo vệ lũy tre cổng làng, để đánh đuổi ngoại xâm, để thể hiện tinh thần yêu nước. Võ đã, đang và sẽ luôn là hơi thở tự nhiên của từng con người nơi đây, được tiếp nối qua nhiều thế hệ để tạo nên một dòng chảy miệt mài và bất tận. HOÀNG OANH |
