CẦN ĐÁNH GIÁ ĐÚNG NGUYÊN NHÂN CHỦ QUAN CỦA NHỮNG TỒN TẠI, HẠN CHẾ TRONG CÔNG TÁC TIẾP CÔNG DÂN, GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO THUỘC NGÀNH TÒA ÁN
12/04/2022 11:15
Đánh giá bước đầu đối với báo cáo của Tòa án nhân dân tối cao về việc tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, Tổ công tác của Đoàn giám sát cho rằng cần đánh giá đúng nguyên nhân chủ quan dẫn đến những tồn tại, hạn chế trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo của ngành tòa án.
Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội làm việc với Tòa án nhân dân tối cao
Đánh giá bước đầu về báo cáo của Tòa án nhân dân tối cao về việc tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, Tổ công tác cho rằng về cơ bản, các nội dung báo cáo đã bám sát đề cương, phụ lục, bảng biểu theo yêu cầu của Đoàn giám sát. Báo cáo cũng phản ánh khá toàn diện tình hình, kết quả công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo của Tòa án nhân dân tối cao trong 05 năm qua; cung cấp nhiều số liệu cụ thể để minh chứng cho các đánh giá, nhận định về tình hình thực hiện, pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo giai đoạn 2016-2021; chỉ ra những tồn tại, hạn chế, nguyên nhân và kiến nghị, đề xuất các giải pháp cụ thể về hoàn thiện pháp luật và tổ chức thực hiện nhằm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra.
Tuy nhiên, công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như trụ sở tiếp công dân của Tòa án nhân dân tối cao chưa đáp ứng được yêu cầu về cơ sở vật chất, chưa bảo đảm sự gắn kết giữa hoạt động tiếp công dân với giải quyết khiếu nại, tố cáo, tỷ lệ giải quyết đơn tố cáo chưa cao…
Theo Báo cáo của Tòa án nhân dân tối cao, những tồn tại, hạn chế trên chủ yếu là do nguyên nhân khách quan như: một số trường hợp lợi dụng quyền khiếu nại, tố cáo gửi đơn sai sự thật hoặc không có căn cứ gây khó khăn, cản trở trong hoạt động tố tụng và công tác giải quyết, xét xử của Tòa án; công việc tăng nhưng biên chế không được bổ sung; cơ chế bảo vệ người giải quyết khiếu nại, tố cáo đảm bảo; quy trình xử lý đơn chuyển đi chuyển lại nhiều lần, ảnh hưởng đến thời hạn xử lý; một số cơ chế, chính sách pháp luật còn bất cập, chưa phù hợp...
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Đỗ Đức Hồng Hà, Tổ trưởng Tổ công tác trình bày báo cáo
Tuy nhiên, Báo cáo chưa chỉ rõ và cụ thể chính sách pháp luật nào [về luật nội dung hay luật tố tụng], gây khó khăn trong việc đánh giá và đề xuất, kiến nghị. Đồng thời, Báo cáo cũng chưa tập trung làm rõ những nguyên nhân chủ quan xuất phát từ các Thẩm phán, cán bộ, công chức Tòa án nhân dân các cấp để đề xuất những giải pháp khắc phục những tồn tại, hạn chế. Trong cả 02 Báo cáo của Tòa án nhân dân tối cao; 03 Báo cáo của Tòa án nhân dân cấp cao và 29 Báo cáo của Tòa án nhân dân cấp tỉnh đều nhận định: Việc thụ lý, giải quyết các vụ án hành chính gặp nhiều khó khăn vướng mắc liên quan đến việc thực hiện vai trò của người bị kiện là người đứng đầu cơ quan hành chính, người đứng đầu các Sở, ngành tham gia vào quá trình giải quyết vụ án hoặc ủy quyền cho cấp phó tham gia nhưng thực tế là không tham gia hoặc có đơn xin xét xử vắng mặt, không thực hiện trách nhiệm cung cấp, giao nộp tài liệu, chứng cứ... làm ảnh hưởng đến chất lượng xét xử của tòa, đến quyền và lợi ích hợp pháp của người khởi kiện. Tổ công tác cho rằng, đây một trong những nguyên nhân dẫn đến nhiều án hành chính Tòa án nhân dân đồng ý với quyết định giải quyết của Ủy ban nhân dân và cũng là nguyên nhân làm công dân e ngại khi tìm công lý tại tòa.
Tổ công tác cho rằng, đây là thực trạng mà bản thân ngành Tòa án nhân dân đã nhận thấy, tuy nhiên, Tòa án nhân dân tối cao chưa có kiến nghị, giải pháp cụ thể liên quan đến ban hành hoặc sửa đổi quy định của pháp luật, nhất là quy định chế tài nghiêm minh đối với những trường hợp này để bảo vệ quyền lợi của người khởi kiện là công dân, khắc phục tình trạng chây ì của chính quyền và bảo vệ có hiệu quả quyền lợi của người dân.
Về kết quả thực hiện công tác rà soát việc giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo phức tạp, kéo dài, đông người, Tổ công tác cho biết Lãnh đạo Tòa án đã chỉ đạo các đơn vị thường xuyên rà soát, báo cáo kết quả về công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo để giải quyết kịp thời, dứt điểm, đặc biệt là đối với các vụ việc có tính chất phức tạp, đông người.
Công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật về khiếu nại, tố cáo được lãnh đạo các Tòa án quan tâm, triển khai tổ chức thực hiện. Tuy nhiên, công tác này vẫn còn những hạn chế nhất định. Tổ công tác đề nghị Tòa án nhân dân tối cao phối hợp chặt chẽ với Chính phủ trong công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức pháp luật của người dân, nhất là trên các lĩnh vực về xây dựng, đất đai, đền bù giải phóng mặt bằng, nhằm hạn chế phát sinh khiếu kiện.
Về việc đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn cán bộ, công chức, Tòa án nhân dân tối cao thường xuyên tổ chức các lớp đào tạo nghiệp vụ xét xử, các lớp bồi dưỡng, duy trì tổ chức tập huấn trực tuyến, tập trung vào việc triển khai thi hành các văn bản pháp luật mới, các vướng mắc trong thực tiễn xét xử, kỹ năng giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo... Các Tòa án nhân dân cấp tỉnh cũng đã chủ động xây dựng kế hoạch và tổ chức các lớp bồi dưỡng, tập huấn chuyên môn nghiệp vụ cho Thẩm phán, công chức và tập huấn về công tác tiếp công dân tại địa phương.
Tổ công tác đề nghị, Tòa án nhân dân các cấp trong thời gian tới cần có đánh giá tổng thể công tác này, qua đó khắc phục những tồn tại, hạn chế; lựa chọn cán bộ có năng lực, chuyên môn, kỹ năng tốt thực hiện công tác tiếp dân để có thể giải thích, hướng dẫn người dân kịp thời, tránh khiếu nại, tố cáo kéo dài. Đồng thời, Tòa án nhân dân tối cao cần phối hợp chặt chẽ với Thanh tra Chính phủ trong việc đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ nâng cao nhận thức và trách nhiệm thực hiện pháp luật tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo cho cán bộ, công chức ngành Tòa án nhân dân.
Về công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong việc thực hiện pháp luật về tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo, Tòa án nhân dân tối cao thường xuyên ban hành kế hoạch kiểm tra công tác chuyên môn đối với các Tòa án, trong đó lồng ghép thanh tra, kiểm tra việc thực hiện pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo để kịp thời phát hiện, xử lý và rút kinh nghiệm, chấn chỉnh đối với những sai sót, vướng mắc trong hoạt động của Tòa án.
Tổ công tác nhận thấy, việc xử lý cán bộ, công chức vi phạm kỷ luật, vi phạm pháp luật bị xử lý kỷ luật, xử lý hình sự thông qua khiếu nại, tố cáo được thực hiện nghiêm. Tuy nhiên, trong Báo cáo chưa có thông tin về việc xử lý cán bộ, công chức có sai phạm trong công tác tiếp công dân, đề nghị Tòa án nhân dân báo cáo bổ sung nội dung này.
Về kết quả ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hệ thống Tòa án được tăng cường. Nhiều phần mềm được đưa vào sử dụng như: số hóa hồ sơ các loại án; cấp sao trích lục bản án; quản lý quá trình giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm; công bố bản án, quyết định của Tòa án; phần mềm quản lý án; phần mềm thống kê tại đơn vị Tòa án; phần mềm ứng dụng trong tiếp nhận, xử lý đơn khởi kiện, cấp tống đạt thông báo văn bản tố tụng bằng phương tiện điện tử...
Tuy nhiên, việc triển khai, thực hiện hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về đơn thư khiếu nại, tố cáo, cũng như bảo đảm tính liên thông trong việc quản lý hoạt động này tại các vụ chuyên môn thuộc Tòa án nhân dân tối cao cũng như tại Tòa án nhân dân địa phương chưa được làm rõ trong Báo cáo. Tổ công tác đề nghị Tòa án nhân dân tối cao bổ sung báo cáo, làm rõ nội dung này./.
Minh Hùng
KHẨN TRƯƠNG GIẢI QUYẾT CÁC VỤ VIỆC KHIẾU NẠI, TỐ CÁO TỒN ĐỌNG THEO ĐÚNG QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT
08/04/2022 09:49
Đánh giá bước đầu đối với báo cáo của Bộ Xây dựng về việc tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, Tổ công tác của Đoàn giám sát đề nghị Bộ Xây dựng khẩn trương giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo tồn đọng theo đúng quy định của pháp luật luật cả về nội dung, hình thức và thời hạn giải quyết.
Toàn cảnh cuộc làm việc giữa Đoàn giám sát của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội với Bộ Xây dựngvề tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo
Đánh giá bước đầu đối với báo cáo của Bộ Xây dựng về việc tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, Tổ công tác của Đoàn giám sát cho biết, báo cáo của Bộ Xây dựng được chuẩn bị nghiêm túc, đã cơ bản bám sát đề cương theo yêu cầu của Đoàn Giám sát, phản ánh khá toàn diện tình hình, kết quả công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo của Bộ Xây dựng trong 05 năm qua, cung cấp nhiều số liệu cụ thể để minh chứng cho các đánh giá, nhận định về tình hình thực hiện pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo giai đoạn 2016 - 2021; chỉ ra những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân.Đồng thời, Báo cáo cũng thể hiện sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao, kịp thời của Ban Cán sự, Lãnh đạo Bộ Xây dựng trong việc chỉ đạo, khắc phục khó khăn, triển khai nhiều giải pháp, biện pháp; chủ động trong tổ chức triển khai thực hiện các quy định của pháp luật có liên quan, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo thuộc lĩnh vực Bộ quản lý trong thời gian qua.
Đối với tổ chức bộ máy, Tổ công tácđề nghị Lãnh đạo Bộ chỉ đạo, Thanh tra Bộ tăng cường hơn nữa công tác phối hợp giữa các Vụ, đơn vị chuyên môn trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo nhằm giải quyết những khó khăn trước mắt. Đồng thời, tiếp tục xây dựng vị trí việc làm, đề xuất cấp có thẩm quyền quyết định; tiếp tục theo dõi, đóng góp ý kiến đối với dự án Luật Thanh tra sửa đổi vì đây là dự án luật có nội dung liên quan trực tiếp đến công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo.
Đối với công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền, các vụ việc cơ bản đã được Bộ Xây dựng giải quyết theo đúng trình tự, thủ tục của pháp luật hiện hành về tiếp công dân, khiếu nại, tố cáo. Đối với các vụ việc kiến nghị, phản ánh có nội dung về tranh chấp quỹ bảo trì, quản lý vận hành nhà chung cư bức xúc, phức tạp, kéo dài, Thanh tra Bộ đã tổng hợp báo cáo Bộ trưởng để xây dựng Kế hoạch, trong đó đưa nội dung thanh tra chuyên đề diện rộng về công tác quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung nhà chung cư. Qua đó, vừa để nắm bắt có định hướng giải quyết dứt điểm vụ việc, vừa xác định những bất cập, tồn tại của quy định pháp luật trong lĩnh vực này để kiến nghị sửa đổi, bổ sung cho phù hợp.
Ủy viên Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thị Kim Anh, Tổ trưởng Tổ công tác trình bày báo cáo
Đối với 04 vụ việc khiếu nại thuộc thẩm quyền của Bộ, theo báo cáo đang trong quá trình giải quyết, Tổ công tác đề nghị Bộ xem xét, rà soát, khẩn trương ban hành Quyết định giải quyết, đảm bảo đúng quy định của pháp luật cả về nội dung, hình thức và thời hạn giải quyết.
Về việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý nhà nước về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý nhà nước về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo luôn được Lãnh đạo Bộ quan tâm, tạo điều kiện như: thông tin tiếp công dân, xử lý đơn thư và hồ sơ giải quyết khiếu nại, tố cáo được tin học hóa; quản lý bằng phần mềm, ứng dụng để phục vụ có hiệu quả công tác trong đó có cả phần mềm Hệ thống Cơ sở dữ liệu quốc gia về khiếu nại, tố cáo của Thanh tra Chính phủ và phần mềm ứng dụng Cơ sở dữ liệu về tiếp nhận, xử lý, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo tại Bộ.
Tuy nhiên, Tổ công tác cho rằng, 02 hệ thống phần mềm của Thanh tra Chính phủ và Bộ chưa được tích hợp, chưa đảm bảo tính hệ thống. Do đó, Tổ công tác cho rằng, để quản lý, khai thác hiệu quả hơn, đề nghị cần nghiên cứu theo hướng tích hợp liên thông 02 phần mềm. Ngoài ra, để sớm ứng dụng phần mềm Cơ sở dữ liệu về tiếp nhận, xử lý, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo, Tổ công tác đề nghị Bộ Xây dựng có kế hoạch cụ thể hơn về thời gian nghiệm thu để khẩn trương đưa vào sử dụng nhằm khắc phục tồn tại, hạn chế như Báo cáo đề cập.
Bên cạnh đó, để nâng cao hơn nữa chất lượng hiệu quả trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ, góp phần hạn chế phát sinh khiếu nại, tố cáo có liên quan, Tổ công tác kiến nghị Bộ Xây dựng tiếp tục rà soát, trên cơ sở thực tiễn triển khai, có kiến nghị, đề xuất việc sửa đổi, bổ sung các quy định [điều, khoản cụ thể] của Luật Tiếp Công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo và các luật chuyên ngành có liên quan; tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về nhà ở và kinh doanh bất động sản để giảm thiểu tình trạng các vụ việc khiếu nại về nhà chung cư, nhất là tại các tỉnh, thành phố lớn.
Ngoài ra, Tổ công tác đề nghị Bộ Xây dựng tiếp tục chỉ đạo và yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố báo cáo tình hình khiếu nại, tố cáo liên quan đến tranh chấp trong việc quản lý, vận hành chung cư thương mại, kết quả xử lý đối với các chủ đầu tư có sai phạm để tổng hợp, báo cáo Đoàn giám sát./.
Minh Hùng