Xuất huyết tiêu hóa là tình trạng đường tiêu hóa tổn thương nghiêm trọng. Sau khi thăm khám, chẩn đoán, điều trị cần chăm sóc bệnh nhân bị xuất huyết tiêu hóa đúng cách để người bệnh nhanh chóng hồi phục và hạn chế các biến chứng nguy hiểm.
Xuất huyết tiêu hóa là gì?
Xuất huyết tiêu hóa, chiếm tỷ lệ cao hơn ở nam giới [60%] so với nữ giới [40%], là tình trạng chảy máu trong đường tiêu hóa từ thực quản đến hậu môn, thường qua ói máu hoặc đi cầu ra máu.
Nguyên nhân chính bao gồm viêm loét dạ dày, bệnh gan, hoặc tổn thương khác trong ống tiêu hóa, cũng như do tác động của căng thẳng hoặc chất độc hại.
Khi bị xuất huyết tiêu hóa, người bệnh thường có các triệu chứng như:
- Đau đột ngột vùng bụng, thượng vị: Thường xuất hiện ở người từng mắc các bệnh lý về dạ dày tá tràng nhất là viêm loét dạ dày…
- Bụng cồn cào, người khó chịu, nóng rát vùng bụng
- Cơ thể mệt mỏi, chóng mặt, hoa mắt, nôn hoặc buồn nôn khi làm việc quá sức hoặc khi thời tiết thay đổi đột ngột.
- Đột ngột nôn ra nhiều máu tươi, thường gặp ở người vỡ tĩnh mạch thực quản.
Xuất huyết tiêu hóa có thể gây ra các biến chứng như: Thiếu máu và oxy lên não gây co giật; sốc do mất máu đột ngột; khó thở, đau ngực; nhũn não hôn mê và nếu nghiêm trọng hơn có thể gây tử vong.
Chăm sóc bệnh nhân bị xuất huyết tiêu hóa
Có thể thấy, xuất huyết tiêu hóa là căn bệnh nguy hiểm. Ngay khi có các triệu chứng bệnh, bệnh nhân nên nhanh chóng đến các cơ sở y tế uy tín để thăm khám và điều trị. Sau quá trình điều trị, để dạ dày được phục hồi tốt hơn, cần xây dựng chế độ chăm sóc đặc biệt cho bệnh nhân bị xuất huyết tiêu hóa. Cụ thể:
Đối với bệnh nhân
Chăm sóc đúng cách không chỉ hỗ trợ tốt cho quá trình điều trị, phục hồi mà còn giúp ngăn ngừa các biến chứng. Bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa cần được chăm sóc như sau:
- Giữ không gian yên tĩnh để bệnh nhân nghỉ ngơi.
- Cần chuẩn bị ống thở oxy sẵn sàng đề phòng trường hợp khi bệnh nhân khó thở sẽ sử dụng ngay nhằm tránh để người bệnh choáng váng, hôn mê.
- Giảm các cơn đau do vết mổ cho bệnh nhân hoặc các triệu chứng bệnh, tốt nhất là nên chườm ấm lên vùng bụng của bệnh nhân để giúp làm dịu cơn đau.
- Giảm di chuyển và vận động mạnh, đi lại nhẹ nhàng và tránh kê cao gối khi nằm.
- Ăn uống đầy đủ, cân đối, hạn chế ăn quá no hoặc đói, ưu tiên thức ăn dễ tiêu.
Tham khảo: Cách phân biệt xuất huyết tiêu hóa trên và dưới đúng nhất
Đối với người nhà bệnh nhân
Khi chăm sóc bệnh nhân bị xuất huyết tiêu hóa, người nhà cần:
- Thực hiện theo đúng yêu cầu của bác sĩ, cho bệnh nhân uống đúng thuốc, đúng giờ, đủ liều lượng.
- Thường xuyên theo dõi tình trạng chảy máu tiêu hóa trong ống thông. Ống thông được đặt trong cơ thể người bệnh nhằm để hút hết lượng máu đông trong dạ dày.
- Nên động viên tạo không khí thoải mái, khuyến khích người bệnh ăn uống đầy đủ, tránh căng thẳng mệt mỏi, suy nghĩ nhiều ảnh hưởng đến tình trạng bệnh.
- Đưa người bệnh tái khám theo hướng dẫn của bác sĩ để kịp thời nắm bắt tình trạng bệnh.
Hướng dẫn theo dõi tình trạng của bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa
Ngoài việc xây dựng chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi phù hợp cho bệnh nhân, người nhà cũng cần thường xuyên theo dõi tình trạng sức khỏe của người bệnh. Điều này giúp xác định sức khỏe bệnh nhân có đang chuyển biến xấu hay hồi phục tốt nhằm có biện pháp xử lý phù hợp.
Cách theo dõi tình trạng bệnh của bệnh nhân
Người nhà có thể theo dõi tình trạng bệnh của bệnh nhân như sau:
- Thường xuyên theo dõi nhịp thở, nhiệt độ cơ thể huyết áp của bệnh nhân. Nếu phát hiện các dấu hiệu bất thường nên nhanh chóng tìm để sự trợ giúp của bác sĩ.
- Kiểm tra tình trạng đi ngoài, tinh thần của bệnh nhân đồng thời theo dõi xem tình trạng nôn của người bệnh có thuyên giảm hay không.
- Chú ý đến cân nặng của người bệnh, nên nắm được bệnh nhân tăng hay giảm cân.
- Bên cạnh đó, cũng cần đo lượng nước tiểu của bệnh nhân để kiểm tra triệu chứng thiểu niệu hoặc vô niệu.
Dấu hiệu cho thấy bệnh nhân hồi phục tốt
Có thể nhận biết bệnh nhân có dấu hiệu hồi phục và hồi phục tốt thông qua các biểu hiện như:
- Tinh thần thoải mái, giảm dần các triệu chứng và cảm giác đau đớn, khó chịu do bệnh gây ra.
- Các chỉ số cơ thể đều ở mức ổn định và bình thường
- Không có các triệu chứng như đau bụng, đau thượng vị dữ dội, nôn hoặc đi ngoài ra máu.
- Có thể đi lại thoải mái và ăn uống bình thường.
Chế độ dinh dưỡng cho người bị xuất huyết tiêu hóa
Sau khi cấp cứu, bên cạnh việc nghỉ ngơi, sử dụng thuốc theo chỉ định, để hỗ trợ quá trình hồi phục, tránh gây kích thích niêm mạc đường tiêu hóa, người bệnh cần xây dựng chế độ ăn uống hợp lý. Cụ thể:
Xem ngay: Phác đồ điều trị xuất huyết tiêu hóa của bộ y tế
Người bị xuất huyết tiêu hóa nên ăn gì?
Người bị xuất huyết tiêu hóa nên ăn uống đúng giờ, tránh ăn khuya, nên chia nhỏ bữa ăn và thực hiện chế độ ăn uống hợp lý giúp giảm lượng acid dịch vị trong dạ dày, giúp các vết thương tại vùng niêm mạc bị xuất huyết nhanh lành.
Các thực phẩm nên ăn bao gồm:
- Thực phẩm bảo vệ niêm mạc dạ dày: Khoai tây, khoai lang, bánh mì, cơm, gạo nếp, sắn giúp bọc lót và bảo vệ niêm mạc.
- Giảm tiết dịch vị: Mật ong, đường bánh quy có thể giảm sự tiết dịch vị, giảm áp lực lên niêm mạc dạ dày.
- Trung hòa Acid: Sữa [nguội hoặc ấm] và trứng luộc giúp cân bằng độ acid trong dạ dày.
- Thức ăn mềm, dễ tiêu: Cháo, canh hầm nhừ, súp, sữa nguội, sữa chua và rau củ non, ít xơ để giảm gánh nặng cho hệ tiêu hóa.
Người bị xuất huyết tiêu hóa không nên ăn gì?
Bên cạnh những thực phẩm tốt cho hệ tiêu hóa, để tránh kích thích niêm mạc dạ dày, không làm tình trạng bệnh nghiêm trọng hơn, người bệnh cần hạn chế, không sử dụng những thực phẩm sau đây:
- Rau sống và thực phẩm chưa chế biến: Có nguy cơ cao chứa vi khuẩn, làm trầm trọng thêm tình trạng xuất huyết.
- Thực phẩm dai, khó tiêu: Sụn, gân, rau củ già, thực phẩm giàu chất béo như lạp xưởng, xúc xích.
- Thực phẩm kích thích niêm mạc: Dưa muối, củ kiệu, cải chua, hoa quả chua.
- Gia vị mạnh: Hành, tỏi, ớt, giấm, tiêu có thể gây kích thích niêm mạc dạ dày.
- Đồ uống có hại: Cà phê, nước ngọt có ga, rượu bia nên được hạn chế tối đa.
- Hút thuốc lá: Cần tránh hoàn toàn để không làm tổn thương thêm niêm mạc dạ dày.
Phòng ngừa xuất huyết tiêu hóa
Để ngăn ngừa tình trạng xuất huyết tiêu hóa tái phát, ảnh hưởng đến tình trạng sức khỏe, người bệnh cần lưu ý một số vấn đề sau:
- Xây dựng chế độ làm việc, nghỉ ngơi khoa học, hạn chế căng thẳng mệt mỏi
- Ngủ đủ giấc, tốt nhất là 8 tiếng/ngày và ngủ trước 23h mỗi ngày để tránh gây áp lực cho hệ tiêu hóa
- Trước khi dùng thuốc kháng viêm, cần hỏi ý kiến bác sĩ, tránh tác dụng phụ
- Tái khám định kỳ để có biện pháp xử lý phù hợp dù có dấu hiệu tái phát hay không
- Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao nâng cao sức khỏe, có thể tham gia các hoạt động vận động nhẹ nhàng như đi bộ, chạy bộ, bơi lội, đánh cầu lông.
Trên đây là một số hướng dẫn giúp chăm sóc bệnh nhân bị xuất huyết tiêu hóa tốt nhất mà mọi người có thể tham khảo và áp dụng để chăm sóc những người thân yêu của mình. Hy vọng những thông tin đó sẽ giúp bạn không còn lúng túng khi gặp phải trường hợp này.
Nguyên nhân gây xuất huyết tiêu hóa trên có tỉ lệ tử vong cao nhất là gì?
Nguyên nhân gây xuất huyết tiêu hóa trên là do viêm dạ dày, tổn thương ổ loét dạ dày, hành tá tràng làm tổn thương mạch máu. Chảy máu do viêm loét dạ dày chiếm tỷ lệ 80% của xuất huyết đường tiêu hoá trên.nullTìm hiểu về xuất huyết tiêu hóa trên - Vinmecwww.vinmec.com › tieu-hoa-gan-mat › tim-hieu-ve-xuat-huyet-tieu-hoa-trennull
Xuất huyết tiêu hóa có triệu chứng gì?
Dấu hiệu nhận biết xuất huyết tiêu hóa Nôn ra máu màu nâu sẫm, hơi đỏ, lẫn với thức ăn, dịch nhầy loãng. Đi ngoài phân đen nát lỏng như bã cà phê, mùi thối khắm. Tùy theo mức độ mất máu sẽ có triệu chứng vã mồ hôi, chân tay lạnh, da niêm mạc nhợt, vật vã, ngất xỉu, huyết áp tụt, mạch nhanh nhỏ, thở nhanh nông, tiểu ít. ...nullDấu hiệu xuất huyết tiêu hóa - Vinmecwww.vinmec.com › thong-tin-suc-khoe › dau-hieu-xuat-huyet-tieu-hoanull
Xuất huyết tiêu hóa cao là gì?
Xuất huyết có thể xảy ra ở bất kỳ cơ quan nào trong đường tiêu hóa. Nếu xuất huyết xảy ra trong thực quản, dạ dày hoặc phần đầu của ruột non [tá tràng] thì đó được gọi là xuất huyết tiêu hóa trên. Nếu xuất huyết ở phần dưới ruột non, ruột già, trực tràng hoặc hậu môn thì được gọi là xuất huyết tiêu hóa dưới.7 thg 3, 2022nullXuất huyết tiêu hóa: Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị, phòng ngừatamanhhospital.vn › CHUYÊN MỤC BỆNH HỌC › Tiêu hóa - Gan mậtnull
Xuất huyết dạ dày có triệu chứng gì?
Buồn nôn, nôn ra máu Nôn ra máu là dấu hiệu xuất huyết dạ dày cơ bản, hầu như người bệnh nào cũng có biểu hiện này. Bệnh nhân sẽ có biểu hiện đầy bụng, chướng bụng, buồn nôn, cảm giác có mùi tanh lợm ở miệng, nôn ra máu tươi hoặc máu đen, trong máu có thể có lẫn thức ăn. Có thể nôn ra thức ăn rồi mới trào ra máu.nullDấu hiệu cảnh báo xuất huyết dạ dày - Vinmecwww.vinmec.com › dau-hieu-canh-bao-xuat-huyet-da-daynull