Chuyên gia tư vấn bệnh lý Lương y: Ngô Trí Tuệ Lương y vì sức khỏe nhân dân
GĐ Nhà thuốc Đức Thịnh Đường
Hỏi: Con tôi được 1 tháng tuổi, cháu bú sữa mẹ nhưng vẫn bị táo kéo dài. Mẹ đã thay đổi chế độ ăn, nhiều rau, uống nước nhiều, mẹ không bị táo bón, 20 ngày đầu cháu đi bình thường… rồi cứ 1 tuần, có lần 9 ngày mới đi 1 lần, rồi đến 6 ngày vợ chồng tôi đã thụt cho bé 1 lần, giờ lại là 5 ngày nữa bé chưa đi, có nên thụt nhiều cho bé không… và liệu bé có thể bị bệnh gì. Mong các Bác sĩ giúp đỡ!
Đáp: Táo bón là một triệu chứng thường gặp ở trẻ em. Bệnh khiến trẻ khó chịu, bị đầy bụng, kém ăn, đau hậu môn khi đi cầu, đau bụng, nứt rách hậu môn. Nếu táo bón kéo dài còn gây chán ăn, chậm lớn, chướng bụng và có thể bán tắc ruột.
Dấu hiệu táo bón ở trẻ sơ sinh 1 tháng tuổi
Hàng ngày các bà mẹ nên quan tâm theo dõi khi trẻ đi đại tiện.Trẻ được coi là bị táo bón nếu dưới 2 lần đại tiện/ngày đối với trẻ sơ sinh, dưới 3 lần đại tiện/tuần [trên 2 ngày/lần] với trẻ đang bú mẹ, dưới 2 lần đại tiện/tuần [trên 3 ngày/lần]với trẻ lớn.
Khi trẻ đi ngoài phân rắn, có khi thành viên như phân dê, trẻ phải rặn là nên nghĩ ngay đến việc trẻ đã bị táo bón. Táo bón nếu không được điều trị sẽ dẫn đến nhiều hậu quả như trẻ biếng ăn, chậm lớn, còi cọc, suy dinh dưỡng, chướng bụng, đầy hơi, ăn khó tiêu, nôn trớ. Những chất độc trong phân cần được thải ra ngoài hàng ngày bị tích lại trong ruột có thể bị hấp thu trở lại trong máu gây hại cho sức khoẻ của trẻ.
Trẻ có thể bị táo bón trong vài ngày hoặc vài tuần và thường được gọi là táo bón cấp tính nhưng trẻ cũng có thể bị táo bón kéo dài, lâu hơn đến vài tháng.
Cách khắc phục tình trạng táo bón ở trẻ sơ sinh 1 tháng tuổi
Tùy theo từng nguyên nhân mà bạn tìm cách khắc phục như sau:
- Cho trẻ uống nhiều nước: trẻ dưới 6 tháng bú mẹ hoàn toàn không cần uống nước nhưng nếu bé bị táo bón thì vẫn cho uống 100 – 200ml nước/ngày. Trẻ bắt đầu ăn dặm từ 6 – 12 tháng uống 200 – 300ml nước/ngày.
- Nếu trẻ đã ăn dặm nên cho trẻ ăn nhiều rau xanh và quả chín: Chọn các loại rau quả có tính chất nhận tràng: rau khoai lang, mồng tơi, củ khoai lang, đu đủ, chuối tiêu, cam, bưởi. Nên tập cho trẻ thói quen ăn nhiều rau, quả chín từ nhỏ. Với trẻ lớn không nên cho bé ăn các loại hoa quả có vị chát như ổi, hồng xiêm, ăn nhiều bánh kẹo ngọt, uống nước có gas, cà phê…
- Nếu trẻ đang bú mẹ mà mẹ cũng bị táo bón thì cần điều trị táo bón cho mẹ bằng cách: cho mẹ uống nhiều nước khoảng 2,5l đến 3l nước một ngày. Ngoài ra mẹ nên ăn nhiều rau xanh và quả chín có tính chất nhận tràng như trên, có thể ăn thêm sữa chua hàng ngày.
- Nếu trẻ có bú sữa ngoài cần chọn cho trẻ loại sữa có bổ sung thêm chất xơ.
- Với trẻ dưới 1 tuổi có thể tác động bên ngoài bằng cách xoa bụng cho trẻ theo khung đại tràng từ phải sang trái ngày 3 – 4 lần vào khoảng cách giữa 2 bữa để kích thích làm tăng nhu động ruột. Với trẻ lớn thì tăng cường vận động cơ thành bụng và cơ tròn hậu mônbằng cách cho trẻ chạy nhảy nô đùa, tập thể dục, thể thao thường xuyên.
- Điều trị các bệnh: Còi xương, suy dinh dưỡng, thiếu máu… nếu có.
- Các trường hợp táo bón do nứt hậu môn cần rửa sạch hậu môn, bôi dung dịch natri bạc 2%.
Chỉ đưa trẻ đến bệnh viện trong trường hợp táo bón ảnh hưởng tới sức khỏe - Khi điều trị bằng chế độ ăn không khỏi thì mới nên sử dụng tới dược phẩm như dùng thuốc và thụt tháo theo chỉ dẫn của bác sĩ. Như cho trẻ uống dầu Parafin vào buổi sáng, các loại thuốc có chứa magie sunphát có tác dụng nhuận tràng hay các loại thuốc có chứa vi khuẩn sống dưới dạng đông khô như: cốm vi sinh [Biobaby]; Biosyptin, lactomin, lactylac, biofidin… làm cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột.
- Thụt tháo là biện pháp cuối cùng, có thể dùng nước ấm có pha Glyxerin hoặc mật ong: 30 – 40ml đối với trẻ dưới 1 tuổi và 100 – 250 ml đối với trẻ trên một tuổi. Tuy nhiên nếu dùng kéo dài có thể gây giãn trực tràng và đại tràng sichma tạo thành thói quen nếu không thụt tháo trẻ không tự đi ngoài được.
Tại sao TRẺ MỚI SINH LẠI BỊ TÁO BÓN?
Click ngay để được BÁC SĨ CHUYÊN MÔN tư vấn MIỄN PHÍ
XEM THÊM:
Bé 2 tháng tuổi bị táo bón, cần xin chỉ dẫn của bác sĩ
Trẻ sơ sinh bị táo bón – Xử lý thế nào?
Bé 3 tháng tuổi bị táo bón cần làm gì?
Những trường hợp sau cần phải đưa trẻ đến bệnh viện:
- Táo bón kéo dài trên một tuần, thay đổi chế độ ăn không có tác dụng
- Táo bón sau khi trẻ mới sinh, bụng chướng.
- Táo bón ảnh hưởng đến sức khoẻ : kém ăn, gầy sút, suy dinh dưỡng, kèm theo nôn.
Trên đây, 3T Pharma đưa đến cho bạn thôn tin về dấu hiệu cũng như cách trị táo bón ở trẻ sơ sinh 1 tháng tuổi. Vì trẻ mới sinh còn rất yếu nên cha mẹ cần lưu ý với trường hợp bị táo bón như vậy. Nếu có thắc mắc thêm về bệnh trĩ ở trẻ hay người lớn, các bạn có thể liên hệ qua Hotline: 0876.37.8866 hoặc để lại thông tin trong form bên dưới, các chuyên gia của chúng tôi sẽ liên lạc và TƯ VẤN MIỄN PHÍ cho bạn!
Trong 6 tháng đầu đời, trẻ rất dễ bị táo bón. Một số trường hợp dễ dàng chữa khỏi sau vài ngày. Tuy nhiên, một số trường hợp khác thì cần đến phẫu thuật. Dưới đây là những điều mẹ cần biết khi trẻ sơ sinh 1-6 tháng tuổi bị táo bón.
Từ lúc sinh ra đến ngày thứ 3, phân của trẻ sẽ có màu tối và hơi sệt. Người ta còn gọi đây là phân su. Nếu bé bú sữa mẹ, sau vài ngày, phân sẽ mềm và có màu sáng hơn. Trường hợp bé dùng sữa công thức thì phân sẽ nặng mùi, màu tới và cứng hơn.
Dưới 1 tháng tuổi, trẻ đi ngoài khá nhiều lần. Giao động từ 2-5 lần trong 1 ngày. Nếu dùng sữa công thức thì số lần đi ngoài của bé sẽ ít hơn so với dùng sữa mẹ. Ngoài ra, trường hợp bé đi ngoài dưới 2 lần/ 1 ngày nhưng phân vẫn mềm và cân nặng vẫn tăng đều thì không phải mắc chứng táo bón.
Trường hợp bé đi ngoài ít hơn 2 lần/1 ngày, thậm chí 2-3 ngày mới đi ngoài một lần có thể xem là dấu hiệu của táo bón khi phân vón cục cứng, bé khó chịu, chán bú sữa mẹ, bụng phình to và cứng.
Đa số các trường hợp bị táo bón trong giai đoạn dưới 1 tháng tuổi đều có nguyên nhân do trẻ bú sữa mẹ không đủ, chế độ dinh dưỡng của mẹ không hợp lý hoặc do dùng sữa công thức không phù hợp.
Mặt khác, thời tiết cũng là một trong những yếu tố tác động đến hoạt động hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh. Theo đó, các cuộc khảo sát đã chứng minh thời tiết nóng nực cũng góp phần vào tình trạng táo bón ở trẻ. Bởi lúc này cơ thể trẻ cần rất nhiều nước. Nhưng đôi khi sữa mẹ lại không đáp ứng đủ lượng nước cần thiết.
Ngoài ra, một số ít trường hợp trẻ sơ sinh bị táo bón có nguyên nhân từ bệnh lý. Tiêu biểu là bệnh phình đại tràng hoặc suy tuyến giáp. Tuy nhiên, với sự tiến bộ khoa học kỹ thuật, các bệnh này thường được phát hiện trong 48 giờ sau sinh.
Mẹ hãy tăng cữ cho bé bú. Bên cạnh đó, để đảm bảo chất lượng sữa, mẹ cần lưu ý lại chế độ dinh dưỡng của mình. Hãy bổ sung thêm nhiều chất xơ từ rau củ quả tươi. Ngoài ra, cả mẹ và bé đều cần phải uống nhiều nước để hỗ trợ hoạt động cho hệ tiêu hóa.
Mặt khác, nếu bé dùng sữa công thức thì mẹ nên thử đổi loại sữa khác. Hãy chú ý thành phần trong sữa. Tốt nhất là tham khảo ý kiến bác sĩ xem loại sữa đó có gây khó khăn cho hệ tiêu hóa của bé hay không.
Mẹ hãy để bé nằm ngửa và di chuyển chân bé nhẹ nhàng với động tác như chạy xe đạp. Tiếp đó, hãy dùng ngón tay ấn và xoa nhẹ bên trái rốn của bé. Duy trì động tác này trong khoảng 3 phút. Mỗi ngày nên làm 2 lần.
Nếu đã thực hiện các biện pháp trên nhưng tình trạng táo bón của bé vẫn không thuyên giảm. Bạn nên nhanh chóng đưa bé đến cơ sở y tế để kiểm tra. Bởi rất có thể nguyên nhân gây táo bón ở trẻ là do một bệnh lý nào đó.
Một số bậc phụ huynh cảm thấy lo lắng khi trước đó trẻ đi ngoài trung bình 3-4 lần/1 ngày nhưng sang tháng thứ 2 chỉ đi ngoài 2-3 lần/1 ngày, thậm chí chỉ 1 lần. Tuy nhiên, điều này là hoàn toàn bình thường.
Hiểu rõ nguyên nhân sẽ giúp các bậc phụ huynh bớt lo lắng hơn. Thực tế, số lần đi cầu của bé giảm không có nghĩa là bé bị táo bón. Đa số các trường hợp này có nguyên nhân do hệ tiêu hóa của bé đã hoạt động hiệu quả. Chất dinh dưỡng từ sữa sẽ được hấp thu tốt hơn. Do đó, lượng phân và cả tần suất đi ngoài cũng giảm hẳn.
Tuy nhiên, đôi khi điều này không phải lúc nào cũng là dấu hiệu tích cực. Một số trường hợp khác là do lượng sữa bé hấp thu không đáp ứng đủ nhu cầu. Nguyên nhân có thể đến từ chất lượng sữa hoặc từ chính cơ thể bé. Khi đó, sẽ sẽ mắc chứng táo bón.
Trẻ dưới 2 tháng tuổi đi ngoài ít sẽ không có gì đáng lo nếu bé vẫn vui chơi và tăng cân bình thường. Ngược lại, nếu trẻ đi ngoài ít và kèm với đó là các biểu hiện khó chịu [hay quấy khóc, đầy bụng, biếng ăn và sụt cân] thì đó là dấu hiệu của tình trạng táo bón.
Khi trẻ dưới 2 tháng tuổi táo bón, ngoài việc áp dụng các biện pháp như đã trình bày ở trên, mẹ cần phải tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện bất kỳ biện pháp nào khác. Trong đó có thụt hậu môn. Bởi việc này có thể gây nhiễm trùng đường tiêu hóa. Ngoài ra, mẹ cũng đừng tự ý cho trẻ dùng thuốc. Đa số các loại thuốc chữa táo bón trên thị trường đều có chống chỉ định dùng cho trẻ sơ sinh.
Ở giai đoạn này, các động tác vặn mình hoặc mặt bé bị đỏ khi đi ngoài có thể khiến nhiều người nghĩ rằng trẻ bị táo bón. Tuy nhiên, điều này khá bình thường. Bởi lúc này bé đang dần trở nên hiếu động và phản ứng nhiều hơn với môi trường xung quanh.
Nếu trẻ đi ngoài ít hơn 3 lần/1 tuần và kèm theo đó là tình trạng chán ăn và đầ bụng thì mẹ nên đến cơ sở y tế để tìm ra nguyên nhân. Bên cạnh đó, mẹ hãy áp dụng các cách chăm trẻ bị táo bón như đã trình bày ở trên.
Trẻ 4 tháng tuổi và 5 ngày không đi ngoài là tình trạng khá thường gặp. Điều này khiến cho nhiều bậc phụ huynh lo lắng. Tuy nhiên, vấn đề sẽ không có gì đáng lo ngại nếu bé không quấy khóc hoặc sụt cân. Ngược lại, mẹ cần đưa bé đi khám ngay. Bởi rất có thể bé bị tắc ruột hoặc lồng ruột.
Khi trẻ đến giai đoạn này, mẹ có thể sử dụng phương pháp thụt hậu môn để giúp bé đi ngoài dễ hơn. Tuy nhiên, phải tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện. Nếu không biết cách, đừng lấy bé ra để “thử tay nghề”. Tốt nhất, bạn nên nhờ cơ sở y tế thực hiện để tránh nguy cơ viêm nhiễm hậu môn của trẻ.
Đa số các trường hợp bị táo bón trong giai đoạn 5 tháng tuổi là do trẻ bị mất nước. Lúc này, trẻ sẽ thích được vui chơi hơn là bú sữa mẹ. Bên cạnh đó, sữa mẹ cũng đã loãng và không còn giàu dưỡng chất như trước nữa.
Các nguyên nhân từ những bệnh lý có tính chất di truyền khó gặp ở giai đoạn này. Bởi nếu mắc bệnh thì đường tiêu hóa chắc chắn bị ảnh hưởng và nó sẽ biểu hiện rõ trong giai đoạn 3 tháng đầu đời của trẻ.
Chính vì, việc mẹ cần quan tâm là tập trung vào chế độ ăn uống của mình và bé. Chú ý bổ sung thêm thực phẩm giàu chất xơ và uống nhiều nước. Bên cạnh đó, hãy massage bụng bé nhẹ nhàng. Ngoài ra, nếu trẻ sơ sinh táo bón lâu ngày, mẹ phải đưa bé đến gặp bác sĩ. Dù các nguyên nhân từ bệnh lý khá hiếm gặp trong giai đoạn này nhưng mẹ không nên chủ quan.
Các nguyên nhân gây táo bón ở trẻ 6 tháng tuổi cũng tương tự như trẻ 5 tháng tuổi. Nhưng xét về tỷ lệ dễ mắc táo bón thì trẻ 6 tháng tuổi dễ bị hơn. Bởi đây còn là giai đoạn trẻ bắt đầu ăn dặm. Dạ dày bé còn non và có thể chưa quen với việc xử lý các chất dinh dưỡng trong thức ăn.
Bên cạnh đó, bé hoạt động nhiều cũng đồng nghĩa với việc cần nhiều nước hơn. Đa số các bậc phụ huynh không chú trọng bổ sung nước mà chỉ tập trung vào tăng chế độ ăn uống nhiều củ quả. Kết quả là tình trạng táo bón sẽ nặng hơn. Bởi khi mất nước, cơ thể bé sẽ tự động hấp thu nước từ bất cứ nguồn nào. Và điều này vô tình làm cho phân cứng, khó thải ra ngoài.
Sự phát triển về hình thể lẫn trí não của bé sẽ bị ảnh hưởng nếu bị táo bón kéo dài trong giai đoạn 6 tháng đầu đời. Do đó, bên cạnh những lưu ý chung, mẹ cần phải thay đổi thực đơn khi trẻ ăn dặm bị táo bón. Ngoài ra, trong giai đoạn này, mẹ có thể cho bé dùng men tiêu hóa. Tuy nhiên, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi dùng. Bởi men tiêu hóa có bản chất rất khác men vi sinh mà nhiều người vẫn dùng hằng ngày.
Trẻ sơ sinh 1-6 tháng tuổi bị táo bón là do hệ tiêu hóa của bé chưa hoàn thiện và còn rất yếu. Cách xác định bé bị táo bón không chỉ phụ thuộc vào số lần đi ngoài hay lượng phân bé thải ra mà còn tùy vào biểu hiện của bé trước và sau khi đi ngoài.
Trung bình, với trẻ nhỏ hơn 6 tháng tuổi thì số lần đi ngoài giao động từ 1-2 lần/1 ngày. Trong khi đó, một vài trẻ sẽ đi ngoài 3-4 lần/ 1 ngày hoặc chỉ 1 lần/ 1 ngày. Điều này sẽ không đáng lo ngại nếu bé không quấy khóc, ngủ ngon và tăng cân đều.
Chế độ dinh dưỡng hằng ngày của người mẹ ảnh hưởng nhiều đến việc trẻ có bị táo bón hay không. Do đó, mẹ cần bổ sung thực phẩm nhiều chất xơ, hạn chế đồ cay nóng và nhiều dầu mỡ. Ngoài ra, cả mẹ và bé cần chú ý bổ sung đủ lượng nước hằng ngày.
Tình trạng táo bón sẽ dễ mắc phải hơn. Nhất là trong 1-2 tuần đầu sau sinh. Lý do là sữa công thức ít chất xơ và có lượng đạm cao. Do đó, khi chọn sữa công thức cho bé, mẹ nên chọn sữa có nhiều lactose nếu trẻ bị khó tiêu.
Mẹ nên chú ý thêm rau củ quả tươi vào khẩu phần ăn hằng ngày của bé. Nên ưu tiên rau mồng tơi, rau đay hoặc rau ngót khi bé bị táo bón. Bên cạnh đó, hãy cho bé uống nhiều nước hơn. Bởi trong giai đoạn này, bé rất hiếu động.
>> Gợi ý:
Trừ trường hợp mắc những bệnh lý đặc biệt, mẹ có thể sử dụng thuốc chữa táo bón khi cho trẻ bú. Một số loại thuốc chữa táo bón được chỉ định dùng trong trường hợp mẹ cho con bú là sorbitol và lactulose. Liều lượng thuốc có thể được tăng dần nếu hiệu quả chữa trị không đáp ứng. Tuy nhiên, mẹ đừng nên tự ý mua thuốc dùng mà không tham khảo ý kiến của bác sĩ.
Bên cạnh đó, các loại thuốc xổ dùng trực tiếp cho bé cũng không được tự ý mua mà chưa có đơn. Kể cả việc dùng thuốc xịt hoặc bôi hậu môn bé bằng gel cũng cần hỏi bác sĩ trước khi thực hiện.
Thông thường, việc dùng thuốc cho trẻ có thể kéo dài từ 3-4 tuần liên tục thì hệ tiêu hóa mới trở lại bình thường. Khi các triệu chứng táo bón dần thuyên giảm, liều lượng thuốc cũng sẽ giảm. Và điều này sẽ được bác sĩ quyết định. Nhiệm vụ của mẹ là tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ và uống thuốc hoặc cho trẻ uống thuốc đúng liều lượng, thời điểm.
Trên đây là toàn bộ chia sẻ và gợi ý cách xử lý, điều trị táo bón cho trẻ sơ sinh từ 1 – 6 tháng tuổi. Hi vọng đã giúp mẹ có thêm những kiến thức hữu ích để chăm sóc sức khỏe cho con.
Tham khảo thêm: