Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho hay, thời gian tới, Chính phủ đề ra một số giải pháp phát triển kinh tế gồm đẩy mạnh tái cơ cấu nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới, tăng các sản phẩm nông nghiệp có lợi thế; Hiện đại hóa công nghệ trong các doanh nghiệp, phát triển nhanh công nghiệp phụ trợ; Phát triển mạnh và toàn diện nguồn nhân lực, trong đó chú trọng đào tạo hệ đại học, đẩy nhanh đào tạo nghề chất lượng cao; Thu hút nhà đầu tư sản xuất sản phẩm công nghệ cao; Thực hiện nhất quán cơ chế thị trường, đẩy nhanh tái cơ cấu, tạo điều kiện để phát triển kinh tế tư nhân... Những giải pháp này sẽ được thực hiện đồng bộ, mạnh mẽ.
"Một nhiệm vụ quan trọng phải thực hiện là giảm nghèo nhanh và bền vững, nhất là với đồng bào dân tộc thiểu số. Hỗ trợ người nghèo tiếp cận các dịch vụ cơ bản, tạo điều kiện cho họ vươn lên thoát nghèo", Thủ tướng nói.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng trả lời chất vấn đại biểu Quốc hội.
Sau phần báo cáo, 20 đại biểu đã đăng ký chất vấn trực tiếp Thủ tướng tại hội trường, nhưng thời gian dành cho người đứng đầu Chính phủ chỉ còn 45 phút nên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đề nghị mỗi đại biểu chỉ đặt một câu hỏi và thật ngắn gọn.
Vấn đề nóng nhất được các đại biểu chất vấn Thủ tướng là chủ quyền biển Đông và mối quan hệ giữa Việt Nam - Trung Quốc sau khi nước này rút giàn khoan Hải Dương 981 ra khỏi vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
Đại biểu, Thượng tọa Thích Thanh Quyết nhận xét, nền kinh tế đang trên đà phát triển bền vững, cử tri tin tưởng sự lãnh đạo của Đảng, Chính phủ. Đồng bào các dân tộc và tôn giáo cả nước sẽ quyết tâm đồng hành cùng Chính phủ.
Thượng tọa cho biết, sống phúc âm trong lòng dân tộc, nhưng cả dân tộc nói hoặc không nói ra, người dân đều thấm thía cái giá của hòa bình ổn định. Từ khi Trung Quốc rút giàn khoan Hải Dương 981 ra khỏi vùng đặc quyền kinh tế của nước ta, sự kiên quyết của toàn Đảng, toàn dân là một tín hiệu rất tốt cho vượng khí của nước nhà, xong cử tri muốn được nghe trực tiếp từ Thủ tướng.
"Mong Thủ tướng cho biết quan điểm của Nhà nước ta đối với vấn đề Biển Đông và Trung Quốc bằng cách nói ngắn gọn nhất, dễ nghe, dễ hiểu nhất, đầy đủ nhất"? Đề nghị này của Thượng tọa khiến đại biểu ồ lên.
Thủ tướng cho biết đối với Trung Quốc và các nước, chúng ta thực hiện đường lối kiên trì, nhất quán của Đảng và Nhà nước là độc lập tự chủ, hòa bình hữu nghị, hợp tác phát triển, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ, chủ động tích cực hội nhập hợp tác quốc tế trên cơ sở tôn trọng độc lập chủ quyền không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, bình đẳng cùng có lợi, thực hiên các cam kết, công ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, vì lợi ích quốc gia dân tộc, hợp tác bình đẳng cùng có lợi, đóng góp cho hòa bình hữu nghị độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ trên thế giới.
Việt Nam và Trung Quốc là láng giềng, mưa nắng bão lũ vẫn là láng giềng, nên chúng ta mong muốn hai nước luôn chân thành hợp tác để gìn giữ hòa bình ổn định, hợp tác cùng có lợi, cùng thịnh vượng, thực hiện một cách thực chất phương châm 16 chữ, tinh thần 4 tốt đem lại lợi ích cho cả 2 nước.
"Chúng ta mong muốn hai bên chân thành giải quyết những bất đồng giữa 2 nước về biên giới lãnh thổ trên biển theo công ước quốc tế, luật biển, thỏa thuận giữa cấp cao 2 nước. Chúng ta mong muốn và làm hết sức mình, mong Trung Quốc cũng như thế để đảm bảo hòa bình hợp tác", Thủ tướng nói và cho hay, tinh thần chung là chúng ta thực hiện nhất quán như vậy.
"Đại biểu yêu cầu nói ngắn dễ hiểu, dễ nhớ về quan hệ Việt Nam - Trung Quốc, vấn đề khó, nhưng tôi xin trình bày khái quát 6 chữ "vừa hợp tác, vừa đấu tranh". Điều này không chỉ với Trung Quốc mà đối với cả các nước khác, để có hòa bình, hữu nghị và tin cậy lẫn nhau, cùng có lợi, phát triển thịnh vượng và bảo vệ độc lập chủ quyền, lợi ích chính đáng", người đứng đầu Chính phủ chia sẻ.
Cùng có sự quan tâm về chủ quyền Biển Đông, đại biểu Lê Nam chất vấn, ngay khi giàn khoan Hải Dương 981 chưa rút, Trung Quốc có hàng loạt hành động xây dựng các đảo, sân bay, biến các bãi đá chìm tại các đảo thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. "Đó là kế sách không đánh mà thắng nhằm độc chiếm biển Đông. Cử tri cả nước quan tâm đặc biệt tình hình trên. Xin hỏi kế sách của Thủ tướng để bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của đất nước", ông Nam đặt câu hỏi.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định, đảo Gạc Ma và một số đảo trong quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam bị Trung Quốc cưỡng chiếm năm 1988. Trước tình thế đó, Việt Nam đã cùng các nước ASEAN ký với Trung Quốc Tuyên bố ứng xử của các bên liên quan ở Biển Đông [DOC], trong đó có nguyên tắc phải "giữ nguyên hiện trạng, không làm phức tạp thêm mọi tranh chấp giải quyết hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế không dùng vũ lực, không đe dọa dùng vũ lực để giải quyết".
"Trung Quốc bồi lấp biển mà theo thông tin báo chí đã nêu, đảo Chữ Thập được bồi đắp lớn nhất ở quần đảo Trường Sa với khoảng 49 ha, lớn hơn đảo Ba Bình được xem là lớn nhất trước đây. Lập trường của Việt Nam là phản đối vì điều này đã vi phạm điều 5 của Tuyên bố DOC mà Trung Quốc là một bên ký kết. Lập trường này người phát ngôn Bộ Ngoại giao ta đã nhiều lần nêu rõ, và tại các hội nghị cấp cao ASEAN tôi đã nêu. Đó là chủ trương, thái độ, lập trường rõ ràng của chúng ta", Thủ tướng khẳng định.
Đại biểu Đỗ Văn Đương chất vấn Thủ tướng những biện pháp để phát triển kinh tế biển; đồng thời đưa ra các đề xuất như giảm bớt đầu tư công trong bờ để dành nguồn lực phát triển kinh tế biển, lập Bộ kinh tế biển [tách ra từ các bộ Tài nguyên Môi trường, Nông nghiệp ...].
"Đối với đất nước ta biển quan trọng thế nào ai cũng đều biết. Chính phủ đã thực hiện đầu tư phát triển kinh tế, đảm bảo chủ quyền trên biển đã đạt nhiều kết quả, nhưng so với yêu cầu cần làm tốt hơn nữa. Chính phủ đã và đang làm điều này, căn cứ vào khả năng ngân sách và nợ công, cũng đã có một nghị quyết để thực hiện việc này", Thủ tướng nói và giải thích, đại biểu đề xuất bớt đầu tư trên bộ để đầu tư biển nhưng Thủ tướng cho rằng sẽ khó rạch ròi vì có khi đầu tư bộ mà lại cho biển.
Về đề xuất thành lập Bộ Kinh tế biển, Thủ tướng cho rằng lập một bộ quản tất cả vấn đề kinh tế, bảo vệ chủ quyền, khai thác dầu khí, vận tải, du lịch biển, quốc phòng, phát triển kinh tế biển...là khó khả thi. Hiện nay, Bộ Tài Nguyên quản lý nhà nước về tài nguyên biển, còn từng lĩnh vực giao cho các bộ khác. Ví dụ khai thác thủy sản giao cho Bộ Nông nghiệp, hình thành tổng cục Thủy sản; Vận tải biển là Bộ Giao thông vận tải...Các lĩnh vực này khó mà tổng hợp để giao cho một bộ.
Băn khoăn việc Thủ tướng đã có chủ trương xây dựng đề án phát triển kinh tế vùng đồng bằng sông Cửu Long, nhưng đến nay chưa thực hiện được, đại biểu Nguyễn Thị Kim Bé đề nghị Thủ tướng giải trình về giải pháp phát triển khu vực này trên cơ sở liên kết vùng. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định, trong những khu vực có điều kiện gần nhau thì liên kết để phát triển là tất yếu. Chính phủ nhận thức rõ sự cần thiết của liên kết vùng để đầu tư, sử dụng có hiệu quả nguồn lực, khắc phục đầu tư trùng lắp, liên kết đối phó, khắc phục những khó khăn - mà riêng một địa phương xử lý rất khó.
Thủ tướng đã giao Bộ Kế hoạch Đầu tư xây dựng quy chế thí điểm liên kết hợp tác các vùng kinh tế trong đó có Đồng bằng sông Cửu Long. Khi chỉ đạo vấn đề này, Thủ tướng đã nêu 4 nội dung cần liên kết. Thứ nhất là 12 tỉnh trong vùng cần hợp tác đầu tư có hiệu quả các dự án kết cấu hạ tầng kinh tế, xã hội trên cơ sở quy hoạch chung mà Chính phủ đã phê duyệt gồm cả giao thông, thủy lợi, điện, viễn thông...
"Nhưng để thực hiện thì rất khó khăn. Đơn giản như tôi đề nghị xây dựng nhà máy rác ở 1, 2 tỉnh thôi vì nếu nhỏ thì sẽ hoạt động không hiệu quả, nhưng các địa phương chỗ nào cũng muốn có nhà máy", Thủ tướng cho hay.
Thứ 2 là Đồng bằng sông Cửu Long cần hợp tác phát huy 3 lợi thế là lúa gạo lớn nhất cả nước; cá tra, các ba sa, tôm và trái cây. Ba sản phẩm lợi thế nhất này tỉnh nào cũng có. Nếu liên kết sẽ hình thành chuỗi giá trị từ giống, gieo trồng, chế biến..., có lợi cho người nông dân và tăng hiệu quả sản xuất.
Thứ 3 là liên kết hợp tác để sử dụng bền vững nguồn nước sông Cửu Long và ứng phó hiệu quả với lũ. Nếu một tỉnh làm sẽ không có hiệu quả mà cần phải liên kết. Hợp tác để khắc phục những khó khăn thách thức đặt ra. Thứ 4 là hợp tác để bảo đảm quốc phòng an ninh trong vùng.
"Sự cần thiết phải liên kết, nội dung hợp tác đã rõ, nhưng với thể chế chính trị, phương thức lãnh đạo, điều hành hiện nay thì luật pháp, cơ chế chính sách, tổ chức thế nào cũng rất khó khăn. Chúng tôi đã dự thảo lấy ý kiến nhiều lần, Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh là trưởng ban chỉ đạo thấy thiếu khả thi. Tôi cũng thấy khó nên đang lúng túng. Hợp tác là cần thiết, nhưng cơ chế tổ chức như thế nào để thực hiện được thì cần thảo luận thêm", Thủ tướng cho hay.
Đại biểu Danh Út cho rằng chính sách dành cho đồng bào các dân tộc được đánh giá cao nhưng chưa đồng bộ. Hiện có hơn 300.000 hộ thiếu đất sản xuất, đất ở, trong khi nông lâm trường lại nhiều và có tình trạng hoạt động thiếu hiệu quả, nên ông Út đề nghị Chính phủ thu hồi giao cho dân.
Thủ tướng cho biết khi được phân công trực tiếp là trưởng ban chỉ đạo Tây Nguyên đã tìm cách giải quyết việc dân thiếu đất sản xuất và đất ở, tuy nhiên, số lượng tồn đọng vẫn rất lớn. "Muốn các hộ dân có đất sản xuất cần nhiều biện pháp. Đồng bào dân tộc thiểu số sống gắn bó với rừng, vì vậy tôi đã đặt ra yêu cầu xây dựng cơ chế chính sách đặc thù để giảm nghèo nhanh hơn.
Hiện nay, tỷ lệ nghèo giảm từ trên 50% xuống còn 34% trong đó có 300.000 hộ này. Người dân sống gắn với rừng thì phải được giao rừng. Chính phủ trong phiên họp vừa rồi đã thảo luận về chính sách đặc thù này, gồm giao rừng, khoán rừng, gắn với nó là giảm nghèo và phát triển. Chính phủ sẽ cố gắng thảo luận để ban hành sớm. Nhưng vấn đề khó nhất là ngân sách ở đâu, tiền ở đâu? Nhiệm vụ vì vậy còn rất khó khăn", người đứng đầu Chính phủ nói.
Đại biểu Thân Đức Nam băn khoăn về xử lý nợ xấu, trong đó cần làm rõ nợ xấu của ngân hàng. Ông Nam cho rằng, nợ xấu đã vượt khả năng xử lý của ngân hàng thương mại, làm nền kinh tế trì trệ, ảnh hưởng đến nền kinh tế vĩ mô. Ngân hàng nhà nước đã cố gắng nhưng thiếu sự can thiệp của Chính phủ, mà để giải quyết thì cần phải có sự động bộ gồm giải pháp, nguồn lực...thì nợ xấu mới giảm, mới kéo được nền kinh tế khỏi trì trệ. Ông Nam chất vấn: "Chính phủ có chủ trương gì giải quyết?".
Nghe câu hỏi được phân tích khá dài, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng phải giải thích lại cho dễ hiểu: "Thủ tướng hỗ trợ giải quyết nợ xấu như thế nào? Có dùng ngân sách nhà nước hỗ trợ không?".
"Chúng ta không có và không dùng ngân sách để giải quyết nợ xấu ngân hàng. Chúng ta vẫn có cách để giải quyết. Theo tính toán, đến năm 2015, nợ xấu trong hệ thống tín dụng sẽ trở về mức khoảng 3%, ở mức thông thường nợ xấu của các tổ chức tín dụng", Thủ tướng nói và cho hay Quốc hội cũng đã nhấn nút thông qua nghị quyết ngân sách, vì vậy sẽ không còn khoản nào cho việc này.
Băn khoăn về việc đưa đất nước phát triển thành nước công nghiệp, đại biểu Trịnh Ngọc Phương đặt câu hỏi: "đâu là giải pháp quan trọng và nhiệm vụ trọng tâm thời gian tới?". Thủ tướng cho biết phải thực hiện đột phá về thể chế, nhằm huy động cao nhất, sử dụng hiệu quả nhất các nguồn lực của đất nước.
"Đột phá thứ nhất là cơ chế thị trường - quyết định việc thu hút, phân bổ, sử dụng nguồn lực. Đột phá thứ 2 là con người bởi năng lực cạnh tranh, năng lực sản xuất chính là ở con người. Đào tạo nguồn nhân lực là giải pháp hữu hiệu đáp ứng tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nên Trung ương cũng đã dành một nghị quyết về vấn đề này. Đột phá thứ ba là trong xây dựng hạ tầng, thúc đẩy tái cơ cấu, chuyển đổi mô hình tăng trưởng....
"Để nước ta phát triển theo hướng hiện đại, phải thực hiện có hiệu quả ba đột phá. Điều này đòi hỏi nỗ lực của chúng ta", Thủ tướng cho hay.
Vẫn còn nhiều câu hỏi chưa được trả lời, song Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng thông báo thời gian dành cho Thủ tướng đã hết. Những chất vấn còn lại của các đại biểu sẽ được trả lời bằng văn bản, đăng công khai trên cổng thông tin Chính phủ.
Tổng kết toàn bộ nội dung chất vấn trong ba ngày qua, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cảm ơn Thủ tướng và các Bộ trưởng vì đã thẳng thắn, đi đúng vấn đề đại biểu quan tâm. Điều đó thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc thực hiện mục tiêu nhiệm vụ năm 2015.
"Nghị quyết Quốc hội đã được thực hiện nghiêm túc, có kết quả. Một số việc đang tiếp tục triển khai. Tôi đề nghị Chính phủ tiếp tục thực hiện những việc dang dở và những việc đã cam kết tại đợt chất vấn của kỳ họp này, báo cáo trước Quốc hội vào kỳ họp thứ 9, 10 trong năm sau", ông Hùng nói và yêu cầu các cơ quan của Chính phủ thực hiện tốt kiến nghị của cử tri, báo cáo với Quốc hội vào cuối năm sau.
Theo Chủ tịch Quốc hội, tại kỳ họp này trọng tâm của Bộ trưởng Công thương là phát triển công nghiệp phụ trợ, công nghiệp hỗ trợ nông nghiệp, đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng gian, hàng giả.
Còn Bộ trưởng Nội vụ là rà soát đánh giá cán bộ công chức cho đúng, để đội ngũ này tận tụy phục vụ nhân dân. Nhiệm vụ thứ 2 là tăng cường chính sách, cải thiện chế độ công vụ phục vụ nhân dân và phát triển các ngành. Đồng thời tiếp tục nghiên cứu triển khai thực hiện đề án tiền lương theo tinh thần đổi mới nghị quyết của trung ương phù hợp với tình hình phát triển kinh tế của đất nước. Gắn việc giải quyết biên chế với tiền lương. Ngoài ra, Bộ phải đổi mới, hoàn thiện, đánh giá, có kiến nghị cần thiết để tiếp tục sắp xếp bộ máy từ trung ương đến địa phương, nhất là sắp tới thực hiện luật tổ chức Chính phủ, luật Tổ chức chính quyền địa phương.
Quốc hội yêu cầu Bộ trưởng Giao thông Vận tải tiếp tục phát triển đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông gồm đường sắt, bộ, thủy, biển, hàng không. Mạng lưới giao thông phải đồng bộ trên cả nước, kết nối với quốc tế, phục vụ phát triển đất nước với tinh thần đột phá. Nhiệm vụ thứ hai là tiếp tục có biện pháp tuyên truyền và kỹ thuật cần thiết để giảm tai nạn giao thông, năm sau giảm hơn năm trước từ 5 - 10% cả về số vụ tai nạn và số người bị nạn.
Nhiệm vụ của Bộ Lao động là các vấn đề đột phá trong đào tạo nguồn nhân lực, tham mưu Chính phủ tiếp tục đổi mới về chương trình, bộ máy, dự báo thị trường, để trong những năm tới có chuyển biến tích cực về đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế.
"Quốc hội yêu cầu các cơ quan của Quốc hội tăng cường thực hiện nhiệm vụ giám sát. Các đại biểu Quốc hội cùng cử tri cả nước cùng nhau giám sát việc thực hiện trả lời chất vấn của các Bộ trưởng", Chủ tịch Quốc hội nhắc nhở.