Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hòa Bình chủ tọa phiên giám đốc thẩm - Ảnh: GIANG LONG
Sáng 6-5, tại Hà Nội, Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao mở phiên xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm vụ án Hồ Duy Hải [35 tuổi, trú tại huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An] bị kết án tử hình về 2 tội "giết người" và "cướp tài sản".
Vụ án xảy ra năm 2008, hai bị hại là nữ nhân viên Bưu điện Cầu Voi.
Ông Nguyễn Hòa Bình, chánh án TAND tối cao, là chủ tọa phiên xét xử. Hội đồng thẩm phán gồm 17 thành viên.
Sáng nay, tại phiên xét xử, bị án Hồ Duy Hải không có mặt.
Ông Nguyễn Huy Tiến - phó viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, được viện trưởng ủy quyền - đến tham dự phiên tòa.
Tham dự phiên tòa còn có đại diện Văn phòng Chủ tịch nước, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, đại diện Ban Nội chính Trung ương, Cục C01, Bộ Công an…
Toàn cảnh phiên giám đốc thẩm vụ án Hồ Duy Hải - Ảnh: GIANG LONG
Các điều tra viên tham gia điều tra vụ án là ông Lê Thành Trung [hiện là trưởng Công an huyện Đức Hòa, tỉnh Long An]; Nguyễn Văn Linh [hiện là phó trưởng phòng PC06, Công an Long An] có mặt tại phiên tòa.
Ông Nguyễn Thanh Phong [hiện là phó trưởng Công an huyện Đức Hòa, tỉnh Long An] là cán bộ điều tra vụ án, lập biên bản, quyết định lệnh tạm giam đối với Hồ Duy Hải, vắng mặt.
Sau khi thư ký phiên xét xử báo cáo kết quả điểm danh các đại điện được mời, Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho biết "ông rất tiếc" khi một số luật sư, kiểm sát viên... tham gia trong quá trình giải quyết vụ án đã vắng mặt.
Theo ông Bình, đây là phiên tòa quan trọng, là dịp cùng nhau xem lại trách nhiệm để làm rõ, xem xét lại vụ án.
Ông Bình đánh giá đây là vụ án đặc biệt nghiêm trọng đã xảy ra từ tháng 1-2008 khiến 2 nhân viên Bưu điện Cầu Voi tử vong, gây bức xúc dư luận.
Vụ án đã qua 2 cấp xét xử sơ thẩm, phúc thẩm. Sau đó đã có báo cáo về vụ án đến Văn phòng Chủ tịch nước và có quyết định tạm dừng thi hành án tử hình đối với Hồ Duy Hải.
Mẹ, dì và em gái Hồ Duy Hải đợi thông tin ngoài tòa tối cao từ luật sư - Ảnh: NAM TRẦN
Đến cuối năm 2019, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao ra quyết định kháng nghị giám đốc thẩm đối với bản án sơ thẩm và phúc thẩm, đề nghị Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao mở phiên xét xử giám đốc thẩm để xem xét lại vụ án này.
Nhiệm vụ của phiên xét xử giám đốc thẩm là Hội đồng thẩm phán sẽ tiến hành kiểm tra, thẩm định đánh giá tính hợp pháp có căn cứ của các tài liệu đã có trong hồ sơ. Chủ yếu tập trung vào những tài liệu chứng cứ đã nêu trong kháng nghị của viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao.
Ngoài ra, hội đồng cũng xem xét và làm rõ những chứng cứ và tài liệu mới có thể được các cơ quan tố tụng, viện kiểm sát, luật sư trình bày với Hội đồng thẩm phán.
Nếu những nội dung kháng nghị chưa làm rõ hết thì phiên tòa có thể kéo dài hơn 3 ngày.
Chánh án Tòa tối cao cũng khẳng định yêu cầu đặt ra với phiên tòa là phải xem xét cẩn trọng, khách quan, toàn diện, đúng thủ tục pháp luật trên cơ sở phán quyết chặt chẽ, thận trọng, công tâm, không cho phép sai nhưng cũng không bỏ lọt tội phạm.
Luật sư Trần Hồng Phong, người được mời tham gia phiên xử giám đốc thẩm vụ án Hồ Duy Hải, chia sẻ với báo chí sau phiên tòa sáng 6-5 - Video: NAM TRẦN
Khoảng 11h30, phiên xét xử buổi sáng ngày đầu tiên kết thúc.
Trao đổi với báo chí sau khi rời tòa, ông Trần Hồng Phong [luật sư bào chữa cho Hồ Duy Hải] cho biết sau khi Hội đồng thẩm phán nghe luật sư trình bày các chứng cứ mới thì chủ tọa thông báo từ chiều nay sẽ làm việc nội bộ xem xét đánh giá chứng cứ, các tài liệu có trong giấy tờ, hồ sơ vụ án và luật sư không cần thiết tham gia.
Ông Phong đã làm đơn xin tham dự tiếp 3 ngày xét xử nhưng chủ tọa thông báo sau khi trao đổi với Hội đồng thẩm phán, thấy rằng không cần thiết phải có mặt luật sư. Ý kiến của luật sư đã trình bày rồi và Hội đồng thẩm phán đã ghi nhận.
"Sáng nay tôi đã làm việc với bộ phận văn thư trình bày nhiều thông tin chứng cứ liên quan để góp phần giúp Hội đồng thẩm phán có phán quyết tốt nhất. Từ chiều hôm nay tôi không được mời tham dự phiên xử nữa. Mặc dù làm việc nội bộ song tôi hi vọng Hội đồng giám đốc thẩm sẽ xem xét một cách khách quan, tôi có niềm tin hội đồng sẽ có phán quyết tốt nhất vì chủ tọa có khẳng định sẽ không làm oan sai và không bỏ lọt tội phạm", luật sư Phong chia sẻ.
Dự kiến phiên tòa diễn ra đến ngày 8-5.
THÂN HOÀNG
Theo đó, luật sư cho biết đơn này được gửi đến cơ quan chức năng.
Bị án Hồ Duy Hải tại phiên tòa sơ thẩm. [Ảnh: CTV]
Luật sư Trần Hồng Phong là người suốt nhiều năm qua đã hỗ trợ pháp lý, kêu oan cho bị án Hồ Duy Hải - trong vụ án 2 nữ nhân viên bị sát hại tại Bưu cục Cầu Voi [huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An] tối 13/1/2008.
Với chứng cứ mới này, đã có 7 nhân chứng có đơn cam kết, xác nhận Hồ Duy Hải có mặt tại đám tang ông Hồ Chi [Tư Lan] từ 20h-21h ngày 13/1/2008, ngay tại thời điểm Cơ quan điều tra [CQĐT] xác định Hải vào Bưu cục Cầu Voi và sát hại 2 nữ nhân viên từng gây xôn xao dư luận.
Vụ án này đã được Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân Tối cao [TANDTC] xét xử giám đốc thẩm [theo Quyết định kháng nghị số 15/QĐ-VKSNDTC-V7 ngày 22/11/2019 của Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao - VKSNDTC] và có Quyết định giám đốc thẩm số 05/2020/HS-GĐT ngày 8/5/2020 của Hội đồng Thẩm phán TANDTC.
Theo luật sư Phong, sau phiên tòa giám đốc thẩm, trên cơ sở tiếp nhận được nhiều tài liệu chứng cứ mới, từ tháng 10/2020 ông và gia đình Hồ Duy Hải đã có đơn kêu oan, tố giác làm sai lệch hồ sơ vụ án và kiến nghị kháng nghị tái thẩm gửi đến các cơ quan có thẩm quyền.
Hồ sơ và tư liệu luật sư Phong thu được, có những tài liệu, chứng cứ có nội dung đặc biệt quan trọng, thể hiện việc tối 13/1/2008, bị án Hồ Duy Hải không hề vào Bưu cục Cầu Voi mà đi dự đám tang ông Hồ Chi [tên gọi khác là Tư Lan] - một người hàng xóm cách nhà Hải 500m.
Luật sư Phong khẳng định: Thời điểm Hải có mặt tại đám tang là từ lúc 19h50 đến 21h - trùng với thời điểm mà từ trước đến nay Hồ Duy Hải bị CQĐT Công an tỉnh Long An quy kết đã vào Bưu cục Cầu Voi [khoảng 19h30] và sau đó sát hại 2 nữ nạn nhân Nguyễn Thị Ánh Hồng và Nguyễn Thu Vân lúc khoảng 20h30. Những chứng cứ mới này cũng hoàn toàn phù hợp với 2 bản lời khai đầu tiên của Hồ Duy Hải [ngày 20/3/2008] có trong hồ sơ điều tra, nhưng không có trong hồ sơ vụ án...
Hồ Duy Hải có oan?
"Tất cả 7 nhân chứng trên đã tự nguyện cung cấp thông tin và gửi đơn xác nhận cho tôi khẳng định lời trình bày là đúng sự thật và cam kết hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật về lời trình bày của mình. Hiện bản chính các bản khai tôi đang giữ, cùng các đoạn ghi hình [clip] về cuộc tiếp xúc, trao đổi với các nhân chứng. Trong quá trình tiếp xúc, các nhân chứng đều cho biết sẵn sàng trình bày đúng sự thật khi được cơ quan chức năng mời làm việc. Tôi sẵn sàng giao nộp bản chính những tài liệu này cho CQĐT VKSNDTC khi được yêu cầu. [Không loại trừ khả năng sẽ tiếp tục có thêm các nhân chứng khác nữa]…" - luật sư Trần Hồng Phong nói.
Luật sư Trần Hồng Phong. [Ảnh: CTV]
"Sau khi xem xét nội dung và cẩn trọng đánh giá, chúng tôi cho rằng 100% những thông tin do các nhân chứng nêu trên cung cấp là sự thật. Đó là tối 13/1/2008, từ lúc khoảng 19h50 đến 21h, Hồ Duy Hải có mặt tại đám tang ông Tư Lan, phụ giúp việc bưng bê, rót nước. Nhiều người nhìn thấy và nói chuyện với Hải.
Việc Hồ Duy Hải có mặt tại đám tang ông Tư Lan, không hề vào Bưu cục Cầu Voi tối 13/1/2008 cũng hoàn toàn phù hợp với những tình tiết ngoại phạm của Hồ Duy Hải và hàng loạt điểm mâu thuẫn khác trong hồ sơ vụ án mà chúng tôi đã phân tích và nêu ra trong các đơn kêu oan cho Hồ Duy Hải đã gửi trong suốt hơn 10 năm qua…" - luật sư Phong nêu trong đơn.
Một chi tiết đặc biệt khác còn phù hợp với nội dung nêu trong 2 bản lời khai đầu tiên của Hồ Duy Hải 1 ngày trước khi bị bắt. Đó là Bản tường trình do Hải tự viết tay và Biên bản ghi lời khai của Hồ Duy Hải ngày 20/3/2008. Đây là tài liệu được VKSNDTC xác định là "lời khai ban đầu của Hồ Duy Hải", là tài liệu có trong hồ sơ điều tra, nhưng đã bị CQĐT Công an tỉnh Long An rút khỏi hồ sơ vụ án. Vấn đề này được nêu rõ trong Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 15/QĐ-VKSNDTC-V7 ngày 22/11/2019 của VKSNDTC [trang 9] và Quyết định giám đốc thẩm số 05/2020/HS-GĐT ngày 8/5/2020 của Hội đồng Thẩm phán TANDTC [trang 19, 20].
Cũng theo luật sư Phong, nếu những chứng cứ mới này được kiểm tra, điều tra lại và làm rõ sẽ tránh oan sai cho Hồ Duy Hải. "Căn cứ quy định tại khoản 1 Điều 399 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 về việc công dân có quyền phát hiện tình tiết mới của vụ án, thông báo cho cơ quan có thẩm quyền, nay chúng tôi có đơn này, trình bày và giao nộp các chứng cứ, tài liệu nêu trên đến quý cơ quan và quý lãnh đạo; với mong mỏi vụ án được giải quyết khách quan, đúng pháp luật…" - luật sư Phong nêu.
Bà Nguyễn Thị Loan [SN 1963, ngụ ấp 1, xã Nhị Thành, huyện Thủ Thừa] - mẹ của Hồ Duy Hải cùng em gái Hải suốt nhiều năm qua đi kêu oan. [Ảnh: CTV]
Diễn biến vụ án
Tóm tắt vụ án và kết luận của CQĐT, VKSND tỉnh Long An về hành vi phạm tội giết người của Hồ Duy Hải:
Đêm 13/1/2008, tại Bưu cục Cầu Voi [huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An] xảy ra một vụ giết người. Nạn nhân là hai nữ nhân viên Nguyễn Thị Ánh Hồng [22 tuổi] và Nguyễn Thị Thu Vân [21 tuổi].
Khám nghiệm hiện trường sáng 14/1/2008, CQĐT thu giữ được một số dấu vân tay dính máu của hung thủ - ghi nhận trong Biên bản khám nghiệm hiện trường.
Ngày 21/3/2008, Hồ Duy Hải bị bắt và khởi tố về hành vi giết người, cướp tài sản.
Kết luận điều tra số 68/KLĐT.PC14 ngày 29/8/2008 và Cáo trạng số 97/QĐ.KSĐT ngày 1/10/2008 kết luận: Hồ Duy Hải là hung thủ duy nhất đã thực hiện hành vi giết 2 nữ nạn nhân. CQĐT xác định như sau:
Tối 13/1/2008, Hải đi xe máy đến Bưu cục Cầu Voi lúc "khoảng 19h30", vào bên trong ngồi nói chuyện với nạn nhân Hồng. Lúc khoảng 20h30, Hải đưa tiền cho nạn nhân Vân ra ngoài mua trái cây và giết nạn nhân Hồng. Khi nạn nhân Vân mua trái cây về bị Hải giết tiếp. Hải đã dùng một con dao inox tại bưu cục cắt cổ 2 nạn nhân.
Việc kết tội giết người đối với Hồ Duy Hải của CQĐT Công an tỉnh Long An dựa vào 2 cơ sở/chứng cứ sau:
1. Bản thân Hồ Duy Hải đã khai nhận hành vi phạm tội của mình.
2. Có nhân chứng Đinh Vũ Thường vào bưu cục gọi điện thoại lúc 19h39 và nhìn thấy Hồ Duy Hải đang ngồi nói chuyện với nạn nhân Hồng, cùng một chiếc xe gắn máy đậu ngoài sân.
Ngày 28/11/2008, TAND tỉnh Long An xét xử sơ thẩm, ra bản án số 97/2008/HSST tuyên phạt tử hình Hồ Duy Hải về hai tội "giết người" và "cướp tài sản".
Ngày 28/4/2009, Tòa phúc thẩm TANDTC tại TP.HCM xử phúc thẩm, có bản án số 281/2009/HSPT, tuyên y án sơ thẩm.
Kháng nghị của VKSNDTC và Quyết định giám đốc thẩm của Hội đồng Thẩm phán TANDTC đều nói về "lời khai đầu tiên ngày 20/3/2008 của Hồ Duy Hải":
Suốt 14 năm qua, gia đình Hồ Duy Hải và các luật sư liên tục gửi đơn kêu oan cho Hồ Duy Hải, đề nghị giám đốc thẩm đối với 2 bản án kết tội Hải. Vì cả tại 2 phiên toà sơ thẩm, phúc thẩm Hải đều kêu oan, có quá nhiều tình tiết mâu thuẫn…
Ngày 22/11/2019, VKSNDTC có Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 15/QĐ-VKSNDTC-V7. Trong quyết định này, VKSNDTC đã chỉ ra nhiều dấu hiệu vi phạm, sai phạm trong quá trình điều tra và đề nghị huỷ cả hai bản án sơ thẩm, phúc thẩm để điều tra lại.
Đặc biệt, tại trang 9 nội dung như sau: "Lời khai đầu tiên ngày 20/3/2008 của bị cáo Hồ Duy Hải không nhận tội nhưng bản khai này và một số lời khai nhân chứng không được đưa vào hồ sơ vụ án, những tài liệu này có trong hồ sơ lưu trữ của Cơ quan điều tra".
Sau đó, tại phiên toà giám đốc thẩm ngày 6-8/5/2020, Hội đồng Thẩm phán TANDTC đã ra Quyết định giám đốc thẩm số 05/2020/HS-GĐT, bác bỏ toàn bộ nội dung kháng nghị của VKSNDTC.
Phiên tòa giám đốc thẩm năm 2020 tại Hà Nội. [Ảnh: CTV]
Hoãn thi hành án phút 89
Sáng 4/12/2014, mẹ của Hồ Duy Hải - bà Nguyễn Thị Loan [SN 1963, ngụ ấp 1, xã Nhị Thành, huyện Thủ Thừa] được cán bộ xã mời lên thông báo có cán bộ tòa án đến gặp. Hai cán bộ này cho biết con bà sắp bị tử hình, nếu gia đình xin nhận xác thì làm đơn. Thời gian thi hành án không được tiết lộ cụ thể. Linh tính của người mẹ khiến bà dự cảm chuyện lớn sắp xảy ra. Khoảng 10h cùng ngày, bà cùng các em và các con đến TAND tỉnh xin hoãn thi hành án cho Hải để tiếp tục kêu oan.
Lúc này, bà Nguyễn Thị Rưỡi [dì của Hải] đề xuất mua vé máy bay ra Hà Nội để tiếp tục kêu oan. Trưa 4/12/2014 [một ngày trước khi Hồ Duy Hải sẽ ra pháp trường], Văn phòng Chủ tịch nước đã có thông báo truyền đạt ý kiến của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang hoãn thi hành án Hồ Duy Hải.