I. Mục đích, yêu cầu tóm tắt văn bản tự sự
- Tóm tắt tác phẩm tự sự là dựa vào cốt truyện, dùng lời văn của mình giới thiệu ngắn gọn nội dung chính bao gồm sự việc tiêu biểu và nhân vật quan trọng của một tác phẩm nào đó.
- Nhân vật văn học là hình tượng con người [có thể loài vật hay cây cỏ… được nhân cách hóa] được miêu tả trong văn bản văn học. Nhân vật có tên tuổi lai lịch rõ ràng, có ngoại hình có hành động tình cảm và có mối quan hệ với nhân vật khác và tất cả bộc lộ qua diễn biến của cốt truyện. Trong tác phẩm tự sự có nhiều nhân vật, được chia ra nhân vật chính và nhân vật phụ.
- Tóm tắt tác phẩm tự sự theo nhân vật chính là viết hoặc kể lại một cách ngắn gọn những sự việc cơ bản xảy ra với nhân vật đó.
- Mục đích tóm tắt văn bản tự sự theo nhân vật chính nhằm hiểu ý nghĩa và đánh giá văn bản, để ghi chép tài liệu nhằm kể lại hoặc minh họa ý nghĩa nào đó.
II. Cách tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính
Đọc lại “Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trong Thủy” và thực hiện các yêu cầu:
a]. Các nhân vật chính trong truyện An Dương Vương gồm: An Dương Vương, Mị Châu, Trọng Thủy.
b]. Tóm tắt truyện dựa theo nhân vật An Dương Vương:
- An Dương Vương xây thành Cổ Loa, làm nỏ thần, chiến thắng giặc ngoại xâm.
- Triệu Đà dùng kế cầu hòa, An Dương Vương mắc mưu gả Mị Châu cho Trọng Thủy, Trọng Thủy dụ Mị Châu, đánh tráo nỏ thần.
- Triệu Đà xâm lược, An Dương Vương thất bại. Mị Châu rải lông ngỗng trên đường chạy trốn. Rùa Vàng hiện lên mách bảo. An Dương Vương chém chết Mị Châu rồi cùng Rùa Vàng rẽ nước xuống biển.
- Trọng Thủy chôn cất Mị Châu, quá thương tiếc nàng, nhảy xuồng giếng tự vẫn. Đời sau đem ngọc trai rửa giếng nước ấy thì sáng hơn.
c]. Tóm tắt truyện dựa theo nhân vật Mị Châu:
- Mị Châu là con gái duy nhất.
- Sau khi An Dương Vương xây thành Cổ Loa. Triệu Đà nhiều lần tấn công thành đều thất bại, lui về Trâu Sơn đắp lũy và nghĩ kế cầu hòa.
- Mị Châu biết Trọng Thủy là con trai Triệu Đà sang cầu hôn, vì nể lời vua cha và nghĩ tình thông gia hai nước nàng nhận lời.
- Hai vợ chồng sống với nhau rất hòa thuận. Trọng Thủy dụ Mị Châu cho xem chiếc nỏ thần. Mị Châu nghĩ tình vợ chồng, không nỡ giấu, bèn đưa cho chồng xem.
- Sau đó, Trọng Thủy về nước, chia tay Mị Châu đầy quyến luyến. Mị Châu thấy lạ nhưng không nghi ngờ chồng, hẹn lấy lông ngỗng làm dấu tìm nhau nếu xảy ra loạn lạc.
- Triệu Đà lấy được nỏ thần, ra lệnh tấn công. An Dương Vương thua, cùng Mị Châu chạy trốn. Cùng đường, Rùa Vàng hiện lên cho biết chính Mị Châu là thủ phạm. Bấy giờ, Mị Châu mới bàng hoàng hiểu ra tất cả, nhưng đã muộn. Nàng chỉ kịp thanh minh bằng lời nguyện thề, xin rằng khi chết, nếu thần linh chứng giám cho sự trong sáng của nàng, xin cho được hóa thành ngọc trai và chấp nhận để vua cha chém đầu.
- Trọng Thủy đuổi theo đến bờ biển, ôm xác Mị Châu về táng tại Loa Thành, vì nhớ thương nàng mà nhảy xuông giếng tự vẫn.
- Trai biển Đông ăn được máu của Mị Châu nên hóa ngọc. Đời sau đem ngọc trai biển Đông rửa vào nước giếng Trọng Thủy thì ngọc sáng hơn.
d]. Tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính:
- Đọc kĩ văn bản, xác định nhân vật chính.
- Chọn các sự việc cơ bản xảy ra với nhân vật chính và diễn biến của các sự việc đó.
- Tóm tắt các hành động, lời nói, tâm trạng của nhân vật theo diễn biến của các sự việc [một vài chỗ có thể kết hợp dẫn nguyên văn từ ngữ, câu văn trong văn bản gốc].
III. Luyện tập
1. Đọc 2 đoạn tóm tắt [SGK] và trả lời các câu hỏi:
a]. Đoạn trích 2, phần có tóm tắt truyện Người con gái Nam Xương, từ “Chàng Trương đi đánh giặc... ” đến “... không kịp nữa”.
Mục đích tóm tắt ở đoạn văn [1] và [2] có khác nhau:
+ Đoạn trích [1] tóm tắt có mục đích giúp người học nắm bắt được cốt truyện.
+ Đoạn trích [2] chỉ tóm tắt nhằm chuẩn bị cho một luận điểm: Dân chúng không chịu chấp nhận cái đau đớn, không chịu kết thúc như vậy.
b]. Cách tóm tắt ở [1] và [2] cũng khác nhau:
- Đoạn trích [1] lần lượt kể lại vắn tắt câu chuyện dựa theo kết cấu, bố cục.
- Đoạn trích [2] lược bỏ rất nhiều, chỉ kể lại một vài sự việc tiêu biểu nhất.
- Lí do khác nhau vì mục đích tóm tắt khác nhau, đoạn [1] tóm tắt vì mục đích giáo dục, đoạn [2] vì mục đích nghiên cứu, đối tượng nghe [đọc] tóm tắt cũng khác nhau, học sinh phổ thông [đoạn 1] và các nhà nghiên cứu hoặc sinh viên [đoạn 2].
2. Tóm tắt truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thủy dựa theo nhân vật Trọng Thủy:
- Sau khi An Dương Vương xây thành cổ Loa, Triệu Đà nhiều lần tấn công thành đều thất bại, bèn lui về Trâu Sơn đắp lũy và nghĩ kế cầu hòa.
- Trọng Thủy được cha sắp đặt vào mưu kế gián điệp.
- Trọng Thủy thực hiện mưu kế của cha; dụ dỗ Mị Châu cho xem bí mật chiếc nỏ thần, Mị Châu tin chồng nên đã cho Trọng Thủy xem.
- Trọng Thủy lén làm nỏ thần giả rồi đem đánh tráo.
- Trọng Thủy về nước, chia tay Mị Châu đầy quyến luyến. Mị Châu hẹn lấy lông ngỗng làm dấu để tìm nhau nếu xảy ra loạn lạc.
- Triệu Đà lấy được nỏ thần, ra lệnh tấn công. An Dương Vương thua cùng Mị Châu chạy trốn, nhưng đến cùng đường, biết Mị Châu là thủ phạm bèn chém chết Mị Châu rồi cùng Thần Kim Quy rẽ nước xuống biển.
+ Trọng Thủy đuổi theo đến bờ biển, ôm xác Mị Châu về táng tại Loa Thành, vì thương nhớ nàng mà nhảy xuống giếng tự vẫn.
+ Trai biển Đông ăn được máu của Mị Châu nên hóa ngọc. Đời sau đem ngọc trai biển Đông rửa vào nước giếng Trọng Thủy thì ngọc sáng hơn.
3. Tóm tắt truyện Tấm Cám dựa theo nhân vật Tấm:
- Giới thiệu gia cảnh của Tấm: Tấm và Cám là hai chị em cùng cha khác mẹ. Tấm là con bà cả. Cám là con dì ghẻ. Bố mẹ mất sớm Tấm phải ở với dì. Hằng ngày Tấm phải àm việc rất vất vả, còn Cám thì chơi bời, chẳng biết làm việc gì.
- Cuộc sống hàng ngày của Tấm. Tấm luôn bị mẹ con Cám ức hiếp. Bụt giúp đỡ cô.
- Tấm ở hiền gặp lành, trở thành hoàng hậu.
- Mẹ con Cám ghen ghét, giết Tấm, đưa em vào thay chị. Tấm nhiều lần đổi lốt thành kiếp chim vàng anh, cây xoan đào, khung cửi và cuổi cùng là quả thị.
- Tấm trở lại thành người, gặp được nhà vua, mẹ con Cám phải trả giá vì tội lỗi và lòng ganh ghét.
Page 2
SureLRN
Những mẫu Tóm tắt Truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thủy:
1. Tóm tắt truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thủy, mẫu số 1 [Chuẩn]:
An Dương Vương là vua nước Âu Lạc xây thành ở đất Việt nhưng hễ thành được đắp đến đâu lại lở đến đó. Vua bèn lập đàn tế thần linh thì thấy một cụ già từ phương đông bước tới trước cửa thành và báo điềm tốt lành rằng sắp tới sẽ có sứ Thanh Giang đến giúp việc cho nhà vua. Ngày hôm sau khi vua ra cửa phía đông thì thấy một con Rùa Vàng từ phương đông tiến đến, biết nói tiếng người, xưng là sứ Thanh Giang, rất giỏi việc trời đất, âm dương, quỷ thần. Vua An Dương Vương vô cùng mừng rỡ dùng xe vàng rước vào trong thành. Có Rùa Vàng giúp thành xây hơn nửa tháng thì xong, rộng hơn ngàn trượng, xoắn hình trôn ốc, được gọi là Loa Thành. Sau khi từ biệt nhà vua, Rùa Vàng tặng cho vua một chiếc nỏ thần. Nhờ có nỏ thần mà An Dương Vương đánh bại quan xâm lược của Triệu Đà. Triệu Đà vờ làm hòa ra lệnh cho con trai là Trọng Thủy sang cầu hôn con gái Mị Châu của vua và được vua đồng ý. Trọng Thủy lừa Mị Châu để đổi lấy nỏ thần mang về cho cha và Triệu Đà khi có trong tay nỏ thần đã quay trở lại đánh chiếm Âu Lạc. Không còn nỏ thần trong tay, An Dương Vương nhanh chóng bại trận và cùng con gái là Mị Châu bỏ chạy về phương Nam. Nghe lời Trọng Thủy trên đường đi Mị Châu đã rải lông ngỗng và đây chính là dấu hiệu để Triệu Đà đuổi theo hai cha con. Đến bờ biển, thần Kim Quy hiện lên kết tội Mị Châu, vua chém đầu Mị Châu rồi theo thần Kim Quy xuống biển. Máu của Mị Châu chảy xuống biển hóa thành viên ngọc trai, Trọng Thủy tìm Mị Châu và đem xác nàng về chôn ở Cổ Loa, xác nàng liền biến thành ngọc thạch. Trọng Thủy vì quá thương tiếc Mị Châu nên khi tắm tưởng thấy bóng dáng nàng bèn gieo mình xuống giếng tự vẫn. Người đời sau mò ngọc trai dưới biển lên đem rửa với nước giếng đó thì ngọc vô cùng sáng nên gọi với tên là minh châu.
2. Tóm tắt truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy, mẫu số 2 [Chuẩn]:
Nhờ sự giúp đỡ của thần Kim Quy, An Dương Vương đã xây dựng thành công thành và chế được Nỏ thần khiến quân Triệu Đà phải khiếp sợ, rút quân về nước. Triệu Đà sang cầu thân, An Dương Vương đã đồng ý gả Mị Châu cho Trọng Thủy- con trai của Triệu Đà và cho Trọng Thủy ở rể ở Âu Lạc. Lợi dụng sự cả tin của Mị Châu, Trọng Thủy đã đánh cắp Nỏ thần mang về nước cho vua cha. Có Nỏ thần trong tay, Triệu Đà kéo quân sang xâm lược Âu Lạc. Không biết Nỏ thần đã bị đánh cắp, An Dương Vương vẫn ung dung ngồi đánh cờ, trước thế tấn công của kẻ thù, An Dương Vương mang theo Mị Châu trên lưng ngựa chạy về phương Nam. Mị Châu dùng lông ngỗng làm dấu cho Trọng Thủy. Thần Kim Quy xuất hiện nói Mị Châu chính là giặc, An Dương Vương rút kiếm chém Mị Châu, nhà vua cầm sừng bảy tấc theo thần rẽ nước xuống biển. Theo dấu lông ngỗng Trọng Thủy chạy đến bờ biển thì Mị Châu đã chết, Trọng Thủy vì thương tiếc nàng mà ngã xuống giếng mà chết.
3. Tóm tắt truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy, mẫu số 3:
An Dương Vương là vị vua của nước Âu Lạc, nhờ sự giúp đỡ của thần linh là Rùa Vàng mà vua đã thành công trong việc xây thành. Trước khi Rùa Vàng từ biệt ra về đã tháo vuốt đưa cho nhà vua dặn đem làm lẫy nỏ sẽ chiến thắng được mọi kẻ thù. Vua theo lời thần Kim Quy đã đánh bại được quân Đà. Không lâu sau, Đà cầu hôn, vua gả con gái là Mị Châu cho Trọng Thủy – con trai Đà. Trọng Thủy lừa Mị Châu, ăn cắp nỏ thần mang về nước, Đà được thế đem quân sang đánh. Vua An Dương Vương vì chủ quan, không hay biết về chuyện nỏ thần nên mất nước, đặt Mị Châu ngồi sau lưng ngựa cùng chạy về phương Nam. Mị Châu ngồi sau lưng ngựa, rắc lông ngỗng làm dấu. Khi chạy đến bờ biển, Rùa Vàng hiện lên nói Mị Châu chính là giặc, vua An Dương Vương tuốt kiếm chém Mị Châu. Vua cầm sừng tê bảy tấc, Rùa Vàng rẽ nước dẫn vua đi xuống biển. Trọng Thủy đuổi theo đến nơi thì chỉ còn thấy xác Mị Châu, thương tiếc mà ngã xuống giếng và chết.
4. Tóm tắt truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy, mẫu số 4:
Để bảo vệ đất nước, An Dương Vương đã cho binh lính xây thành nhưng xây tới đâu, thành đổ tới đó. Nhờ có thần Kim Quy giúp đỡ mới xây xong. Trước khi từ biệt, thần có tặng cho một chiếc móng dặn làm thành nỏ thần. Nỏ được làm xong, bắn bách phát bách trúng. Bấy giờ Triệu đà ở phương Bắc rắp tâm xâm lược nước ta. Nhưng vì vua nước Âu Lạc có được nỏ thần nên đành phải lui về chờ đợi cơ hội thích hợp. Triệu Đà tìm cách cầu thân cho con trai với Mị Châu. Khi lấy được lòng tin của Mị Châu, Trọng Thủy đã hỏi nàng về bí mật của nỏ thần. Sau đó, Trọng Thủy lấy cớ về thăm cha rồi đánh cắp nỏ thần. Triệu Đà đem quân tiến đánh nước Âu Lạc một lần nữa. Giặc đến chân thành nhưng An Dương Vương vẫn thản nhiên ngồi chơi cờ. Khi giao chiến, nỏ thần không phát huy tác dụng như trước khiến nước Âu Lạc thua trận. An Dương Vương phải đưa Mị Châu chạy trốn về phía biển Đông. Quân giặc đuổi theo, vua được thần Kim Quý báo cho kẻ thù ngay bên cạnh, liền rút kiếm chém chết Mị Châu. Trọng Thủy vì hối hận mà cũng tự tử.
5. Tóm tắt truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy, mẫu số 5:
An Dương Vương xây thành, hễ đắp tới đâu là lở tới đó. Vua phải nhờ tới sự giúp đỡ của Rùa Vàng mới xây xong. Trước khi từ biệt ra về, Rùa Vàng còn tặng cho nhà vua cái móng vuốt để làm lẫy nỏ, có thể bắn trăm phát trăm trúng. Nhờ có lẫy nỏ mà mấy lần Triệu Đà cử đại binh sang xâm lược, An Dương Vương đều chiến thắng vẻ vang. Một thời gian sau, Đà cầu hôn Mị Châu là con gái của An Dương Vương cho con trai mình là Trọng Thủy. An Dương Vươn bằng lòng mà không nghi ngờ gì. Trọng Thủy bảo Mị Châu lấy cho mình xem nỏ thần rồi đánh tráo, đem về nước cho cha. Triệu Đà lại cất quân sang xâm lược. Mất nỏ thần, An Dương Vương thua trận, bèn cùng Mị Châu chạy về biển Đông. Nhà vua cầu cứu Rùa Vàng, Rùa Vàng bảo: “Giặc sau lưng nhà vua đó”. An Dương.
6. Tóm tắt truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy, mẫu số 6:
Trọng Thủy là con trai Triệu Đà. Triệu Đà mấy lần cất quân sang đánh Âu Lạc đều bị thua, bèn lấy cớ hòa hiếu, đưa con trai mình sang cầu hôn Mị Châu, con gái An Dương Vương, để dò thám bí mật của kẻ thù. Khi lấy được lòng tin yêu của Mị Châu. Trọng Thủy lừa nàng để đánh tráo nỏ thần đem về nước cho vua cha. Lúc từ biệt, Trọng Thủy còn hỏi vợ, nếu có binh biến giữa hai nước thì phải làm sao. Mị Châu bảo sẽ rắc lông ngỗng để tìm nhau. Triệu Đà nhờ có nỏ thần, đã đánh bại quân An Dương Vương. Khi Mị Châu cùng cha chạy trốn ra Biển Đông, Trọng Thủy đã tìm dấu lông ngỗng để đuổi theo. Thấy xác Mị Châu trước biển, Trọng Thủy ôm về an tang. Lúc tắm, Trọng Thủy nhìn thấy bóng Mị Châu dưới giếng nước, bèn lao đầu xuống giếng rồi chết. Tương truyền, khi người đời sau lấy ngọc do máu của Mị Châu hóa thành, đem rửa vào nước giếng đó thì ngọc trở nên sáng đẹp vô cùng.
-------------------------HẾT----------------------------
Có thể nói Tóm tắt truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thủy là thao tác đầu tiên nhằm giúp các em hiểu cốt truyện một cách ngắn gọn nhất, từ đó vận dụng kiến thức cơ bản để hoàn thành các yêu cầu khác liên quan đến tác phẩm như Soạn bài Truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thủy, Phân tích nhân vật An Dương Vương, Phân tích chi tiết giếng nước, ngọc trai trong truyện, Hóa thân thành An Dương Vương kể lại truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thủy và yêu cầu Hãy kể lại truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thủy bằng lời của anh chị với một kết thúc khác cũng là một trong số các yêu cầu khá thú vị!
Những mẫu Tóm tắt Truyện An Dương Vương và Mị Châu- Trọng Thủy dưới đây đã khái quát ngắn gọn nội dung, diễn biến của câu chuyện. Các em thể tham khảo để nắm vững nội dung và có thêm cơ sở để việc phân tích Truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thủy để rút ra bài học từ câu chuyện.