Tìm hiểu về vẻ đẹp tiếng nói người Hà Nội
Từ ngàn xưa, Hà Nội vốn nổi tiếng là vùng đất thanh lịch hào hoa, người Hà Nội còn lưu giữ đến ngày nay truyền thống giao tiếp ăn nói nhẹ nhàng, tao nhã. Đặc biệt, người Hà Nội còn giữ nếp gia phong nuôi dạy con cái hiếu nghĩa; gìn giữ những thú chơi […] Từ ngàn xưa, Hà Nội vốn nổi tiếng là vùng đất thanh lịch hào hoa, người Hà Nội còn lưu giữ đến ngày nay truyền thống giao tiếp ăn nói nhẹ nhàng, tao nhã. Đặc biệt, người Hà Nội còn giữ nếp gia phong nuôi dạy con cái hiếu nghĩa; gìn giữ những thú chơi như chơi chim, cây cảnh, đánh cờ, đọc báo… Ngày nay, cơn bão toàn cầu hóa đang làm ảnh hưởng ít nhiều đến nét sinh hoạt phong lưu hào hoa đó, nhưng không vì thế mà người Hà Nội lại lãng quên những nét sinh hoạt văn hóa vốn đã ăn sâu vào tiềm thức của họ! Báo Kinh tế & Đô thị giới thiệu tới bạn đọc bộ ảnh do NSNA Phạm Công Thắng (CLB Nhiếp ảnh Người cao tuổi Hà Nội) thực hiện. Theo Báo KTĐT
20 năm trở lại đây, có nhiều ý kiến khác nhau về người Hà Nội. Đa số mọi người có chung câu hỏi: Thế nào là người Hà Nội? Có ý kiến cho rằng: Sống từ 3 đời trở lên ở đất Hà nội, thì được gọi là người Hà Nội. Quan điểm này chưa chính xác lắm. Bởi lẽ, nếu xét theo thế hệ sống ở Hà Nội, có nghĩa chúng ta đang xem nhẹ quê hương, bản quán của con người. Định nghĩa người Hà Nội chính xác nhất ở tính cách, nếp sống của mỗi người. Chúng ta gọi chung là văn hóa người Hà Nội. Bài viết dưới đây giúp bạn có cái nhìn toàn diện về người Hà Nội. Tuy nhiên, không người Hà Nội nào cũng giống hệt nhau. Họ là những cá thể riêng biệt, có tính cách, lối sống khác nhau. Xong ở họ vẫn toát lên vẻ chung chung, mang đặc trưng của người Hà Nội. Tính cách của người Hà Nội Thanh lịch, nho nhã Nội dung bài viết không đi về tâm lý, tính cách của mỗi con người. Nó chỉ phân tích những đặc trưng cơ bản của người Hà Nội. Chắc hẳn bạn đã nghe qua câu nói: Chẳng thơm cũng thể hoa nhài, dẫu không thanh lịch cũng người Tràng An. Người Tràng An ở đây ám chỉ người Hà Nội. Không màu mè, phô trương, người Hà Nội chọn cho mình lối sống giản đơn, bình dị. Họ từ tốn, chậm rãi trong giao tiếp và hành xử. Không hấp tấp, vội vàng khi quyết định mọi thứ. Không quá lời khi nói: người Hà Nội ứng xử văn minh, nho nhã. Họ thể hiện tính thanh lịch trong lời ăn tiếng nói. Nhiều người cho rằng: liệu xã hội có đề cao thái tính cách người Hà Nội. Không đâu, đấy hoàn toàn là sự thật. Xã hội đã có nhiều thay đổi. Thế hệ trẻ ngày càng táo bạo trong nói năng và hành động. Các em không còn giữ được vẻ bình tĩnh, điềm đạm cho riêng mình. Một phần các em bị ảnh hưởng bởi lối sống hiện đại, một phần đến từ giáo dục gia đình.
Người Hà Nội Từ Tốn, Chậm Rãi Không ganh đua, đấu tranh thiệt hơn Phải trải nghiệm nhiều năm ở Hà Nội, bạn mới thấu hiểu tính cách người Hà Nội. Những gia đình lâu đời ở Hà nội (từ 5 thế hệ trở lên), họ có nếp sống điển hình. Từ sinh hoạt gia đình, cư xử giữa các thành viên, cho đến nuôi dạy con cái. Cuộc sống người Hà Nội có phần bình an và chân thành. Họ không thích ganh đua, hay đấu tranh thiệt hơn. Dễ dàng cho qua những mâu thuẫn vụn vặt. Biết cách chấp nhận cuộc sống, mà không tìm cách luồn cúi. Trong công việc, người Hà Nội có tinh thần trách nhiệm. Giải quyết công việc có tình có lý. Họ không có thói quen đố kỵ, hay chèn ép người khác. Đây chính là yếu tố làm nên tính cách thanh lịch cho người Hà Nội. Người Hà Nội không quyết liệt trong công việc. Họ không cố đạt được chức tước, quyền lợi bằng mọi cách. Người Hà Nội cư xử tế nhị với những người xung quanh. Họ suy nghĩ mọi thứ theo đường thẳng. Nghĩa là: đơn giản, thẳng thắn và chân thành. Họ không suy nghĩ theo kiểu vòng vo, toan tính hay ấp ủ những ý định lâu dài. Người Hà Nội nghĩ sao sống vậy. Họ không bao giờ làm việc mờ ám sau lưng người khác.
Mảnh Đất Thủ Đô Thân Thiện, Dễ Gần Lối sống của người Hà Nội Coi trọng truyền thống gia đình Tính cách đã nói lên phần nào lối sống của người Hà Nội. Người Hà Nội xưa có lối sống tứ đại đồng đường. Nghĩa là: nhiều thế hệ sinh sống trong một ngôi nhà. Bao gồm: ông bà, cha mẹ, con cái, cháu chắt,… 10-14 thành viên trong một gia đình là chuyện bình thường. Điều này đã tôi luyện cho người Hà Nội đức tính “kính trên nhường dưới”, hành xử tế nhịn, ăn nói lễ phép. Xã hội hiện đại đã thay đổi quá nhiều, truyền thống văn hóa gia đình không còn như xưa. Các thành viên trong gia đình có cuộc sống độc lập. Họ tôn trọng quyền riêng tư của mỗi người, không ràng buộc nhau bởi lễ giáo phong kiến. Dù không chung sống trong 1 ngôi nhà, nhưng người Hà Nội vẫn coi gia đình là trên hết. Họ đoàn tụ vào những ngày cuối tuần, giỗ chạp, đầu xuân năm mới, hay các sự kiện quan trọng của gia đình.
Người Hà Nội Coi Trọng Truyền Thống Gia Đình Khiêm tốn, khoan nhượng Người Hà Nội không phô trương, hào nhoáng. Họ vẫn giữ nếp sống khiêm tốn, khoan nhường. Không thể hiện thái quá năng lực, hay trình độ bản thân. Lúc nào ở người Hà Nội cũng toát lên vẻ chậm rãi, nhẹ nhàng. Trong mọi hoạt động, họ cho mình cách hành xử đơn giản nhất. Không làm lớn chuyện, nếu thấy không cần thiết. Người Hà Nội thân thiện, dễ gần. Dĩ nhiên điều này tùy từng người. Có người ít nói, có người nói nhiều. Điều đó không đủ kết luận: người Hà Nội kiêu căng hay khó gần. Chẳng qua họ không giải thích (trình bày) nhiều. Còn về bản chất, họ rất chân thành. Lời nói của người Hà Nội có tính đảm bảo, họ không hay nói dối (hoặc lừa gạt) người khác. Người Hà Nội sống không toan tính, vụ lợi. Họ không nói chuyện theo kỉa mỉa mai, châm biếm. Nếu không bằng lòng ở việc gì, một là họ nói thẳng. Hai là im lặng, hoặc nói tránh nói giảm. Tuyệt đối không nói xấu hay dựng chuyện cho người khác.
Gia Đình Hà Nội Tôn Trọng Lối Sống Bình Dị, Khiêm Nhường Trên đây là những nét đặc trưng nhất trong tính cách và nếp sống của người Hà Nội. Phải tiếp xúc lâu dài, bạn mới thấu hiểu được con người Hà Nội. Mảnh đất Thủ đô vốn dĩ xinh đẹp, nhỏ bé. Con người nơi đây chân thành và hòa nhã. Du khách Quốc tế đặc biệt yêu quý người Hà Nội. Họ cho rằng: người Thủ đô thân thiện, dễ gần, nhiệt tình trong giao tiếp và hành động. Nguồn: hanoi1000.vn Hung
Chúng ta đang tiến rất gần tới mốc kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội. Có lẽ có rất ít thành phố lớn trên thế giới có lịch sử tới một ngàn tuổi như thủ đô Hà Nội. Và cũng rất ít thủ đô có nhiều bước thăng trầm, ẩn chứa nhiều nét văn hoá độc đáo như thành phố cổ kính này. Trong đó, ngôn ngữ - mà nói cụ thể hơn là lời ăn tiếng nói - của người Hà Nội xưa và nay là một yếu tố làm nên văn hoá, tinh hoa đặc sắc của văn hiến Việt Nam.
Phương ngữ, là biến thể của ngôn ngữ toàn dân ở một địa phương, một vùng đất cụ thể. Quốc gia nào cũng có nhiều phương ngữ. Ở Việt Nam, các nhà chuyên môn đã chia ra 3 vùng chính: Phương ngữ Bắc Bộ, phương ngữ Trung Bộ, phương ngữ Nam Bộ. Vậy nếu nói phương ngữ Hà Nội là ta đã tiếp tục phân nhánh phương ngữ Bắc Bộ, vì Hà Nội cũng chỉ là một địa danh (dù là địa danh đặc biệt) của Bắc Bộ mà thôi. Nhưng chính điều khác biệt này mà nhiều nhà ngôn ngữ chỉ thừa nhận tiếng Hà Nội là một “siêu phương ngữ” do tính đa dạng, tổng hoà của nó. Là Thủ đô, Thăng Long - Hà Nội hội đủ các yếu tố của trăm vùng đất nước : con người, phong tục, sở thích, tiếng nói... Phồn hoa thứ nhất Long Thành / Phố giăng mắc cửi, đường quanh bàn cờ (ca dao). Cái hay, cái đẹp (và dĩ nhiên cả cái dở) muôn nơi đều có thể tìm thấy ở đây. Lớp trẻ Hà Nội phải biết giữ gìn và làm đẹp tiếng nói Hà Nội thứ ngôn ngữ được coi là chuẩn mực của tiếng Việt. Với một cộng đồng xã hội phức tạp về cư dân, về sự phát triển mạnh mẽ về cơ sở vật chất (như nhà cửa, khu công nghiệp, khu buôn bán, những nhu cầu trong thời đại mới ...) thì sự phức tạp về quan hệ, lối sống, văn hoá bắt đầu nảy sinh. Trình độ văn hoá, mức thu nhập và kéo theo là nhu cầu hưởng thụ khác nhau đã làm lệch lạc nhiều hành vi ngôn ngữ hiện nay. Điều đáng lưu tâm là hiện tượng này biểu hiện rõ nét trong nhóm đối tượng đại diện cho cái mới là lớp trẻ. Chỉ cần hoà vào một đám đông học sinh phổ thông trung học của bất kì trường nào ở Hà Nội là ta đã có thể thu thập được vô vàn những lối nói “không bình thường”. "sáng tạo" thiên hình vạn trạng như: trứng ngỗng (điểm 0), vác gậy Trường Sơn (điểm 1), bật mí (giúp), bã đậu (kém thông minh), biến (đi khỏi), cháy vở (không đạt yêu cầu khi mở vở), chặt hèo (chơi bài ăn tiền), chết (bị điểm kém), chào cờ (bị làm kiểm điểm). Đầu tiên có khi chỉ là để đùa vui, trêu chọc nhau. Sau đó thì quen, dẫn đến quá đà, không sửa được nữa. Điều đáng chú ý và đáng lo ngại là có rất nhiều từ đã “chuyển di” từ các nhóm xã hội tiêu cực, như dân bụi đời ăn chơi, trộm cắp... vào giới học sinh, sinh viên, được giới này nhiệt tình hưởng ứng sử dụng và truyền bá. Trong một kết quả nghiên cứu gần đây, TS Đức Uy đã cảnh báo một điều: Tệ nạn văng tục, nói tục đang lan tràn phổ biến trong ngôn ngữ Hà Nội. Điều này có thể do nhiều nguyên nhân: nhận thức kém, thiếu ý thức, ngoại cảnh môi trường tác động, bắt chước a dua, giải toả những bức xúc trong cuộc sống... Nhưng điều đáng lo ngại hơn cả là (cũng theo tác giả Đức Uy), 74,4 % những người mắc thói xấu này nằm ở độ tuổi 30 trở xuống. Như vậy là lớp trẻ “chiếm ưu thế” (!). Đây quả là điều đáng báo động. Xét cho cùng, có nhiều lối nói khác nhau cũng góp phần làm đa dạng thêm bức tranh ngôn ngữ dân tộc. Tuy nhiên, sự tồn tại các hành vi nói năng phá lệ, thiếu chuẩn mực, thiếu văn hoá là những biểu hiện khác nhau về trình độ, văn hoá, lối sống... và rất cần có sự điều chỉnh, uốn nắn. Muốn hạn chế điều này, người ta phải có một cung cách giáo dục dựa trên “áp lực” của cộng đồng. Đó là nền tảng cơ bản về nhận thức, về văn hoá. Một hành vi kém văn hoá sẽ không có cơ tồn tại nếu nó bị mọi người phê phán, thậm chí lên án, tẩy chay. Và cứ thế, dần dần nó thành một phản xạ mang tính bản năng, tự điều chỉnh cho mỗi người. Đã có nhiều người Việt Nam ao ước mình có cơ hội được làm ăn sinh sống tại Thủ đô. Đó là một nguyện vọng bình thường. Nhưng nếu ai đó thoả mãn được mong muốn này thì họ cũng phải tự nhìn về quá khứ ngàn năm văn hiến Thăng Long để xem mình cần thể hiện thế nào cho xứng đáng. Dân tộc ta đã trường tồn và lớn mạnh qua bốn ngàn năm lịch sử. Và không ai có thể trưởng thành mà không có kế thừa truyền thống cha ông. Người Hà Nội hôm nay có quyền tự hào về mảnh đất mà Lý Công Uẩn đã có công gây dựng cách đây gần 10 thế kỷ (1010). Nhưng tự hào sẽ không có ý nghĩa gì nếu bản thân mỗi người không “hiện thực hoá” thành một giá trị cho hiện tại. Vậy thì, nói thế nào cho hay, cho phải cũng là một bổn phận cần có với mỗi cư dân Hà Nội. Khi gặp người lạ, bạn biết nói một lời hay, ấy là bạn đã khéo léo giới thiệu quê hương mình một cách tốt nhất. Vàng thì thử lửa, thử than / Chuông kêu thử tiếng, người ngoan thử lời (ca dao). Lời ở đây là câu nói, là giọng nói, là cách hành xử hợp lí, đúng mực trong các tình huống giao tiếp khác nhau. Nó vẫn là một tiêu chí quan trọng của người Hà Nội trong một xã hội đang ngày càng hiện đại, thanh lịch và văn minh. PGS.TS Phạm Văn Tình Page 2
Trang chủ Trang chủ Thủy lợi Trang wordpress.com Tài nguyên dạy học Blogspot.com2 Blog Tiếng Việt ▼ |