I.Trùng giày
Trùng giày là đại diện của lớp Trùng cỏ. Tế bào trùng giày đã phân hóa thành nhiều bộ phận, mỗi bộ phận đảm nhận chức năng sống nhất định.
1. Cấu tạo và di chuyển
- Phần giữa cơ thể là bộ nhân gồm: nhân lớn và nhân nhỏ. Nửa trước và nửa sau đều có 1 không bào co bóp hình hoa thị, ở vị trí cố định. Chỗ lõm của cơ thể là rãnh miệng, cuối rãnh miệng có lỗ miệng và hầu.
- Trùng giày di chuyển theo kiểu vừa tiến vừa xoay nhờ các lông bơi.
2. Dinh dưỡng
Thức ăn [gồm vi khuẩn, vụn hữu cơ…] được lông bơi dồn về lỗ miệng. Thức ăn qua miệng và hầu được vo thành viên trong không bào tiêu hóa. Sau đó không bào tiêu hóa rời hầu di chuyển trong cơ thể theo một quỹ đạo nhất định. Enzim tiêu hóa biến thức ăn thành chất lỏng thấm vào chất nguyên sinh. Chất bã được thải ra ngoài qua lỗ thoát ở thành cơ thể.
3. Sinh sản
Trùng giày có 2 cách sinh sản là sinh sản vô tính phân đôi theo chiều ngang và sinh sản hữu tính hay còn gọi là tiếp hợp.
II. So sánh trùng biến hình và trùng giày
1. Giống nhau:
- Trùng biến hình và trùng giày đều là động vật đơn bào, thuộc nhóm động vật nguyên sinh.
- Cơ thể của trùng biến hình và trùng giày đều không có hạt diệp lục
- Cả trùng biến hình và trùng giày đều dị dưỡng.
2. Khác nhau:
Đặc điểm |
Trùng biến hình |
Trùng giày |
| Thuộc lớp | Lớp trùng chân giả | Lớp trùng cỏ |
| Hình dạng cơ thể | Cơ thể có hình dạng không ổn định | Có hình dạng giống đế giày, nên được gọi là trùng giày. |
| Di chuyển | Di chuyển trong nước nhờ các chân giả | Di chuyển trong nước nhờ các lông bơi phủ ngoài cơ thể |
| Số lượng nhân | Chỉ có 1 nhân lớn | Có tới 2 nhân: 1 nhân lớn, 1 nhân nhỏ |
| Cách lấy thức ăn [bắt mồi] | Trùng biến hình lấy thức ăn bằng cách sử dụng chân giả | Trùng giày lấy thức ăn nhờ các lông bơi đưa vào miệng |
| Tiêu hóa thức ăn | Tiêu hóa thức ăn nhờ dịch tiêu hóa | Tiêu hóa thức ăn nhờ không bào tiêu hóa và enzim |
| Bài tiết | Bài tiết ở bất kì vị trí nào của cơ thể | Bài tiết qua lỗ thoát ở thành cơ thể |
| Sinh sản | Sinh sản vô tính theo hình thức phân đôi | Sinh sản vô tính bằng cách phân đôi theo chiều ngang hoặc sinh sản hữu tính bằng tiếp hợp. |
1. Tóm tắt lý thuyết
1.1. Trùng biến hình
a. Cấu tạo và di chuyển
1. Nhân; 2. Chất nguyên sinh; 3. Chân giả;
4. Không bào co bóp; 5. Không bào tiêu hóa
b. Dinh dưỡng
– Trùng biến hình là loài dị dưỡng, chúng chủ động bắt mồi và tiêu hóa mồi.
– Có 4 giai đoạn trùng biến hình bắt mồi và tiêu hoá mồi:
- Lập tức hình thành chân giả thứ hai vây lấy mồi.
- Vùng tiếp cận mồi lõm vào.
- Hai chân giả kéo dài nuốt mồi vào sâu trong chất nguyên sinh.
- Không bào tiêu hoá tạo thành bao lấy mồi, tiêu hoá mồi nhờ dịch tiêu hoá.
– Thức ăn được tiêu hoá trong tế bào gọi là tiêu hoá nội bào.
– Trao đổi khí [lấy ôxi, thải CO2] thực hiện qua bề mặt cơ thể. Nước thừa được tập trung về một chồ gọi là không bào co bóp rồi chuyển ra ngoài. Chất thải được loại ra ờ vị trí bất kì trên cơ thể.
c. Sinh sản
Khi gặp điểu kiện thuận lợi [về thức ăn, nhiệt độ…], trùng biến hình sinh sản theo hình thức phân đôi.
1.2. Trùng giày
Trùng giày là đại diện của lớp Trùng cỏ. Tế bào trùng giày đã phân hoá thành nhiều bộ phận. Mỗi bộ phận đảm nhận một chức năng sống nhất định.
a. Cấu tạo
- Phần giữa cơ thể là nhân gồm: nhân lớn và nhân nhỏ. Nửa trước và nửa sau đều có 1 không bào co bóp hình hoa thị, ở vị trí cố định. Chỗ lõm của cơ rãnh miệng, cuối rãnh miệng có lỗ miệng và hầu.
Trùng giày dichuyên vừa tiên vừa xoay nhờ các lông bơi rung động theo kiêu lần sóng và mọc theo vòng xoắn quanh cơ thể.
b. Dinh dưỡng
Thức ăn [gồm vi khuẩn, vụn hữu cơ…] được lông dồn về lỗ miệng. Thức ăn qua miệng và hầu vo thành viên trong không bào tiêu hoá. Sau đó không bào tiêu hoá rời hầu di chuyển trong cơ thể một quỹ đạo nhất định. Enzim tiêu hoá biến thức ăn thành chất lỏng thấm vào chất nguyên sinh. Chất bã được thải ra ngoài qua lỗ thoát ở thành cơ thể.
1. Thức ăn được lông bơi cuốn vào miệng; 2. Miệng;
3. Không bào tiêu hóa ở đáy hầu; 4. Quỹ đạo di chuyển của không bào tiêu hóa;
5. Lỗ thoát bã; 6. Không bào co bóp; 7. Nhân lớn; 8. Nhân nhỏ
c. Sinh sản
- Ngoài hình thức sinh sản vô tính bằng cách phân đôi theo chiều ngang. Trùng giày còn có hình thức sinh sản hữu tính gọi là sinh sản tiếp hợp.
- Sinh sản tiếp hợp: