Niềm vui của các mẹ bầu là biết được con yêu đang phát triển từng ngày thông qua kích thước bụng bầu. Suốt hành trình mang thai đầy vất vả, mẹ bầu sẽ phải đối mặt với nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau, trong đó có cả việc đau bụng đi ngoài. Bà bầu bị đau bụng đi ngoài có sao không? Đau bụng đi ngoài có ảnh hưởng đến thai nhi? Tất cả những thắc mắc này của bạn sẽ được giải đáp thông qua những chia sẻ của bác sĩ Tạ Trung Kiên cùng Hello Bacsi trong bài biết sau.
Đau bụng đi ngoài khi mang thai có sao không?
Bà bầu bị đau bụng đi ngoài là triệu chứng khá phổ biến, chứng bệnh này có thể gặp ở bất kỳ giai đoạn nào của thai kỳ. Một nghiên cứu khảo sát trên 3.682 thai phụ cho kết quả, có khoảng 14.3% mẹ bầu từng ít nhất một lần bị đau bụng tiêu chảy.
Đau bụng đi ngoài có ảnh hưởng đến thai nhi không? Thực tế, dù tình trạng này không đe dọa trực tiếp đến tính mạng thai nhi nhưng nếu bà bầu đi ngoài nhiều lần trong ngày có thể dẫn đến nguy cơ mất nước nghiêm trọng, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe cả mẹ lẫn con. Ngoài ra, khi phụ nữ có bầu bị đau bụng đi ngoài liên tục còn kích thích tử cung co bóp, dễ dẫn đến sinh non, thậm chí là sảy thai.
Do đó, nếu thấy các triệu chứng đau bụng đi ngoài kéo dài, đặc biệt là đau bụng đi ngoài khi mang thai tháng đầu hoặc đau bụng khi mang thai tháng cuối thì cần đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Nguyên nhân khiến bà bầu đau bụng đi ngoài
Hiện tượng bà bầu đau bụng đi ngoài hay tiêu chảy thường xuất phát từ 5 nguyên nhân cơ bản có liên quan trực tiếp đến thai kỳ là:
1. Thay đổi trong khẩu phần ăn và chế độ dinh dưỡng
Sau khi biết được mình đang mang “một thiên thần nhỏ”, nhiều mẹ bầu vội vã thay đổi thực đơn ăn uống. Tuy nhiên, sự thay đổi quá đột ngột về chế độ ăn rất dễ khiến cho bụng và dạ dày khó chịu, từ đó dẫn đến việc đi ngoài hay có bầu bị tiêu chảy.
2. Nhạy cảm với thức ăn mới khi mang thai
Vấn đề nhạy cảm với thức ăn đã khiến không ít mẹ bầu phải khổ sở trong thai kỳ. Việc tiêu thụ một số thực phẩm trước khi mang thai không gây ảnh hưởng nhiều nhưng giờ đây lại có thể gây đầy hơi, chướng bụng và thậm chí còn khiến bà bầu đau bụng đi ngoài nhiều lần trong ngày.
3. Tác dụng phụ của các loại vitamin thai kỳ
Việc cung cấp thêm các loại vitamin cần bổ sung khi mang thai là điều rất cần thiết cho sức khỏe cả mẹ lẫn bé. Tuy nhiên, việc tiêu thụ một số loại viên uống bổ sung dưỡng chất nhất định cũng có nguy cơ làm dạ dày khó chịu, chướng bụng và gây tiêu chảy hay ngược lại là táo bón, chẳng hạn như viên bổ sung sắt.
4. Sự thay đổi hormone thai kỳ
Hormone thai kỳ thay đổi, đặc biệt là sự gia tăng của progesterone khiến hệ tiêu hóa làm việc chậm lại, nhu động ruột kéo dài thời gian làm việc và thư giãn quá nhiều dẫn tới tình trạng thức ăn nằm lại trong dạ dày và đại tràng lâu hơn, gây đầy hơi, khó chịu ở bụng dưới. Hormone thay đổi là nguyên nhân hàng đầu gây nên tình trạng táo bón thai kỳ lẫn tiêu chảy. Bên cạnh đó, hệ miễn dịch cơ thể suy giảm cũng tạo cơ hội cho các mầm bệnh từ bên ngoài môi trường dễ tấn công khiến mẹ bầu dễ bị đau bụng đi ngoài khi mang thai hơn trước.
5. Không dung nạp đường lactose
Phụ nữ mang thai thường phải tăng cường uống sữa để có đủ canxi cho bé phát triển. Tùy theo cơ địa, một số chị em gặp phải tình trạng không dung nạp đường lactose khiến ruột non không chuyển hóa được đường lactose và chuyển xuống ruột già. Tại đây, các vi khuẩn sẽ phân hủy lactose thành chất lỏng và khí. Từ đó, cơ thể xuất hiện các triệu chứng ở hệ tiêu hóa như đầy hơi, tiêu chảy.
Ngoài 5 nguyên nhân kể trên, mẹ bầu bị đau bụng đi ngoài cũng có thể là do các vấn đề ít phổ biến hơn như:
- Ngộ độc thực phẩm khi mang thai
- Rối loạn tiêu hóa do nhóm các virus gây nôn mửa và tiêu chảy
- Nhiễm ký sinh trùng đường ruột
- Hội chứng ruột kích thích
- Một số loại thuốc
- Bệnh viêm loét đại tràng
- Hội chứng Crohn
- Bệnh Celiac
Tình trạng đau bụng đi ngoài khi mang thai cuối cũng rất thường xảy ra. Theo Hiệp hội Sản khoa Hoa Kỳ, đôi khi đây có thể là một trong những dấu hiệu sắp sinh thường gặp. Tuy nhiên, không phải tất cả mẹ bầu đều có dấu hiệu này ở những tháng cuối thai kỳ.
Không ít mẹ bầu gặp phải tình trạng bị tiêu chảy thường xuyên khi mang thai. Nguyên nhân chính khiến phụ nữ mang thai bị tiêu chảy là do sự thay đổi nội tiết tố trong giai đoạn này. Bên cạnh đó, chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt hằng ngày của thai phụ cũng được xem là yếu tố nguy cơ dẫn đến tiêu chảy. Vậy tình trạng này có nguy hiểm không? Mẹ bầu cần làm gì để phòng ngừa? Hãy cùng bác sĩ tìm hiểu qua bài viết bên dưới.
Nguyên nhân gây tiêu chảy khi mang thai
Tiêu chảy được định nghĩa là tình trạng đi tiêu phân lỏng từ 3 lần trở lên trong một ngày. Tình trạng phụ nữ mang thai bị tiêu chảy khá phổ biến.
Theo American College of Gastroenterology [ACG], không có nghiên cứu cập nhật nào về tỷ lệ mắc bệnh tiêu chảy ở phụ nữ mang thai. Trong thời kỳ mang thai, tiêu chảy có thể xuất hiện do thay đổi nội tiết tố hoặc thể chất. Tuy nhiên, nó cũng có thể không liên quan đến việc mang thai và do nhiễm trùng hoặc rối loạn cơ bản ở ruột.1
Xem thêm: Tiêu chảy cấp vẫn là bệnh phổ biến tại Việt Nam
Nguyên nhân liên quan đến thai kỳ
Thay đổi nội tiết tố
Khi mang thai nội tiết tố của mẹ bầu thay đổi rất nhiều để phù hợp phát triển thai nhi. Trong đó, mức độ prostaglandin tăng nhiều làm kích thích các cơn co thắt tử cung và tăng chuyển động dọc theo đường tiêu hóa. Khi đó, phân sẽ di chuyển nhanh hơn trong ruột và dẫn đến tiêu chảy. Nồng độ prostaglandin tăng lên cũng có thể gây tiêu chảy trong chu kỳ kinh nguyệt.1
Chế độ dinh dưỡng bị thay đổi
Nhiều thai phụ thay đổi chế độ ăn uống của mình khác hoàn toàn so với trước khi mang thai. Sự thay đổi đột ngột này có thể tác động tiêu cực đến hệ tiêu hóa của mẹ bầu. Cụ thể, nó khiến dạ dày chưa kịp thích ứng với chế độ ăn mới, gây khó chịu và dẫn đến tiêu chảy.
Cơ thể nhạy cảm với nhiều loại thực phẩm
Thai phụ thường có xu hướng nhạy cảm với một số loại thực phẩm hơn khi mang thai mà trước đây không có. Chính vì vậy, khi bổ sung những thức ăn đó, mẹ bầu dễ bị đầy hơi, đau bụng tiêu chảy khi mang thai.2
Phản ứng phụ khi uống vitamin
Nhiều mẹ bầu chọn cách bổ sung vitamin vào giai đoạn mang thai để tăng cường sức khỏe cho cả mẹ và bé. Tuy nhiên, trong thời gian đầu sử dụng, vitamin có thể gây một số phản ứng phụ như đau dạ dày, đau bụng hoặc tiêu chảy.
Nguyên nhân không liên quan đến thai kỳ
Tiêu chảy do nhiễm trùng
Nhiễm trùng ruột là nguyên nhân phổ biến dẫn đến tiêu chảy. Ngoài việc đi phân lỏng, nhiều nước, người bị tiêu chảy do nhiễm trùng còn có thể gặp các triệu chứng sau:
- Phân có máu.
- Buồn nôn và nôn.
- Sốt và ớn lạnh.
- Chóng mặt hoặc choáng váng.
Một số sinh vật có thể gây tiêu chảy do người bệnh tiếp xúc với nguồn nước hoặc thực phẩm bị ô nhiễm như:
- Vi khuẩn [Escherichia coli hoặc Listeriosis].
- Vi-rút.
- Ký sinh trùng [Giardia lamblia và Cryptosporidium].3
Đặc biệt, vi khuẩn Listeria có thể lây truyền từ mẹ sang con qua nhau thai hoặc trong lúc sinh đẻ. Hậu quả có thể dẫn đến sinh non, sảy thai, thai mất trong bụng mẹ hoặc ngay sau khi sinh.
Vì thế, việc nỗ lực tránh xa và phòng ngừa loại vi khuẩn này là vô cùng cần thiết. Mẹ bầu nên tránh ăn những sản phẩm sữa chưa tiệt trùng hoặc các loại thịt sống không bảo quản tốt. Ngoài ra, thai phụ cần ăn chín uống nước sôi và hâm nóng lại đồ ăn trước khi sử dụng.
Tiêu chảy do rối loạn ruột
Tiêu chảy mãn tính có thể là một triệu chứng của rối loạn cơ bản về ruột, chẳng hạn như:
Các tình trạng trên cũng có thể đi kèm với một loạt các triệu chứng khác. Ví dụ:
Nếu phụ nữ khi mang thai bị tiêu chảy với các triệu chứng này, hãy nhanh chóng đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Tiêu chảy khi mang thai có nguy hiểm không?
Mức độ nguy hiểm của hiện tượng tiêu chảy khi mang thai sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Nếu mẹ bầu chỉ bị tiêu chảy trong thời gian ngắn, điều này có thể được xem là bình thường và nhanh khỏi. Song, khi tiêu chảy diễn ra trong nhiều ngày sẽ khiến thai phụ cảm thấy mệt mỏi, mất nước và kiệt sức. Trường hợp này nếu không điều trị kịp thời có thể gây nguy hiểm và thậm chí đe dọa đến tính mạng của cả mẹ và bé.
Trường hợp đau bụng tiêu chảy khi mang thai sẽ xuất hiện những cơn đau quanh rốn, đau dữ dội. Những cơn đau này có thể kích thích tử cung co bóp và đe dọa đến sức khỏe của thai phụ. Với sức đề kháng kém, phụ nữ mang thai khi bị tiêu chảy dễ trở nặng hơn người bình thường. Chính vì vậy, mẹ bầu cần bổ sung nhiều nước khi bị tiêu chảy và đi khám ngay khi nhận thấy dấu hiệu bất thường.
Điều trị tiêu chảy khi mang thai
Cơ thể tự điều chỉnh sau một thời gian
Hầu hết các trường hợp tiêu chảy sẽ hết trong vài ngày nếu nguyên nhân là do ngộ độc thực phẩm, nhiễm vi rút hoặc nhiễm khuẩn đường ruột nhẹ. Trường hợp tiêu chảy là do sử dụng thêm thuốc bổ sung vitamin, thực phẩm chức năng, cơ thể mẹ bầu có thể tự điều chỉnh được.
Tuy nhiên, nếu thai phụ nhận thấy tình trạng tiêu chảy không có dấu hiệu giảm bớt hoặc hết sau hai đến ba ngày. Mẹ bầu nên cần đến cơ sở y tế để kiểm tra sức khỏe. Bác sĩ có thể đề nghị một số xét nghiệm lấy từ phân và máu để xác định tác nhân gây tiêu chảy.
Nếu mẹ đã có trải nghiệm những thực phẩm nào gây tiêu chảy, cần nên tránh và không sử dụng nữa. Ngoài ra, mẹ không nên tiêu thụ nhiều những sản phẩm giàu chất béo, chiên dầu mỡ nhiều, thực phẩm quá cay, sữa trong những ngày đang bị tiêu chảy.
Giữ cho cơ thể không bị thiếu nước
Việc bổ sung nước là rất quan trọng khi bị tiêu chảy. Bởi vì tình trạng này sẽ làm mất rất nhiều dịch bên trong cơ thể. Cơ chế mất nước có thể xảy ra nhanh chóng, và gây nhiều hậu quả nghiêm trọng. Đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai.
Thông thường, mẹ sẽ cần uống 8 ly nước mỗi ngày. Khi bị tiêu chảy, mẹ cần uống nhiều hơn. Và nên uống một cốc nước ngay sau khi đi phân lỏng. Điều này sẽ bù đủ lượng dịch trong cơ thể. Bên cạnh đó, mẹ bầu cũng nên bổ sung chất điện giải, vitamin và khoáng chất.2
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Tiêu chảy kéo dài quá lâu hoặc nặng sẽ làm mất nước trầm trọng. Nếu tiêu chảy kéo dài hơn hai đến ba ngày, mẹ nên đến cơ sở y tế để thăm khám. Bên cạnh đó, mẹ bầu cũng cần lưu ý những dấu hiệu nghiêm trọng sau đây:
- Phân có máu hoặc mủ
- Tiêu chảy kéo dài hơn 48 giờ.
- Sốt cao.
- Thường xuyên nôn mửa.
- Đau dữ dội ở trực tràng hoặc bụng.
- Các triệu chứng mất nước: nước tiểu sẫm màu, khát nước, khô miệng, cảm thấy lâng lâng hoặc đi tiểu ít thường xuyên.
Tiêu chảy là một tình trạng phổ biến và có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, kể cả phụ nữ đang mang thai. Mặc dù cơ thể có thể tự hồi phục song mẹ bầu không nên chủ quan trước tình trạng này. Bên cạnh đó, để phòng ngừa tiêu chảy khi mang thai, mẹ bầu cần thực hiện an toàn vệ sinh thực phẩm, ăn chín, uống sôi và tham vấn chuyên gia dinh dưỡng về chế độ ăn hằng ngày.