Triệu chứng buồn nôn là bệnh gì năm 2024
Buồn nôn và nôn ói đều là những triệu chứng phổ biến và có thể do nhiều yếu tố gây ra. Chúng xuất hiện ở mọi lứa tuổi, kể cả trẻ em và trẻ sơ sinh, đặc biệt là ở phụ nữ mang thai và những người đang điều trị bệnh ung thư. Show
Buồn nôn và nôn cũng có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nguy hiểm, gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh như bệnh tim, rối loạn gan hoặc thận, rối loạn hệ thần kinh trung ương, u não hoặc một số loại ung thư. BUỒN NÔN VÀ NÔN ÓI LÀ GÌ?Buồn nôn (tên tiếng Anh: nausea) là cảm giác khó chịu ở dạ dày, thôi thúc muốn nôn ra. Nguyên nhân gây buồn nôn đến từ cảm giác khó chịu của dạ dày hoặc những tắc nghẽn từ phần thân vị dạ dày đến góc tá hỗng tràng. Nôn ói (tên tiếng Anh: vomiting) là một phản xạ không kiểm soát nhằm tống các chất trong dạ dày ra ngoài theo đường miệng, nguyên nhân gây nôn ói có thể đến từ các bệnh lý tiêu hóa, nhiễm trùng, ngộ độc, rối loạn hoặc phụ nữ đang mang thai.
Buồn nôn và nôn là triệu chứng của nhiều tình trạng sức khỏe khác nhau. (Ảnh minh họa sưu tầm) PHÂN LOẠI BUỒN NÔN VÀ NÔN ÓICảm giác muốn nôn hoặc nôn ói có thể là dấu hiệu của bệnh lý hoặc nhiều nguyên nhân khác. Triệu chứng buồn nôn có thể xảy ra bất cứ lúc nào, với nhiều mức độ từ nhẹ (người bệnh chỉ cảm thấy khó chịu trong dạ dày) đến nặng (người bệnh cảm thấy khó chịu kéo dài kèm theo nôn trớ, nôn ói, đau bụng,…). Tuy nhiên, phụ thuộc vào thời gian và tần suất xuất hiện, buồn nôn và nôn được chia thành 2 loại chính là cấp tính và mạn tính.
CÁC TRIỆU CHỨNG KÈM THEO NGUYÊN NHÂN GÂY BUỒN NÔN VÀ NÔNNguyên nhân buồn nôn và nôn có thể xuất phát từ hệ thần kinh trung ương, hệ tiêu hóa, tác dụng phụ của thuốc,… ảnh hưởng đến trung tâm nôn và gây ra hiện tượng này. Bên cạnh đó, buồn nôn và nôn cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý khác nhau. Vậy triệu chứng buồn nôn, nôn là dấu hiệu của bệnh gì? Mời Cô Chú, Anh Chị tìm hiểu trong nội dung dưới đây. Nguyên nhân liên quan hệ tiêu hóaMột số nguyên nhân thường gặp Đặc điểm Tắc ruột cơ học (do dây dính, lồng ruột, xoắn ruột, u,…) Hội chứng tắc ruột Liệt dạ dày – ruột: là tình trạng các cơ thành dạ dày không hoạt động bình thường, cản trở quá trình tiêu hóa. Liệt dạ dày xuất hiện ở bệnh nhân mắc bệnh đái tháo đường, bệnh lý chuyển hóa, liệt ruột như viêm phúc mạc, hạ Kali máu, do sử dụng một số loại thuốc, phẫu thuật, hội chứng ruột kích thích, hội chứng giả tắc đại tràng,… Có triệu chứng của bệnh nền gây liệt dạ dày ruột. Liên quan đến viêm: viêm loét dạ dày – tá tràng, GERD, thiếu máu nuôi ruột, bệnh Crohn,… Tiền căn lâu ngày có thể có triệu chứng của thiếu máu nuôi ruột (đau bụng, đi cầu ra máu,…) Liên quan đến u: ung thư dạ dày, u đầu tụy, u tá tràng, ung thư di căn ổ bụng,… Có thể có hội chứng tắc nghẽn đường thoát dạ dày, sụt cân,… Phản ứng của đau bụng: giai đoạn đầu viêm ruột thừa, cơn đau quặn mật, viêm tụy cấp, chấn thương bụng, viêm phúc mạc,… Luôn kèm theo đau bụng, và thường nôn xong không giảm đau bụng Tình trạng mạn tính như không dung nạp thực phẩm (bệnh Celiac), không dung nạp protein và lactose từ sữa. Rối loạn hệ tiêu hóa do lạm dụng rượu bia, thức uống có cồn. Nguyên nhân liên quan hệ thần kinh trung ươngMột số nguyên nhân thường gặp Đặc điểm Tăng áp lực nội sọ: chấn thương sọ não, u não, viêm não, viêm màng não, não úng thủy, tụ máu trong sọ,… Nôn vọt, thường kèm rối loạn tri giác, có dấu thần kinh định vị Liên quan đến hệ tiền đình và tai giữa: viêm dây thần kinh tiền đình, rối loạn tiền đình, viêm tai giữa,… Tiền căn có triệu chứng của rối loạn tiền đình, say tàu xe, có triệu chứng bất thường ở tai Liên quan đến mắt: tăng nhãn áp, rối loạn vận nhãn, chấn thương mắt,… Có triệu chứng bất thường ở mắt Liên quan đến mạch máu: đau đầu Migraine, đau nửa đầu. Tiền căn có triệu chứng của đau đầu Migraine Liên quan tâm lý: nôn ói do tâm lý, chán ăn tâm thần, hội chứng cai thuốc, Hysteria, rối loạn trầm cảm nặng, rối loạn lo âu lan tỏa,… Có triệu chứng rối loạn tâm lý Nguyên nhân liên quan đến thai kỳNguyên nhân gây buồn nôn liên quan đến thai kỳ: Trong 3 tháng đầu tiên của thai kỳ, phụ nữ thường dễ bị thai nghén, thai trứng, khiến thai phụ cảm thấy buồn nôn, nôn khi nhìn thấy thức ăn hoặc cảm nhận mùi khó chịu. Theo thống kê, khoảng 50 – 90% phụ nữ sẽ cảm thấy buồn nôn và 25 – 55% sẽ nôn trong tất cả các lần mang thai. Trong một số trường hợp đặc biệt, thai phụ có thể sẽ có cảm giác buồn nôn và nôn kéo dài trong suốt thai kỳ. Nguyên nhân liên quan đến tình trạng nhiễm trùngNguyên nhân thường gặp: Các hội chứng nhiễm trùng, yếu tố dịch tễ học, thói quen ăn uống cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến triệu chứng buồn nôn, nôn ói, bao gồm:
Đặc điểm: Hội chứng nhiễm trùng, yếu tố dịch tễ học, thói quen ăn uống. Các vấn đề về nhiễm trùng cũng có thể gây nên cảm giác muốn nôn và nôn. Nguyên nhân liên quan đến nội tiết và rối loạn chuyển hóaNguyên nhân thường gặp: Buồn nôn và nôn do rối loạn nội tiết và chuyển hóa thường sẽ đi kèm với một số triệu chứng như:
Đặc điểm: Có những triệu chứng toàn thân kèm theo của nguyên nhân gốc. Tham khảo thêm >> cho bệnh nhân đái tháo đường Nguyên nhân liên quan đến bất thường hệ niệu dụcNguyên nhân thường gặp: Một số bất thường hệ niệu dục khiến bệnh nhân buồn nôn, nôn ói bao gồm:
Đặc điểm: Có triệu chứng bất thường của hệ niệu, hệ sinh dục. Nguyên nhân liên quan đến thuốc và độc chấtNguyên nhân thường gặp: Một số loại thuốc điều trị hoặc độc chất khiến cơ thể phản ứng gây buồn nôn, nôn ói như:
Đặc điểm: Tiền căn sử dụng thuốc, hóa trị, có uống rượu, hoặc tiếp xúc độc chất. CÁC TRIỆU CHỨNG KÈM THEO BUỒN NÔN VÀ NÔN ÓIDấu hiệu buồn nôn và nôn ói có thể đi kèm với một hoặc nhiều triệu chứng khác phụ thuộc vào bệnh lý, rối loạn hoặc tình trạng sức khỏe của cơ thể. Các triệu chứng thường ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa hoặc cũng có thể liên quan đến một số tổn thương của cơ quan khác trong cơ thể. Một số triệu chứng liên quan tiêu hóaBuồn nôn và nôn ói có thể đi kèm với nhiều triệu chứng khác nhau ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa như:
Một số triệu chứng khác ngoài hệ tiêu hóaMột số triệu chứng khác ngoài hệ tiêu hóa có thể đi kèm với tình trạng muốn nôn, nôn ói bao gồm:
Buồn nôn, nôn kết hợp các triệu chứng đi kèm gợi ý nguyên nhân gây bệnhCác dấu hiệu, triệu chứng đi kèm sau có thể gợi ý nguyên nhân gây buồn nôn, nôn ói:
KHI NÀO CẦN ĐI KHÁM BÁC SĨ?Phần lớn các trường hợp buồn nôn, nôn ói ở mức độ nhẹ sẽ tự hết trong vòng 6 – 24 giờ. Khi đó, người bệnh có thể áp dụng các cách chăm sóc giảm nhẹ triệu chứng tại nhà để cải thiện triệu chứng. Nhưng nếu thuộc một trong các trường hợp sau, người bệnh nên đến gặp bác sĩ để kiểm tra và có cách điều trị thích hợp: – Dấu hiệu khó chịu buồn nôn, nôn kéo dài hoặc tiến triển nặng hơn sau 1 tuần. – Hiện tượng buồn nôn, nôn kèm theo các dấu hiệu bất thường.
CÁCH CHẨN ĐOÁN BUỒN NÔN VÀ NÔNChẩn đoán triệu chứng buồn nôn, nôn ói quan trọng nhất ở bước sàng lọc và khám sức khỏe tổng thể giúp bác sĩ đánh giá các triệu chứng, tình trạng bệnh, loại trừ các bệnh lý liên quan và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Khám lâm sàngTrước tiên, nên tìm cách phát hiện những biến chứng của buồn nôn, nôn ói và loại trừ những trường hợp cấp cứu. Bác sĩ sẽ đặt câu hỏi về các triệu chứng và tiền sử bệnh, sau đó sẽ tiến hành khám sức khỏe tổng thể. Thông qua kết quả, bác sĩ sẽ đánh giá được nguyên nhân và các xét nghiệm tiếp theo cần thực hiện. Trong quá trình khám bệnh, bác sĩ sẽ hỏi một số câu hỏi liên quan để chẩn đoán triệu chứng này, bao gồm:
Trong quá trình khám sức khỏe, bác sĩ sẽ chú ý đến những vấn đề sau đây:
Ngoài ra, Cô Bác, Anh Chị cũng cần cung cấp thông tin về các cuộc phẫu thuật đã thực hiện trước đó vì các dải xơ của mô sẹo có thể đã hình thành và gây tắc ruột. Cận lâm sàng chẩn đoánBên cạnh các bước khám lâm sàng thì cận lâm sàng cũng hỗ trợ bác sĩ phát hiện các dấu hiệu nguy hiểm và gợi ý một số triệu chứng rối loạn cụ thể. Một số cận lâm sàng thường được bác sĩ chỉ định là xét nghiệm, thử thai, nội soi tiêu hóa hoặc chẩn đoán hình ảnh. \> Xét nghiệmXét nghiệm máu và nước tiểu: đối với những trường hợp nôn ói dữ dội, các triệu chứng kéo dài và liên tục hoặc cơ thể xuất hiện dấu hiệu mất nước cần xét nghiệm máu, đặc biệt là mức điện giải, đôi khi cũng cần xét nghiệm gan và nước tiểu. Đối với phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ cũng được bác sĩ khuyên nên thực hiện thử thai. \> Nội soi ống tiêu hóaNội soi ống tiêu hóa trên (bao gồm nội soi thực quản, nội soi dạ dày) là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán xác định tắc nghẽn thực quản và tắc đường thoát dạ dày. Ngoài ra, kỹ thuật nội soi hình ảnh tăng cường NBI kết hợp ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo AI sẽ hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán nhanh hơn, chính xác và đồng nhất về kết quả. Trong quá trình nội soi, nếu bác sĩ phát hiện các nghi ngờ có thể thực hiện sinh thiết và làm giải phẫu bệnh. \> Chẩn đoán hình ảnhMột số phương tiện chẩn đoán hình ảnh giúp bác sĩ chẩn đoán buồn nôn, nôn ói chính xác bao gồm:
\> Tham khảo thêm: Tại sao chẩn đoán nguyên nhân gây buồn nôn, nôn ói có thể gặp khó khăn? BIẾN CHỨNG CỦA BUỒN NÔN VÀ NÔNTrong phần lớn các trường hợp buồn nôn và nôn, người bệnh sẽ tự hết, trừ khi bệnh nhân có bệnh mạn tính tiềm ẩn. Nếu triệu chứng này kéo dài có thể gây ra một số ảnh hưởng tiêu cực cho sức khỏe như:
CÁCH ĐIỀU TRỊ VÀ NGĂN NGỪA TRIỆU CHỨNG BUỒN NÔN VÀ NÔNCách ngăn ngừa và điều trị triệu chứng buồn nôn và nôn ói sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, tuỳ từng nguyên nhân cụ thể sẽ có phương pháp điều trị khác nhau. Vì vậy, chẩn đoán chính xác nguyên nhân là điều cực kỳ quan trọng. Cách ngăn ngừa và điều trị triệu chứng buồn nôn và nôn ói sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, tuỳ từng nguyên nhân cụ thể sẽ có phương pháp điều trị khác nhau. Vì vậy, chẩn đoán chính xác nguyên nhân là điều cực kỳ quan trọng. Khi đã loại trừ được nguyên nhân ngoại khoa và tình trạng bệnh cần cấp cứu, bệnh nhân có thể được về nhà kèm lời dặn quay lại bệnh viện nếu triệu chứng xấu đi hoặc không cải thiện. Một số cách trị chứng buồn nôn và nôn ói thông thường có thể được sử dụng ở những nguyên nhân không khẩn cấp như thay đổi chế độ ăn, sử dụng thuốc, hạn chế tình trạng mất nước bằng cách sử dụng dung dịch bù nước hoặc truyền dịch,… Lưu ý: Các thông tin sau đây chỉ mang tính chất tham khảo, không thể thay thế chẩn đoán từ bác sĩ có chuyên môn. Vì thế, Cô Bác, Anh Chị cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ phương pháp hoặc thuốc chống buồn nôn nào. Dùng thuốcĐối với các triệu chứng từ nhẹ đến trung bình có thể dùng thuốc. Trong các trường hợp nghiêm trọng bao gồm do sử dụng thuốc từ hóa trị liệu, bệnh nhân có thể sử dụng dolasetron. Đối với trường hợp muốn nôn do say tàu xe, đau nửa đầu hoặc chóng mặt có thể dùng thuốc kháng histamin như (Dramamine), meclizine hydrochloride (Dramamine ít buồn ngủ) hoặc miếng dán scopolamine. Ngoài ra, còn có một số loại thuốc kê đơn và không kê đơn có thể được sử dụng để kiểm soát và làm giảm cảm giác buồn nôn, nôn ói do mang thai và một số loại chóng mặt khác như promethazine, diphenhydramine và trimethobenzamide. Biện pháp hạn chế mất nướcTrường hợp nôn quá nhiều có thể dẫn đến tình trạng mất nước. Người bệnh có thể nhận biết qua một số biểu hiện như chóng mặt, mệt mỏi, đi tiểu ít, nước tiểu sẫm màu. Tùy vào tình trạng nôn và mức độ mất nước mà sẽ áp dụng các biện pháp khắc phục phù hợp. Cách hạn chế mất nước như sau:
Người bệnh nôn ói nên bổ sung nhiều nước và chất điện giải để hạn chế tình trạng mất nước. Thay đổi chế độ ănĐiều chỉnh chế độ ăn uống cũng là một phương pháp hỗ trợ điều trị triệu chứng buồn nôn, nôn ói mà người bệnh cần lưu ý. Cách thay đổi chế độ ăn uống như sau:
Thay đổi thói quen sinh hoạtBên cạnh việc điều chỉnh chế độ ăn uống, người bệnh còn cần phải thay đổi thói quen sinh hoạt để giảm bớt triệu chứng buồn nôn và nôn. Cách thay đổi thói quen sinh hoạt như sau:
Có thể thấy, buồn nôn và nôn tuy không phải là triệu chứng quá nghiêm trọng nhưng nếu kéo dài và không điều trị sớm có thể gây nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe. Do vậy, chẩn đoán đúng nguyên nhân gây ra triệu chứng và có phác đồ điều trị rõ ràng rất quan trọng. Trong đó, nếu dấu hiệu muốn nôn và nôn là do các bệnh về tiêu hóa, người bệnh nên đến cơ sở y tế chuyên sâu về bệnh tiêu hóa để kiểm tra và điều trị. noisoitieuhoa.com là trung tâm hiếm hoi chuyên sâu về Nội soi và Chẩn đoán các bệnh lý tiêu hóa hiện nay. Phòng khám tiêu hóa sở hữu đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, có chuyên môn giỏi đến từ các bệnh viện lớn tại TP.HCM. Kết hợp cùng nhiều trang thiết bị máy móc hiện đại giúp chẩn đoán và điều trị bệnh hiệu quả. Với phương châm Khám ra bệnh – Trị hết bệnh, endoclinic.vn cam kết chẩn đoán đúng, điều trị tận gốc nguyên nhân và ngăn ngừa triệu chứng quay lại. Đặc biệt, dịch vụ nội soi không đau (nội soi tiền mê) với quy trình nội soi đạt chuẩn quốc tế giúp bác sĩ không bỏ sót bất kỳ tổn thương nào bên trong cơ thể, chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây bệnh lên đến 90 – 95%. Sau khi đã xác định nguyên nhân, bác sĩ sẽ lập phác đồ điều trị theo guideline phù hợp với từng bệnh nhân và kê đơn thuốc Brand-name chính hãng nhằm mang đến hiệu quả điều trị cao hơn. Đặt hẹn khám bệnh ngay với phòng khám nội soi dạ dày, đại – trực tràng endoclinic.vn hoặc qua hotline 0939 01 01 01! CÂU HỎI THƯỜNG GẶPBuồn nôn và nôn nếu không được điều trị sớm có thể gây ra một số biến chứng cho sức khỏe như khó thở, thở khò khè, rách thực quản, mất nước và chất điện giải, thiếu hụt dưỡng chất và sụt cân,…. Buồn nôn, nôn có thể là triệu chứng của nhiều bệnh lý như bệnh liên quan đến tiêu hóa, hệ thần kinh trung ương, nhiễm trùng, nội tiết và rối loạn chuyển hóa,… Dấu hiệu buồn nôn và nôn có thể điều trị bằng các phương pháp như sử dụng thuốc, bù nước và điện giải, thay đổi chế độ ăn uống, điều chỉnh thói quen sinh hoạt. Người bệnh nên thăm khám và tham vấn ý kiến bác sĩ trước khi áp dụng bất kỳ phương pháp điều trị nào. TÀI LIỆU THAM KHẢO
TIN SỨC KHỎETổng hợp tin sức khỏe tiêu hóa, cẩm nang sức khỏe tiêu hóa. Nếu nội dung Quý khách quan tâm chưa có, Quý khách có thể liên hệ để đặt câu hỏi với bác sĩ để được tư vấn.ĐỐI TÁCEndo ClinicTiêu Hoá Khoẻ & Ngừa Ung ThưTHỜI GIAN KHÁM BỆNH: THỨ 2 - THỨ 7 (6H - 15H) VÀ CHỦ NHẬT (7H - 12H) 0939 01 01 01 |