Xem thêm các sách tham khảo liên quan:
Giải Bài Tập Lịch Sử 10 Bài 31: Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII giúp HS giải bài tập, cung cấp cho HS những kiến thức cơ bản, chính xác, khoa học để các em có những hiểu biết cần thiết về lịch sử thế giới, nắm được những nét lớn của tiến trình lịch sử Việt Nam:
Trả lời:
Kinh tế
– Cuối thế kỉ XVIII, Pháp vẫn là nước nông nghiệp
+ Công cụ, phương thức canh tác thô sơ, năng suất thấp.
+ Nạn mất mùa, đói kém thường xuyên xảy ra
– Công thương nghiệp
+ Kinh tế TBCN phát triển nhưng bị chế độ phong kiến cản trở.
+ Chưa có sự thống nhất đơn vị đo lường và tiền tệ.
Xã hội:
– Xã hội chia thành 3 đẳng cấp:
+ Tăng lữ: không phải đóng thuế.
+ Quý tộc: có quyền lợi kinh tế, chính trị, xã hội.
+ Đẳng cấp thứ ba: Gồm TS, nông dân, bình dân. Họ làm ra của cải, phải đóng mọi thứ thuế, không được hưởng quyền lợi chính trị.
⇒ Mâu thuẫn xã hội gay gắt.
Trả lời:
Vai trò của những nhà tư tưởng tiến bộ Pháp trong việc chuẩn bị cách mạng: Trào lưu tư tưởng mới này được gọi là trào lưu “Triết học áng sáng”:
– Tấn công vào hệ tư tưởng của chế độ phong kiến báo thủ lạc hậu.
– Dọn đường cho cách mạng bùng nổ, định hướng cho một xã hội mới tương lai.
Trả lời:
Hoàn cảnh bùng nổ cuộc cách mạng tư sản Pháp:
Nguyên nhân sâu xa:
– Những mâu thuẫn về kinh tế, chính trị, xã hội trong lòng chế độ phong kiến Pháp ngay càng gay gắt nổi bật lên là mâu thuẫn giữa đẳng cấp thứ ba [muốn xóa bỏ chế độ phong kiến] với hai đẳng cấp Tăng lữ và Quý tộc [muốn duy trì chế độ phong kiến].
– Những tiền đề tư tưởng cho cuộc cách mạng đã được chuẩn bị sẵn sàng.
Nguyên nhân trực tiếp:
– Vua Lui-i XVI triệu tập Hội nghị ba đẳng cấp ngày 5/5/1789 tại cung điện Vec-sai để đề xuất vấn đề vay tiền và tăng thuế.
– Bất bình trước hành động của nhà vua, 14/7/1789, nhân dân Pa-ri tấn công ngục Ba-xti – biểu tượng của chế độ phong kiến.
⇒ Cách mạng Pháp bùng nổ.
Trả lời:
Những việc làm của phái Lập hiến sau khi lên cầm quyền:
– 8/1789, Thông qua bản Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền với khẩu hiệu “Tự do – Bình đẳng – Bác ái” cùng những điều tiến bộ: Thừa nhận quyền tự do, bình đẳng của con người và khẳng định chủ quyền của nhân dân đồng thời tuyên bố quyền sở hữu là quyền thiêng liêng bất khả xâm phạm.
– Ban hành nhiều chính sách khuyến khích công thương nghiệp phát triển: Bãi bỏ quy chế phường hội, cho phép tự do buôn bán, tổ chức hành chính theo quy chế mới.
– Hạn chế: Chia ruộng đất theo từng lô lớn đem bán cho nông dân với giá cao, ban hành đạo luật cấm công nhân hội họp, bãi công…
⇒ Tháng 9/1791, thông qua Hiến pháp 1791, xác lập quyền thống trị của giai cấp tư sản dưới hình thức quân chủ lập hiến.
Trả lời:
Quần chúng cách mạng Pháp tiếp tục nổi dậy vì:
– Mặc dù phái Lập hiến ban hành nhiều chính sách tiến bộ nhưng chủ yếu phục vụ cho lợi ích của giai cấp tư sản cầm quyền mà cuộc sống của nhân dân lao động vẫn chưa được cải thiện: ruộng đất được bán cho nông dân với giá cao nên họ không có khả năng mua,…
– Phái Lập hiến còn ban hành những đạo luật cấm công nhân hội họp, bãi công,… làm tăng sự bất mãn trong quân chúng nhân dân.
– Lực lượng phong kiến tìm mọi các chống phá cách mạng.
⇒ Vì vậy quần chúng nhân dân tiếp tục nổi dậy.
Trả lời:
Hoàn cảnh lên nắm quyền của phái Gia-cô-banh:
– Ngày 10 – 8 – 1792 không khí cách mạng bao chùm khắp Pa-ri, các công xã cách mạng được thành lập. Chính quyền chuyển sang tay tư sản công thương gọi là phái Girôngđanh.
– Năm 1792 nền cộng hòa thống thứ nhất được thành lập.
– Đầu năm 1793, nước Pháp đứng trước những thử thách nặng nề: Trong nước, bọn phản cách mạng nổi loạn, đời sống nhân dân khó khăn; Bên ngoài, liên minh phong kiến châu Âu chống lại nền cộng hòa non trẻ.
– Phái Gi-rông-đanh giành được chính quyền nhưng không muốn đưa cách mạng tiến xa hơn, làm thiệt hại đến quyền lợi của tư sản.
– 31/5/1793, quần chúng cách mạng ở Pari đã kéo đến vây trụ ở Quốc hội. Ngày 2/6 nhiều đại biểu của Gi-rông-đanh bị bắt.
⇒ Chính quyền chuyển sang tay phái Gia-cô-banh.
Trả lời:
Chính quyền Giacôbanh đã đưa ra những biện pháp kịp thời, hiệu quả.
– Giải quyết ruộng đất và tiền lương, động viên mọi người tham gia cách mạng chống thù trong, giặc ngoài.
– Thông qua hiến pháp mới, tuyên bố chế độ cộng hòa, ban bố quyền dân chủ rộng rãi và xóa bỏ mọi sự bất bình đẳng về đẳng cấp
– Ban hành lệnh tổng động viên toàn quốc, xoá bỏ các nghĩa vụ phong kiến…
– Ban hành luật giá tối đa chống nạn đầu cơ tích trữ, ban hành luật về mức lương tối đa của công nhân.
⇒ Cách mạng đạt đến đỉnh cao.
Trả lời:
Tình hình nước Pháp sau cuộc đảo chính ngày 27/7/1794:
– Chính quyền thuộc về phái tư sản mới, Ủy ban Đốc chính được thành lập, nhiều thành quả cách mạng bị thủ tiêu: Luật đối giá bị bãi bỏ, hạn chế quyền tự do dân chủ, khủng bố người cách mạng…
– 11/1799, đảo chính lật đổ chế độ Đốc chính, đưa Na-pô-lê-ông Bô-na-pác lên nắm quyền, thiết tập nền độc tài quân sự.
– Sau nhiều năm chiến tranh, Đế chế I của Na-pô-lê-ông bị suy yếu, thất bại [1815]. Chế độ quân chủ của Pháp được phục hồi.
Trả lời:
Hoàn cảnh bùng nổ cuộc cách mạng tư sản Pháp:
Nguyên nhân sâu xa:
– Những mâu thuẫn về kinh tế, chính trị, xã hội trong lòng chế độ phong kiến Pháp ngay càng gay gắt nổi bật lên là mâu thuẫn giữa đẳng cấp thứ ba [muốn xóa bỏ chế độ phong kiến] với hai đẳng cấp Tăng lữ và Quý tộc [muốn duy trì chế độ phong kiến].
– Những tiền đề tư tưởng cho cuộc cách mạng đã được chuẩn bị sẵn sàng.
Nguyên nhân trực tiếp:
– Vua Lui-i XVI triệu tập Hội nghị ba đẳng cấp ngày 5/5/1789 tại cung điện Vec-sai để đề xuất vấn đề vay tiền và tăng thuế.
– Bất bình trước hành động của nhà vua, 14/7/1789, nhân dân Pa-ri tấn công ngục Ba-xti – biểu tượng của chế độ phong kiến.
⇒ Cách mạng Pháp bùng nổ.
Trả lời:
* Diễn biến của cách mạng Pháp
|
14/7/1789 đến 10/8/1792 [Chế độ quân chủ lập hiến] |
– Nhân dân Pari phá ngục Baxti – 8/1789, thông qua bản Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền. – 9/1791, Hiến pháp được thông qua, xác lập chế độ quân chủ lập hiến. |
|
10/8/1792 đến 2/6/1793 [Bước đầu của nền cộng hòa] |
– Nhân dân Pari lật đổ nền quân chủ lập hiến, thiết lập chế độ Cộng hòa – Vua Lu-i XVI bị tử hình |
|
2/6/1793 đến 27/7/1794 [Chuyên chính dân chủ cách mạng Gia-co-banh – Đỉnh cao của cách mạng] |
– Phái Giacobanh thực hiến nhiều chính sách tiến bộ • Thiết lập nền dân chủ cách mạng, trừng trị bọn phản cách mạng. • Giải quyết vấn đề ruộng đất cho nhân dân • Ban hành tổng động viên. – Đẩy lùi nạn ngoại xâm |
|
27/7/1794 đến 9/11/1799 [Thời kỳ thoái trào cách mạng] |
– Đảo chính phản cách mạng, phái Gia-cô-banh bị lật đổ. Chế dộ Đốc chính được hình thành. – Đảo chính của Na-pô-lê-ông Bô-na-pác, chế độ độc tài quân sự được thiết lập. |
* Thời kì chuyên chính Gia-cô-banh là đỉnh cao của cách mạng vì:
Chính quyền Giacôbanh đã đưa ra những biện pháp tiến bộ, hiệu quả:
– Giải quyết ruộng đất và tiền lương, động viên mọi người tham gia cách mạng chống thù trong, giặc ngoài.
– Thông qua hiến pháp mới, tuyên bố chế độ cộng hòa, ban bố quyền dân chủ rộng rãi và xóa bỏ mọi sự bất bình đẳng về đẳng cấp
– Ban hành lệnh tổng động viên toàn quốc, xoá bỏ các nghĩa vụ phong kiến…
– Ban hành luật giá tối đa chống nạn đầu cơ tích trữ, ban hành luật về mức lương tối đa của công nhân.
Nhờ các chính sách của mình, phái Giacobanh đã: Dập tắt được các cuộc nổi loạn; Đuổi quân xâm lược ra khỏi biên giới; Hoàn thành các nhiệm vụ dân tộc và dân chủ.
⇒ Cách mạng đạt đến đỉnh cao.
Trả lời:
Ý nghĩa của cách mạng tư sản Pháp:
– Hoàn thành nhiệm vụ của một cuộc cách mạng tư sản: lật đổ chế độ phong kiến, thủ tiêu mọi tàn dư của chế độ phong kiến, giải quyết ruộng đất cho nông dân, xóa bỏ những cản trở sự phát triển của công thương nghiệp,tạo điều kiện cho CNTB phát triển.
– Giai cấp tư sản lãnh đạo, nhưng quần chúng quyết định tiến trình của cách mạng.
– Mở ra thời đại mới – thời đại thắng lợi và củng cố quyền thống trị của giai cấp tư sản trên phạm vi thế giới.
Bài tập Sách giáo khoa
Trả lời câu hỏi in nghiêng
[trang 11 sgk Lịch Sử 8]: - Xã hội Pháp trước Cách mạng phân ra những đẳng cấp nào ?
Trả lời:
Có 3 đẳng cấp:
+ Đẳng cấp quý tộc: có mọi quyền, không đóng thuế.
+ Đẳng cấp tăng lữ: có mọi quyền, không đóng thuế.
+ Đẳng cấp 3 gồm tư sản, nông dân, bình dân thành thị, làm ra của cải, không có quyền về chính trị, phải đóng thuế, và làm nghĩa vụ phong kiến. Nông dân chiếm 90% dân số, tư sản đứng đầu đẳng cấp thứ ba vì họ có học, có quyền lợi kinh tế, nhưng không có tiền.
[trang 11 sgk Lịch Sử 8]: - Quan sát hình 5 [SGK, trang 10] hãy miêu tả tình cảnh người nông dân trong xã hội Pháp thời bấy giờ.
Trả lời:
- Một nông dân chống chiếc cuốc [công cụ lao động chủ yếu] thể hiện tình trạng nông nghiệp lạc hậu. Trên lưng là người đại diện cho đẳng cấp tăng lữ và quý tộc.Trong túi quần, túi áo của nông dân là những văn tự, khế ước mà ông ta phải vay mượn, cầm cố cho địa chủ và quý tộc. Có những con thỏ, chuột đang gặm phá mùa màng.
- Tất cả đều hại nông dân. Bức tranh tạo biểu tượng về 3 đẳng cấp trong xã hội Pháp trước cách mạng và mối quan hệ giữa 3 đẳng cấp này.
[trang 11 sgk Lịch Sử 8]: - Dựa vào những đoạn trích ngắn [SGK, trang 11] em hãy nêu một vài điểm chủ yếu trong tư tưởng của Mông-te-xki-ơ, Vôn-te, Rút-xô.
Trả lời:
- Mông-te-xki-ơ và Rút-xô nói về quyền tự do của con người và việc đảm bảo quyền tự do.
- Vôn-te thể hiện quyết tâm đánh đổ bọn phong kiến thống trị [thể hiện sự dối trá] và tăng lữ “bọn đê tiện”.
[trang 12 sgk Lịch Sử 8]: - Sự khủng hoảng của chế độ quân chủ chuyên chế thể hiển ở những điểm nào ?
Trả lời:
- Chế độ phong kiến ngày càng suy yếu, số nợ Nhà nước cay của tư sản không trả được [5 tỉ livro].
- Công thương nghiệp đình đốn, nông nghiệp lạc hậu, kinh tế suy yếu.
- Đời sống nhân dân cực khổ, nhân dân đấu tranh mạnh mẽ.
[trang 12 sgk Lịch Sử 8]: - Vì sao cách mạng nổ ra ?
Trả lời:
+ Do ăn chơi xa xỉ, vua Lu-i XVI phải vay của tư sản 5 tỉ livrơ. Số tiền nợ này vua không có khả năng trả nên đã liên tiếp tăng thuế. Mâu thuẫn giữa các tầng lớp nhân dân với chế độ phong kiến vì thế càng trở nên sâu sắc.
+ Ngày 5 - 5 - 1789, Lu-i XVI lại triệu tập Hội nghị ba đẳng cấp để tăng thuế. Đại diện của Đẳng cấp thứ ba kịch liệt phản đối và họ đã tự họp Hội đồng dân tộc, tuyên bố Quốc hội lập hiến, tự soạn thảo Hiến pháp, thông qua đạo luật mới về tài chính. Nhà vua và quý tộc dùng quân đội để uy hiếp.
[trang 13 sgk Lịch Sử 8]: - Những nguyên nhân nào dẫn đến Cách mạng tư sản Pháp?
Trả lời:
Sự khủng hoảng của chế độ phong kiến => Mâu thuẫn giữa vua, quý tộc phong kiến với Đẳng cấp thứ ba rất sâu sắc, không thể hòa giải được.
=> Cuộc cách mạng chống phong kiến, do giai cấp Tư sản đứng đầu nổ ra là điều tất yếu.
[trang 13 sgk Lịch Sử 8]: - Các nhà tư tưởng tiến bộ Pháp vào thế kỉ XVIII đã đóng góp gì trong việc chuẩn bị cho cuộc cách mạng?
Trả lời:
Các nhà tư tưởng đã thức tỉnh mọi người đứng dậy đấu tranh và chuẩn bị cho cuộc cách mạng bùng nổ.
[trang 13 sgk Lịch Sử 8]: - Cách mạng tư sản Pháp 1789 bắt đầu như thế nào?
Trả lời:
+ Do ăn chơi xa xỉ, vua Lu-i XVI phải vay của tư sản 5 tỉ livrơ. Số tiền nợ này vua không có khả năng trả nên đã liên tiếp tăng thuế. Mâu thuẫn giữa các tầng lớp nhân dân với chế độ phong kiến vì thế càng trở nên sâu sắc.
+ Ngày 5 - 5 - 1789, Lu-i XVI lại triệu tập Hội nghị ba đẳng cấp để tăng thuế. Đại diện của Đẳng cấp thứ ba kịch liệt phản đối và họ đã tự họp Hội đồng dân tộc, tuyên bố Quốc hội lập hiến, tự soạn thảo Hiến pháp, thông qua đạo luật mới về tài chính. Nhà vua và quý tộc dùng quân đội để uy hiếp.
[trang 13 sgk Lịch Sử 8]: - Qua những điều trong “Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền” [SGK, trang 13], em có nhận xét gì về “Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền”?
Trả lời:
- Mặt tiến bộ: Tuyên ngôn đề cao vấn đề quyền tự do, bình đẳng của con người.
- Mặt hạn chế: Tuyên ngôn chỉ phục vụ quyền lợi cho giai cấp tư sản, quần chúng nhân dân không được hưởng quyền lợi gì.
[trang 14 sgk Lịch Sử 8]: - Nhân dân Pháp đã hành động như thế nào khi “Tổ quốc lâm nguy”? Kết quả ra sao?
Trả lời:
- Trước tình hình “Tổ quốc lâm nguy”, ngày 10-8-1792, nhân dân Paris cùng quân tình nguyện các địa phương đứng lên lật đổ sự thống trị của phái Lập hiến, đồng thời xóa bỏ chế độ phong kiến.
- Kết quả: Nền thống trị của đại tư sản bị lật đổ, chế độ phong kiến bị xóa bỏ hoàn toàn, nền cộng hòa được thành lập.
[trang 15 sgk Lịch Sử 8]: - Trình bày diễn biến chiến sự trên đất Pháp vào những năm 1792 – 1793.
Trả lời:
Giai đoạn phái Gi-rông-đanh tiếp tục làm cách mạng, lật đổ phái Lập hiến và thiết lập nền cộng hòa [từ ngày 21 - 9 - 1792 đến ngày 2 - 6 - 1793]:
- Sau khi lật đổ phái Lập hiến và xóa bỏ chế độ phong kiến, phái Gi-rông-đanh bầu ra Quốc hội mới, thiết lập nền cộng hòa. Ngày 21 - 1 - 1793, vua Lu-i XVI bị xử tử vì tội phản quốc.
- Mùa xuân năm 1793, quân Anh cùng quân đội các nước phong kiến châu Âu tấn công nước Pháp. Bọn phản động trong nước cũng nổi dậy. Trong khi đó, phái Gi-rông-đanh không lo chống ngoại xâm và nội phản, chỉ lo củng cố quyền lực.
- Ngày 2 - 6 - 1793, dưới sự lãnh đạo của phái Gia-cô-banh, đứng đầu là Rô-be-spie, quần chúng nhân dân đã lật đổ phái Gi-rông-đanh.
[trang 15 sgk Lịch Sử 8]: - Vì sao nhân dân Pa-ri phải lật đổ phái Gi-rông-đanh?
Trả lời:
- Mùa xuân năm 1793, quân Anh cùng quân đội các nước phong kiến châu Âu tấn công nước Pháp. Bọn phản động trong nước cũng nổi dậy. Trong khi đó, phái Gi-rông-đanh không lo chống ngoại xâm và nội phản, chỉ lo củng cố quyền lực.
- Ngày 2 - 6 - 1793, dưới sự lãnh đạo của phái Gia-cô-banh, đứng đầu là Rô-be-spie, quần chúng nhân dân đã lật đổ phái Gi-rông-đanh.
[trang 16 sgk Lịch Sử 8]: - Nêu một vài phẩm chất tốt của Rô-be-spie.
Trả lời:
Ma-xi-liêng đơ Rô-be-spie là một luật sư trẻ tuổi, đại biểu Quốc hội, có tài hùng biện. Trong Quốc hội, ông tích cực bảo vệ quyền lợi của nhân dân. Rô-be-spie trở thành lãnh tụ xuất sắc của phái Gia-cô-banh và nổi tiếng là "Con người không thể bị mua chuộc".
[trang 17 sgk Lịch Sử 8]: - Em có nhận xét gì về các biện pháp của chính quyền Gia-cô- banh?
Trả lời:
- Sau khi lật đổ phái Gi-rông-đanh, phái Gia-cô-banh được sự ủng hộ của nhân dân lên nắm chính quyền, thiết lập nền chuyên chính dân chủ do Rô-be-spie đứng đầu. Chính quyền cách mạng đã thi hành nhiều biện pháp quan trọng để trừng trị bọn phản cách mạng, giải quyết những yêu cầu của nhân dân, như: xóa bỏ mọi nghĩa vụ của nông dân đối với phong kiến, chia ruộng đất cho nông dân, quy định giá các mặt hàng bán cho dân nghèo,...
- Phái Gia-cô-banh cũng ban hành lệnh tổng động viên, xây dựng đội quân cách mạng hùng mạnh, nhờ đó đã đánh bại bọn ngoại xâm và nội phản.
[trang 17 sgk Lịch Sử 8]: - Vì sao sau năm 1794, Cách mạng tư sản Pháp không thể tiếp tục phát triển?
Trả lời:
Do nội bộ bị chia rẽ, nhân dân lại không ủng hộ như trước nên phản tư sản phản cách mạng đã tiến hành đảo chính, bất Rô-be-spie để xử tử [27 - 7 - 1794].
[trang 17 sgk Lịch Sử 8]: - Dựa vào đoạn trích trên [SGK, trang 17] em hãy nhận xét về các cuộc cách mạng Mĩ và Pháp trong thế kỉ XVIII.
Trả lời:
Cách mạng tư sản Pháp và Mĩ cuối thế kỉ XVIII được coi là cuộc cách mạng tư sản triệt để nhất, nhưng nó vẫn chưa đáp ứng được đầy đủ quyền lợi cho nhân dân, vẫn không hoàn toàn xóa bỏ được chế độ phong kiến, chỉ có giai cấp tư sản là được hưởng lợi.
Bài 1 [trang 17 sgk Lịch sử 8]: Lập niên biểu những sự kiện chính của Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII.
Lời giải:
| Niên đại | Sự kiện |
| 14-7-1789 | Quần chúng tấn công pháo đài nhà tù - nhà tù Ba-xtri |
| 8-1979 | Thông qua tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền |
| 9-1971 | Công bố hiến pháp, xác lập chế độ quân chủ lập hiến |
| 10-8-1792 | Lật đổ ách thống trị của phái lập hiến |
| 21-9-1792 | Thành lập nền công hòa đầu tiên |
| 2-6-1793 | Lật đổ phái Gi-rông đanh, phái Gia-cô-banh lên nắm quyền |
| 27-7-1794 | Đảo chính lật đổ Gia cô banh |
Bài 2 [trang 17 sgk Lịch sử 8]: Vai trò của nhân dân trong Cách mạng tư sản Pháp được thể hiện ở những điểm nào?
Lời giải:
Quần chúng nhân dân đóng vai trò quyết định trong quá trình phát triển và kết quả của cách mạng, là động lực chủ yếu từng bước đưa cách mạng đại tới đỉnh cao. Điều này được thể hiện qua 3 sự kiện tiêu biểu của ba giai đoạn:
- Ngày 14 -7 - 1789, quần chúng lao động Pa-ri đã phá ngục Ba-xti. Mở đầu cho cuộc cách mạng.
- Ngày 10 -8 -1792, quần chúng nhân dân đứng lên khởi nghĩa lật đổ sự thống trị của phái Lập hiến, xóa bỏ chế độ phong kiến, thiết lập nền cộng hòa, đưa cách mạng phát triển lên một bước cao hơn.
- Ngày 2 - 6 - 1793, trước tình trạng Tổ quốc lâm nguy, quần chúng nhân dân lại khởi nghĩa lật đổ phái Gi-rông-đanh, đưa phái Gia-cô-banh lên cầm quyền. Cách mạng Pháp đạt đến đỉnh cao.
Bài 3 [trang 17 sgk Lịch sử 8]: Nêu những sự kiện chủ yếu qua các giai đoạn để chứng tỏ sự phát triển của Cách mạng tư sản Pháp.
Lời giải:
- Giai đoạn I [chế độ quân chủ lập hiến], có các sự kiện : Ngày 14 - 7 - 1789, tấn công pháo đài - nhà ngục Ba-xti; tháng 8 - 1789, thông qua Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền; tháng 9-1791, thông qua Hiến pháp...
- Giai đoạn II [bước đầu của nền cộng hòa] : Tháng 9 - 1972, thành lập nền cộng hòa; ngày 21 - 1 - 1793, xử tử vua Lu-i XVI; ngày 2 - 6 - 1793. Nhân dân nổi dậy khởi nghĩa lật đổ phái Gi-rông-đanh.
- Giai đoạn III [chuyên chính dân chủ cách mạng Gia-cô-banh] : dựa vào SGK, trình bày những biện pháp tích cực của phái này nhằm cứu nước Pháp thoát khỏi sự đe dọa của "thù trong, giặc ngoài", đưa cách mạng Pháp đạt đến đỉnh cao.
Bài 4 [trang 17 sgk Lịch sử 8]: Trình bày và phân tích ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII.
Lời giải:
- Đã lật đổ chế độ phong kiến, đưa giai cấp tư sản lên cầm quyền.
- Quần chúng nhân dân là lực lượng đông đảo nhất tham gia cách mạng, đưa cách mạng đạt đến đỉnh cao.
- Thức tỉnh lực lượng dân chủ tiến bộ trên thế giới đứng lên chống chế độ phong kiến.
- Mở ra thời kì thắng lợi và củng cố của chủ nghĩa tư bản trên thế giới.
Bài tập Sách bài tập
Bài 1 trang 9 VBT Lịch Sử 8: Em hãy phác họa nét nổi bật của tình hình kinh tế nước Pháp trước cách mạng.
Lời giải:
- Nông nghiệp:
+ Phương thức canh tác lạc hậu.
+ Quan hệ sản xuất phong kiến vẫn được duy trì.
+ Nạn đói, mất mùa thường xuyên xảy ra.
- Công - thương nghiệp:
+ Hình thức sản xuất CTTC chiếm ưu thế.
+ Máy móc được sử dụng ngày càng nhiều.
+ Thị trường buôn bán được mở rộng.
- Như vậy, tình hình kinh tế nước Pháp trước cách mạng là: nền kinh tế tư bản chủ nghĩa bị chế độ phong kiến chuyên chế kìm hãm nặng nề.
Bài 2 trang 9 VBT Lịch Sử 8: Em có nhận xét gì khi quan sát hình 5 – tình cảnh người nông dân Pháp trước cách mạng [tr.10 – SGK lịch sử 8]?
Lời giải:
Bức tranh “tình cảnh nông dân Pháp trước cách mạng” đã diễn tả một cách cô đọc, súc tích nhất về tình hình sản xuất nông nghiệp và nỗi thống khổ của người nông dân Pháp trước cách mạng. Qua bức tranh có thể thấy:
- Sự lạc hậu của nền nông nghiệp nước Pháp: điều này được thể hiện qua chi tiết “chiếc cuốc mòn vẹt” – công cụ lao động rất thô sơ, do đó, năng suất lao động rất thấp.
- Cuộc sống khổ cực của người nông dân Pháp trước cách mạng:
+ Người nông dân phải chịu sự áp bức, bóc lột hết sức nặng nề của cả hai đẳng cấp Tăng lữ và quý tộc.
+ không những vậy, mùa màng còn thường xuyên bị các con vật như chim, chuột, thỏ phá hoại... điều này khiến cho cuộc sống của người nông dân càng thêm khốn khó, cùng cực.
Bài 3 trang 10 VBT Lịch Sử 8: Khoanh tròn chữ cái trước ý trả lời đúng.
Xã hội nước Pháp trước cách mạng được phân chia thành những đẳng cấp nào?
a. Hai đẳng cấp – Tăng lữ và Quý tộc.
b. Ba đẳng cấp – Tăng lữ, quý tộc và đẳng cấp thứ ba.
c. Ba đẳng cấp – Tăng lữ, quỹ tộc và bình dân thành thị.
d. Ba đẳng cấp – Tăng lữ, quý tộc và nông dân.
Lời giải:
[b] Ba đẳng cấp – Tăng lữ, Quý tộc và Đẳng cấp thứ ba.
Bài 4 trang 10 VBT Lịch Sử 8: Một bạn HS đã vẽ sơ đồ về sự phân chia xã hội nước Pháp trước cách mạng nhưng chưa ghi đầy đủ các thông tin. Em hãy giúp bạn hoàn thành nốt sơ đồ này và nhận xét về mối quan hệ giữa các đẳng cấp trong xã hội Pháp lúc bấy giờ.
Lời giải:
Nhận xét:
- Tăng lữ và Quý tộc phong kiến là các đẳng cấp được hưởng nhiều đặc quyền, đặc lợi. hai tầng lớp này cấp kết với nhau trong việc áp bức, bóc lột đẳng cấp thứ ba.
- Đẳng cấp thứ ba bao gồm nhiều giai cấp, tầng lớp, như: nông dân, bình dân thành thị, giai cấp tư sản... Đẳng cấp thứ ba chịu nhiều ách áp bức, bóc lột nặng nề từ nhà nước phong kiến chuyên chế và giáo hội.
Bài 5 trang 11 VBT Lịch Sử 8: Trước khi cách mạng Pháp bùng nổ, cuộc đấu tranh chống chế độ phong kiến của giai cấp tư sản trên lĩnh vực tư tưởng diễn ra như thế nào?
Lời giải:
- Cuộc đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng:
+ Đầu thế kỉ XVIII, ở Pháp xuất hiện trào lưu Triết học Ánh sáng, với các đại diện tiêu biểu là: Mông-te-xki-ơ, Vôn-te, Ru-xô, nhóm Bách khoa toàn thư....
+ Thông qua những tác phẩm của mình, các nhà tư tưởng tiến bộ đã: kịch liệt phê phán sự thối nát, lạc hậu của nhà nước phong kiến chuyên chế và giáo hội; đưa ra những lý thuyết về việc xây dựng nhà nước mới.
+ Những quan điểm tiến bộ của các nhà tư tưởng trong trào lưu Triết học Ánh sáng đã tấn công vào hệ tư tưởng của chế độ phong kiến; Động viên quần chúng về mặt tư tưởng, dọn đường cho sự bùng nổ của một cuộc cách mạng xã hội sắp sửa diễn ra.
- Ba nhà tư tưởng nổi tiếng của giai cấp tư sản thời đó là:
+ Mông-te-xki-ơ
+ Vôn-te
+ Ru-xô
Bài 6 trang 11 VBT Lịch Sử 8: Những nhận định sau đây phản ánh tình hình nước Pháp trước cách mạng.
Hãy khoanh tròn chữ cái chỉ nội dung em cho là đúng.
a. Số nợ mà triều đình phong kiến – đứng đầu là vua Lu-i XVI, vay của tư sản đến năm 1789 là rất lớn.
b. Để trả nợ số tiền nhà nước vay của tư sản, nhà vua đã huy động thu nhiều loại thuế làm cho các tầng lớp nhân dân rất bất bình.
c. Để phản đối các chính sách của nhà vua, nhiều cuộc đấu tranh của nhân dân đã nổ ra.
d. nhà vua huy động quân đội đàn áp nhân dân, làm cho các cuộc đấu tranh nổ ra ngày một nhiều.
đ. Năm 1789 là năm có nhiều cuộc nổi dậy nhất của nông dân và bình dân thành thị.
e. cách mạng bùng nổ vì mâu thuẫn giữ phong kiến quý tộc và các tầng lớp nhân dân ngày càng sâu sắc.
Lời giải:
a. Số nợ mà triều đình phong kiến – đứng đầu là vua Lu-i XVI vay của giai cấp tư sản đến năm 1789 là rất lớn.
b. Để trả số nợ vay của tư sản, nhà vua đã huy động thu nhiều loại thuế làm cho các tầng lớp nhân dân rất bất bình.
c. Để phản đối các chính sách của nhà vua, nhiều cuộc đấu tranh của nhân dân đã nổ ra.
d. Năm 1789 là năm có nhiều cuộc nổi dậy nhất của nông dân và bình dân thành thị.
e. Cách mạng bùng nổ vì mâu thuẫn giữa phong kiến quý tộc và các tầng lớp nhân dân ngày càng gay gắt.
Bài 7 trang 11 VBT Lịch Sử 8: Hãy điền các cụm từ dưới đây vào chỗ trống cho thích hợp để hoàn thành đoạn tóm tắt về diễn biến của “Hội nghị đẳng cấp thứ ba” [một số từ được sử dụng lại vài lần]
Lời giải:
Hội nghị ba đẳng cấp do nhà vua triệu tập, khai mạc ngày 5/5/1789 tại cung điện Véc-xai. Những người được tham dự hội nghị là các đại biểu Tăng lữ, Quý tộc và đại biểu của Đẳng cấp thứ ba. Hội nghị diễn ra rất căng thẳng vì đại biểu Quý tộc và Tăng lữ ủng hộ nhà vua tăng thuế, còn đại biểu của Đẳng cấp thứ ba thì kịch liệt phản đối chủ trương này.
Bất bình với hai đẳng cấp trên, ngày 17 - 6 các đại biểu Đẳng cấp thứ ba tự họp, thành lập Hội đồng dân tộc, sau đó tuyên bố là Quốc hội lập hiến có quyền soạn thảo Hiến pháp, thông qua các đạo luật về tài chính. Trước tình hình đó, nhà vua và quý tộc đã dùng quân đội để uy hiếp Quốc hội. Trong khi ấy, quần chúng lao động và các nhà tư sản cách mạng cũng tự vũ trang cho mình để chống lại nhà vua. Nhiều binh lính cũng ủng hộ quần chúng cách mạng. Ngày 14/7/1789 cuộc tấn công vào ngục Ba-xti bắt đầu. Cách mạng tư sản Pháp bùng nổ.
Bài 8 trang 12 VBT Lịch Sử 8: Quan sát hình 1 SGK Lịch sử 8, em có nhận xét gì về:
Lời giải:
- Cuộc tấn công của quần chúng cách mạng vào pháo đài Ba-xti: rất sôi nổi, quyết liệt. Thể hiện quyết tâm của quần chúng nhân dân Pháp trong cuộc đấu tranh chống lại chế độ phong kiến chuyên chế hà khắc, phản động để giành quyền tự do, bình đẳng và dân chủ.
- Ý nghĩa của sự kiện 14/7/1789:
+ Phá tan ngục Ba-xti – biểu tượng của chế độ phong kiến chuyên chế. → Báo hiệu sự sụp đổ tất yếu của chế độ phong kiến chuyên chế ở Pháp.
+ Khơi nguồn cho sự bùng nổ của cuộc cách mạng tư sản Pháp.
Bài 9 trang 12 VBT Lịch Sử 8: Qua nội dung bài học, em hãy phác họa lại các giai đoạn chính của cách mạng tư sản Pháp [1789 – 1794]
Lời giải:
- Giai đoạn 1: chế độ quân chủ lập hiến [14/7/1789 – 10/8/1792]
+ Ngày 14/7/1789, quần chúng nhân dân Pari nổi dậy tấn công ngục Ba-xti, lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế.
+ Ngày 26/8/1789, “Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền” được thông qua.
+ Tháng 9/1791, Hiến pháp được thông qua, chế độ quân chủ lập hiến được xác lập.
+ Năm 1792, liên quân Áo – Phổ cấu kết với lực lượng phản động trong nước Pháp để tấn công nước Pháp cách mạng.
+ 10/8/1792, Nhân dân Pháp nổi dậy đấu tranh lật đổ sự thống trị của phái Lập Hiến, xóa bỏ chế độ quân chủ lập hiến.
- Giai đoạn 2: Nền cộng hòa [21/9/1792 – 2/6/1793]
+ 21/9/1792, nền Cộng hòa được thiết lập.
+ 21/1/1793, vua Luis XVI bị đưa lên máy chém vì tội phản quốc.
+ Mùa xuân năm 1793, nước Anh liên kết với các nước phong kiến châu Âu tấn công nước Pháp. Trong bối cảnh “tổ quốc lâm nguy”, phái Gi-rông-đanh không lo chống thù trong giặc ngoài mà chỉ thi hành các chính sách bảo vệ quyền lợi của mình → quần chúng nhân dân mâu thuẫn với phái Gi-rông-đanh.
+ 2/6/1793, Nhân dân Pháp lật đổ sự thống trị của phái Gi-rông-đanh.
- Giai đoạn 3: chính quyền Gia-cô-banh [2/6/1793 – 27/7/1794]
+ 2/6/1793, chính quyền chuyển sang tay phái Gia-cô-banh. Cách mạng lên tới đỉnh cao.
+ Chính quyền Gia-cô-banh thi hành nhiều chính sách tiến bộ, ví dụ: chia ruộng đất cho dân nghèo, quy định giá bán tối đa các mặt hàng thiết yếu cho dân nghèo....
+ 26/6/1794, dưới sự lãnh đạo của phái Gia-cô-banh, nhân dân Pháp đánh tan quân xâm lược, bảo vệ vững chắc nền độc lập.
+ 27/2/1794, lực lượng tư sản phản động tiến hành đảo chính, nền chính dân chủ Gia-cô-banh bị lật đổ.
Bài 10 trang 13 VBT Lịch Sử 8: Hãy điền những mốc thời gian phù hợp với các sự kiện lịch sử dưới đây về cách mạng tư sản Pháp 1789.
Lời giải:
| Thời gian | Sự kiện lịch sử |
| 1789 | - Khai mạc hội nghị ba đẳng cấp |
| 14/7/1789 | - Cuộc tấn công vào pháo đài Ba-xti. Cách mạng bùng nổ. |
| 26/8/1789 | - Quốc hội thông qua Tuyên ngôn về Nhân quyền và Dân quyền. |
| Tháng 9/1791 | - Hiến pháp được thông qua, xác lập chế độ quân chủ lập hiến. |
| Tháng 8/1792 | - 80 vạn quân Phổ tràn vào nước Pháp. |
| 10/8/1792 | - nhân dân Pa-ri đứng lên lật đổ sự thống trị của Đại tư sản |
| 21/9/1792 | - Nền Cộng hòa đầu tiên được thành lập |
| 21/1/1793 | - Vua Lu-i XVI bị đưa lên đoạn đầu đài. |
| Đầu năm 1793 | - Quân Anh và các nước phong kiến châu Âu tấn công nước Pháp. |
| 2/6/1793 | - Rô-be-spie lãnh đạo nhân dân Pa-ri lật đổ phái Gi-rông-đanh và giành thắng lợi. |
| 26/6/1794 | Liên minh chống Pháp bị đánh bại và bắt đầu tan rã. |
| 27/7/1794 | - Rô-be-spie và các bạn chiến đấu của ông bị bắt và bị xử tử. |
Bài 11 trang 14 VBT Lịch Sử 8: Hãy nêu ý kiến đánh giá của em về bản Tuyên ngôn về Nhân quyền và Dân quyền
Lời giải:
- Mặt tiến bộ:
+ Phản ánh ý chí, nguyện vọng của quần chúng nhân dân về một xã hội mà ở đó: con người được hưởng mọi quyền tự do, bình đẳng; một xã hội tràn ngập tình yêu thương giữ con người với con người.
+ Đề cao tư tưởng: chủ quyền đất nước thuộc về nhân dân.
→ Như vậy, có thể thấy, bản tuyên ngôn này đã thể hiện rất rõ tính chất tiến bộ và tính thời đại sâu sắc.
- Mặt hạn chế:
+ Thừa nhận quyền tư hữu tài sản là thiêng liêng, bất khả xâm phạm → đồng nghĩa với việc: phủ nhận quyền bình đẳng xã hội thật sự giữa con người với con người; hợp pháp hóa sự bất bình đẳng về tài sản và sự bóc lột của người giàu đối với người nghèo.
Bài 12 trang 14 VBT Lịch Sử 8: Em có hiểu biết gì về nhân vật Rô-be-spie?
Lời giải:
- Luật sư Rô-be-spie [1789 – 1794] là nhà cách mạng cánh tả trong cách mạng tư sản Pháp [1789-1794], người lãnh đạo chủ chốt của phái Gia-co-banh.
- Rô-be-spie lag người có tài hùng biện, có tinh thần cách mạng kiên cường và nổi tiếng với đức tính chính trực, liêm khiết.
- Dưới sự lãnh đạo của Rô-be-spi e, quần chúng nhân dân Pháp đã đánh bại thù trong giặc ngoài, bảo vệ vững chắc nền độc lập dân tộc và nền chuyên chính dân chủ cách mạng.
- Rô-be-spie bị lực lượng tư sản phản cách mạng bắt giữ trong cuộc đảo chính ngày 27/7/1789. Tới ngày 28/7/1789, ông cùng các bạn chiến đấu của mình bị xử tử.
Bài 13 trang 14 VBT Lịch Sử 8: Sau khi nền chuyên chính dân chủ cách mạng Gia-cô-banh được thiết lập, chính quyền cách mạng đã làm gì? Đánh dấu X vào ô trống trước ý trả lời đúng.
Lời giải:
Các câu trả lời đúng là:
[X] Tịch thu ruộng đât của giáo hội và quý tộc trốn ra nước ngoài, chia thành những khoảnh nhỏ bán cho nông dân.
[X] xây dựng quân đội cách mạng hùng hậu để đối phó với bên ngoài.
[X] Thành lập ủy ban cứu nước, trưng thu lúa mì bán cho dân nghèo.
[X] Quy định mức lương cho công nhân.
Bài 14 trang 15 VBT Lịch Sử 8: Em hãy nêu ngắn gọn về vai trò của quần chúng nhân dân trong cách mạng tư sản Pháp [1789 – 1794]
Lời giải:
Vai trò của quần chúng nhân dân:
- Là động lực chính, lực lượng tham gia đông đảo nhất của cách mạng.
- Sự tham gia đông đảo của quần chúng nhân dân với tinh thần cách mạng triệt đã đưa đến thắng lợi của cách mạng tư sản Pháp.
Bài 15 trang 15 VBT Lịch Sử 8: a. Theo em, cuộc cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII có ý nghĩa lịch sử như thế nào?
b. Vì sao nói cách mạng tư sản Pháp 1789 – 1794 là cuộc cách mạng tư sản triệt để nhất?
c. Hạn chế của cách mạng tư sản Pháp là
Lời giải:
a. - Ý nghĩa trong nước:
+ Lật đổ chế độ phong kiến chuyên chế đã từng thống trị nước Pháp trong nhiều thế kỉ; đưa giai cấp tư sản lên cầm quyền.
+ Thúc đẩy sự phát triển hơn nữa của CNTB ở Pháp [thủ tiêu mọi tàn dư phong kiến, hình thành thị trường dân tộc thống nhất, tạo điều kiện thuận lơi cho sự phát triển của công – thương nghiệp...]
- Đối với thế giới:
+ Làm lung lay chế độ phong kiến ở khắp châu Âu.
+ Mở ra thời đại mới – thời đại thắng lợi và củng cố của CNTB ở các nước tiên tiến lúc bấy giờ.
b. - Vì: cuộc cách mạng này không chỉ hoàn thành đầy đủ các nhiệm vụ của một cuộc cách mạng tư sản [lật đổ chế độ phong kiến chuyên chế, xác lập sự thống trị của giai cấp tư sản, mở đường cho sự phát triển của CNTB]; mà trong quá trình cách mạng, một số quyền lợi của nhân dân lao động cũng được giai cấp tư sản quan tâm giải quyết [vấn đề ruộng đất, quy định giá cả tối đa các mặt hàng bán cho dân nghèo....]
c. - Duy trì chế độ tư hữu tài sản, hợp thức hóa sự bất bình đẳng về tài sản và sự bóc lột của người giàu đối với người nghèo.
- Sự phân hóa trong nội bộ lực lưỡng lãnh đạo – giai cấp tư sản thành các bộ phận, các phe phái với những yêu cầu về lợi ích khác nhau → chi phối sâu sắc tới tiến trình cách mạng, khiến cho cuộc cách mạng tư sản Pháp diễn ra lâu dài, phức tạp.