Enferm Clin. 2011 Nov-Dec;21[6]:308-19. Epub 2011 Nov 25.
[Effectiveness of oral care in the prevention of ventilator-associated pneumonia. systematic review and meta-analysis of randomised clinical trials].
Zamora Zamora F.
Source: Unidad de Cuidados Intensivos, Complejo Hospitalario de Jaén, Hospital Universitario Médico-Quirúrgico, Jaén, España.
Mục tiêu: Để xác định hiệu quả của chăm sóc răng miệng trong việc ngăn ngừa viêm phổi liên quan với thở máy [VPTM].
Phương pháp: Tìm kiếm các thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên trong CINAHL, Cuiden Plus, Pub Med, EMBASE, ENFISPO, Cochrane, Cuiden, DARE,EBE, JBI, và tra cứu từ lúc bắt đầu lập chỉ mục của mỗi cơ sở dữ liệu cho đến tháng 3/2010 . Không có hạn chế về ngôn ngữ, giới tính, tuổi tác hoặc bệnh nền. Thu thập tất cả thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên [RCT] so sánh chăm sóc răng miệng và xác định hiệu quả trong việc phòng ngừa VPTM . Tất cả các can thiệp khác nhau được phân tích để xác định yếu tố nào là yếu tố bảo vệ tốt nhất. Sử dụng Epidat 3,1 để phân tích dữ liệu. Trong số tổng cộng 858 bài báo, chỉ có 14 đáp ứng các tiêu chí lựa chọn.
Kết quả: Sử dụng mô hình ảnh hưởng biến thiên để xem xét kết quả có ý nghĩa thống kê về tác dụng có lợi của chlorhexidine như là một yếu tố bảo vệ phòng ngừa VPTM với nguy cở tương đối RR=0,706 [KTC 95%: 0,556-0,896]. Chlorhexidine 0,12% thoa miệng hai lần mỗi ngày [RR: 0,69, KTC 95%: 0,53-0,91] và chlorhexidine 0,2% thoa miệng bốn lần mỗi ngày có [RR = 0,53, KTC 95% : 0,31-0,90] có ý nghĩa thống kê làm giảm VPTM. Việc vệ sinh miệng 0,12% và 0,2% chlorhexidine ba lần một ngày và đánh răng không cho kết quả có ý nghĩa thống kê.
Kết luận: Sử dụng chlorhexidine trong chăm sóc răng miệng là một yếu tố bảo vệ chống lại Viêm phổi do thở máy. Đánh răng không ngăn ngừa được VPTM. Cần nhiều nghiên cứu RCTs hơn nữa để xác nhận các kết quả.
Người dịch: BS Rạng, bvag.com.vn
- Giữ răng miệng luôn sạch để phòng nhiễm khuẩn răng miệng.
- Chống nhiễm trùng trong trường hợp có tổn thương ở miệng.
- Giảm nguy cơ viêm phổi ở người bệnh có đặt nội khí quản [mở khí quản].
- Giúp người bệnh thoải mái dễ chịu ăn ngon.
II. CHỈ ĐỊNH
- Đối với người bệnh có chỉ định chăm sóc hộ lý cấp I.
- Người bệnh hôn mê, người bệnh có đặt ống nội khí quản- mở khí quản.
- Người bệnh không thể tự vệ sinh răng miệng.
III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH:
Không có chống chỉ định.
IV. CHUẨN BỊ
1. Người thực hiện: 01 điều dưỡng đã được đào tạo chuyên khoa Hồi sức cấp cứu
2. Phương tiện, dụng cụ
2.1. Vật tư tiêu hao
- Găng sạch
- Khay quả đậu
- Que đè lưỡi
- Ống hút đờm
- Bơm tiêm 20ml : 01 cái
- Bơm tiêm 10ml : 01 cái
- Kim lấy thuốc : 01 cái
- Dây hút silicon
- Bàn chải đánh răng loại nhỏ
- Cốc đựng nước
- Túi nilon đựng đồ bẩn
- Canuyn mở miệng
- Kem đánh răng
- Dung dịch xúc miêng
- Khăn bông nhỏ
- Gạc củ ấu
- Kìm Kocher không mấu
- Khay chữ nhật
- Natriclorua 0,9% - chai 250 ml
- Mũ : 01 cái
- Khẩu trang : 01 cái
- Dung dịch sát khuẩn tay nhanh
- Xà phòng rửa tay diệt khuẩn
- Dung dịch khử khuẩn sơ bộ
- Máy theo dõi
- Cáp điện tim
- Cáp đo SPO2
- Cáp đo huyết áp liên tục
- Bao đo huyết áp
2.2. Dụng cụ cấp cứu
- Bóng Ambu, mặt nạ bóp bóng.
- Bộ dụng cụ đặt ống nội khí quản, mở khí quản cấp cứu.
3. Người bệnh
- NGƯỜI BỆNH năm ngửa đầu cao 300, đầu nghiêng một bên đối với người bệnh hôn mê.
- Giải thích động viên người bệnh hặc gia đình người bệnh về việc sắp làm.
V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
- Thông báo giải thích cho người bệnh hoặc người nhà về mục đích của việc vệ sinh răng miệng.
- Điều dưỡng rửa tay, đội mũ, đeo khẩu trang.
- Làm ướt bàn trải đánh răng, lấy kem đánh răng.
- Đổ dung dịch Nacl 0,9%, hoặc dung dịch súc miệng.
- Kiểm tra áp lực cuff nội khí quản [mở khí quản] nếu có.
- Trải khăn bông dưới cằm, má.
- Đặt người bệnh quay mặt về phía điều dưỡng.
- Đặt khay quả đậu cạnh má.
- Mở miệng người bệnh, tháo răng giả nếu có.
- Đánh răng cho người bệnh lần lượt các mặt răng: ngoài, trong, nhai.
- Dùng xilanh hút dung dịch súc miệng. Bơm rửa lại cho sạch miệng người bệnh.
- Với người bệnh không có răng hoặc có chấn thương vùng miệng, xương hàm. Vệ sinh miệng cho người bệnh bằng gạc củ ấu với dung dịch súc miệng.
- Lau khô miệng cho người bệnh
- Đặt người bệnh tư thế thích hợp.
- Thu dọn dung cụ, rửa tay.
- Ghi hồ sơ bệnh án hoặc bảng theo dõi.
VI. THEO DÕI
- Theo dõi mạch, huyết áp, SpO2 trong và sau khi tiến hành.
- Theo dõi tình trạng miệng của người bệnh xem có biểu hiện viêm miệng.
- Theo dõi ống nội khí quản hoặc mở khí quản có đúng vị trí không?
- Theo dõi và phát hiện sớm các tai biến và biến chứng của kỹ thuật.
VII. TAI BIẾN VÀ XỬ TRÍ
- Người bệnh bị sặc dung dịch súc miệng. Xử trí hút sạch dung dịch trong miệng NGƯỜI BỆNH.
- Dị vật đường thở do gãy răng hoặc tụt răng giả. Xử trí kiểm tra răng yếu, tháo răng giả trước khi tiến hành kỹ thuật.
- Chảy máu chân răng hoặc tổn thương niêm mạc miệng. Xử trí theo dõi mức độ chảy máu, nếu chảy máu nhiều báo bác sỹ điều trị để có xử trí kịp thời.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Y tế, Vụ khoa học đào tạo; [2006]; Chăm sóc hàng ngày và vệ sinh cho người bệnh; Kỹ thuật điều dưỡng. Nhà xuất bản y học. Trang 139-152.
2. Joanne Tollefson; [2010]; Physical Assessment; Clinical psychomotor skills; 4th Edition; Cengage Learning; pp 17-22.
3. Ruth F. Craven; Constance J. Hirnle; [2007]; Self-care and Hygiene, Fifth Edition; Lippincott Williams & Wilkins; pp 726- 770.
- Giữ răng miệng luôn sạch sẽ giúp cho người bệnh thoải mái, dễ chịu, ăn ngon.
- Phòng chống viêm răng lợi, dẫn đến nhiễm khuẩn khác nhất là viêm phổi.
II.CHỈ ĐỊNH
- Người bệnh không tự vệ sinh răng miệng được.
- Người bệnh hôn mê, thở máy.
- Người bệnh bị tổn thương khoang miệng
III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH:
không có
IV. CHUẨN BỊ
1. Người thực hiện
01 Điều dưỡng: rửa tay, đội mũ, đeo khẩu trang
2. Phương tiện
STT | Dụng cụ | Đơn vị | Số lượng |
1 | Dụng cụ tiêu hao | gói | 01 |
2 | Dụng cụ rửa tay, sát khuẩn | gói | 01 |
3 | Dụng cụ bảo hộ | gói | 01 |
4 | Bơm cho ăn 50 ml | cái | 01 |
5 | Dụng cụ , thuốc thủ thuật | bộ | 01 |
6 | Canuyn mayo | cái | 01 |
7 | Nước muối Natriclorua 0,9% | ml | 100 |
8 | Dụng cụ chăm sóc, thay băng vô khuẩn | bộ | 01 |
9 | Oxy già 12 thể tích | ml | 20 |
10 | Glycerin bonat | lọ | 01 |
11 | Khăn bông hoặc khăn giấy | cái | 01 |
12 | Bộ dụng cụ hút đờm | bộ | 01 |
13 | Ống hút dịch | cái | 02 |
14 | Túi đựng đồ bẩn | cái | 01 |
3. Người bệnh:
- Thông báo, giải thích cho người bệnh [nếu người bệnh tỉnh]
- Đặt người bệnh ở tư thế thích hợp: ngửa thẳng,hoặc nằm mặt nghiêng sang một bên.
- Người bệnh có răng giả nên tháo và làm vệ sinh hàm giả riêng.
4. Phiếu theo dõi người bệnh
V.CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH:
1. Mở gói dụng cụ, đổ dung dịch nước muối 0,9% vào bát kền.
2. Đi găng sạch
3. Đặt khay quả đậu ở dưới cằm người bệnh
4. Choàng khăn bông quanh cổ người bệnh
5. Nghiêng đầu người bệnh sang bên người thực hiện.
6. Dùng kẹp gắp gạc củ ấu thấm vào dung dịch nước muối dinh lý 0,9% lau sạch răng cho người bệnh, lau hàm trên, hàm dưới, mặt trong, mặt ngoài, thay gạc củ ấu lau vòm miệng mặt trên, mặt dưới lưỡi, trên lưỡi. [Nếu miệng có vết loét trợt thì dùng dung dịch oxy già để rửa].
7. Bơm nước muối sinh lí 0,9% rửa miệng cho đến khi sạch miệng, mỗi lần bơm 30 ml nước muối rửa, vừa bơm vừa hút cho đến khi sạch miệng.
8. Bôi glycerinborat mỏng vào niêm mạc môi lưỡi cho người bệnh
9. Đặt người bệnh về tư thế thoải mái
11. Thu dọn dụng cụ
12. Rửa tay
13. Ghi bảng theo dõi điều dưỡng: tình trạng răng miệng , thời gian thực hiện, người thực hiện
VI. THEO DÕI
- Theo dõi người bệnh xem có sặc không
VII. XỬ TRÍ TAI BIẾN
- Tránh sặc: bơm rửa miệng phải đặt người bệnh nghiêng đầu sang một bên, vừa bơm vừa hút sạch .Nếu người bệnh có ống nội khí quản hoặc canuyn mở khí quản phải kiểm tra cuff không để xẹp cuff.
- Tránh gây tổn thương miệng: làm nhẹ nhàng, tránh thô bạo
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Lê Ngọc Trọng [2004], —Chăm sóc răng miệng đặc biệt”,Hướng dẫn quy trình chăm sóc người bệnh tập II,Bộ Y tế, Nhà xuất bản giáo dục,trang 5557.
2. Nguyễn Quốc Anh[ 2012], “ Bảng kiểm kỹ thuật chăm sóc răng miệng đặc biệt”, Bảng kiểm các quy trình kỹ thuật cơ bản chăm sóc người bệnh, Bộ Y tế, Bệnh viện Bạch Mai, Hà Nội , trang 10.
3. Trường trung cấp Y tế Bạch Mai[ 2011], —Kỹ Thuật vệ sinh răng miệng đặc biệt”.