Theo ghi chép trong Nam Phương Thảo Mộc Trạng, năm 111 trước công nguyên, Hán Vũ Đế [Trung Quốc] đã sai đem 100 cây vải từ Giao Chỉ [miền Bắc nước ta] về trồng. Song không cây nào còn sống sót, từ đó, vua Hán bắt Giao Chỉ hàng năm phải cống nạp vải [quả lệ chi].
Dương Quý Phi đời Đường thích ăn vải đến nỗi ưu ái đặt tên cho vải là "phi tử tiếu", tức "nụ cười Dương Phi". Đường Huyền Tông muốn chiều lòng ái phi, nên thường xuyên bắt cống nạp vải, sai phu trạ phi ngựa hỏa tốc để vận chuyển. Quả vải được ướp mật hoặc muối để tươi ngon suốt chặng đường dài.
Đến thế kỷ thứ 8 - đời vua Mai Hắc Đế, cây vải được chuyển ra trồng ở vùng Hồng Châu [Hải Dương]. Vùng Thanh Hà với thổ nhưỡng được bồi đắp bởi dòng sông Hồng và sông Thái Bình, hay lụt lội nhưng phù sa giàu có, trồng vải cho quả ngọt và năng suất cao.
Quả vải [lệ chi] xuất hiện tại nước ta từ cách đây hàng nghìn năm. Ảnh: Bizmedia
Sách Vân Đài Loại Ngữ của Lê Quý Đôn cũng ca ngợi quả vải "mã ngoài như lụa hồng, tơ tía, thịt vải như thủy tinh" và "nước Nam sản xuất trái lệ chi nhiều nhất, lệ chi ở xã An Nhơn [Yên Nhân] huyện Đường Hào ngon, ngọt, thơm không thể nào tả được".
Năm 1442, cây vải còn gắn liền với án oan Lệ Chi Viên lớn nhất trong lịch sử của công thần lập quốc nhà Lê - quan hành khiển Nguyễn Trãi. Ông bị triều đình quy tội giết vua Lê Thái Tông trong vườn vải, bắt tội đến 3 họ. Đến năm 1464 - triều Lê Thánh Tông, Nguyễn Trãi mới được minh oan.
Đến thế kỷ 20, thời Tự Đức [1847 – 1883], ngoài giống bản địa, vải thiều được du nhập vào nước ta. Cụ Hoàng Văn Cơm [tên tự Phúc Thành], người thôn Thúy Lâm, xã Thanh Sơn, huyện Thanh Hà mang hạt về ươm từ năm 1870. Cụ ươm lên 3 cây, nhưng chỉ một cây sống sót và ra quả,nhân giống thành những vườn vải thiều rộng khắp vùng Hải Dương. Đến nay, cây vải tổ trên 150 tuổi này vẫn còn tươi tốt.
Cận cảnh cây vải thiều tổ Thanh Hà
Ngày nay, vải vùng Yên Nhân mà Lê Quý Đôn ca ngợi vẫn còn, nhưng quả to và chua hơn vải thiều. Giống quả ngon được thị trường ưa chuộng nhất vẫn là vải thiều trồng ở Thanh Hà, Chí Linh [Hải Dương]; Đông Triều [Quảng Ninh]; Lục Nam, Lục Ngạn [Bắc Giang].
Vải thiều là giống quả bé nhất trong các giống vải hiện nay, đường kính khoảng 3,3 - 3,5 cm; vỏ sần, chín đỏ; hạt nhỏ, đen tuyền hoặc lép. Giống vải chín muộn, thu hoạch từ đầu tháng 5 đến tháng 6 âm lịch.
Hiện ở Thanh Hà còn có các giống vải khác như u trứng, u hồng, u thâm có kích thước lớn, quả hơi bầu dục. Vải Tàu Lai và Lãng Xuyên có quả nhỏ hơn, dạng tròn. Các giống này thường chín sớm hơn, dân gian gọi là vải tu hú [chim tu hú kêu báo hiệu mùa vải chín], nhưng hạt to, vị chua hơn.
|
|
|
Vùng trồng vải Thanh Hà được bồi đắp bởi sông Hồng và sông Thái Bình. Ảnh: Bizmedia |
Hải Dương có 14.250 ha trồng vải nhưng tập trung nhiều nhất ở huyện Thanh Hà [47%] và Chí Linh [43%]. Thập niên 50-60 của thế kỷ trước, cây vải thiều theo chân ông Nguyễn Đức Trụ [quê xã Nam Dương, Hải Dương] lên Lục Ngạnlập nghiệp. Bén rễ đất đồi, đến nay toàn tỉnh Bắc Giang có khoảng 30.000 ha trồng vải. Trong đó,Lục Ngạn là vùng trồng vải nhiều nhất cả nước với trên 16.000 ha, quả to hơn vải Thanh Hà, giá bán cũng đắt hơn.
Trung Quốc là thị trường tiêu thụ vải mạnh từ xa xưa, đếnnay vẫn chiếm tới 80% sản lượng vải thiều Lục Ngạn xuất khẩu. Những năm gần đây, trái vải Việt Nam đã tiếp cận và mở rộng sang nhiều nước khác như Australia, Malaysia, EU, Mỹ, Nhật Bản…
|
|
|
Vải Lục Ngạn trồng theo chuẩn GlobalGAP có mã vạch, tem nhãn truy xuất nguồn gốc. Ảnh: Bizmedia |
Để đáp ứng thị trường quốc tế khó tính, nhiều vùng trồng vải tại Bắc Giang, Hải Dương đã chuyển đổi mô hình canh tác theo tiêu chuẩn VietGap, GlobalGAP. Bắc Giang hiện có 11.000 ha vải VietGAP và 285 ha vải GlobalGAP được xây dựng chỉ dẫn địa lý với thị trường Mỹ. Năm 2017, vải thiều Lục Ngạn còn có mặt tại hệ thống siêu thị như Big C, Hapro để phục vụ thị trường trong nước.
Thu Hà
Skip to content
Trang chủ Tin tức
Vải thiều là loại trái cây được rất nhiều người tiêu dùng các địa phương trên cả nước ưa chuộng. Không những trong nước mà hiện nay vải thiều Việt Nam được nhiều quốc gia trên thế giới ưa chuộng. Tuy nhiên, hiện nay vải Trung Quốc trà trộn và cạnh tranh với vải Việt Nam rất nhiều, vậy làm thế nào để phân biệt vải Trung Quốc và vải thiều Việt Nam? Cùng chongiadung.net tìm hiểu 3 cách phân biệt vải thiều Việt Nam và vải Trung Quốc trong bài viết dưới đây.
Tìm hiểu về vải thiều
Quả vải thiều là gì?
- Vải thiều hay còn gọi là lệ chi là quả của cây vải. Cây vải là một cây thân gỗ, kích thước trung bình, cao đến 15–20 m, với các lá mọc xen kẽ, mỗi lá dài 5–10 cm. Các lá non mới nhú có màu đỏ đồng tươi, sau đó chuyển dần sang màu xanh khi đạt kích thước tối đa. Hoa nhỏ, màu trắng lục hoặc trắng vàng, hình chùy dài tới 30 cm.
- Quả vải hình cầu hoặc hơi thuôn, dài 3–4 cm và đường kính 3 cm. Vỏ ngoài đỏ, sần sùi, không ăn được nhưng dễ tróc. Bên trong là lớp thịt trắng mờ, ngọt và giàu vitamin C, có kết cấu tương tự như nho. Ở giữa quả có một hạt màu nâu, dài 2 cm, đường kính 1-1,5 cm. Hạt tương tự như hạt của quả dẻ ngựa có độc tính nhẹ và không nên ăn. Quả chín từ tháng 6 [ở vùng gần xích đạo] đến tháng 10 [ở vùng xa xích đạo], khoảng 100 ngày sau khi ra hoa.
Vải được trồng ở đâu
- Ở nước ngoài, vải được trồng rộng rãi ở miền nam Trung Quốc cũng như các nước Đông Nam Á, Ấn Độ, miền nam Nhật Bản và gần đây là ở Florida và Hawaii [Mỹ] cũng như những vùng ẩm ướt trong khu vực đông Úc. Vải cần khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới nóng, không có sương giá hoặc chỉ có mùa đông ôn hòa với nhiệt độ không xuống dưới -4 ° C và với mùa hè nóng nực, mưa nhiều và độ ẩm cao.
- Ở Việt Nam, giống vải thiều phổ biến nhất ở Việt Nam là vải thiều được trồng ở huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương và huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang. Vải ở Thanh Hà [Hải Dương] nhìn chung thơm và ngọt hơn vải trồng ở các vùng khác [mặc dù cũng lấy giống từ đây].
- Vải thiều ra hoa vào tháng 3 dương lịch và chín vào tháng 6. Thời điểm quả vải chín hoàn toàn thường bắt đầu từ giữa tháng 6 đến giữa tháng 7. Thời gian thu hoạch vải thiều thường ngắn, khoảng 2 tuần. Vì vậy, với sản lượng lớn, người ta thường chế biến bằng cách sấy khô.
Để phân biệt vải thiều của Việt Nam với vải thiều Trung Quốc bạn có thể sử dụng một trong 3 cách dưới đây hoặc có thể kết hợp cả 3 cách dưới đây để phân biệt.
So sánh về hình dáng
Ở nước ta có hai vùng trồng vải thiều nổi tiếng là Thanh Hà và Bắc Giang.
Hình dáng của vải thiều Việt Nam
- Vải thiều Thanh Hà: Quả khá nhỏ, chỉ to bằng ngón chân cái, quả tròn không đều, vỏ căng, nhẵn, khi vải chính vụ có màu hồng nhạt. Vải thiều có hạt nhỏ, màu nâu sẫm, cây vải càng già thì hạt càng nhỏ, có nhiều quả gần như không hạt, cùi dày, ngọt lịm, nhiều nước. Phần cành dẻo và nhỏ.
- Vải thiều Bắc Giang: Có nguồn gốc từ vải thiều Thanh Hà. Đặc điểm vải thiều Lục Ngạn là vải thiều Lục Ngạn có đặc điểm quả to hơn, khi chín có màu đỏ au, vỏ mỏng, hạt vừa, cùi dày. Điểm khác biệt nữa giữa hai loại này là vải thiều Lục Ngạn [Bắc Giang] có màng mỏng màu nâu giữa cùi và hạt trong khi vải thiều Thanh Hà thì không. Đây có lẽ là những khác biệt chính của Vải Thanh Hà và vải Lục Ngạn.
Hình dáng của vải thiều Trung Quốc
- Về hình dáng, vải Trung Quốc trông bắt mắt hơn nhiều so với vải Việt Nam. Vải thiều Trung Quốc rất to, kích thước đồng đều, mẫu mã đẹp nên dễ thu hút người tiêu dùng.
So sánh về mùi vị
Mùi vị của vải thiều Việt Nam
- Vải thiều Việt Nam, đặc biệt là vải thiều Bắc Giang có vị ngọt, mát, mùi thơm đặc trưng, rất hợp khẩu vị của những người có sở thích ăn quả vải.
Mùi vị của vải thiều Trung Quốc
- Trong khi đó, vải Trung Quốc có vị ngọt đậm, sắc, có cảm giác vị ngọt giống như ngọt của đường hóa học, không thanh mát, khiến người ăn ngán, có cảm giác như vải được tẩm hóa chất …
So sánh về thời gian thu hoạch
Thời gian thu hoạch của vải thiều Việt Nam
- Vải thiều Việt Nam bắt đầu từ tháng 5 dương lịch và chín vào khoảng tháng 6 dương lịch. Lúc này, người tiêu dùng có thể tìm thấy vải thiều bày bán ở bất kỳ đâu.
Thời gian thu hoạch của vải thiều Trung Quốc
- Vải thiều Trung Quốc thường chính vụ trước vải thiều của nước ta khoảng 1 tháng. Căn cứ vào khoảng thời gian này để người mua có thể phân biệt được là mình đang mua vải thiều Trung Quốc hay vải Việt Nam.
>>Đọc thêm: Ukm nghĩa là gì? Ý nghĩa của cụm từ viết tắt UkmĐọc thêm: Hướng dẫn chi tiết 2 cách làm vải ngâm tại nhà