Tiền tip cho hướng dẫn viên du lịch

Thu "tiền tip" khách du lịch ở Phú Quốc "nhằm bảo vệ hướng dẫn viên lẫn du khách"?

[NLĐO] - Mấy ngày qua, mạng xã hội xôn xao việc Hội Hướng dẫn viên du lịch chuyên nghiệp TP Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang ra thông báo bổ sung quy chế của hội, trong đó có việc thu "tiền tip" đối với du khách.

• Chuyện lạ: 2 ôtô hiệu Inova cùng biển số TP HCM đậu cạnh nhau

• Hơn 11,3 tỉ đồng xây cổng chào Khu Du lịch Quốc gia Núi Sam

• TP Bà Rịa có tân Chủ tịch UBND

• Cua biển ở Cà Mau chết bất thường trên diện rộng

Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Độngtrưa 21-3, ông Trương Công Tâm, Chủ tịch Hội Hướng dẫn viên du lịch chuyên nghiệp TP Phú Quốc, cho rằng việc này hội đã bàn bạc, họp và đi đến thống nhất hơn một năm nay nhưng do dịch bệnh nên chưa làm được. Lúc trước, hướng dẫn viên phục vụ ngày chỉ 8 giờ là khách về khách sạn, nhưng giờ phải phục vụ đến 22 - 23 giờ, thậm chí hơn, nhất là sau khi Phú Quốc đưa vào hoạt động khu thành phố không ngủ.

Chính vì vậy, thời gian phục vụ của hướng dẫn viên nhân lên nhưng không được tăng thêm tiền. Do đó, hội muốn tạo điều kiện cho hội viên được nhận thêm tiền tip tour đó nhưng chỉ áp dụng trong hội viên thôi, chứ không áp dụng chung cho tất cả hướng dẫn viên ở Phú Quốc hay hướng dẫn viên từ nơi khác đến TP này.

Các hội viên trong Hội Hướng dẫn viên du lịch chuyên nghiệp TP Phú Quốc

Việc áp dụng chỉ đối với khách lẻ, công ty lữ hành thuê hướng dẫn viên trong hội và tiền này được thỏa thuận ngay từ ban đầu. "Tức là, khách hàng hay công ty lữ hành liên hệ ban quản lý của hội hoặc gọi trực tiếp hướng dẫn viên thì chúng tôi đều nói rõ mức phí phục vụ. Nếu khách hàng đồng ý thì hướng dẫn viên sẽ trực tiếp nhận khoản phí này chứ hội không nhận đồng nào" - ông Tâm giải thích.

Theo ông tâm, nếu như khách hàng không đồng ý thì hướng dẫn viên của hội sẽ không nhận tour, nhường lại cho hướng dẫn viên ngoài hội. "Tôi nghĩ đây là một thỏa thuận dân sự về lao động, chúng tôi đem sức lao động ra phục vụ đến giờ đó, nếu anh chị đồng ý thì thuê, không đồng ý thì thôi, hướng dẫn viên không ép khách. Việc này rất bình thường, nó giống như mình đi thuê thợ hay người làm công đều có thỏa thuận giá trước, nếu hợp lý thì thuê, không thì thuê người khác" - ông Tâm bày tỏ.

Ông Trương Công Tâm, Chủ tịch Hội Hướng dẫn viên du lịch chuyên nghiệp TP Phú Quốc, thông tin về vụ việc

Ông Tâm cho rằng thị trường du lịch ở một số nước vẫn áp dụng cách thu này. Tại Việt Nam thì có công ty không ghi, có công ty ghi vào thỏa thuận "tiền tour đã bao gồm tiền tip", song tiền này hướng dẫn viên và tài xế không được nhận. Mặc dù vậy, từ trước đến nay, chưa có hướng dẫn viên nào dám lên tiếng đòi quyền lợi của mình, vì ai cũng sợ này nọ.

Khi hướng dẫn viên yêu cầu đòi lại quyền lợi mà đáng lẽ họ được hưởng, ban chấp hành hội bắt buộc phải lên tiếng. "Nếu không thì hướng dẫn viên được bảo vệ cái gì, họ vào hội để làm gì? Đây chỉ là quy định trong nội bộ, chứ không phải áp dụng cho tất cả hướng dẫn viên ở Phú Quốc hay cả nước. Hội không có quyền ra quy định cho hướng dẫn viên cả nước khi đến Phú Quốc" - ông Tâm cho biết.

Chủ tịch Hội Hướng dẫn viên du lịch chuyên nghiệp TP Phú Quốc còn cho hay mấy hôm nay, có rất nhiều đơn vị gọi đến, như: Tổng cục Du lịch, Sở Du lịch, hiệp hội du lịch, 26 chi hội trong cả nước….

"Ban chấp hành đã giải thích rằng thông báo này chỉ mang tính chất thăm dò ý kiến của mọi người nhằm bảo vệ chung cho hướng dẫn viên lẫn du khách, chứ không bảo vệ riêng cho cá nhân nào.Thứ nhất, hướng dẫn viên làm nghề yên tâm nâng cao tay nghề, kỹ năng nghiệp vụ, kinh nghiệm phục vụ tốt hợn. Hướng dẫn viên phục vụ sai điều lệ hay quy chế sẽ bị xử lý. Thứ hai, du khách sẽ yên tâm đối với hướng dẫn viên, tránh những hướng dẫn viên có ý đồ chèo kéo, hay dẫn khách đến điểm mua sắm không hợp lý, không có trong chương trình tour; hoặc tránh trường hợp khi đi tour, hướng dẫn viên vòi vĩnh tiền tip nhiều hơn" – ông Tâm phân tích.

Ông Tâm còn cho rằng khi thông báo lên, hội muốn lắng nghe mọi người góp ý làm sao cho hợp lý, dễ tiếp xúc hơn. Hội không thấy đó là sai luật, không ảnh hưởng gì đến du lịch Phú Quốc.

"Cá nhân tôi cũng là hướng dẫn viên, nếu anh liên hệ và tôi báo giá 2.000.000 đồng/ngày rồi anh cho là mắc quá thì anh có quyền không thuê, tôi hoàn toàn không ép anh. Chúng tôi thỏa thuận trên sức lao động của chúng tôi, mọi người có quyền chọn hoặc không chọn. Mọi người trả mức xứng đáng thì chúng tôi bán sức lao động, bán chất xám, bán kỹ năng để xứng đáng được hưởng số tiền đó. Chúng tôi đang bảo vệ người lao động, vì trên cả nước hiện nay có gần 40.000 hướng dẫn viên. Đây chỉ là thông báo, trước khi đi vào áp dụng chính thức thì chúng tôi sẽ đưa ra những quy định cụ thế, có thể viết ra 2-3 trang giấy để mọi người hiểu rõ hơn " – ông Tâm nói.

Công Tuấn - Kỳ Đồng - Nguyên Lâm

Nguyễn Hữu Nhàn tốt nghiệp đại học vào năm 2007 và đang là hướng dẫn viên [HDV] tại công ty Vietravel. Dưới đây là chia sẻ của nam HDV về các "quy định" cho tip.

Nguyễn Hữu Nhàn hiện là hướng dẫn viên chuyên tour nội địa.

Có một kỷ niệm tôi vẫn không thể nào quên với đoàn khách là công nhân của một công ty thức ăn gia súc. Ngày chia tay khi kết thúc hành trình, một người trong số họ đứng ra để thu tiền tip cho anh em chúng tôi. Trong số tiền trưởng đoàn đưa tôi, những tờ tiền lẻ được xếp thẳng thớm rồi mới trao.

Khi biết đoàn khách có thu nhập không cao, chúng tôi không nghĩ rằng sẽ nhận tiền tip của họ. Việc phục vụ khách hàng thật tốt là trách nhiệm của chúng tôi. Nhưng khoảnh khắc cầm "xấp tiền" ấy trên tay thật sự khiến tôi khóc vì xúc động, như từ tấm lòng chạm đến tấm lòng. Với tôi, ngay lúc đó, tiền nhiều hay ít đã không có ý nghĩa gì nữa.

Cũng có lần, tôi nhận được 20.000 đồng tiền tip từ một gia đình 3 người trong tour từ Sài Gòn lên Đà Lạt. Tôi nhận khoản tiền ấy bằng cả tấm lòng để ghi nhận tình cảm của du khách dành cho mình.Mỗi lần như thế, tôi lại trân trọng nhiều hơn nghề nghiệp mà mình đã chọn.

Trong ngành dịch vụ, tiền tip là một khoản trả thêm ngoài chi phí cố định - thường rất phổ biến. Tiền tip dựa theo tình cảm, sự hài lòng của bên được phục vụ, tuỳ theo thực tế tài chính của khách hàng.

HDV Nhàn [áo xanh dương, mũ trắng]chụp ảnh cùng một đoàn khách đến từ Quảng Trị, thamquanCà Mau.

Nếu thường xuyên đi tour du lịch nước ngoài, bạn sẽ biết khoản tip được thể hiện rõ trong hợp đồnghoặc chương trình tour khi nhân viên các công ty tư vấn cho khách. Việc thu tiền tip của HDV tour nước ngoài được thực hiện một cách rõ ràng.Tuy nhiên, với tour nội địa, khoản tip không bắt buộc, không được đề cập trong hợp đồng. Đây cũng là một thiệt thòi đối với HDV nội địa.

Tôi không so sánhcông việc của một HDV tour trong nước và quốc tếkhác nhau hay bên nào nặng hơn, nhưng tour nội địa và nước ngoài cơ bản có nhiều điểm khác nhau. Điều này dẫn đến đặc thù của các HDV.

Gọi là HDV tour quốc tế, nhưng công việc của người này thường là trưởng đoàn [tour leader]. Công việc của trưởng đoàn sẽ được san sẻ với đối tác của công ty ở nước ngoài. Ngoài thuyết minh, giới thiệu thông tin điểm đến cho khách, HDV tour trong nước phải trở thành đại diện của công ty để kiểm tra chất lượng dịch vụ trong cả chuyến đi, từ bữa ăn đến phòng ngủ, phương tiện đi lại. Một HDV nội địa giỏi đòi hỏi cần có nhiều thứ, quan trọng là sự kiểm soát và nắm bắt tốt, giải quyết được bất kỳ tình huống nào có thể xảy ra.

Khi một hành trình khép lại, đánh giá tour thành công trọn vẹn hay không là ở sự hài lòng của khách hàng, mà đó là kết quả làm việc từ nhiều bộ phận, không chỉ riêng HDV. Tôi cho rằng, khoản tiền tip được xem là một cử chỉ thiết thực, khẳng định rõ rệt sự hài lòng của du khách trong suốt chuyến đi. Khoản tip sẽ được chia đều ra cho các bộ phận trực tiếp phục vụ du khách suốt hành trình: HDV, tài xế, phụ xe...

Tuy nhiên, trong gần 15 năm làm nghề, tôi gặp không ít trường hợp du khách cảm thấy bất bình khi lần đầu tiên nghe đến việc phải trả tiền tip hoặc tiền tip quy định quá cao. Từng quốc gia bạn đi qua sẽ có văn hóa "tip" khác nhau. Hiểu được điều ấy giúp bạn thoải mái hơn trong việc cư xử và hưởng thụ kỳ nghỉ của mình.

Tôi cảm thấy, người Việt hầu như chưa quen việc tip cho người phục vụ. Nhiều người không biết đây cũng là một khoản phí dịch vụ bắt buộc tại nhà hàng hoặc một số khách sạn. Nhưng ngược lại, tôi cũng gặp nhiều đoàn khách không chỉ tip cho HDV, lái xe mà cả bell-man [người khuân vác hành lý trong khách sạn]. Đôi khi khoản này không nhiều, nhưng tôi cho rằng, người nhận được sẽ cảm thấy vui, thậm chí là hạnh phúc.

Để tránh gây ra sự lầm tưởng hay những điều không đáng có cho người mua tour du lịch về khoản tip, tôi cho rằng nhân viên tư vấn của các công ty nên nói cho khách hàng hiểu ngay từ đầu. Nếu khoản tip đã đề cập rõ trong hợp đồng mua tour nước ngoài, cần có những quy định tương tự cho tour trong nước.

Tip không phải là khoản phí bắt buộc, cũng không phải là thu nhập chính đối với HDV, nhưng khoản tiền dù lớn hay nhỏ đều là một sự động viên tinh thần lớn, thiết thực nhất đối với những người phục vụ.

Phong Vinh ghi

Những câu chuyện về hướng dẫn viên là loạt bài do VnExpress phối hợp cùng Vietravel thực hiện. Đây là nơi để hướng dẫn viên Việt chia sẻ những kinh nghiệm cuả mình trên mỗi hành trình, cũng như cung cấp những thông tin hữu ích trên đường cho du khách.