Thủy đậu là bệnh có khả năng lây nhiễm cao và thường bùng phát thành dịch. Mặc dù không có triệu chứng nặng nề nhưng người bệnh thủy đậu dễ bị nhiễm trùng da nơi mọc mụn nước, thậm chí có thể dẫn đến viêm não, nhiễm trùng huyết,…
Dấu hiệu khỏi bệnh thủy đậu là gì? Người bệnh thủy đậu khi nào khỏi? Bệnh thủy đậu có bị lại không?… Nhiều băn khoăn của cộng đồng sẽ được giải đáp trong bài viết, với sự tư vấn chuyên môn của BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC.
Thủy đậu [hay dân gian còn gọi là trái rạ] là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Varicella Zoster gây ra. Khí hậu từ tháng 3 đến tháng 5 hàng năm, những ngày cuối Xuân đầu Hè, thời tiết nồm ẩm được xem là thời điểm thuận lợi cho vi khuẩn thủy đậu bùng phát thành dịch.
Trẻ em đang độ tuổi đi học là đối tượng dễ mắc bệnh thủy đậu nhất, tuy nhiên người lớn vẫn có nguy cơ mắc bệnh nếu chưa được tiêm ngừa vắc xin phòng bệnh hoặc tiêm không đủ liều theo chỉ định và bị nhiễm bệnh từ người đang mắc bệnh thủy đậu. Trẻ nhỏ thường khởi phát không sốt, đột ngột phát bóng nước. Trẻ lớn và người lớn thường có tiền chứng sốt mệt mỏi, nhức đầu, đau cơ, biếng ăn.
Theo thống kê từ cục y tế dự phòng [Bộ Y tế], năm 2007, số ca mắc bệnh thủy đậu là gần 39.000 ca, tăng khoảng 46% so với năm 2016.
Hội Y tế Dự phòng Việt Nam cũng cho biết, chỉ tính riêng năm 2018 có hơn 31.000 ca thủy đậu được ghi nhận trên cả nước. 90% người bệnh bị nhiễm thủy đậu là trẻ trong độ tuổi từ 2-7 tuổi.
Người lớn chưa tiêm vắc xin hoặc tiêm không đủ liều theo chỉ định có nguy cơ nhiễm thủy đậu
BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết, tùy vào thể trạng người bệnh và từng thời kỳ phát triển bệnh mà bệnh mất khoảng từ 1 – 3 tuần để xuất hiện những triệu chứng, dấu hiệu cụ thể cho đến khi toàn phát và khỏi hẳn sau 7 – 10 ngày. Tuy nhiên, thời gian khỏi bệnh có thể kéo dài lên đến 14 ngày nếu người bệnh có hệ miễn dịch yếu.
Xem thêm: Bệnh thủy đậu nên bôi thuốc gì để không bị sẹo
Bệnh thủy đậu được chia thành 4 giai đoạn như sau:
Thông thường thời gian ủ bệnh diễn ra trong khoảng 10-15 ngày. Tuy nhiên, đối với những trường hợp hệ miễn dịch yếu như người lớn tuổi, phụ nữ đang mang thai, người đang mắc các bệnh lý khác, trẻ nhỏ,… thì thời gian ủ bệnh sẽ ngắn hơn.
Đây là thời gian phát bệnh thủy đậu, thường kéo dài 24-28 giờ đồng hồ với các triệu chứng như sốt nhẹ, nhức đầu, đau cơ, cơ thể mệt mỏi, chán ăn và nhận thấy có những nốt ban màu hồng nổi lên.
Người bệnh bắt đầu xuất hiện các nốt mụn nước như những hạt đậu, bên trong mụn nước có dịch đặc như mủ. Những nốt mụn nước này mọc kín trên cơ thể, thậm chí mọc ở cả niêm mạc miệng gây khó khăn trong sinh hoạt và ăn uống hàng ngày. Ngoài ra người bệnh còn phát sốt, buồn nôn, đau cơ, cơ thể mệt mỏi,…
Sau 7-10 ngày phát bệnh, nếu người bệnh thực hiện đúng kiêng cử và các chỉ định của bác sĩ thì sẽ khỏi bệnh.
Việc nhận biết các dấu hiệu khỏi bệnh thủy đậu giúp người bệnh có các biện pháp chăm sóc phù hợp, tránh tình trạng bệnh dây dưa kéo dài không lành hẳn hoặc để lại sẹo trên da. Các dấu hiệu khỏi bệnh thủy đậu bao gồm:
- Các mụn mủ bắt đầu vỡ ra, khô lại rồi đóng vảy. Chu kỳ này lặp đi lặp lại liên tục trong 5-7 ngày rồi ngưng hẳn, tất cả mụn nước khô lại, đóng vảy rồi bong ra mà không hề xuất hiện thêm mụn nước mới nào;
- Người bệnh không còn cảm giác ngứa ngáy, đau rát và không xuất hiện tình trạng nóng lạnh thất thường, phát sốt;
- Dấu hiệu khỏi bệnh thủy đậu rõ nhất là các mụn nước se lại thành những chấm đen, khô đặc; da bước đầu bước vào giai đoạn hồi phục và tái tạo, có cảm giác hơi ngứa vì các vùng da đóng vảy kéo da non.
Người bệnh thủy đậu cần chăm sóc đúng cách để tránh bệnh kéo dài hoặc để lại sẹo trên da
Trả lời thắc mắc bệnh thủy đậu có bị lại không, BS.CKI Bạch Thị Chính cho biết, thủy đậu là bệnh truyền nhiễm nhưng lại có tính miễn nhiễm rất cao. Điều này có nghĩa là, nếu trẻ em và người lớn từng mắc bệnh thủy đậu và đã khỏi bệnh thì sẽ có tính miễn dịch suốt đời. Nguyên nhân là bởi hệ miễn dịch cơ thể tạo ra được lượng kháng thể tự nhiên đầy đủ và tồn tại bền vững sau thời gian chiến đấu với virus gây bệnh. Do đó với câu hỏi thủy đậu có bị lại không, nhiều chuyên gia khẳng định hầu như rất hiếm gặp trường hợp người bệnh thủy đậu bị tái nhiễm lần 2.
Tuy nhiên, đối với những trường hợp hệ miễn dịch kém, sức khỏe yếu, nhất là những người bệnh đang điều trị bệnh ung thư, phụ nữ đang mang thai, trẻ nhỏ,… thủy đậu vẫn có nguy cơ tái phát trở lại bởi virus Varicella Zoster vẫn còn trú ngụ trong cơ thể, khi gặp điều kiện thuận lợi có thể tái hoạt động. Đây cũng chính là nguyên nhân gây nên bệnh Zona thần kinh [tái kích hoạt virus thủy đậu, hay dân gian còn gọi là bệnh giời leo].
Theo thống kê, có khoảng 10 – 20% số người mắc bệnh thủy đậu lần 2, và khoảng 10% người mắc bệnh Zona có tiền sử mắc bệnh thủy đậu. Do đó, việc làm đầu tiên và quan trọng nhất chính là áp dụng các biện pháp phòng ngừa bệnh thủy đậu.
Hiện nay, tiêm ngừa vắc xin phòng bệnh thủy đậu chính là biện pháp phòng ngừa bệnh đơn giản và hữu hiệu nhất, đảm bảo sức khỏe cho trẻ em, phụ nữ mang thai, người lớn tuổi và tạo miễn dịch trong toàn xã hội. BS.CKI Bạch Thị Chính cho biết, “Hai liều vắc xin có hiệu quả bảo vệ lên đến 98% trong việc ngăn ngừa bất kỳ dạng nào của bệnh, và 100% trường hợp đã tiêm đủ liều tránh không mắc bệnh ở mức độ nghiêm trọng. Tất cả người lớn chưa từng mắc thủy đậu, chưa từng tiêm ngừa cũng như những người có xét nghiệm máu cho thấy không có miễn dịch bảo vệ với virus Varicella đều nên tiêm vắc xin”.
Tại Việt Nam, bệnh thủy đậu xảy ra quanh năm nhưng cao điểm nhất là vào tháng 2 đến tháng 6. Vắc xin phòng bệnh thủy đậu sau khi đưa vào cơ thể phải cần đến 1 – 2 tuần để phát huy tác dụng. Do đó, trẻ em và người lớn cần được thực hiện tiêm ngừa thủy đậu trước mùa dịch ít nhất là 01 tháng.
Với phụ nữ mang thai, đặc biệt là khi thai kỳ trong khoảng 13-20 tuần đầu, nếu mắc bệnh thủy đậu có thể dẫn đến sảy thai hoặc để lại dị tật cho thai nhi [như dị dạng ở sọ, đa dị tật ở tim, mắc chứng đầu nhỏ,…]. Còn nếu mẹ mắc bệnh thủy đậu trong những ngày sắp sinh con, con sẽ bị lây mụn nước nổi rất nhiều và dễ bị biến chứng viêm phổi. Do đó, khuyến cáo phụ nữ nên thực hiện tiêm vắc xin phòng ngừa bệnh thủy đậu và hoàn tất lịch tiêm trước khi có thai ít nhất 3 tháng.
Xem thêm: Tiêm vắc xin ngừa thủy đậu khi nào, ở đâu, giá bao nhiêu?
Trung tâm Tiêm chủng cho Trẻ em và Người lớn VNVC chính là điểm đến tiêm chủng cao cấp và lý tưởng cho tất cả các khách hàng ghé đến tiêm vắc xin phòng ngừa thủy đậu. Tất cả các loại vắc xin đều được VNVC cam kết có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo an toàn từ khâu sản xuất, kiểm nhập, bảo quản đến khi sử dụng. Bên cạnh đó, VNVC còn trang bị thêm nhiều dịch vụ tiện ích khác như khu vui chơi cho bé, phòng thay bỉm, tã riêng biệt cho các mẹ bỉm sữa,… mang đến những trải nghiệm tuyệt vời cho các khách hàng ghé đến VNVC.
Để đảm bảo luôn có đủ vắc xin phòng ngừa thủy đậu và các vắc xin cần thiết khác cho cả gia đình, Quý Khách hàng có thể mua gói vắc xin hoặc đặt trước khi tiêm mũi lẻ tại Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn VNVC qua hotline 028 7300 6595, nhắn tin qua Fanpage VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn hoặc đăng ký thông tin tại //vnvc.vn/dang-ky-tiem-chung/
Thúy Nguyễn
Thủy đậu là căn bệnh rất phổ biến và có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào. Trong đó, trẻ em là một trong những đối tượng dễ mắc thủy đậu nhất. Chính vì vậy, việc tìm hiểu về bệnh thủy đậu cũng như các biện pháp phòng tránh là vô cùng cần thiết. Vậy bệnh thủy đậu bao lâu thì khỏi? Khi bị thủy đậu có tắm được không? Hãy cùng tham khảo bài viết dưới đây để có được thông tin chính xác.
1. Bệnh thủy đậu lây truyền qua đường nào?
Bệnh thủy đậu còn có tên gọi khác là phỏng rạ, trái rạ và gây ra bởi virus Varicella Zoster. Bệnh thủy đậu khá lành tính mà hầu như đứa trẻ nào cũng mắc phải một lần trong đời. Bệnh thủy đậu lây nhiễm chủ yếu do tiếp xúc trực tiếp với da hoặc lây qua đường hô hấp.
Bệnh thủy đậu ở cấp độ lành tính hầu như không ảnh hưởng đến sức khỏe. Các vết ban, Mụn nước có thể gây Ngứa rát, đỏ ửng và rất dễ để lại sẹo, gây mất thẩm mỹ.
Tuy nhiên, trường hợp thủy đậu chuyển sang giai đoạn biến chứng có thể gây viêm phổi, viêm da, thủy đậu xuất huyết, các bệnh lý về Thần kinh thậm chí đe dọa đến tính mạng người bệnh.
Thủy đậu ở giai đoạn lành tính không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe
Thông thường, sau khi bị thủy đậu 1 lần, cơ thể sẽ sinh ra miễn dịch để chống lại bệnh. Tuy nhiên, trường hợp cơ thể có sức đề kháng yếu bệnh thủy đậu vẫn có thể tái phát trở lại.
Bệnh thủy đậu sẽ trải qua 4 giai đoạn phát triển sau:
- Giai đoạn ủ bệnh: Tùy vào cơ địa mỗi người mà bệnh thủy đậu sẽ có thời gian ủ bệnh từ 1 - 2 tuần. Với những người có hệ miễn dịch yếu, phụ nữ đang Mang thai hoặc người cao tuổi thời gian ủ bệnh thủy đậu có thể rút ngắn hơn rất nhiều.
- Giai đoạn khởi phát: Giai đoạn này thường kéo dài từ 1 - 2 ngày. Lúc này, người bệnh có thể thấy cơ thể xuất hiện những nốt ban đỏ hồng, Nổi mẩn ngứa kèm theo các triệu chứng chán ăn, bỏ bữa, đau nhức đầu, Sốt nhẹ.
- Giai đoạn toàn phát: Lúc này, người bệnh sẽ xuất hiện các nốt Mụn nước mẩn đỏ, kích thước bằng khoảng hạt đậu, một số nốt có dịch đặc như mủ và lan rộng khắp cơ thể.
- Giai đoạn bình phục: Tùy vào điều kiện chăm sóc và kiêng khem mà bệnh thủy đậu sẽ khỏi sau khoảng 1 tuần. Khi đó, các nốt mụn nước sẽ tự đóng vảy và bong ra. Do đó, bạn cần có cách chăm sóc đúng cách nhằm hạn chế để lại sẹo.
Như vậy, tùy vào thể trạng mà bệnh sẽ mất từ 7 đến 21 ngày để xuất hiện những triệu chứng cụ thể. Sau đó, sẽ mất thêm khoảng 7 - 10 ngày từ giai đoạn toàn phát đến khi khỏi bệnh hoàn toàn. Tuy nhiên, với những người có hệ miễn dịch yếu, thủy đậu cũng có thể kéo dài từ 2 - 3 tuần mới khỏi hẳn.
Theo kinh nghiệm dân gian, khi bị thủy đậu cần kiêng tắm và tránh gió. Tuy nhiên, bị thủy đậu có tắm được không hay phải kiêng nước hoàn toàn? Để bệnh thủy đậu nhanh khỏi, người bệnh cần tắm rửa sạch sẽ bằng nước sạch và ấm.
Thủy đậu nếu không điều trị đúng cách có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm
Tuy nhiên, trong quá trình tắm người bệnh cần thực hiện nhẹ nhàng, không dùng tay hoặc khăn chà sát mạnh khiến các mụn nước vỡ ra và lan rộng hơn. Khi bị thủy đậu bạn cần cắt móng tay sạch sẽ, không gãi hay cào mạnh vào vết thương gây vỡ mụn, lở loét.
Ngoài ra, người bệnh nên mặc quần áo rộng rãi, chất liệu thoáng mát để tránh bí bách.
Trên thực tế, việc bật quạt hay tiếp xúc với gió không ảnh hưởng đến bệnh thủy đậu. Tuy nhiên, người bệnh chỉ nên bật quạt nhẹ nhàng để tạo không khí thoáng mát, làm ráo mồ hôi. Không nên bật quạt quá mạnh hay ra đường khi gió quá lớn sẽ khiến cơ thể bị lạnh, sức khỏe kém và bệnh tình trở nên trầm trọng hơn.
Chế độ sinh hoạt và chăm sóc cá nhân sẽ quyết định lớn đến thời gian bệnh thủy đậu bao lâu thì khỏi. Để bệnh thủy đậu nhanh khỏi và hạn chế biến chứng, người bệnh cần thực hiện một số lưu ý sau:
- Không ăn nhiều đồ chiên rán, nhiều dầu mỡ.
- Hạn chế các thực phẩm làm từ bơ sữa như: kem, sữa, bơ, phô mai...vì sẽ khiến cho da của bạn tiết nhiều dầu hơn, tạo điều kiện cho virus phát triển và lây lan.
- Không nên ăn những loại trái cây chứa nhiều vitamin C. Nguyên nhân là do khi bị thủy đậu, các nốt mụn nước có thể xuất hiện cả trong khoang miệng. Nếu ăn nhiều hoa quả chứa nhiều vitamin C sẽ khiến vết thương đau và lở loét hơn.
- Không ăn những thực phẩm cay, nóng, mặn vì dễ gây kích ứng lên các vết loét.
- Tránh đi đến những chỗ đông người để hạn chế lây lan sang người khác.
- Không sử dụng chung đồ cá nhân như: quần áo, khăn tắm, khăn mặt với người đang bị thủy đậu.
- Người bệnh cần giặt đồ kỹ, không giặt chung với quần áo của những thành viên khác trong gia đình.
- Quần áo giặt xong cần phơi ở nơi có nắng, thoáng mát và là ủi kỹ.
Để phòng tránh bệnh thủy đậu lây lan, người bệnh cần chủ động cách ly với mọi người để chữa trị bệnh mau khỏi. Đồng thời, những người chưa bị thủy đậu đặc biệt là trẻ nhỏ và phụ nữ chuẩn bị có kế hoạch Mang thai cần tiêm phòng thủy đậu để bảo vệ sức khỏe cho người mẹ và thai nhi. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec cung cấp dịch vụ tiêm phòng vacxin phòng ngừa thủy đậu cũng như các bệnh Truyền nhiễm khác như sởi, quai bị cho mọi lứa tuổi và tình trạng sức khỏe của từng khách hàng với tiêu chuẩn chất lượng và an toàn với người bệnh.
Bài viết tổng hợp nguồn từ: Bộ Y tế