Không có sự đồng thuận nào trong NATO ủng hộ việc Ukraine trở thành thành viên. Điều mà các nước phương Tây kiên quyết nhất có thể làm là cung cấp thông tin tình báo và hỗ trợ quân sự cho Ukraine, bao gồm cả vũ khí và xây dựng năng lực. Hãy nghe các chuyên gia phân tích chủ đề này.
ELISABETH BRAW [chuyên gia chính sách đối ngoại và quốc phòng tại Viện Doanh nghiệp Mỹ]
Nếu bạn là Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy, thời điểm này, câu trả lời có vẻ hiển nhiên: vâng, tất nhiên là NATO nên kết nạp UKraine. Câu hỏi thực sự là liệu làm như vậy có hợp lý với NATO hay không. Bằng cách kết nạp Ukraine, liên minh này rõ ràng sẽ có được một thành viên nhiệt tình. Nó cũng sẽ dẫn đến một cuộc xung đột vốn hầu như bị đóng băng nhưng thỉnh thoảng lại bùng phát. Chỉ các quốc gia không liên quan đến xung đột lãnh thổ với các nước láng giềng mới được phép gia nhập NATO, nên trên thực tế, Nga có thể ngăn cản sự gia nhập của Ukraine bằng cách giữ nước này trong xung đột.
Điều đó đặt ra câu hỏi liệu NATO có nên thừa nhận Ukraine hay không. Đó sẽ là một cử chỉ tốt đẹp, nhưng ít có lợi hơn so với tưởng tượng. Chắc chắn, Ukraine sẽ tham gia liên minh NATO, nhưng điều này sẽ tạo cho Nga một cái cớ để hành động mạnh mẽ hơn nữa. Đến lượt mình, NATO sẽ nhận thấy sự chú ý của mình gần như hoàn toàn dành cho cuộc xung đột này. Điều đó sẽ không tốt cho liên minh.
Sự mơ hồ về chiến lược là cách hành động tốt hơn nhiều. Nga không thể biết NATO có thể phản ứng như thế nào trước hành động gây hấn với Ukraine, vì vậy Moscow phải đưa ra một phản ứng cơ bắp. Hãy nhớ rằng: trong răn đe, sợ hãi và bất ngờ là yếu tố quyết định.
HEATHER CONLEY [Giám đốc Chương trình châu Âu, Nga, Á –Âu tại Trung tâm nghiên cứu Chiến lược và quốc tế]
Như điều 10 của Hiệp ước Washington thành lập NATO ghi nhận, “các bên có thể, bằng thỏa thuận nhất trí, mời bất kỳ quốc gia châu Âu nào khác ở vị trí có thể thực hiện các nguyên tắc của hiệp ước này và đóng góp vào an ninh của khu vực Bắc Đại Tây Dương gia nhập hiệp ước này”. NATO có thể kết nạp Ukraine và cơ hội đó sẽ luôn có sẵn, nhưng không có sự nhất trí nào trong liên minh.
Mặc dù vậy, cách tiếp cận hiện tại của NATO đối với hợp tác an ninh và quốc phòng với Ukraine là đúng đắn: làm sâu sắc hơn quan hệ đối tác an ninh của Kiev với liên minh trong khi tăng đáng kể sự tham gia chính trị của khối, giống như trong cuộc họp ngày 13/4 của Ủy ban NATO-Ukraine.
FRANÇOIS HEISBOURG [cố vấn châu Âu tại Viện Quốc tế nghiên cứu chiến lược]
Trong hoàn cảnh hiện tại, NATO không nên thừa nhận Ukraine vì họ không thể. Không có sự đồng thuận giữa 30 quốc gia thành viên của liên minh để làm như vậy và không có triển vọng được quốc hội của họ nhất trí.
Về mặt chiến lược và chính trị, ít có điều gì có thể gây tổn hại như việc Ukraine gia nhập NATO. Tư cách thành viên chỉ khiến bộ máy truyền thông ở Nga sôi sục, nâng cao những kỳ vọng không thể đạt được ở Ukraine, sau đó là sự thất vọng cay đắng và cuối cùng, uy tín của NATO cũng bị tổn hại. Ảo tưởng về tư cách thành viên NATO năm 2008 đối với Gruzia không phải là một kinh nghiệm đáng để lặp lại trên quy mô lớn hơn nhiều.
Điều mà các nước phương Tây kiên quyết nhất có thể làm là cung cấp thông tin tình báo và hỗ trợ quân sự cho Ukraine, bao gồm cả vũ khí và xây dựng năng lực. Đưa các cố vấn quân sự của phương Tây vào tình thế nguy hiểm cũng có thể phục vụ mục đích răn đe.
1 tháng 6 2022
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Chụp lại hình ảnh,
Khói bốc lên ở Severodonetsk khi bị Nga tấn công
BBC News tiếng Anh hôm 1/6 tổ chức chương trình đặc biệt, với các nhà báo kỳ cựu trả lời câu hỏi độc giả về tình hình chiến sự Ukraine.
Nga bãi bỏ giới hạn độ tuổi tuyển quân
Ukraine: Pháp và Đức hối thúc Putin hội đàm trực tiếp với Zelensky
TT Zelensky thăm Kharkiv, bàn kế hoạch tái thiết
Thổ Nhĩ Kỳ cho phép Thụy Điển và Phần Lan gia nhập NATO?
Deborah Sheaf, từ Hertfordshire, hỏi: Liệu Thổ Nhĩ Kỳ có cho phép Thụy Điển và Phần Lan tham gia NATO không?
Paul Adams, Phóng viên Ngoại giao: Thổ Nhĩ Kỳ đang mặc cả và không rõ ràng họ dự kiến sẽ ra mức giá nào để cho phép Phần Lan và Thụy Điển gia nhập câu lạc bộ.
Công khai, họ nói rằng cả hai nước phải ngừng nuôi dưỡng các chiến binh người Kurd mà Ankara coi là khủng bố. Riêng tư, có thể có những thứ khác mà Thổ Nhĩ Kỳ muốn.
Có suy đoán rằng Ankara muốn được tham gia chương trình Máy bay chiến đấu tấn công liên hợp F-35 của Mỹ. Washington đã loại Thổ Nhĩ Kỳ ra khỏi chương trình sau khi nước này quyết định mua hệ thống phòng không tiên tiến S-400 của Nga.
Mỹ trong một thời gian có vẻ tự tin rằng có thể thuyết phục được Ankara thừa nhận Phần Lan và Thụy Điển thuộc NATO. Nhưng chưa được. Các thành viên NATO khác hy vọng có thể đưa ra thông báo tại hội nghị thượng đỉnh của họ ở Madrid vào cuối tháng này.
Các biện pháp trừng phạt đang ảnh hưởng đến nền kinh tế Nga như thế nào?
Joseph Roberts hỏi về nền kinh tế Nga đang giảm sút tệ đến mức nào?
Steve Rosenberg, Biên tập viên BBC về Nga: Tin tốt cho Điện Kremlin: nền kinh tế Nga vẫn chưa sụp đổ.
Tin xấu: không còn tin tốt nào nữa.
Các lệnh trừng phạt quốc tế đang có tác động: hầu như không có gì đáng ngạc nhiên, nếu xét đến quy mô của các lệnh trừng phạt.
Mặc dù Nga tiếp tục kiếm được số tiền khổng lồ mỗi ngày nhờ xuất khẩu năng lượng, nhưng các lệnh trừng phạt khiến việc nhập khẩu các mặt hàng quan trọng của nền kinh tế trở nên khó khăn: nhập khẩu công nghệ cao như chất bán dẫn, linh kiện và phụ tùng cho tất cả các loại thiết bị.
Hơn nữa, khả năng bảo dưỡng thiết bị cũng bị ảnh hưởng.
Dưới áp lực liên tục, nền kinh tế Nga đang hướng tới một mùa thu và mùa đông đầy khó khăn. Điều này có ý nghĩa gì đối với người tiêu dùng Nga? Trong một số trường hợp, thiếu một số mặt hàng và giá thì cao hơn.
Làm thế nào để viện trợ đến được Ukraine?
Rashod Mahmood đặt câu hỏi: Tại sao Ukraine không thể xuất lương thực ra ngoài nhưng lại có thể nhận vũ khí và hàng tỷ bảng viện trợ?
Sarah Rainsford, Phóng viên Đông Âu: Nó phụ thuộc vào các tuyến đường và hậu cần: hỗ trợ quân sự vào Ukraine qua đường bộ chứ không phải đường biển, vì vậy vẫn có thể vào được mặc dù Nga đang cố gắng hết sức để ngăn chặn Ukraine.
Đã có nhiều cuộc tấn công tên lửa vào cơ sở hạ tầng đường sắt và các cuộc không kích báo động trên khắp Ukraine nhiều lần mỗi ngày.
Điều quan trọng cần nhớ là Nga hiện chiếm nhiều đất ngoài vùng Donbas. Lãnh thổ đã bị chiếm còn dọc theo bờ biển phía nam của Ukraine và Nga vẫn đang chiến đấu ở đó, việc này có tác động lớn đến nền kinh tế Ukraine.
Đối với xuất khẩu ngũ cốc: thứ nhất, Nga kiểm soát các tuyến đường biển; sau đó, rất nhiều ngũ cốc của Ukraine chỉ đơn giản là bị Nga cướp phá, và một số cửa hàng nằm trong các khu vực bị chiếm đóng. Mặc dù có những nỗ lực xuất khẩu tất cả loại thực phẩm quan trọng qua đường bộ và đường sắt, nhưng Ukraine không có sức cung cấp lớn như vậy cho các thị trường toàn cầu.
Có phải một số binh sĩ Nga từ chối chiến đấu?
Isobel McRae-Morris hỏi về các báo cáo rằng một số binh sĩ Nga đã từ chối chiến đấu ở Ukraine, và một số lính nghĩa vụ đã bỏ vị trí của họ. Điều này có thực sự xảy ra không?
Sarah Rainsford, Phóng viên Đông Âu: Có, mặc dù rất khó biết quy mô. Vấn đề là, Nga vẫn chưa chính thức tuyên chiến: Vladimir Putin khẳng định cuộc xâm lược chỉ là một "chiến dịch đặc biệt" và điều đó có nghĩa là các binh sĩ chuyên nghiệp có thể từ chối tham gia. Họ có thể bị sa thải, nhưng họ không thể bị truy tố.
Tuy nhiên, cần một chút can đảm để thực sự từ chối. Tôi biết rằng nhiều binh sĩ Nga được triển khai khi bắt đầu cuộc xâm lược này còn trẻ và thiếu kinh nghiệm; một số không biết họ sẽ tham chiến, những người khác nghĩ rằng họ sẽ chiếm Kyiv trong vài ngày, mà không có sự phản kháng.
Nhưng bằng chứng về những trận đánh và tổn thất nặng nề ở khắp mọi nơi, kể cả trong những toa tàu lạnh mà tôi từng thấy chất đống những người lính Nga đã chết. Vì vậy, tôi không ngạc nhiên khi một số người từ chối chiến đấu, đặc biệt là bây giờ họ đã tự chứng kiến rằng Ukraine không muốn "giải phóng". Nhưng chúng tôi không thấy báo cáo về tình trạng đào ngũ hàng loạt.
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Chụp lại hình ảnh,
Một chiếc ô tô bị cháy ở thành phố Severodonetsk vào tháng 5 năm 2022
Nga sẽ làm gì tiếp theo?
David Perdue, ở Washington DC, hỏi: Cuộc tấn công trên bộ của Nga trên thực tế có bị đình trệ không? Nga sẽ tìm cách chiếm đóng thêm lãnh thổ Ukraine?
Steve Rosenberg, Biên tập viên BBC về Nga: Sau những thất bại ban đầu, quân đội Nga dường như đang thu được nhiều lợi thế ở miền đông Ukraine. Nhưng mục tiêu của Moscow là gì? Nếu Nga chiếm toàn bộ khu vực Donetsk và Luhansk, liệu Điện Kremlin có dừng lại hay đẩy mạnh việc giành thêm lãnh thổ?
Ngay cả khi Nga tạm dừng, không có gì đảm bảo rằng đó sẽ là sự chấm dứt vĩnh viễn hành động thù địch.
Trong các bài phát biểu và bài báo, Vladimir Putin đã nói rõ rằng ông không coi Ukraine là một quốc gia có chủ quyền; thay vào đó, ông xem như một lãnh thổ thuộc về lịch sử trong quỹ đạo của Moscow.
Sau khi phát động "chiến dịch quân sự đặc biệt", nhà lãnh đạo Điện Kremlin dường như đã kỳ vọng chính quyền ở Kyiv sẽ nhanh chóng sụp đổ. Ông thậm chí còn kêu gọi quân đội Ukraine vùng lên và lật đổ giới lãnh đạo Ukraine. Điều đó đã không xảy ra.
Nhưng điều đó không có nghĩa là Vladimir Putin từ bỏ ý định buộc Ukraine trở lại vùng ảnh hưởng của Moscow. Ngay cả khi đối mặt với các lệnh trừng phạt của phương Tây.
Các nước phương Tây sẽ hành động nhiều hơn?
Một độc giả, Johnny, viết: Khi nào các quốc gia sẽ ngừng sợ hãi Nga?
Paul Adams, Phóng viên Ngoại giao: Những người ủng hộ phương Tây của Ukraine đang sợ hãi hay chỉ hành động thận trọng?
Một số, như các nước cộng hòa vùng Baltic, đã bày tỏ sự thất vọng về những gì họ coi là sự miễn cưỡng của phương Tây trong việc cung cấp cho Ukraine mọi thứ họ cần.
Nhưng bất chấp những khiếm khuyết về quân sự của Nga - đã được phơi bày một cách tàn nhẫn trong hơn ba tháng - thì nước này vẫn được trang bị kho vũ khí hạt nhân khổng lồ mà Moscow ám chỉ rằng nước này có thể sử dụng.
Các quan chức phương Tây tiếp tục tin rằng Moscow không sử dụng lựa chọn như vậy cho ngày tận thế, nhưng không thể đơn giản hành động như thể nguy hiểm như vậy không tồn tại.
Và trong khi một số người, trong đó có Ngoại trưởng Anh Liz Truss, có vẻ vui mừng khi nói về việc trục xuất lực lượng Nga khỏi toàn bộ Ukraine, những người khác lại coi việc quay trở lại tình hình đã tồn tại vào sáng ngày 24/2 là một kịch bản khả thi hơn.
Điều này sẽ khiến Nga nắm quyền kiểm soát bán đảo Crimea mà nước này sáp nhập vào năm 2014, cũng như các phần đáng kể ở phía đông Donbas.
Khi nào thì sự ủng hộ dành cho Ukraine sẽ bắt đầu giảm?
Sheila có một câu hỏi: Nhìn tình hình kinh tế ở châu Âu, khi nào hỗ trợ cho Ukraine sẽ giảm đi?
Paul Adams, Phóng viên Ngoại giao: Nga, nước đang gặp khó khăn kinh tế thực sự do hậu quả của các lệnh trừng phạt, phải hy vọng rằng thời gian sẽ có lợi cho mình.
Phát biểu trước các thành viên Quốc hội vào tháng trước, Avril Haines, Giám đốc Tình báo Quốc gia Hoa Kỳ, cho biết Putin "có lẽ đang trông đợi quyết tâm của Hoa Kỳ và EU suy yếu".
Với việc chính phủ Anh cảnh báo về khả năng cắt điện đối với hàng triệu khách hàng Anh vào cuối năm nay, Điện Kremlin có thể cho rằng áp lực của công chúng sẽ làm suy yếu quyết tâm của phương Tây.
Khó khăn của EU trong việc khiến các thành viên đồng ý lệnh cấm một phần đối với dầu của Nga cũng cho thấy khó đạt được đồng thuận về các lệnh trừng phạt.
Nhưng như những thông báo mới nhất của Mỹ liên quan đến hỗ trợ quân sự cho thấy, các đồng minh của Ukraine vẫn mong muốn cung cấp những gì Kyiv cần để đẩy lùi bước tiến của Nga, thậm chí có thể đảo ngược chúng.
Vì vậy, tôi không thấy sự ủng hộ của phương Tây dành cho Ukraine sẽ sớm giảm đi.
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Chụp lại hình ảnh,
Các binh sĩ nhìn khói bốc ra từ nhà máy lọc dầu Lysychansk, ngày 27 tháng 5
Tại sao Ukraine không tấn công Nga?
Câu hỏi này đến từ SC Bhargava: Tại sao Ukraine chủ yếu phòng thủ? Tại sao không tấn công các mục tiêu quân sự và dân sự bên trong nước Nga?
Sarah Rainsford, Phóng viên Đông Âu: Đây là một cuộc chiến Ukraine đã không lựa chọn và không bắt đầu. Bản chất là phòng thủ: đất nước đang đấu tranh cho quyền tồn tại của mình trước một cuộc tấn công tổng lực của Nga.
Việc nhắm mục tiêu một cách công khai và có chủ đích vào Nga sẽ là bước leo thang lớn vào thời điểm mà Ukraine đang chiến đấu để giữ ranh giới.
Những lời cầu xin từ Kyiv để có thêm vũ khí từ phương Tây là không ngừng. Tuy nhiên, gần đây Mỹ đã nói rất rõ ràng rằng các tên lửa tầm xa hơn mà họ sẽ cung cấp không phải để tấn công lãnh thổ Nga: họ lo ngại sự leo thang.
Hãy nhớ rằng, phương Tây đánh giá áp đặt vùng cấm bay đối với Ukraine là quá mạo hiểm khi Kyiv đã cầu xin điều đó ngay từ đầu. Còn việc Ukraine nhắm vào thường dân Nga? Đó sẽ là một tội ác chiến tranh.
Đàm phán hòa bình?
Câu hỏi tiếp theo đến từ độc giả Jayesh, hỏi Nga và Ukraine có tổ chức đàm phán hòa bình vào lúc này.
Steve Rosenberg, Biên tập viên BBC về Nga: Các cuộc đàm phán giữa Nga và Ukraine bắt đầu ngay sau khi Nga xâm lược. Đã có một số vòng đàm phán, nhưng họ không đưa ra bất kỳ thỏa thuận nào.
Bây giờ, cuộc nói chuyện đã kết thúc. Cả hai bên đều đổ lỗi cho nhau vì điều đó. Nhưng hãy nhớ rằng: nếu lực lượng Nga không tấn công Ukraine ngay từ đầu, thì không cần phải ngừng bắn!
Có khả năng các diễn biến trên chiến trường sẽ quyết định thời gian, cách thức và hình thức đàm phán tiếp tục.
Tuần này, Tổng thống Erdogan của Thổ Nhĩ Kỳ đã nói chuyện qua điện thoại với những người đồng cấp Ukraine và Nga và đề nghị đứng ra hòa giải. Mục đích quân sự hiện tại của Nga dường như là chiếm giữ và chiếm đóng [hoặc "giải phóng" như cách người Nga đặt nó] toàn bộ khu vực Donbas. Moscow có thể chưa sẵn sàng cho một lệnh ngừng bắn cho đến khi họ kiểm soát được vùng này.