Tại sao bị ung thư vòm họng

Ung thư vòm họng có thể chưa có triệu chứng trong giai đoạn đầu. Những triệu chứng có thể nhận biết của ung thư vòm họng gồm có:

• Má»™t khối u ở cổ do hạch bạch huyết phình to
• NÆ°á»›c bọt có máu
• Chảy máu mÅ©i
• Nghẹt mÅ©i
• Suy giảm thính lá»±c [Ä‘iếc]
• Thường bị nhiá»…m trùng tai
• Đau đầu

Khi nào cần gặp bác sĩ

Những triệu chứng của ung thư vòm họng giai đoạn sớm có thể không làm cho bệnh nhân phải đi gặp bác sĩ. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân cảm thấy cơ thể có những thay đổi bất thường và dai dẳng như nghẹt mũi bất thường, bệnh nhân hãy đến gặp bác sĩ.

Nguyên nhân

Ung thư bắt đầu khi có một hoặc nhiều đột biến gen xảy ra khiến cho những tế bào bình thường tăng trưởng vượt mức kiểm soát, xâm lấn những cấu trúc xung quanh và thậm chí lan đến [di căn] những cơ quan khác của cơ thể. Trong ung thư vòm họng, tiến trình này bắt đầu xảy ra ở những tế bào vảy, phủ trên bề mặt mũi họng.

Hiện nay người ta vẫn chưa xác định chính xác điều gì gây đột biến gen dẫn đến ung thư vòm họng, nhưng việc nhiễm vi rút Epstein-Barr được xem là có liên quan đến sự phát triễn của ung thư vòm họng. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ vì sao một số người có đủ mọi yếu tố nguy cơ lại không bị ung thư vòm họng, trong khi đó, có người không có những yếu tố nguy cơ rõ ràng lại bị ung thư.

Những yếu tố nguy cơ

Các nhà nghiên cứu đã xác định một số yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển ung thư vòm họng, bao gồm:

• Giá»›i tính. Ung thÆ° vòm họng thường gặp ở nam hÆ¡n ở nữ.
• Chủng tá»™c. Đây laÌ€ loại ung thÆ° thường xảy ra với người châu Á và Bắc Phi
• Tuổi. Ung thÆ° vòm họng có thể xảy ra ở bất cứ tuổi nào, nhÆ°ng hầu hết được chẩn Ä‘oán ở người trưởng thành từ 30 đến 50 tuổi.
• ThÆ°Ì£c phẩm Æ°á»›p muối. Các hóa chất được phóng thích thành hÆ¡i khi nấu những thức ăn có Æ°á»›p muối nhÆ° cá muối và rau quả bảo quản, hÆ¡i naÌ€y có thể Ä‘i vào khoang mÅ©i làm tăng nguy cÆ¡ ung thÆ° vòm họng. Tiếp xúc vá»›i những hóa chất này từ khi còn nhỏ tuổi có thể thậm chí làm tăng nguy cÆ¡ nhiều hÆ¡n.
• Vi rút Epstein-Barr. Loại vi rút phổ biến này thường gây ra những dấu hiệu và triệu chứng nhẹ, nhÆ° những dấu hiệu và triệu chứng của cảm lạnh. Đôi khi vi rút này có thể gây ra bệnh tăng bạch cầu Ä‘Æ¡n nhân nhiá»…m khuẩn. Vi rút Epstein-Barr cÅ©ng có liên quan đến vài loại ung thÆ° hiếm gặp, trong đó có ung thÆ° vòm họng.
• Tiền sá»­ gia đình. Nếu trong gia đình có má»™t người bị ung thÆ° vòm họng thì nguy cÆ¡ bị bệnh này cÅ©ng tăng.

Các biến chứng

Biến chứng ung thư vòm họng có thể bao gồm:

• Ung thÆ° phát triển xâm lấn những cấu trúc lân cận. Ung thÆ° vòm họng giai Ä‘oạn muá»™n có thể gây ra biến chứng nếu ung thÆ° phát triển đủ lá»›n để xâm lấn những cấu trúc lân cận nhÆ° họng, xÆ°Æ¡ng và não.
• Ung thÆ° có thể lan sang những khu vá»±c khác của cÆ¡ thể. Ung thÆ° vòm họng thường lan [di căn] xa hÆ¡n mÅ©i hoÌ£ng. Hầu hết những người bị ung thÆ° vòm  họng đều có di căn vùng. Có nghÄ©a là các tế bào ung thÆ° trong khối u ban đầu di chuyển sang những khu vá»±c kế cận nhÆ° hạch bạch huyết ở cổ. Tế bào ung thÆ° có thể lan đến những phần khác của cÆ¡ thể [di căn xa] thường là di căn đến xÆ°Æ¡ng, phổi, và  gan.

Xét nghiệm và chẩn đoán

Các xét nghiệm và thủ thuật được sử dụng để chẩn đoán ung thư vòm họng bao gồm:

• Thăm khám. Chẩn Ä‘oán ung thÆ° vòm họng thường bắt đầu bằng thăm khám tổng quát. Bác sÄ© sẽ hỏi bệnh nhân về những triệu chứng. Bác sÄ© có thể ấn vào cổ bệnh nhân để biết hạch bạch huyết có bị phình to hay không.
• Sá»­ dụng camera để kiểm tra bên trong mÅ©i hoÌ£ng bệnh nhân. Nếu nghi ngÆ¡Ì€ có ung thÆ° vòm họng, bác sÄ© có thể đề nghị ná»™i soi mÅ©i. Thủ thuật này được thá»±c hiện bằng cách sá»­ dụng má»™t ống nhỏ, mềm có gắn camera ở đầu để nhìn thấy bên trong mÅ©i hoÌ£ng của bệnh nhân và tìm những bất thường. Camera này có thể được Ä‘Æ°a qua mÅ©i hoặc qua phần hở ở phía sau họng để Ä‘i lên voÌ€m hoÌ£ng. Ná»™i soi mÅ©i có thể cần phải gây tê tại chá»— để thá»±c hiện.
• Thủ thuật lấy mẫu mô nghi ngÆ¡Ì€ ung thÆ°. Bác sÄ© cÅ©ng có thể sá»­ dụng ống ná»™i soi hoặc dụng cụ khác để lấy ra má»™t mẫu mô nhỏ [sinh thiết] để xét nghiệm ung thÆ°.

Xét nghiệm để xác định giai đoạn ung thư

Khi đã chẩn đoán xác định ung thư, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện thêm những xét nghiệm khác để xác định mức độ [giai đoạn] ung thư, chẳng hạn như các xét nghiệm hình ảnh. Xét nghiệm hình ảnh có thể bao gồm chụp quét cắt lớp điện toán [CT], chụp cộng hưởng từ [MRI], chụp xạ hình cắt lớp bằng bức xạ positron [PET] và X quang.

Khi bác sĩ đã xác định được mức độ ung thư, thì giai đoạn ung thư sẽ được biểu thị bằng một chữ số La Mã. Giai đoạn ung thư và nhiều yếu tố khác được dùng để quyết định kế hoạch điều trị và tiên lượng bệnh. Nếu chữ số La Mã thấp có nghĩa là ung thư còn nhỏ và chỉ giới hạn trong mũi họng. Chữ số lớn hơn có nghĩa là ung thư đã lan rộng ra khỏi mũi họng đến hạch bạch huyết ở cổ hoặc những khu vực khác của cơ thể. Các giai đoạn của ung thư vòm họng được xếp từ I đến IV. 

Điều trị

Bác sĩ và bệnh nhân cùng trao đổi với nhau để chọn kế hoạch điều trị dựa vào nhiều yếu tố như giai đoạn ung thư, mục tiêu điều trị, thể trạng của bệnh nhân và những tác dụng phụ mà bệnh nhân có thể chịu đựợc. Điều trị ung thư vòm họng thường bắt đầu bằng bằng xạ trị hoặc phối hợp xạ trị và hóa trị.

Xạ trị

Xạ trị sử dụng các tia năng lượng cao như tia X để phá hủy tế bào ung thư. Xạ trị ung thư vòm họng thường được thực hiện theo một phương pháp được gọi là chiếu tia ngoài. Khi xạ trị, bệnh nhân nằm dài trên một bàn phẳng, máy xạ xoay chuyển xung quanh phát tia  nhắm đúng vào vị trí ung thư của bệnh nhân.

Đối với những khối u vòm họng nhỏ, xạ trị có thể là liệu pháp duy nhất cần phải thực hiện. Trong những trường hợp khác, có thể kết hợp xạ trị với hóa trị.

Xạ trị có nguy cơ gây ra những tác dụng phụ, bao gồm đỏ da tạm thời, suy giảm thính lực và khô miệng.

Một loại xạ trị khác, là hình thức chiếu tia bên trong [liệu pháp tia phóng xạ để gần], đôi khi được sử dụng trong ung thư vòm họng tái phát. Với trị liệu này, những hạt phóng xạ hoặc dây phóng xạ được đặt vào trong khối u hoặc rất gần với khối u.

Hóa trị

Hóa trị là một điều trị bằng thuốc có sử dụng hóa chất để tiêu diệt tế bào ung thư. Thuốc hóa trị có thể là thuốc viên, hoặc được tiêm qua tĩnh mạch hoặc cả hai. Hóa trị có thể được sử dụng để điều trị ung thư vòm họng bằng ba phương pháp:

• Hóa trị được thá»±c hiện cùng lúc vá»›i xạ trị. Khi hai phÆ°Æ¡ng pháp này được kết hợp, hóa trị có thể làm tăng hiệu quả của xạ trị. Điều triÌ£ kết hÆ¡Ì£p được gọi là liệu pháp đồng thời hay xạ hóa trị, Tuy nhiên tác dụng phụ của hóa trị cá»™ng thêm tác dụng phụ của xạ trị, làm cho liệu pháp đồng thời naÌ€y trở nên khó chịu Ä‘á»±ng hÆ¡n.
• Hóa trị sau xạ trị. Bác sÄ© có thể đề nghị hóa trị sau xạ trị hoặc sau liệu pháp đồng thời. Hóa trị được dùng để tiêu diệt bất cứ tế bào ung thÆ° nào còn lại trong cÆ¡ thể, kể cả những tế bào ung thÆ° có thể đã bị vỡ ra từ khối u ban đầu và lan đến những nÆ¡i khác. Vẫn còn má»™t số tranh cãi về việc bổ sung hóa trị có thá»±c sá»± cải thiện khả năng sống của bệnh nhân ung thÆ° vòm họng hay không. Nhiều người đã trải qua hóa trị sau liệu pháp đồng thời không có khả năng chịu Ä‘á»±ng được những tác phụ và phải ngÆ°ng Ä‘iều trị.
• Hóa trị trÆ°á»›c xạ trị. Hóa trị há»— trợ má»›i là hóa trị được thá»±c hiện trÆ°á»›c xạ trị Ä‘Æ¡n thuần hoặc trÆ°á»›c liệu pháp đồng thời. Cần nghiên cứu thêm để xác định hóa trị há»— trợ má»›i có thể cải thiện tỉ lệ sống ở người bị ung thÆ° vòm mÅ©i họng hay không.

• Bác sÄ© sẽ quyết định cho bệnh nhân Ä‘Æ°Æ¡Ì£c Ä‘iều triÌ£ thuốc hóa trị nào và trong khoảng cách bao lâu. Những tác dụng phụ có thể xảy ra tùy thuá»™c vào những thuốc mà bệnh nhận được Ä‘iều triÌ£

Phẫu thuật

Phẫu thuật thường không được sử dụng trong ung thư vòm họng. Phẫu thuật có thể được sử dụng để cắt bỏ các hạch bạch huyết ung thư ở cổ. Trong một số trường hợp, phẫu thuật có thể được sử dụng để cắt bỏ một khối u ở vòm họng. Phương pháp này, phẫu thuật viên phải thực hiện một đường rạch ở phần vòm miệng của bệnh nhân để tiếp cận khu vực có khối u nhằm cắt bỏ mô ung thư.