Tuổi vị thành niên là một giai đoạn phát triển rất nhanh về thể chất và tinh thần. Trong tình hình bùng nổ thông tin hiện nay, đặc biệt là qua mạng Internet, các xu hướng văn hóa đã và đang xâm nhập, ảnh hưởng rất nhiều đến suy nghĩ và hành vi của lứa tuổi vị thành niên. Bên cạnh đó nhiều vấn đề sức khỏe ở người lớn xuất phát từ thói quen của tuổi vị thành niên, như hành vi tình dục, rượu chè, ma túy…Vì vậy việc giáo dục ở lứa tuổi vị thành niên là rất cần thiết, nhằm phát triển lành mạnh về thể chất và tinh thần.
Tuổi vị thành niên được hiểu là giai đoạn từ 10 đến 15 tuổi đối với bạn gái và 12 đến 17 tuổi đối với bạn trai.
Sức khỏe sinh sản vị thành niên [SKSS VTN]: “Là tình trạng khỏe mạnh về thể chất, tinh thần và xã hội của tất cả những gì liên quan đến cấu tạo và hoạt động của bộ máy sinh sản ở tuổi VTN, chứ không chỉ là không có bệnh hay khuyết tật của bộ máy đó”.
Buổi truyền thông giáo dục sức khỏe đã diễn ra vô cùng sôi nổi với rất nhiều các câu hỏi được đặt ra từ phía các em học sinh trường THCS Tô Vĩnh Diện
Nhằm nâng cao kiến thức và thay đổi hành vi của vị thành niên và thanh niên về chăm sóc sức khỏe sinh sản, cũng như tăng cường khả năng tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản cho vị thành niên, thanh niên, từ ngày 08/05-29/05/2022, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Hưng Yên tổ chức các lớp tập huấn cho hơn 600 học sinh tại một số trường Trung học cơ sở và Trung học phổ thông trên địa bàn huyện Tiên Lữ.Lứa tuổi vị thành niên có nhiều thay đổi về tâm sinh lý, là giai đoạn cần trang bị những kỹ năng cơ bản để các em bước vào giai đoạn của tuổi trưởng thành. Chính vì vậy, các em cần được quan tâm chu đáo từ phía gia đình, nhà trường và xã hội, trong đó việc chăm sóc sức khỏe sinh sản là một trong những việc được ưu tiên hàng đầu. Hiện nay, lứa tuổi vị thành niên đang có những nguy cơ quan hệ tình dục sớm, không an toàn dễ dẫn đến mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, kể cả HIV/AIDS; Mang thai ngoài ý muốn, phá thai không an toàn… Một trong những nguyên nhân dẫn đến các vấn đề trên là do các em còn thiếu hiểu biết về giới tính, tình dục, thiếu kỹ năng sống cần thiết để tự bảo vệ mình trước những nguy cơ.
Thông qua buổi truyền thông giúp trang bị cho các em học sinh những kiến thức về: chăm sóc sức khỏe sinh sản cho tuổi vị thành niên và thanh niên, phòng chống xâm hại tuổi vị thành niên, kỹ năng ứng xử trước sự thay đổi về tâm, sinh lý, phòng tránh bệnh lây truyền qua đường tình dục và HIV/AIDS, mang thai vị thành niên và các biện pháp tránh thai cho vị thành niên,… Lứa tuổi vị thành niên từ 10 - 19 tuổi. Ở giai đoạn này, các em rất thích khám phá năng lực bản thân, mở rộng thêm nhiều mối quan hệ mới. Nếu không được tuyên truyền đúng cách, các em rất dễ có các nguy cơ: Quan hệ tình dục sớm, quan hệ tình dục không an toàn, dễ bị xâm hại tình dục dẫn đến mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục kể cả HIV/AIDS, mang thai ngoài ý muốn, phá thai không an toàn… Theo bà Nguyễn Vân Anh, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng khoa học về Giới - Gia đình - Phụ nữ và Vị thành niên [CSAGA], trong 1.000 vụ xâm hại tình dục, số em gái ở độ tuổi 12 -15 chiếm tới 57,46%.
Chăm sóc sức khỏe giới tính giúp phát triển toàn diện cho vị thành niên, thanh niên.
Chính việc thiếu các kiến thức về bảo vệ và chăm sóc sức khỏe sinh sản đã khiến vị thành niên, thanh niên dễ trở thành đối tượng bị lạm dụng, xâm hại tình dục, dẫn đến những hệ lụy xấu về sau. Theo số liệu báo cáo chính thức của Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em [Bộ Y tế], tình trạng phá thai ở Việt Nam đang ở mức rất cao với 250.000 - 300.000 ca mỗi năm.
Vị thành niên không còn là trẻ con nhưng chưa phải là người lớn. Tuổi vị thành niên là một giai đoạn phát triển rất nhanh về thể chất. Lứa tuổi đó đòi hỏi phải có kiến thức để hiểu cơ thể mình đang phát triển thế nào, đặc biệt là về sức khỏe sinh sản và sức khỏe tình dục.
Tuy nhiên, trên thực tế, mặc dù đã có nhiều nỗ lực trong công tác tuyên truyền giáo dục, song các kiến thức, kỹ năng cơ bản về bảo vệ, chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục của vị thành niên, thanh niên còn nhiều hạn chế.
Tuyên truyền giáo dục giới tính vị thành niên, vì tương lại giống nòi
Thực tế cho thấy, trẻ vị thành niên còn thiếu hụt nghiêm trọng kiến thức về SKSS, chưa hiểu rõ cơ thể của bản thân. Tại nhà trường, mặc dù đã có các môn học như Sinh học, Giáo dục công dân nhưng những kiến thức mới dừng lại ở lý thuyết. Nhu cầu về việc tuyên truyền, phổ biến SKSS rất quan trọng, nhất là trong bối cảnh hiện nay khi mạng internet luôn có tác động hai chiều đến nhận thức của các em, trong đó, thông tin tiêu cực vẫn còn khá nhiều.
Công tác tuyên truyền giáo dục sức khỏe sinh sản cho vị thành niên tại các trường học giúp các em học sinh biết được nhiều kiến thức về sức khỏe sinh sản tuổi vị thành niên là rất quan trọng và ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống gia đình trong tương lai, đồng thời giúp các em chuẩn bị tâm thế tốt về vấn đề sức khỏe sinh sản khi còn trên ghế nhà trường.
Mục tiêu quan trọng trong truyền thông đối với trẻ vị thành niên về chăm sóc SKSS đó là trang bị cho các em học sinh nữ kiến thức để tự chăm sóc sức khỏe vị thành niên và thanh niên, kỹ năng ứng xử trước sự thay đổi tâm sinh lý, cách để tránh bị lạm dụng tình dục, phòng tránh việc mang thai ngoài ý muốn…
Nhận thấy tầm quan trọng của việc giáo dục giới tính vị thành niên, nhiều địa phương đã thường xuyên tổ chức các chương trình bổ trợ kiến thức để thanh niên lứa tuổi này nhận thực đúng đắn về vấn đề này. Ngoài ra, việc kết hợp của ngành y tế và giáo dục ở mỗi đĩa phương được đánh giá đem lại hiệu quả cao cho công tác giáo dục giới tính cho vị thành niên.
Nói chuyện chuyên đề về công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản thanh niên, vị thành niên là công tác cần được đẩy mạnh tổ chức.
Bà Vũ Thị Thùy, Chi cục trưởng Chi cục Dân số tỉnh Điện Biên cho biết: "Hiện tỉnh đã có chủ trương tuyên truyền nâng cao nhận thức giáo dục sức khỏe giới tính cho vị thành niên. Chi cục DS - KHHGÐ tỉnh Điện Biên đã phối hợp với phòng Giáo dục - Đào tạo các huyện, thị xã, thành phố tổ chức tuyên truyền nói chuyện chuyên đề, sinh hoạt ngoại khóa về chăm sóc sức khỏe sinh sản và phòng chống HIV/AIDS cho vị thành niên, thanh niên tại các trường THPT trên địa bàn toàn tỉnh".
Trong khi đó, Sở Y tế Bắc Kạn cho biết hiện có đề án riêng cho vấn đề này nhằm mục đích nâng cao nhận thức về giới tính cho lứa tuổi vị thành niên trên địa bàn tỉnh. Hiện Sở Y tế giao cho Trung tâm kiếm soát dịch bệnh tỉnh nghiên cứu, triển khai đề án có hiệu quả.
Còn tại Quảng Ninh, công tác tuyên truyền được các cơ quan đẩy mạnh thời gian qua. CLB Vị thành niên với giáo dục tình dục toàn diện thuộc Hội Kế hoạch hóa gia đình tỉnh Quảng Ninh thời gian qua đã tổ chức nhiều cuộc sinh hoạt về chăm sóc sức khỏe sinh sản tại nhiều trường trên địa bàn tỉnh. Trong các buổi sinh hoạt, học sinh đã được cán bộ Hội Kế hoạch hóa gia đình tỉnh đến hướng dẫn, cung cấp thêm nhiều kiến thức về sức khỏe sinh sản tuổi vị thành niên, thanh niên với các chủ đề thảo luận phong phú.