Giáo Dục Địa Phương thành phố Đà Nẵng lớp 1 là tựa sách do Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam và Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Giáo dục Đà Nẵng ấn hành vừa công bố vào tháng 2/2021. Nhóm tác giả biên soạn gồm: Nguyễn Minh Hùng [chủ biên], Phạm Duy Anh, Mai Thị Phương, Hà Thị Thư, Bùi Văn Tiếng. Sách dày 60 trang, khổ 19×26.5cm, trình bày bằng nhiều hình ảnh, minh họa đẹp, với tám chủ đề, thể hiện những nội dung cơ bản về lịch sử – văn hóa địa phương gắn liền với các hoạt động trải nghiệm cụ thể.
Được biết, cùng với cả nước, sách GDĐP được triển khai trong chương trình chính khóa tại các trường từ năm học 2020-2021. Sách gồm 12 tập, từ lớp 1 đến lớp 12. Lộ trình triển khai sách GDĐP như sau: NH 20-21: lớp 1; NH 21-22: lớp 2,6; NH 22-23: lớp 3,7,10; NH 23-24: lớp 4, 8, 11; NH 24-25: lớp 5,9,12. Các cuốn sách đều được biên soạn – phê duyệt – in ấn – phát hành theo các văn bản quy định của Chương trình GDPT và hướng dẫn của Bộ GD-ĐT, và sẽ đến tay HS trước khi bước vào mỗi năm học.
Giáo Dục Địa Phương thành phố Đà Nẵng lớp 1 là quyển sách đầu tiên vừa hoàn thành từ kế hoạch nói trên. Mục tiêu của nhóm biên soạn là nhằm trang bị cho học sinh những kiến thức sơ giản, phù hợp với lứa tuổi đầu cấp Tiểu học về cách ứng xử trong gia đình; về di tích lịch sử, vị trí địa lý, thắng cảnh, sản vật địa phương; giúp học sinh hiểu biết về nơi sinh sống, những giá trị truyền thống quý báu của địa phương, bồi dưỡng tình yêu quê hương đất nước. Từ đó, góp phần cùng các môn học khác, giáo dục cho học sinh về đạo đức, lối sống, theo trục gia đình – nhà trường – xã hội ngay ở bậc tiểu học nền tảng. Theo đó, trong mỗi chủ đề, sách được biên soạn theo hướng Giới thiệu – Tìm hiểu – Nhận biết – Trải nghiệm để học sinh hiểu biết và thực hành trong điều kiện thực tế của thành phố Đà Nẵng. Điều này giúp các em vừa thuận tiện trong học tập vừa tăng thêm sự hứng thú khám phá những giá trị văn hóa đặc trưng của quê hương mình.
Điển hình ở mỗi chủ đề, qua các hình ảnh minh họa mô tả, kèm theo các lời thoại hoặc cụm từ cụ thể, còn có các đoạn văn tóm lược đóng khung nhấn mạnh như: “ Khi chào hỏi, em cần có thái độ nghiêm túc, chân thành và lễ phép”, “Khi nói lời “cảm ơn” hoặc “xin lỗi” đúng lúc, em sẽ nhận được sự yêu thương và tha thứ từ mọi người [Chủ đề Ứng xử trong gia đình]; “Người thân trong gia đình gồm: ông, bà, ba, mẹ, bác, chú, cô, cậu, dì, anh, chị, em”, “Quang cảnh nơi em ở là cảnh vật xung quanh” [Chủ đề Nơi em ở]; “Di tích Thành Điện Hải thuộc địa phận phường Thạch Thang, quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng. Năm 2017, Thành Điện Hải được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt” [Chủ đề Thành Điện Hải]; “Bãi biển Mỹ Khê có bờ cát dài và phẳng; ánh nắng và mức sóng phù hợp cho các hoạt động vui chơi, giải trí” [Chuyên đề bãi biển Mỹ Khê]; “Bánh tráng Túy Loan giòn tan; có hương vị đậm đà của muối, đường, gừng, tỏi, mè… Bánh tráng Túy Loan trở thành một trong những đặc sản của Đà Nẵng” [Chủ đề Bánh tráng Túy Loan]…
Hiện nay, sách GDĐP lớp 1 đã được các hội đồng chuyên môn thẩm định đánh giá cao và các nhà trường tại thành phố đã triển khai đến thầy và trò để dạy học theo kế hoạch./.
TRẦN TRUNG SÁNG
09:16, 25/09/2021 [GMT+7]
Năm học 2021-2022, cùng với cả nước, ngành giáo dục thành phố dạy học theo sách giáo dục địa phương ở các lớp 1, 2 và 6. Đây là cơ hội để học sinh hiểu rõ hơn về văn hóa, lịch sử vùng đất mình đang sinh sống.
| Phụ huynh cùng con tham gia chương trình tìm hiểu về lịch sử địa phương tại Bảo tàng Đà Nẵng. [Ảnh chụp trước khi có Covid-19]. Ảnh: NGỌC HÀ |
Thực hiện theo lộ trình
Thực hiện chương trình giáo dục phổ thông 2018, Bộ Giáo dục và Đào tạo [GD&ĐT] giao cho mỗi tỉnh, thành phố tổ chức biên soạn sách Giáo dục địa phương, trình bộ thẩm định, phê duyệt. Sách gồm 12 cuốn, từ lớp 1 đến lớp 12. Lộ trình triển khai sách cụ thể: Năm học 2020-2021: lớp 1; năm học 2021-2022: lớp 2 và 6; năm học 2022-2023: lớp 3, 7 và 10; năm học 2023-2024: lớp 4, 8 và 11; năm học 2024-2025: lớp 5, 9 và 12. Mỗi lớp bố trí 8 chủ đề [bài học], dạy học 1 chủ đề/4 tiết, 1 tiết/tuần.
Nội dung lịch sử, văn hóa lớp 1 có 3 chủ đề gồm: Ứng xử trong gia đình, Di tích lịch sử thành Điện Hải và Lễ hội Mục đồng làng Phong Lệ. Lớp 2 có 4 chủ đề gồm: Ứng xử trong nhà trường, Truyền thống văn hóa của thành phố Đà Nẵng, Danh tướng Nguyễn Văn Thoại và Lễ hội cầu ngư. Lớp 6 có 4 chủ đề gồm: Tên gọi Đà Nẵng qua các thời kỳ, Di sản văn hóa vật thể ở thành phố Đà Nẵng, Phong trào tương thân tương ái và Xây dựng trường học hạnh phúc.
Ông Nguyễn Minh Hùng, Chủ biên bộ sách Giáo dục địa phương Đà Nẵng cho biết, mục tiêu của các chủ đề/bài học là trang bị cho học sinh hiểu biết phù hợp với lứa tuổi về truyền thống lịch sử, văn hóa quê hương - những nội dung mà chương trình khung của Bộ GD&ĐT ban hành và sách giáo khoa chung của cả nước không đề cập đến. Điều này sẽ giúp học sinh hiểu biết về nơi sinh sống, những giá trị văn hóa, truyền thống quý báu của địa phương; từ đó bồi dưỡng những giá trị nhân văn, lòng yêu quê hương đất nước.
“Nhóm biên soạn mong muốn sau mỗi năm học và khi học xong lớp 12, môn Giáo dục địa phương góp phần cùng các môn học và hoạt động khác giáo dục cho các em về đạo đức, lối sống, kỹ năng một cách hệ thống, cơ bản, toàn diện hơn so với chương trình trước đây, nhất là lĩnh vực lịch sử, văn hóa của thành phố quê hương. Trong mỗi chủ đề/bài học, sách được biên soạn theo trình tự giới thiệu - tìm hiểu - nhận biết - trải nghiệm để học sinh nắm được tri thức cơ bản và thực hành [đa dạng] trong điều kiện thực tế của thành phố”, thầy Nguyễn Minh Hùng chia sẻ.
Cần gắn với trải nghiệm thực tế
Theo đánh giá của nhiều giáo viên, việc đưa văn hóa, lịch sử của địa phương vào sách giáo khoa không chỉ giúp các em hiểu biết về các địa danh, làng nghề truyền thống nơi mình đang sinh sống, mà còn khơi gợi niềm tự hào về quê hương. Qua đó góp phần giáo dục học sinh lòng yêu quê hương, đất nước; niềm tự hào dân tộc để bản thân mỗi em cố gắng học tập thật tốt, xứng đáng là công dân nhỏ của thành phố đáng sống. Tuy nhiên, để những nội dung này thấm sâu vào các em, nhà trường cần xây dựng kế hoạch giảng dạy phù hợp.
Theo cô Huỳnh Thị Thu Nguyệt, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Núi Thành [quận Hải Châu], cần có hình thức, phương pháp giảng dạy linh hoạt như cho học sinh xem phim về các làng nghề truyền thống, lễ hội, các địa danh; tổ chức tham quan trải nghiệm thực tế; cho học sinh thi thuyết trình viên nhí, làm hướng dẫn viên du lịch...
Thực tế nhiều năm qua, chương trình “Giờ học ngoại khóa tại bảo tàng” do Sở GD&ĐT thành phố phối hợp Bảo tàng Đà Nẵng thực hiện đã góp phần nâng cao nhận thức và giáo dục lịch sử địa phương. Tuy nhiên, theo ông Trần Văn Chuẩn, Trưởng phòng Giáo dục - Truyền thông Bảo tàng Đà Nẵng, việc đưa văn hóa, lịch sử của địa phương vào sách và chủ trương đẩy mạnh hoạt động trải nghiệm theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 của Bộ GD&ĐT là cơ sở để các trường học tích cực hơn nữa trong việc đưa học sinh đến bảo tàng.
“Về phía bảo tàng, chúng tôi sẽ xây dựng thêm các kịch bản chương trình, chủ đề phù hợp cho từng độ tuổi, cấp học, đặc biệt là bậc mầm non, tiểu học. Tùy theo từng chủ đề nhà trường lựa chọn, cán bộ làm công tác giáo dục bảo tàng sẽ sử dụng các phương pháp truyền đạt khác nhau. Tôi nghĩ đẩy mạnh giờ học ngoại khóa sẽ dần dần hình thành thói quen đi bảo tàng, di tích để học tập trực quan, góp phần giáo dục ý thức bảo vệ di sản của thế hệ trẻ”, ông Chuẩn bày tỏ.
NGỌC HÀ