Cận thị là gì?
Cận thị là một bệnh lý của mắt, đặc trưng bởi tình trạng nhìn xa kém [nhìn mờ], trong khi nhìn gần lại rõ hơn. Cận thị còn được gọi là tật khúc xạ của mắt, và tật khúc xạ còn bao gồm cả các tình trạng bệnh lý khác như viễn thị, loạn thị. Cận thị ảnh hưởng đến tất cả mọi người ở mọi lứa tuổi khác nhau. Đối với những người trên 40 tuổi, thị lực có thể dần dần kém đi là do quá trình lão hóa bắt đầu diễn ra, trong đó có viễn thị - tình trạng đối nghịch với cận thi gây mất dần thị lực ở khoảng cách gần. Các triệu chứng của viễn thị sẽ tiếp tục tiến triển cho đến khoảng 65 tuổi.
Dấu hiệu và triệu chứng
Đa phần mọi người sẽ bắt đầu nhận ra mình bị cận thị khi khả năng nhìn của mắt trở nên tồi tệ hơn so với bình thường. Đó có thể là một lần vô tình phát hiện bản thân không thể nhìn thấy một vật ở phía xa trong khi quá khứ đã từng làm được điều đó. Trong một số trường hợp, thị lực kém dần theo thời gian và gây khó nhận ra bản thân đang gặp phải tật khúc xạ này, và bạn phải đi khám hoặc đến khi chúng gây ra một số vấn đề nghiêm trọng như đau đầu thì mới được chú ý đến.
Một số dấu hiệu phổ biến nhất của tình trạng cận thị bao gồm:
- Khó khăn trong việc nhìn một thứ gì đó ở xa, và càng di chuyển lại gần thì sẽ càng nhìn rõ hơn
- Khó khăn trong việc đọc chữ, nhất là các chữ trên biển báo giao thông chẳng hạn. Theo các nghiên cứu, các biển báo, biển hiệu trên bảng trắng hay bảng phấn là 2 trường hợp được ghi nhận gây khó khăn nhiều nhất.
- Không gặp vấn đề gì khi nhìn gần, như đọc sách, sử dụng điện thoại hay làm việc với máy tính. Điều này trái ngược hoàn toàn với tật viễn thị, khi nhìn gần trở nên rất khó nhưng nhìn xa lại dễ hơn.
- Một số triệu chứng có thể bao gồm như mỏi mắt, đau mắt, nhức đầu, tăng nhạy cảm ánh sáng, cảm giác bỏng rát, khô mắt hay đau vùng đầu gần mắt hay vùng trán
- Mắt cảm thấy mệt, làm việc quá mức hay kiệt sức. Tình trạng này xảy ra khi bạn phải đọc chữ ở một khoảng cách quá xa và trong 1 thời gian dài, hoặc lái xe hay chơi các môn thể thao bắt buộc phải quan sát ở vị trí xa.
Cận thị thường bắt đầu từ lứa tuổi thiếu niên. Khi đến tuổi trưởng thành, thị lực của mắt cũng dần trở nên ổn định hơn và tình trạng cận thị cũng không quá nặng nề như trước. Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp đặc biệt mà tình trạng thị lực ngày càng trở nên kém hơn, đặc biệt ở độ tuổi lớn tuổi do ảnh hưởng chung của sức khỏe tổng thể.
Cận nặng và cận nhẹ
Có nhiều mức độ cận nặng, nhẹ khác nhau của tình trạng này. Các mức độ khác nhau cũng sẽ đi kèm với các dấu hiệu khác nhau như lác mắt hay tình trạng căng thẳng ở mắt. Mức độ cận nặng nhẹ khác nhau cũng sẽ cần sự điều chỉnh khác nhau về phương pháp, như sử dụng kính có số diop nhiều hay ít, thấu kính của kính cận dày hay mỏng,…
Có thể phân loại mức độ cận thị theo cách như:
- Cận nhẹ là cận dưới 3 độ
- Cận trung bình là từ 3 đến 6 độ
- Cận nặng là trên 6 độ
Đối với các trường hợp cận thị mức độ nặng, các vấn đề nghiêm trọng tiềm ẩn ảnh hưởng đến võng mạc có thể xảy ra như đục thủy tinh thể, tăng nhãn áp,… Cận nặng làm tăng nguy cơ gặp phải các vấn đề không chỉ bên trong mắt, do ó còn cản trở việc cung cấp máu nuôi dưỡng cho võng mạc. Võng mạc có thể bung ra trong một số trường hợp đặc biệt, khiến mất khả năng cung cấp dưỡng chất như oxy, máu và hỗ trợ thị lực.
Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây cận thị
Võng mạc là lớp màng cảm giác ở phía sau nhãn cầu chứa các tế bào nhạy cảm với ánh sáng [gọi là cơ quan thụ cảm ánh sáng]. Khi các tia sáng được giác mạc và thủy tinh thể hội tụ lên võng mạc, các xung thần kinh được kích hoạt và truyền qua dây thần kinh thị giác đến não. Sau đó, bộ não sẽ giải mã các xung thần kinh và hình thành một hình ảnh trực quan. Tình trạng cận thị ảnh hưởng đến cách võng mạc, giác mạc và thủy tinh thể trong mắt phản ứng với ánh sáng. Ánh sáng phải đi vào mắt bạn theo một cách nhất định để được tập trung chính xác tại võng mạc và cho hình ảnh rõ ràng. Cận thị thường do các tia sáng tập trung tại một điểm nằm phía trước võng mạc, thay vì trực tiếp trên bề mặt của võng mạc. Điều này xảy ra khi nhãn cầu về cơ bản phát triển quá dài và thiếu sự đàn hồi. Ngoài việc ánh sáng nằm đúng trên võng mạc, một lý do khác gây ra cận thị là do giác mạc của họ quá cong so với chiều dài của nhãn cầu.
Một số nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây cận thị phổ biến nhất bao gồm:
- Di truyền. Nếu cha mẹ bị cận thị, con cái cũng có nhiều khả năng bị cận thị tương tự. Việc thừa hưởng một số gen ảnh hưởng đến chức năng tế bào thần kinh, sự trao đổi chất và sự phát triển của mắt có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh cận thị.
- Mỏi mắt / mỏi mắt do sử dụng nhiều máy tính, điện thoại và máy tính bảng. Việc sử dụng tất cả các thiết bị trong tầm nhìn gần buộc mắt phải tập trung vào các hình ảnh nhỏ ở ngay trước mặt.
- Do những thay đổi trong mắt sau phẫu thuật hoặc chấn thương mắt.
- Một số vấn đề sức khỏe khác như tiểu đường, đa xơ cứng, bệnh tim mạch hoặc thiếu máu.
- Bị các tình trạng rối loạn ảnh hưởng đến mắt/thị lực, chẳng hạn như chấn thương mắt, bệnh nhược cơ [rối loạn thần kinh cơ], thoái hóa điểm vàng, đục thủy tinh thể hoặc tăng nhãn áp.
- Tiếp xúc với ánh sáng mặt trời quá ít
- Hoạt động thể chất quá ít. Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng việc thiếu thời gian ở ngoài trời hoặc dành nhiều thời gian làm việc gần mắt [như đọc, viết và làm việc trên máy tính] làm tăng nguy cơ mắc cận thị.
- Chế độ ăn uống không lành mạnh, ít vitamin và chất chống oxy hóa.
Điều thú vị là nhiều nghiên cứu đã cho thấy các bằng chứng về việc dành thời gian hoạt động ngoài trời nhiều hơn có thể bảo vệ và chống lại sự tiến triển của bệnh cận thị ở trẻ em. Các chuyên gia đã chỉ ra rằng bệnh cận thị có xu hướng trở nên tồi tệ và tiến triển nhanh hơn ở trẻ em trong mùa đông so với mùa hè. Đó là vì trong mùa đông, trẻ em dành ít thời gian ra ngoài hơn cũng như ít hoạt động thể chất hơn và tham gia vào nhiều bài tập hơn ở trường và các hoạt động đòi hỏi phải tập trung vào các hình ảnh cận mắt [chẳng hạn như làm việc trên máy tính hoặc đọc sách]. Những thói quen này có thể dẫn đến gia tăng căng thẳng cho mắt và tăng khả năng viêm nhiễm.
Tổng kết
Cận thị là một tình trạng rất phổ biến, đặc trưng bởi khả năng nhìn gần tốt nhưng khả năng nhìn xa giảm. Là một trong các tật khúc xạ, cận thị ảnh hưởng lên tất cả các lứa tuổi và thường trong độ tuổi từ 12 đến 65 tuổi. Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến cận thị, từ di truyền đến các nguyên nhân do môi trường xung quanh tác động. Cận thị không phải là một tình trạng nguy hiểm. Thông thường, nó sẽ không gây ra các biến chứng nghiêm trọng và có thể được điều trị hiệu quả bằng cách sử dụng kính cận, kính áp tròng hoặc phẫu thuật. Nếu bạn đang mắc phải bất kỳ tình trạng bệnh lý nào khiến thị lực suy giảm, hãy gặp bác sĩ để được khám và tư vấn kịp thời.
Tham khảo thêm thông tin tại: Cách tính độ cận thị và những phần mềm đo thị lực tin cậy