This post is also available in: English [English]
Mề đay là một dạng phát ban do dị ứng. Mề đay có thể nổi một phần hoặc toàn thân và rất ngứa. Mề đay có thể nhẹ và tự hết khi ngưng tiếp xúc với chất gây dị ứng.
Tuy nhiên, khi dị ứng lặp lại, phát ban toàn thân có thể nặng và kèm theo các triệu chứng khác như khò khè khó thở, thậm chí là sốc phản vệ.
Bệnh nổi mề đay là gì?
Nổi mề đay là tình trạng da bị nổi mề đay, những nốt mẩn và ngứa, xảy ra ở một phần của cơ thể hoặc lan rộng ra các khu vực khác. Việc bị dị ứng nổi mề đay không phải là một căn bệnh đe dọa đến tính mạng nhưng khiến cho người bệnh cảm thấy khó chịu trong cả ngày dài, kể cả khi đi ngủ.
Những dấu hiệu và triệu chứng nổi mề đay là gì?
Dưới đây là một số triệu chứng nổi mề đay ngứa cơ bản:
- Nổi ban đỏ hoặc trắng ở trên mặt, thân, tay hoặc chân
- Các loại ban khác nhau về kích thước và hình dạng
- Ngứa.
Những triệu chứng trên tái phát thường xuyên và không thể lường trước được, đôi khi trong vòng vài tháng hoặc vài năm.
Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?
Bạn nên đến gặp bác sĩ nếu bệnh nổi mề đay:
- Không thuyên giảm trong vòng 48 giờ
- Trở nặng
- Mề đay gây đau đớn
- Làm gián đoạn cuộc sống hàng ngày
- Xuất hiện cùng với các triệu chứng khác
- Không đáp ứng với phương pháp điều trị.
Bạn nên gọi cấp cứu ngay lập tức nếu:
- Cảm thấy choáng váng
- Cảm thấy tức ngực hoặc khó thở
- Cảm thấy khô lưỡi và sưng họng.
Nguyên nhân nào gây ra nổi mề đay?
Histamin và các loại thuốc khác thẩm thấu vào trong máu có thể là nguyên nhân nổi mề đay.
Những ai thường mắc phải bệnh nổi mề đay?
Nổi mề đay dị ứng là một bệnh phổ biến, ảnh hưởng đến phụ nữ nhiều hơn nam giới nhưng có thể ảnh hưởng đến bệnh nhân ở mọi lứa tuổi. Bạn có thể kiểm soát bệnh này bằng cách giảm thiểu các yếu tố nguy cơ. Hãy tham khảo bác sĩ để biết thêm thông tin chi tiết.
Nổi mề đay cấp tính hay còn được gọi là nổi mề đay ngắn hạn thường phổ biến và ảnh hưởng đến khoảng 1/5 dân số tại một số thời điểm. Trong khi đó, nổi mề đay mạn tính hay nổi mề đay lâu dài thì ít phổ biến hơn. Nổi mề đay thường phổ biến ở trẻ em, phụ nữ trong độ tuổi từ 30 đến 60, những người có tiền sử bị dị ứng.
Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh nổi mề đay?
Có rất nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ bị nổi mề đay, chẳng hạn như:
- Giới tính. Phụ nữ bị nổi mề đay nhiều gấp đôi so với đàn ông
- Tuổi tác. Người trẻ có nhiều nguy cơ mắc bệnh.
Điều trị hiệu quả
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán bệnh nổi mề đay?
Bệnh nổi mề đay có thể được chẩn đoán bằng một số xét nghiệm và một số câu hỏi về đặc điểm triệu chứng của bạn. Bạn có thể được yêu cầu viết ra những gì bạn làm hàng ngày, những loại thuốc, thực phẩm bổ sung mà bạn có, bạn ăn và uống những gì, vị trí nổi mề đay trên cơ thể và mất bao lâu thì vết ban mờ đi. Ngoài ra, để chắc chắn, bác sĩ có thể tiến hành xét nghiệm máu và xét nghiệm dị ứng.
Những phương pháp nào dùng để điều trị bệnh nổi mề đay?
Nổi mề đay ngứa thường không cần điều trị trong khoảng một vài ngày. Trong một số trường hợp, cách trị nổi mề đay có thể là thuốc để làm giảm cảm giác khó chịu và corticosteroid ngắn hạn để điều trị một số trường hợp nổi mề đay.
Để kiểm soát được bệnh thì việc xử lý bất cứ yếu tố tiềm ẩn nào gây ra các triệu chứng trên là một điều rất quan trọng.
Chế độ sinh hoạt phù hợp
Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh nổi mề đay?
Bạn sẽ có thể kiểm soát bệnh này nếu áp dụng các biện pháp sau:
- Mặc quần áo sáng màu
- Tránh chà xát hoặc sử dụng các loại xà phòng độc hại
- Làm mát khu vực bị nổi mẩn bằng vòi sen, quạt, vải mát hoặc kem dưỡng da loại nhẹ
- Lập danh sách khi nào và ở đâu bệnh xuất hiện, lúc đó bạn đang làm gì, ăn gì… điều này có thể giúp bạn và bác sĩ xác định chính xác yếu tố gây bệnh
- Tránh các thức ăn, đồ uống gây dị ứng.
Nổi mề đay kiêng gì?
Bên cạnh dùng thuốc, người bị nổi mề đay cũng cần kiêng một số yếu tố có thể làm bệnh nặng hơn như:
- Các chất kích thích như thuốc lá, cà phê
- Các thực phẩm cay nóng như tiêu, ớt, v.v.
- Các thực phẩm giàu protein như hải sản, chocolate, trứng, sữa, v.v.
- Đồ ngọt như kẹo, bánh, đường, chè vì có thể làm tình trạng viêm nghiêm trọng hơn.
- Muối
- Nước nóng. Nước nóng sẽ làm da dễ bị tổn thương hơn.
Như các bệnh dị ứng khác, để phòng tránh mề đay, cách tốt nhất là tránh các chất gây dị ứng. Bạn hãy để ý thời gian, địa điểm, mùa nào trong năm hoặc lần tiếp xúc với các chất lạ, ăn thức ăn lạ… mà gây dị ứng nổi mề đay.
Tuy mề đay có thể chữa được dễ dàng bằng thuốc chống dị ứng nhưng đừng cố tiếp xúc lặp lại [như ăn một món khoái khẩu gây dị ứng] vì dị ứng lần sau sẽ nặng hơn và có nguy cơ sốc phản vệ gây nguy hiểm tính mạng nếu không kịp cấp cứu.
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.
Chúng tôi không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa. Hãy quan tâm nhiều hơn đến sức khỏe của bản thân và gia đình mình ngay hôm nay.
Pacific Cross Việt Nam cung cấp các chương trình bảo hiểm sức khỏe và bảo hiểm du lịch phù hợp với từng yêu cầu và ngân sách của khách hàng.
Cho dù là chương trình bảo hiểm cho cá nhân bạn, cho gia đình bạn hoặc doanh nghiệp của bạn, chúng tôi ở đây để đảm bảo rằng bạn nhận được sản phẩm bảo hiểm tốt nhất.
Nếu bạn chưa chắc chắn về chương trình bảo hiểm nào phù hợp với nhu cầu của mình, hãy sử dụng Chương trình Lựa Chọn Bảo Hiểm của chúng tôi hoặc liên hệ với chúng tôi để được tư vấn miễn phí qua email: .
Nguồn tham khảo
Mề đay là một dạng phát ban dị ứng. Các dị nguyên sẽ kích thích tế bào miễn dịch trong cơ thể phóng thích các hoạt chất trung gian như histamine, bradykinin… Đây là các chất hoạt hóa thành mạch dẫn đến phù nề trong da do giãn mạch máu.
Dị ứng nguyên sẽ chia thành hai nhóm:
- Yếu tố bên trong: Do di truyền, cơ địa có gen dị ứng có thể đi kèm các bệnh lí cơ địa như viêm da cơ địa, hen, viêm mũi dị ứng…
- Yếu tố bên ngoài: Do sử dụng thuốc, dị ứng thức ăn [sữa, hải sản, bò…], dị ứng nguyên có trong không khí [phấn hoa, mạt nhà, hóa chất, khói bụi…]; nhiệt độ [nóng, lạnh]; áp lực, ánh nắng, hoạt động gắng sức…
2. Biểu hiện của mề đay thế nào?
Đột ngột xuất hiện các sẩn phù ranh giới rõ, kích thước 1-8 cm màu đỏ hoặc màu trắng với vành đỏ xung quanh, hình tròn, ovan hoặc đa cung, ngứa nhiều. Các sẩn phù thường lan rộng thành những mảng lớn. Thời gian tồn tại ngắn, thường dưới 24 giờ.
Mề đay đột ngột xuất hiện với các sẩn phù, ngứa...
Ngoài ra còn kèm theo các triệu chứng: Ngứa; sưng nề mí mắt, môi, lưỡi, đầu chi và các vị trí khác do phù nề dưới da ở các phản ứng dị ứng nặng.
Nếu mề đay cấp sẽ khởi phát và kéo dài trong vòng 6 tuần sẽ khỏi. Nếu kéo dài trên 6 tuần là mề đay mạn tính
3. Điều trị mề đay thế nào?
Mề đay là một bệnh lý dị ứng do đó việc điều trị chính sẽ là dùng các loại thuốc kháng dị ứng, thuốc ức chế miễn dịch để làm giảm các phản ứng mạnh của hệ miễn dịch dị ứng. Việc dùng thuốc như thế nào phải dựa trên từng bệnh nhân cụ thể mà bác sĩ sẽ kê toa.
Ngoài ra, nếu trường hợp có thể xác định được yếu tố làm khởi phát đợt mề đay cấp thì việc hạn chế tiếp xúc cũng được xem là các biện pháp điều trị không dùng thuốc.
Các trường hợp mề đay mãn tính cần tầm soát một số bệnh lý tiềm ẩn. Điển hình như nhiễm giun sán, suy giảm chức năng gan, nhiễm trùng mãn tính, nhiễm vi khuẩn Hp hay các vấn đề về tuyến giáp. Giải quyết các vấn đề này sẽ giúp mức độ mề đay giảm xuống.
3.1 Điều trị mề đay bằng thuốc
Thuốc kháng histamin: Các thuốc kháng histamin thế hệ 1 có tác dụng giúp giảm các triệu chứng dị ứng ngứa nhanh, nhưng tác dụng phụ có thể gặp là buồn ngủ, khô miệng, tim đập nhanh, nhìn mờ, rối loạn tiết niệu… Ngoài ra thuốc còn có thể tương tác với một số thuốc khác làm tăng hoặc giảm tác dụng chính của thuốc. Do đó thuốc hiện nay ít được chỉ định hơn.
Các thuốc kháng histamin thế hệ 2 như: Cetirizine, levocetirizine, desloratadine, fexofenadine, loratadine khắc phục được tác dụng phụ gây gây buồn ngủ, nên được chỉ định nhiều hơn.
Kháng histamin được chỉ định khá phổ biến đối với các triệu chứng của dị ứng. Tuy nhiên đây chỉ là thuốc điều trị triệu chứng chứ không phải thuốc điều trị căn nguyên gây ra dị ứng. Do đó người bệnh cần tuân theo chỉ định của bác sĩ. Khi triệu chứng của dị ứng đã hết thì cần dừng thuốc, tránh lạm dụng.
Corticoid toàn thân: Corticoid toàn thân dạng uống hoặc tiêm chỉ nên dùng khi tình trạng dị ứng nổi mề đay cấp, nặng, có phù thanh quản gây khó thở.
Thuốc cũng có thể được dùng trong một số trường hợp mề đay do viêm mạch; mày đay mạn tính không đáp ứng với các thuốc kháng histamin thông thường.
Corticoid toàn thân có chỉ định chặt chẽ, do đó bệnh nhân không tự ý mua sử dụng mà cần có chỉ định và hướng dẫn dùng của bác sĩ.
Ngoài ra, đối với những bệnh nhân bị mề đay nặng, kháng trị với các biện pháp dùng thuốc thông thường, có thể được chỉ định dùng thuốc ức chế miễn dịch.
3.2 Một số cách điều trị mề đay tại nhà
Bên cạnh việc dùng thuốc, người bệnh có thể áp dụng một số hướng dẫn sau tại nhà để khắc phục triệu chứng bệnh mề đay:
- Chườm lạnh: Bạn có thể làm mát tạm thời vùng da bị nổi mề đay bằng khăn lạnh, túi chườm hay đá lạnh. Nhiệt độ lạnh có thể làm giảm kích ứng da. Đồng thời ức chế tạm thời cảm giác ngứa ngáy, sưng đau. Người bệnh sử dụng túi chườm chuyên dụng hoặc lấy một khăn vải mỏng bọc đá viên lại rồi áp vào vùng da bị tổn thương. Lưu ý chỉ nên chườm khoảng 15-20 giây rồi lấy túi chườm ra sau đó lặp đi lặp lại hành động này trong khoảng 10-15 phút để tránh làm da bỏng lạnh.
Chú ý nếu bạn nổi mề đay do lạnh thì bạn có thể thay đổi bằng phương pháp chườm ấm.
- Sử dụng nha đam: Nha đam cũng là nguyên liệu quen thuộc có thể dùng làm dịu da và giảm ngứa. Bạn có thể dùng gel nha đam để thoa lên vùng da nổi mề đay trong 10-15 phút. Lưu ý nên dùng loại gel nha đam đã qua sản xuất thay vì dạng tự nhiên để hạn chế dị ứng.
- Mặc quần áo rộng, thoáng mát thoải mái, tránh các loại sợi len, sợi vải kích thích da.
- Hạn chế cào gãi, hoạt động cào gãi làm kích thích tăng sản xuất histamine tại chỗ và bạn sẽ còn ngứa hơn
- Tắm rửa bằng sữa tắm dịu nhẹ
- Lối sống lành mạnh và sinh hoạt điều độ.
Mề đay là bệnh lý hiếm khi gây nguy hiểm đến tính mạng, trừ các trường hợp rất nặng mà chủ yếu ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống do đó hãy bình tĩnh đương đầu.
Mời độc giả xem thêm video:
Đại dịch Covid-19: Bùng lên những con "sâu rượu" ở Vương quốc Anh | SKĐS
BS.Huỳnh Thị Như Mỹ