Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học giữ vai trò quan trọng trong quá trình phát triển toàn diện cho mỗi học sinh. Khoa học giáo dục ngày nay đã khẳng định mỗi cá nhân muốn tồn tại và phát triển trong một xã hội công nghiệp, hiện đại thì phải học và học không chỉ để có kiến thức mà còn để tự khẳng định [Learn to Be], học để cùng chung sống [Learn to Live together], học để biết [Learn to Know], học để hành [ Learn to Do].
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học hiện nay và 5 đề xuất nâng cao hiệu quả giáo dục kỹ năng
Tình trạng giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học vẫn còn một số hạn chế nhất định. Tuy nhiên, có thể thấy các nguyên nhân chính là từ việc chưa có định hướng giáo dục và phương pháp thích hợp giúp các bé tiếp thu hiệu quả; còn thiếu sự phối hợp giảng dạy giữa nhà trường và gia đình.
Vai trò của giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học trong xã hội hiện đại ngày nay là gì?
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học đóng vai trò hết sức quan trọng trong xã hội hiện nay. Theo UNESCO, ba yếu tố hợp thành năng lực của con người là: kiến thức, kỹ năng và thái độ. Trong đó, hai yếu tố thuộc về kỹ năng sống có vai trò quyết định trong việc hình thành nhân cách, bản lĩnh, tính chuyên nghiệp,…
Sở hữu kỹ năng sống tốt sẽ thúc đẩy thay đổi cách nhìn nhận bản thân và thế giới xung quanh, hình thành niềm tin, lòng tự trọng, thái độ tích cực lẫn động lực, tự quyết định tương lai của mỗi người. Chính vì vậy, chúng ta cần giáo dục kỹ năng mềm cho trẻ càng sớm càng tốt. Nó giúp giải phóng và vận dụng năng lực tiềm tàng trong mỗi đứa trẻ để hoàn thiện bản thân, tránh suy nghĩ theo lối mòn và hành động theo thói quen trên hành trình biến ước mơ thành hiện thực.
Thực tế tình hình giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học hiện nay
Về thực trạng giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học, các quốc gia khác có hẳn một môn học về giáo dục kỹ năng sống. Các em sẽ có những khung giờ riêng để sinh hoạt, tìm hiểu và trải nghiệm những kỹ năng sống cơ bản vào mỗi ngày. Những tiết học kỹ năng sẽ được lồng ghép vào thực tế như tổ chức đóng kịch, xây dựng tình huống có các bài học về kỹ năng sống để trẻ tham gia.
Tại Việt Nam, học sinh tiểu học vẫn được thầy cô truyền đạt về kiến thức, kinh nghiệm của những kỹ năng sống cần thiết. Nhưng vì không ít bé vẫn còn ỷ lại vào ba mẹ và thời gian rèn luyện kỹ năng sống chưa đủ nhiều khiến hiệu quả để bé tiếp thu kiến thức chưa tốt. Không những thế, học sinh tiểu học ở nước ta vẫn còn gặp rất nhiều hạn chế trong việc được dạy các kỹ năng sống từ phía gia đình. Vẫn rất ít gia đình quan tâm đến vấn đề này hoặc có nhiều trường hợp quan tâm không đúng cách khiến phản tác dụng.
Thiếu đi những kỹ năng sống cơ bản, bé sẽ dễ gặp những rắc rối như:
- Không biết tự chăm sóc bản thân, nhất là khi ba mẹ bận rộn hay đi vắng.
- Dễ bị kẻ xấu dụ dỗ, bắt cóc.
- Không thể kiềm chế cảm xúc của mình
- Không có cơ hội phát huy khả năng của mình, không hòa nhập với bạn bè, làm việc nhóm kém hiệu quả.
- Bé sẽ trở nên nhút nhát, không tự tin, yếu kỹ năng giao tiếp
Chính vì vậy, giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học cần có sự chung tay từ cả hai phía nhà trường và gia đình.
5 gợi ý hợp tác giữa nhà trường và gia đình trong việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học
Sự thành công trong việc giáo dục kỹ năng cho học sinh cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, thầy cô và gia đình. Cụ thể:
- Cho bé được tham gia vào nhiều hoạt động vui chơi, trải nghiệm thực tế nhiều hơn.
- Hãy để bé được giao tiếp với nhiều người dưới sự quan sát và hướng dẫn của ba mẹ và thầy cô.
- Phía gia đình, ba mẹ cần phối hợp với thầy cô trong việc giảng dạy và thực hành kiến thức sống hằng ngày cho bé.
- Nhà trường tiến hành tổ chức những hoạt động ngoại khóa như giờ học chính thức, tiến hành lên kế hoạch giảng dạy kỹ năng lồng ghép vào tình huống thực tế.
- Tạo cho bé một không gian thoải mái, để bé được tự rèn luyện kỹ năng sống dưới sự hướng dẫn và định hướng của ba mẹ, thầy cô; không nên thực hành trong trạng thái ép buộc.
Trên đây là những thông tin về giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học tại Việt Nam mà chúng tôi muốn chia sẻ đến Quý phụ huynh. Trẻ em cần được giáo dục kỹ năng sống ngay từ nhỏ để tạo nền tảng cho sự thành công sau này. Để tham khảo thêm chương trình học có phối hợp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tại Inspire Schools, vui lòng xem TẠI ĐÂY.
Kỹ năng sống được hiểu là khả năng làm chủ bản thân của mỗi người cách riêng. Ngoài ra, kỹ năng sống còn là khả năng ứng xử phù hợp với những người khác, với những người xung quanh mình và với toàn xã hội. Đặc biệt, nó còn thể hiện khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống và biến động của cuộc sống. Ngày nay cùng với sự phát triển của thế giới, con người càng phải áp dụng để đáp ứng các yêu cầu và kỹ năng sống hơn để hoàn thiện bản thân. Vì vậy cần giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học qua các môn học.
Mục tiêu của việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học qua các môn học
Tuy giáo dục kỹ năng là môn học phụ nhưng hiện nay nó được xem là môn học cần thiết cho thế hệ học sinh tiểu học ngày nay. Bởi các em là những trang giấy trắng. Thời điểm này rất quan trọng để các em rèn luyện kỹ năng. Nó giúp trang bị cho học sinh những kiến thức, giá trị, thái độ và kỹ năng phù hợp .
Ngoài ra, nó còn giúp tạo thói quen lành mạnh, tích cực cho các em học sinh. Đồng thời loại bỏ những thói quen tốt. Đặc biệt giúp học sinh ứng phó với các tình huống của cuộc sống nhằm phát triển toàn diện về thể chất và tinh thần.
Yêu cầu môn học
Bố trí sắp xếp bàn ghế trong phòng học, nơi để đồ dùng học sinh. Không những thế, cần chuẩn bị đồ dùng dạy và các thiết bị liên quan.
Ngoài ra, giáo viên tổ chức các môn học thực tế và hoạt động ngoài giờ và tạo ra các tình huống giao tiếp ứng xử giữa giáo viên và học sinh.
Nội dung và địa chỉ giáo dục kỹ năng sống qua một số môn học như Tiếng Việt, Đạo đức, TN & XH
Hiện nay, người ta rất chú trọng các môn học để nâng cao kỹ năng sống cho học sinh.Chính vì thế, việc giáo dục chúng trong môn học là điều không thể bỏ qua được.
Môn Tiếng Việt
Môn Tiếng Việt là môn khá quan trọng nhằm giáo dục kỹ năng sống cách tốt nhất. Qua đó học sinh được rèn luyện các KNS cần thiết sao cho phù hợp với lứa tuổi. Ngoài ra, chúng còn được nhận biết giá trị tốt đẹp của cuộc sống và ứng xử tốt qua các bài học.
Để đạt được điều đó, học sinh cần hội nhập, giao lưu bằng các môn học của thầy cô để có được kỹ năng hữu ích. Đặc thù của môn học là rèn kỹ năng giao tiếp, nhận thức được thế giới xung quanh. Đặc biệt giao tiếp là hoạt động trao đổi tư tưởng cảm xúc giữa các thành viên trong xã hội
Môn Đạo đức
Môn đạo đức cho học sinh biết sống và ứng xử phù hợp với các nhận thức trở thành hành vi chuẩn mực cho các em thể hiện qua kỹ năng sống. Qua môn học, các em được loại bỏ các thói quen tiêu cực để sống tích cực và lành mạnh.
Phát triển khả năng sáng tạo cho các em.. Ngoài ra, các em tự phục vụ vệ sinh cá nhân và cả môi trường xung quanh. Ngoài ra, các em có được kỹ năng giao tiếp xã hội tốt hơn.
Nhóm kỹ năng nhận thức: trong môn học kỹ năng sống, các em sẽ đạt được kết quả là nhận thức bản thân, xây dựng kế hoạch của bản thân. Đồng thời các em được nhận thức kỹ năng học cũng như tự giác học. Đặc biệt, nơi đây còn luyện các em có tư duy sáng tạo và giải quyết vấn đề cách tốt nhất.
Nhóm kỹ năng xã hội: Những thành quả của kỹ năng xã hội cũng đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Các em được rèn kỹ năng giao tiếp cũng như thuyết trình giữa đám đông. Đồng thời, học sinh còn được rèn khả năng diễn đạt cảm xúc. Đặc biệt là khả năng làm việc nhóm với tinh thần đồng đội tốt.
Nhóm kỹ năng quản lý bản thân: Các em được rèn luyện kỹ năng làm chủ bản thân để đối mặt với xã hội. Đồng thời, các em có thể quản lý thời gian để học tập và vui chơi hợp lý. Đặc biệt được giải trí lành mạnh với bạn bè cũng như môi trường xung quanh.
Nhóm kỹ năng xã hội: Các em có khả năng quan sát để dự đoán được các tình huống có thể xảy ra. Đồng thời kỹ năng làm việc nhóm cũng rất quan trọng. Đặc biệt, các em có cơ hội rèn kỹ năng làm lãnh đạo để chỉ đạo các công việc cách hợp lý.
Nhóm kỹ năng giao tiếp: Xác định được đối tượng giao tiếp cho hợp lý. Đồng thời, có thể định hướng được nội dung và hình thức giao tiếp
Nhóm kỹ năng phòng chống bạo lực: Môn học rèn các em phòng chống xâm hại thân thể cũng như bạo lực học đường. Hình thức bạo lực học đường kể cả thể xác và tinh thần cũng là điều đáng quan tâm. Ngoài ra tránh bạo lực gia đình và những lôi kéo xấu từ bè bạn.
Môn Khoa học
Địa chỉ giáo dục kỹ năng sống trong môn khoa học: Các em được học phòng các bệnh béo phì, các bệnh lây qua đường tiêu hóa, ..cho các em khối lớp 4. Đối với lớp 5 tập trung kỹ năng tránh bị xâm hại. Không dùng chất gây nghiện, …
Tại kỹ năng này, giáo viên được hoạt động thực tiễn cho các em học tập. Đặc biệt khơi dậy tinh thần sáng tạo để hoàn thành môn học được hiệu quả.
Phương pháp và kỹ thuật tích hợp lồng ghép giáo dục kỹ năng sống vào môn học
Giáo dục lồng ghép kỹ năng sống vẫn được các giáo viên tích hợp khá tốt từ trước đến nay. Qua đó các em vừa học và vừa linh hoạt được khả năng của mình. Các kỹ năng như học môn thuyết trình cần máy móc thiết bị. Giáo viên yêu cầu các em lắp đặt để đáp ứng các kỹ năng cơ bản.
MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH THÔNG QUA CÁC MÔN HỌC VÀ HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP
Gần gũi và tạo mối thân thiện với học sinh
Các thầy cô cần thường xuyên gần gũi và giao tiếp với các em để các em rèn kỹ năng giao tiếp được tốt. Đặc biệt các em có cơ hội để xử lý các tình huống mà thầy cô đưa ra.
Rèn kỹ năng sống hiệu quả qua việc tích hợp vào các môn học
Qua đó phát huy tối đa kỹ năng sống cho các em đạt hiệu quả tốt nhất bằng các cách đơn giản nhưng thiết thực.
Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học qua các môn học. Các bạn có thể học hỏi để tìm ra các phương pháp dạy kỹ năng cho con mình phù hợp. Không chỉ ở trường mà tại gia đình là cái nôi của cuộc đời mà cha mẹ là người thầy cô rất quan trọng. Hy vọng bài viết mang lại cho các bạn nhiều bổ ích.