Các phương châm hôi thoại tiếp theo bài tập năm 2024

Câu trả lời của ông bố vi phạm phương châm cách thức bởi cậu bé 5 tuổi chưa thể hiểu được gì về quyển sách “ Tuyển tập truyện ngắn Nam Cao”.( nhưng với người đi học có thể hiểu được thì câu trả lời lại là đúng.)

\=> Cần phải trả lời rõ ràng, dễ hiểu, phù hợp với lứa tuổi.

Bài 2/ SGK trang 38

Thái độ và lời nói của Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng không tuân thủ PC lịch sự.

Việc không tuân thủ ấy là không có lí do chính đáng vì khách đến nhà phải chào hỏi chủ nhà rồi mới nói chuyện mà ở đây thái độ và lời nói của khách đều hồ đồ, thiếu căn cứ.

- Việc vận dụng các phương châm hội thoai cần phù hợp với đặc điểm của tình huống giao tiếp. (Nói với ai? Nói khi nào? Nói ở đâu? Nói để làm gì?)

Việc không tuân thủ các phương châm hội thoại có thể bắt nguồn từ những nguyên nhân sau:

- Người nói vô ý, vụng về, thiếu văn hóa giao tiếp.

- Người nói phải ưu tiên cho một phương châm hội thoại hoặc một yêu cầu khác quan trọng hơn.

- Người nói muốn gây một sự chú ý, để người nghe hiểu câu nói theo một hàm ý nào đó.

II. Soạn bài

1. Quan hệ giữa phương châm hội thoại với tình huống giao tiếp

- Chàng rể trong câu chuyện “Chào hỏi” có tuân thủ phương châm lịch sự nhưng không phù hợp vì nó gây phiền toái, nguy hiểm cho người khác khi đang lao động nặng nhọc.

- Bài học: Khi giao tiếp, chúng ta nên tuần thủ các câu hỏi sau:

+ Đối tượng giao tiếp: Nói với ai?

+ Hoàn cảnh giao tiếp: Nói ở đâu? Nói khi nào?

+ Mục đích giao tiếp: Nói để làm gì?

+ Cách thức giao tiếp: Nói như thế nào?

2. Những trường hợp không tuân thủ phương châm hội thoại

Bài 1. Trong các tình huống đã học, chỉ có tình huống trong truyện “Người ăn xin” là tuân thủ phương châm lịch sự; các tình huống còn lại đều không tuân thủ phương châm hội thoại.

Bài 2.

- Câu trả lời của Ba không đáp ứng yêu cầu thông tin đúng như An mong muốn.

→ Ba không tuân thủ phương châm về lượng (trả lời thiếu thông tin cần thiết).

- Ba không tuân thủ phương châm về lượng vì Ba không biết chính xác năm chế tạo chiếc máy bay đầu tiên và không muốn vi phạm phương châm về chất.

Bài 3.

- Khi bác sĩ nói với người bệnh nan y về tình trạng sức khỏe của bệnh nhân đó, phương châm về chất có thể không được tuân thủ. Vì bác sĩ muốn động viên người bệnh an tâm chữa bệnh.

- Một số tình huống khác: các chiến sĩ hoạt động bí mật; cần giữ thông tin bí mật của quốc gia, quân đội,…

Bài 4.

- Xét về nghĩa tường minh, câu nói “Tiền bạc chỉ là tiền bạc” không cho người nghe biết thêm một thông tin nào. Tuy nhiên, xét về hàm ý, câu nói có nghĩa là tiền bạc không phải là tất cả.

III. Luyện tập

Bài 1.

- Câu trả lời của ông bố không tuân thủ phương châm cách thức.

- Câu nói: “Quả bóng nằm ngay dưới cuốn “Tuyển tập truyện ngắn Nam Cao”” kia kìa” của ông bố rất mơ hồ với đứa con mới chỉ 5 tuổi.

Bài 2.

- Thái độ bất hòa và những lời nói nặng nề: “không phải để hỏi thăm”, “trò chuyện gì với ông” của Chân, Tay, Tai, Mắt đã vi phạm phương châm lịch sự.

- Đặt trong nội dung câu chuyện “Chân, Tay, Mắt, Miệng”, sự giận dữ và nặng nề ấy là không có căn cứ.

Luyện tập bài Các phương châm hội thoại (Tiếp theo) lớp 9

Luyện tập bài Các phương châm hội thoại (Tiếp theo). dưới đây được VnDoc sưu tầm và giới thiệu với các bạn để tham khảo. Bài tập Ngữ văn 9 này sẽ giúp học tập tốt môn Ngữ Văn lớp 9 hiểu rõ hơn về phương châm dùng trong hội thoại, các loại phương châm thường được dùng trong văn bản, hội thoại thường diễn ra.

Luyện tập bài Các phương châm hội thoại (Tiếp theo)

1. Qua các câu tục ngữ, ca dao (bài tập 1), cha ông đã khuyên tất cả chúng ta trong giao tiếp nên dùng những lời lẽ lịch sự, nhã nhặn.

Tìm 5 câu tục ngữ, ca dao có nội dung tương tự:

- Chim khôn kêu tiếng rảnh rang

Người khôn nói tiếng dịu dàng dễ nghe.

- Chẳng được miếng thịt miếng xôi

Cũng được lời nói cho nguôi tấm lòng.

- Một lời nói quan tiền thúng thóc

Một lời nói dùi đục cẳng tay.

- Một câu nhịn là chín câu lành.

- Vàng thì thử lửa, thử than

Chuông kêu thử tiếng, người ngoan thử lời.

2. Biện pháp tu từ đã học liên quan đến phương châm lịch sự là biện pháp nói giảm nói tránh.

Ví dụ:

- Chê bạn lười học thì nói: Bạn chưa siêng học lắm.

Hay:

- Bác đã đi rồi sao Bác ơi!

- Bác Dương thôi đã thôi rồi.

Nước mây man mác ngậm ngùi lòng ta.

3. Chọn từ ngữ điền vào chỗ trống trong các câu như sau:

1. Nói dịu nhẹ như khen, nhưng thật ra là mỉa mai, chê trách là nói mát.

2. Nói trước lời mà người khác chưa kịp nói là nói hớt.

3. Nói nhằm châm chọc điều không hay của người khác một cách cô ý là nói móc.

4. Nói chen vào chuyện của người trên khi không được hỏi đến là nói leo.

5. Nói rành mạch, cặn kẽ, có trước có sau là nói ra đầu ra đũa.

Các từ ngữ điền vào các câu trên đều chỉ những cách nói vi phạm phương châm lịch sự.

4. Đôi khi người ta phải dùng những cách diễn đạt như:

1. Nhân tiện đây xin hỏi... được sử dụng khi người nói chuẩn bị hỏi hay nói một vấn đề mà không đúng với đề tài hai người đang trao đổi. Diễn đạt như vậy là tuân thủ phương châm quan hệ, không để người khác chê trách mình nói chen trong giao tiếp.

2. Cực chẳng đã tôi phải nói; tôi nói điều này có gì không phải anh bỏ qua cho; biết là anh không vui, nhưng... ; xin lỗi, có thể anh không hài lòng nhưng tôi củng phải thành thực mà nói là... được sử dụng khi người nói vì một lí do nào đó mà khi nói có thể đụng chạm đến thể diện của người đối thoại với mình. Tức là người nói đã tuân thủ phương châm lịch sự trong giao tiếp.

3. Đừng nó leo, đừng ngắt lời như thế, đừng nói cái giọng đó với tôi, được sử dụng khi người đối thoại không sử dụng đúng phương châm lịch sự, phải chấm dứt sự không tuân thủ đó.

5. Giải thích nghĩa các thành ngừ và phương châm hội thoại của các thành ngữ đó.

- Nói băm, nói bổ: Ăn nói bốp chát, thô bạo, xỉa xói với người khác (phương châm lịch sự).

- Nói như đấm vào tai, nói khó nghe, khó chịu, trái ý với người khác (phương châm lịch sự).

- Điều nặng tiếng nhẹ: Nói trách móc, chì chiết (phương châm lịch sự).

- Nửa úp nửa mở, nói mập mờ, ỡm ờ, không hết ý (phương châm cách thức).

- Mồm loa mép giải: Lắm lời, đanh đá, nói át người khác (phương châm lịch sự).

- Đánh trống lảng: Nói lái sang vấn đề khác, không muốn đề cập tới vấn đề đang trao đổi (phương châm quan hệ)

- Nói như dùi đục chấm mắm cáy: Nói không hay, không khéo, cộc lốc, thiếu tế nhị (phương châm lịch sự).