Nhận thức là quá trình tâm lý phản ánh hiện thực khách quan và bản thân con người thông qua các giác quan và dựa trên kinh nghiệm hiểu biết của bản thân. Nhận thức ở mức độ thấp là nhận thức cảm tính, ở mức độ cao hơn là nhận thức lý tính. Nhận thức lý tính và nhận thức cảm tính có quan hệ chặt chẽ với nhau, bổ sung cho nhau, chi phối lẫn nhau trong cùng một hoạt động thống nhất của con người.
Nội dung chính
- 2. Mối quan hệ giữa nhận thức cảm tính và nhận thức lý tính:
- 1. Nhận thức là gì?
- 2. Nhận thức cảm tính và nhận thức lý tính
- 3. So sánh nhận thức cảm tính và nhận thức lý tính
- Video liên quan
Nhận thức cảm tính là mức độ nhận thức đầu tiên, thấp nhất của con người. Trong đó con người phản ánh những thuộc tính bên ngoài, những cái đang trực tiếp tác động đến giác quan của họ. Nhận thức cảm tính bao gồm: cảm giác tri giác.
Nhận thức lý tính là mức độ nhận thức cao ở con người, trong đó con người phản ánh những thuộc tính bên trong, những mối quan hệ có tính quy luật của hiện thức khách quan một cách gián tiếp. Nhận thức lý tín bao gồm tư duy và tượng.
Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài điện thoại: 1900.6568
2. Mối quan hệ giữa nhận thức cảm tính và nhận thức lý tính:
Giống nhau:
Đều là quá trình tâm lí nên có mở đầu, diễn biến và kết thúc một cách tương đối rõ ràng..
Chỉ phản ánh thuộc tính bên ngoài của sự vật, hiện tượng.
Phản ánh hiện thực khách quan một cách trực tiếp.
Đều có ở động vật và con người
Xem thêm: Phạm trù triết học là gì? Các cặp phạm trù cơ bản của Triết học?
-Là mức độ nhận thức đầu tiên, sơ đẳng, cảm giác có vai trò nhất định trong hoạt động nhận thức và toàn bộ đời sống con người.
Cảm giác
Tri giác
– Phản ánh riêng lẻ các thuộc tính bên ngoài của sự vật, hiện tượng.
– Là mức độ đầu tiên của nhận thức cảm tính.
-Cảm giác là mối liên hệ trực tiếp giữa cơ thể và thế giới xung quanh. Nhờ mối liên hệ đó mà cơ thể có khả năng định hướng và thích nghi với môi trường. -Cảm giác giúp con người thu nhận nguồn tài liệu trực quan sinh động, cung cấp nguyên liệu cho các hoạt động tâm lý cao hơn.
– Phản ánh trọn vẹn các thuộc tính bên ngoài của sự vật, hiện tượng.
– Phản ánh sự vật, hiện tượng theo cấu trúc nhất định.
Xem thêm: Khái quát về Triết học Tây Âu thời kỳ Phục hưng và Cận đại
– Gắn liền với hoạt động của con người.
– Là mức độ cao nhất của nhận thức cảm tính.
– Tri giác giúp con người định hướng nhanh chóng và chính xác hơn, giúp con người điều chỉnh một cách hợp lý hoạt động của mình trong thế giới, giúp con người phản ánh thế giới có lựa chọn và có tính ý nghĩa.
Khác nhau:
So sánh nhận thức cảm tính và nhận thức lí tính:
Đều là quá trình phản ánh biện chứng hiện thực khách quan vào trong bộ óc của con người, có tính tích cực, năng động, sáng tạo, trên cơ sở thực tiễn.
Khác:
Nhận thức cảm tính:
Xem thêm: Điều kiện ra đời, phát triển và nội dung triết học Tây Âu thời trung cổ
Là giai đoạn đầu tiên của quá trình nhận thức. Đó là giai đoạn con người sử dụng các giác quan để tác động vào sự vật nhằm nắm bắt sự vật ấy.
Nhận thức cảm tính gồm các hình thức sau: cảm giác, tri giác, biểu tượng.
Đặc điểm:
– Phản ánh trực tiếp đối tượng bằng các giác quan của chủ thể nhận thức.
– Phản ánh bề ngoài, phản ánh cả cái tất nhiên và ngẫu nhiên, cả cái bản chất và không bản chất.
— Giai đoạn này có thể có trong tâm lý động vật.
–Hạn chế của nó là chưa khẳng định được những mặt, những mối liên hệ bản chất, tất yếu bên trong của sự vật. Để khắc phục, nhận thức phải vươn lên giai đoạn cao hơn, giai đoạn lý tính.
Nhận thức lý tính: là giai đoạn phản ánh gián tiếp trừu tượng, khái quát sự vật, được thể hiện qua các hình thức như khái niệm, phán đoán, suy luận.
Đặc điểm:
– Là quá trình nhận thức gián tiếp đối với sự vật, hiện tượng.
– Là quá trình đi sâu vào bản chất của sự vật, hiện tượng.
– Nhận thức cảm tính và lý tính không tách bạch nhau mà luôn có mối quan hệ chặt chẽ với nhau.
Không có nhận thức cảm tính thì không có nhận thức lý tính.
Không có nhận thức lý tính thì không nhận thức được bản chất thật sự của sự vật.
Câu hỏi:Nhận thức lý tính được thực hiện dưới hình thức nào?
A. Cảm giác, tri giác và biểu tượng
B. Cảm giác và tri giác
C. Khái niệm, phán đoán, suy lý
D. Tri giác, biểu tượng, khái niệm
Trả lời:
Chọn A:nhận thức lý tính được thực hiện dưới hình thức Cảm giác, tri giác và biểu tượng
Ngoài ra, các em cùng Top lời giải tìm hiểu thêm về Nhận thức lý tính và nhận thức cảm tính nhé!
1. Nhận thức là gì?
Nhận thức[tiếng Anh:cognition] là hành động hay quá trình tiếp thu kiến thức và những am hiểu thông qua suy nghĩ, kinh nghiệm và giác quan, bao gồm cácqui trìnhnhư làtri thức, sự chú ý,trí nhớ, sựđánh giá, sựước lượng, sự lí luận, sự tính toán, việc giải quyết vấn đề, việc đưa ra quyết định, sự lĩnh hội và việc sử dụngngôn ngữ. Theo "Từ điển Bách khoa Việt Nam", nhận thức là quá trình biện chứng của sự phản ánh thế giới khách quan trong ý thức con người, nhờ đó con người tư duy và không ngừng tiến đến gần khách thể. Theo quan điểmtriết học Mác-Lênin, nhận thức được định nghĩa là quá trình phản ánh biện chứng hiện thực khách quan vào trong bộ óc của con người, có tính tích cực, năng động, sáng tạo, trên cơ sở thực tiễn.
Sự nhận thức của con người vừa ý thức, vừa vô thức, vừa cụ thể, vừa trừu tượng và mang tính trực giác. Quá trình nhận thức sử dụng tri thức có sẵn và tạo ra tri thức mới.
2. Nhận thức cảm tính và nhận thức lý tính
– Nhận thức cảm tính được coi là mức độ nhận thức đầu tiên và thấp nhất của con người, phản ánh được những thuộc tính bên ngoài, là những cái trực tiếp tác động tới giác quan của con người, gồm có cảm giác và tri giác.
– Nhận thức lý tính được coi là nhận thức ở mức độ cao hơn của con người. Theo đó nó phản ánh những thuộc tính bên trong hay những mối quan hệ mang tính quy luật của hiện thực khách quan một cách gián tiếp, gồm có tư duy và tượng.
Nhận thức cảm tính
- Ưu điểm: Phản ánh trung thực, độ tin cậy cao.
- Nhược điểm: Kết quả nt chưa sâu sắc, chưa toàn diện.
Nhận thức lý tính
- Ưu điểm: Kết quả nhận thức sâu sắc, toàn diện.
- Nhược điểm: Nếu không dựa trên nhận thức cảm tính chính xác thì độ tin cậy không cao.
3. So sánh nhận thức cảm tính và nhận thức lý tính
Giống nhau
- Cả hai quá trình nhận thức đều phản ánh hiện thực khách quan để có những hình ảnh về chúng.
- Nhận thức cảm tính và nhận thức lý tính đều là quá trình tâm lý có mở đầu, có diễn biến và kết thúc.
Khác nhau
1.Nhận thức cảm tính: là giai đoạn đầu tiên của quá trình nhận thức. Đó là giai đoạn con người sử dụng các giác quan để tác động vào sự vật nhằm nắm bắt sự vật ấy. Nhận thức cảm tính gồm các hình thức sau: cảm giác, tri giác, biểu tượng.
Đặc điểm:
Phản ánh trực tiếp đối tượng bằng các giác quan của chủ thể nhận thức.
- Phản ánh bề ngoài, phản ánh cả cái tất nhiên và ngẫu nhiên, cả cái bản chất và không bản chất.
- Giai đoạn này có thể có trong tâm lý động vật.
- Hạn chế của nó là chưa khẳng định được những mặt, những mối liên hệ bản chất, tất yếu bên trong của sự vật. Để khắc phục, nhận thức phải vươn lên giai đoạn cao hơn, giai đoạn lý tính.
2.Nhận thức lý tính: là giai đoạn phản ánh gián tiếp trừu tượng, khái quát sự vật, được thể hiện qua các hình thức như khái niệm, phán đoán, suy luận.
Đặc điểm:
- Là quá trình nhận thức gián tiếp đối với sự vật, hiện tượng.
- Là quá trình đi sâu vào bản chất của sự vật, hiện tượng.
- Nhận thức cảm tính và lý tính không tách bạch nhau mà luôn có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Không có nhận thức cảm tính thì không có nhận thức lý tính. Không có nhận thức lý tính thì không nhận thức được bản chất thật sự của sự vật.