Vẹo cột sống là tình trạng rối loạn xương khiến cột sống bị cong bất thường. Nếu không được phát hiện và điều trị sớm có thể dẫn tới bị dị dạng trầm trọng, ảnh hưởng xấu đến hình thể, gây đau, ảnh hưởng chức năng tim, phổi và có thể giảm tuổi thọ. Thế nhưng, trên thực tế, không mấy người hiểu rõ những nguy cơ mà nó gây ra cho sức khỏe về lâu dài. Do đó, nhiều người mắc cong vẹo cột sống vẫn giữ tâm lý chủ quan, không quan tâm điều trị đúng cách.
Điều trị cong vẹo cột sống là một quá trình phức tạp cần có sự kết hợp giữa việc điều trị theo phác đồ của bác sĩ chuyên khoa và luyện tập hàng ngày để nắn chỉnh tư thế đúng.
Dưới đây là những bài tập vận động đơn giản giúp hỗ trợ cải thiện cột sống hiệu quả.
Bài tập 1: Kéo giãn và tăng tính mềm dẻo của cột sống:
Quỳ trên hai chân,mông chạm gót. Thân mình và tay gập sát với sàn nhà [mông vẫn không rời gót ]. Từ từ dịch chuyển hai tay và thân mình sang bên lồi. Giữ lại 30 giây. Sau đó từ từ trở về vị trí ban đầu. Lặp lại 15 lần.
Bài tập 2: Tăng tầm vận động của cột sống ở tư thế ngồi:
Ngồi hai chân duỗi thẳng và áp sát. Đưa hai tay ra trước chạm các ngón, lưng gập. Giữ lại 20 giây. Sau đó từ từ trở về vị trí ban đầu. Lặp lại 15 lần.
Bài tập 3: Tăng cường nhóm cơ lưng:
Ngồi xếp bằng. Giữ một trái bóng trên đầu, nâng thẳng lên. Giữ lại 15 giây.
Lưu ý: Bạn nên chắc chắn khuỷu tay bạn chạm vào tường. Làm 10 lần.
Bài tập 4: Kéo giãn cột sống cùng trục lăn:
Đặt trục lăn ở ngay eo, ở giữa hông và ở dưới xương lồng ngực. Chân trên duỗi thẳng , chân dưới duỗi hông gập gối. Duỗi cánh tay trên cho đến khi cánh tay chạm sàn và phần lườn được kéo căng. Giữ lại 1 phút. Lặp lại 3-5 lần.
Bài tập 5: Ưỡn cột sống ngực:
Nằm ngữa. Gập hông gập gối, chống hai khuỷu xuống nệm, người bệnh ưỡn ngực và ưỡn cổ ra sau. Giữ ở tư thế này khoảng 15-20 giây. Sau đó từ từ trở về vị trí ban đầu. Lặp lại 15 lần.
Bài tập 6: Tập mạnh nhóm cơ lưng:
Quỳ 4 điểm đầu ngẩn lên, nâng tay phải về phía trước,chân trái về phía sau [nâng càng cao càng tốt ]. Giữ ở tư thế này 15 giây sau đó trả về vị trí cũ và đổi bên. Lặp lại 30 lần.
Bài tập 7: Kéo giãn với bóng:
Quỳ trên một chân, chân còn lại duỗi sau đó nghiêng người tựa lên bóng, yêu cầu thả lỏng thân mình đồng thời đưa tay phía trên lên đến hết tầm vận động. Giữ lại 30 giây. Sau đó từ từ trở về vị trí ban đầu. Lặp lại 15 lần.
Bài tập 8: Kéo giãn và tăng tính mềm dẻo của cột sống:
Quỳ hai điểm, từ từ ngả về phía trước quả bóng. Sau đó từ từ dịch chuyển hai tay ra trước và sang bên lồi. Giữ ở tư thế này khoảng 15-20 giây. Sau đó từ từ trở về vị trí ban đầu. Lặp lại 15 lần.
Bài tập 9: Gia tăng độ giãn nở của lồng ngực:
Ngồi trên ghế, tay bên lồi đặt lên đỉnh ở đoạn cong,tay bên lõm cầm tạ [tạ nặng từ 2-3kg]. Thực hiện động tác dang vai đến cuối tầm vận động đồng thơi nghiêng người về phía bên lồi và hít vào sâu làm căng lồng ngực tối đa. Sau đó đưa tay về vị trí ban đầu đồng thời thở ra. Lặp lại 15 lần.
Bài tập 10: Kéo giãn và tăng tính mềm dẻo của cột sống:
Đứng đối diện với thanh xà sau đó dùng hai tay đu lên xà. Giữ ở tư thế này khoảng 15-20 giây. Sau đó từ từ trở về vị trí ban đầu. Lặp lại 20 lần.
Vẹo cột sống là dị tật xương phổ biến. Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, phổ biến nhất ở người cao tuổi do thoái hóa cột sống tự nhiên. Bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp chữa cong vẹo cột sống tùy theo tình trạng bệnh và sức khỏe của mỗi người. Việc sớm điều trị sớm sẽ giúp người bệnh đảm bảo chức năng vận động về sau.
Tổng quan về cong vẹo cột sống
Vẹo cột sống là tình trạng cột sống bị cong bất thường, có thể cong về phía trước hoặc phía sau, cũng có thể là nghiêng sang bên trái hoặc phải.
Có 2 loại cong vẹo cột sống là cong vẹo cột sống chữ C và cong vẹo cột sống chữ S. Trong đó, vẹo cột sống chữ C ít nguy hiểm hơn vẹo cột sống chữ S. Do vẹo cột sống chữ S gây ảnh hưởng trực tiếp đến cả đường cong ngực và đường cong thắt lưng. Người bệnh vẹo cột sống chữ C sẽ rất nhanh tiến triển thành vẹo cột sống chữ S nếu không được điều trị kịp thời.
Tham khảo: Các dạng cong vẹo cột sống thường gặp
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra vẹo cột sống. Bệnh cũng có thể xảy ra ở bất cứ lứa tuổi nào. Tuy nhiên, bệnh xuất hiện phổ biến nhất ở nhóm người lớn tuổi do sự thoái hóa cột sống tự nhiên của họ. Ngoài ra, theo thống kê năm 2023 của trung tâm Medical News Today tại Hoa Kỳ, hiện nay phụ nữ có tỷ lệ mắc bệnh cong vẹo cột sống cao hơn nam giới. [1]
Trường hợp cong vẹo cột sống ở trẻ em có thể là do bẩm sinh với trẻ dưới 3 tuổi hoặc do ảnh hưởng từ việc sinh hoạt sai tư thế với trẻ trong độ tuổi 10 – 12.
Thông thường, cong vẹo cột sống ở mức độ nhẹ không gây trở ngại trong sinh hoạt và chuyển động hằng ngày của người bệnh. Bệnh cũng không cần áp dụng các phương pháp chữa cong vẹo cột sống quá phức tạp, chủ yếu là vật lý trị liệu và điều trị bảo tồn. Với những trường hợp bệnh nặng, bác sĩ sẽ chỉ định những phương pháp điều trị vẹo cột sống phù hợp.
Cong vẹo cột sống có chữa được không?
Cong vẹo cột sống có thể điều trị được. Hầu hết các trường hợp cong vẹo cột sống đều là bệnh lành tính. Dị tật không ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống hay chuyển động thường ngày của người bệnh. Do vậy, phương pháp chữa cong vẹo cột sống thường được áp dụng là điều trị bảo tồn [điều trị cong vẹo cột sống không phẫu thuật], kết hợp tập luyện để đưa cột sống về lại vị trí bình thường.
Mục đích của chữa cong vẹo cột sống là cải thiện cơn đau cột sống của người bệnh [nếu có] và cải thiện sức mạnh lẫn độ dẻo dai của cột sống, vùng cổ và vùng lưng, đặc biệt là vùng thắt lưng. Một lưu ý mà người bệnh cần nghiêm túc thực hiện để kết quả điều trị được tối ưu đó là ngưng hút thuốc lá hoàn toàn. Vì thuốc lá sẽ thúc đẩy quá trình thoái hóa xương khớp xảy ra nhanh hơn.
Ở những trường hợp cong vẹo cột sống nặng, người bệnh có cơn đau nghiêm trọng và dai dẳng, ảnh hưởng đến sinh hoạt, ảnh hưởng đến hô hấp và không đáp ứng các phương pháp điều trị nội khoa và vật lý trị liệu. Đối với trường hợp này, bác sĩ sẽ xem xét và chỉ định phương pháp điều trị ngoại khoa phù hợp.
Các cách chữa cong vẹo cột sống phổ biến hiện nay
Cách chữa cong vẹo cột sống sẽ được bác sĩ chỉ định dựa trên những yếu tố: Nguyên nhân, độ nghiêm trọng của bệnh [cong vẹo chữ C và cong vẹo chữ S], vị trí cong vẹo, sự trưởng thành của xương và giới tính. [2]
1. Điều trị nội khoa
Điều trị nội khoa là phương pháp sử dụng thuốc kê toa, dành cho các đối tượng bị cong vẹo cột sống kèm với những triệu chứng đau, khó thở,…
Bác sĩ sẽ kiểm tra tình trạng và mức độ cơn đau để kê toa thuốc phù hợp, giúp người bệnh thuyên giảm các triệu chứng của vẹo cột sống, cải thiện vận động hằng ngày.
Phương pháp chữa cong vẹo cột sống nội khoa cần được kết hợp với tập vật lý trị liệu để có thể tối ưu hiệu quả điều trị bệnh.
2. Đeo nẹp cột sống
Bác sĩ sẽ sử dụng loại nẹp chuyên dụng để điều chỉnh lại cột sống của người bệnh. Phương pháp này được ưu tiên cho những người có bệnh lý nền vì hạn chế việc uống thuốc, giảm thiểu rủi ro lên sức khỏe tổng thể đến từ tác dụng phụ của thuốc.
Nẹp cột sống giúp hỗ trợ cột sống của người bệnh dần dần về vị trí đúng và cố định tại đó, lâu dần sẽ ổn định được cấu trúc cột sống. Việc đeo nẹp hầu như không gây ra bất cứ hạn chế nào trong chuyển động hoặc sinh hoạt hằng ngày của người bệnh. Người bệnh được yêu cầu đeo nẹp liên tục cả ngày lẫn đêm, tuy nhiên nếu cần [ví dụ như chơi thể thao] người bệnh có thể tạm thời bỏ nẹp ra để thuận tiện chuyển động. Lưu ý là việc bỏ nẹp tạm thời chỉ diễn ra trong thời gian ngắn. Người bệnh được khuyến cáo hỏi ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện.
3. Tập vật lý trị liệu
Tập vật lý trị liệu là phương pháp chữa cong vẹo cột sống được áp dụng rộng rãi. Thậm chí, bất cứ phương pháp điều trị nào cũng cần kết hợp với tập vật lý trị liệu cột sống để nâng cao hiệu quả điều trị, rút ngắn thời gian phục hồi.
Các bài tập chữa vẹo cột sống sẽ được chỉ định bởi bác sĩ và kỹ thuật viên vật lý trị liệu. Mục đích của các bài tập là tăng sự linh hoạt và sức mạnh cho vai, cổ và các nhóm cơ lưng; Từ đó ổn định lại cấu trúc cột sống.
4. Phẫu thuật
Phẫu thuật xương cột sống là phương án cuối cùng trong điều trị cong vẹo cột sống. Với những trường hợp bệnh quá nặng, người bệnh không đáp ứng với các phương pháp điều trị nội khoa, bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định phẫu thuật.
Một số phương pháp điều trị ngoại khoa với bệnh cong vẹo cột sống gồm:
- Cắt bỏ đốt sống hoặc đĩa đệm
- Cố định cột sống
Những biến chứng có thể gặp sau phẫu thuật cong vẹo cột sống mà người bệnh cần lưu ý:
- Nhiễm trùng vết mổ
- Chảy máu
- Tổn thương thần kinh
Bệnh có tái phát sau khi điều trị hay không?
Cong vẹo cột sống có thể tái phát sau điều trị nếu người bệnh không chăm sóc và bảo vệ chức năng cột sống tốt. Đối với người lớn tuổi, bệnh sẽ có khả năng cao tái phát khi họ bước vào độ tuổi lão hóa xương khớp tự nhiên. [3]
Điều quan trọng mà người bệnh cần thực hiện sau khi điều trị cong vẹo cột sống thành công là tiếp tục bảo vệ cột sống. Bạn nên thường xuyên thực hiện những bài tập tốt cho lưng và cột sống. Thói quen tốt này không chỉ giúp ngăn chặn bệnh tái phát mà còn giúp cải thiện và tăng sức khỏe ở các nhóm cơ lưng, cổ và vai. Người bệnh có thể tham vấn ý kiến của bác sĩ hoặc kỹ thuật viên vật lý trị liệu để nhận được lời khuyên, các bài tập duy trì sức khỏe xương cột sống phù hợp.
Bên cạnh đó, bơi lội là một môn thể thao “vàng” cho sức khỏe cơ xương khớp. Người có vấn đề về cơ xương khớp như cong vẹo cột sống, thoát vị đĩa đệm được khuyến khích tập bơi. Môn thể thao này sẽ giúp giảm sức nặng của cơ thể lên các khớp, giảm áp lực cho hệ xương khớp và các đốt sống bị tổn thương. Hơn nữa, bơi giúp quá trình tuần hoàn máu diễn ra tốt hơn. Từ đó, tăng nguồn máu nuôi đến xương, giúp nuôi dưỡng xương tốt hơn.
Phương pháp phòng ngừa cong vẹo cột sống
Hiện nay không có bất cứ biện pháp nào giúp phòng ngừa cong vẹo cột sống hoàn toàn. Đặc biệt là bệnh thường xảy ra khi chúng ta bước vào giai đoạn lão hóa tự nhiên. Và cũng có những trường hợp cong vẹo cột sống vô căn, cong vẹo cột sống bẩm sinh. Vì thế, để hạn chế tối đa nguy cơ cong vẹo cột sống, bạn cần đảm bảo chức năng xương cột sống và vùng cơ lưng được khỏe mạnh và linh hoạt. [4]
Điều đầu tiên giúp bạn hạn chế được rủi ro cong vẹo cột sống là sinh hoạt đúng tư tế. Cong vẹo cột sống có thể đến từ việc ngồi và đứng sai tư thế trong thời gian dài. Ngoài ra, bạn không nên đặt áp lực lớn lên xương cột sống, nhất là phần lưng dưới. Đây được xem là một trong những yếu tố làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh về xương khớp như thoát vị đĩa đệm, cong vẹo cột sống. Hơn nữa, sinh hoạt sai tư thế, tạo quá nhiều áp lực lên xương sống và lưng dưới có thể gây chấn thương đột ngột.
Thường xuyên thực hiện các bài tập tăng cường sức mạnh ở lưng là biện pháp phòng tránh dị tật cong vẹo cột sống rất tốt. Những bài tập này sẽ giúp làm giảm thiểu áp lực lên cột sống và những ảnh hưởng xấu do hoạt động sai tư thế. Ngoài ra, duy trì tập luyện thể thao còn giúp tăng cường sự linh hoạt cho cột sống.
Đối với trẻ em, để phòng ngừa tình trạng cong vẹo cột sống học đường thì phụ huynh cần lưu tâm những điều sau:
- Bàn học phù với chiều cao và lứa tuổi của trẻ
- Rèn thói quen ngồi học ngay ngắn, không để trẻ cúi đầu thấp, ngồi xiêu vẹo
- Nên cho trẻ sử dụng cặp 2 quai để cân bằng 2 bên vai
Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình như: TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa; TS.BS Tăng Hà Nam Anh; ThS.BS.CKII Trần Anh Vũ; BS.CKI Trần Xuân Anh, ThS.BS.CKI Lê Đình Khoa, ThS.BS Nguyễn Quang Tôn Quyền; TS.BS Đỗ Tiến Dũng; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng… Đây cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh về cơ xương khớp với kỹ thuật hiện đại theo phác đồ cập nhật quốc tế.
Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp…
BVĐK Tâm Anh còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật.
Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
Cong vẹo cột sống là một dị tật xương cột sống thường gặp. Phần lớn bệnh không nguy hiểm, cũng không gây ra triệu chứng bất tiện cho người bệnh trong sinh hoạt hàng ngày. Do vậy, cách chữa cong vẹo cột sống thường không quá phức tạp, chủ yếu là điều trị bảo tồn và tập vật lý trị liệu. Một số ca bệnh nhẹ có thể không cần tiếp nhận điều trị mà chỉ cần điều chỉnh tư thế, kết hợp chơi thể thao hoặc thực hiện các bài tập cải thiện chức năng và độ linh hoạt của cột sống. Người bệnh được khuyến cáo đến thăm khám với bác sĩ sau khi phát hiện bệnh để được chẩn đoán và chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.
Vẹo cột sống không nên làm gì?
Theo các chuyên gia tại Scoliosis SOS [Anh Quốc], người bệnh tốt nhất nên tránh các hoạt động gây áp lực lên cột sống trong và sau khi điều trị như: cử tạ nặng, các môn thể thao tác động mạnh và các bài tập liên quan đến cơ bụng, chúng có thể dễ dàng làm tổn thương cột sống, vì vậy cần hết sức lưu ý khi vận động thể ...
Tại sao bị vẹo cột sống?
Vẹo cột sống chính là biến chứng của dị tật này. Người đi tập tễnh bởi hai chân không bằng nhau sẽ khiến cột sống chịu áp lực nặng, không vững trọng tâm. Từ đó dẫn đến vẹo cột sống. Vẹo cột sống do thoái hóa xương xảy ra nhiều nhất ở người cao tuổi bước vào giai đoạn suy giảm chức năng cơ xương khớp.
Vẹo cột sống chữ C là gì?
Cong vẹo cột sống chữ C là khi cột sống bị uốn cong theo một hướng [sang trái hoặc sang phải] tạo thành hình chữ C. Nếu đỉnh đường cong hướng về bên phải thì cột sống có hình chữ C ngược, còn mếu đỉnh đường cong hướng về bên trái thì cột sống có hình chữ C thuận.
Chùa cong vẹo cột sống bao nhiêu tiền?
Chi phí cho một lần phẫu thuật chỉnh vẹo cột sống có thể dao động từ 15 triệu đồng đến 20 triệu đồng, hoặc thậm chí là cao hơn. Giá phẫu thuật chính xác có thể thay đổi dựa trên tình trạng cụ thể của vẹo cột sống và phương pháp phẫu thuật cần thực hiện.