- Tải app VietJack. Xem lời giải nhanh hơn!
Câu 1 [trang 90 sgk ngữ văn 11 tập 1]
Hiện đại hóa: quá trình làm cho văn học thoát khỏi hệ thống thi pháp văn học trung đại, đổi mới theo hình thức văn học phương Tây
Quảng cáo
Các nhân tố tạo điều kiện:
+ Vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng Sản đưa đất nước phát triển tiến bộ
+ Sự góp phần của báo chí, ngành xuất bản dần thay thế chữ Hán, Nôm tạo điều kiện nền văn học Việt Nam hình thành, phát triển
- Qúa trình hiện đại hóa của văn học diễn ra:
+ Giai đoạn thứ nhất [ từ đầu TK XX tới năm 1920]
+ Giai đoạn thứ hai [ 1920 – 1930]
+ Giai đoạn thứ ba [1930- 1945]
⇒ Văn học giai đoạn đầu chịu nhiều ràng buộc của cái cũ, tạo nên tính chất giao thời văn học
Quảng cáo
b, Sự phân hóa của văn học Việt Nam:
+ Chia thành hai bộ phận: công khai và không công khai
+ Do đặc điểm của nước thuộc địa, chịu sự ảnh hưởng, chi phối của quá trình đấu tranh giải phóng dân tộc
+ Văn học công khai chia nhỏ: văn học lãng mạn và văn học hiện thực
+ Văn học không công khai có văn thơ cách mạng của chiến sĩ và người tù yêu nước
c, Nguyên nhân:
- Sự thúc bách của yêu cầu thời đại
- Chủ quan của nền văn học
- Cái tôi thức tỉnh, trỗi dậy
- Nhu cầu thưởng thức, văn chương trở thành hàng hóa
Quảng cáo
Câu 2 [Trang 91 sgk ngữ văn 11 tập 1]
Văn học có hai truyền thống: chủ nghĩa yêu nước và nhân đạo
- Văn học giai đoạn đầu TK XX tới Cách mạng tháng Tám:
+ Quan tâm phản ánh mọi giai tầng, kể cả người dân lầm than
+ Tố cáo, thể hiện khát vọng mãnh liệt của cá nhân về vẻ đẹp hình thức, phẩm giá
b, Các thể loại văn học mới: phóng sự, lí luận phê bình văn học
+ Tiểu thuyết cách tân xóa bỏ sự vay mượn đề tài, cốt truyện của văn học Trung Quốc, kết cấu chương hồi, cốt truyện li kì
+ Tiểu thuyết hiện đại trọng tính cách nhân vật, đi sâu vào thế giới nội tâm
+ Lối kể linh hoạt, kết thúc có hậu, gần với đời sống
- Thơ: xóa bỏ tính quy phạm, ước lệ trong thơ cũ
+ Cái tôi Thơ Mới được giải phóng, giàu cảm xúc
+ Nhìn thế giới bằng đôi mắt háo hức, tích cực hơn
Văn học [từ 1900 đến 1930] là văn học giao thời bởi:
+ Sự tồn tại song song hai nền văn học [ cũ và mới], hai lực lượng sáng tác
+ Sự đổi mới gặp phải nhiều rào cản
+ Sự níu kéo của những cái cũ
+ Văn học cũ tuy ở giai đoạn suy tàn nhưng vẫn chiếm giữ vị trí đáng kể trong nền văn học dân tộc
+ Giá trị văn học có tính giao thời giữa truyền thống và hiện đại
Xem thêm các bài Soạn văn lớp 11 ngắn gọn, hay khác:
- Hỏi bài tập trên ứng dụng, thầy cô VietJack trả lời miễn phí!
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k5: fb.com/groups/hoctap2k5/
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.
- GV hướng dẫn HS dựa vào SGK trả lời lần lượt các câu hỏi.
- Quá trình hiện đại hoá của VHVN thời kì này diễn ra qua mấy giai đoạn? Nội dung của mỗi giai đoạn? Những thành tựu đạt được? Các tác giả tiêu biểu?
- Quá trình hiện đại hóa diễn ra qua 3 giai đoạn.
a/ Giai đoạn 1: Từ đầu thế kỉ XX đến khoảng năm 1920.
- Chữ quốc ngữ được truyền bá rộng rãi, tác động đến việc ra đời của văn xuôi.
- Báo chí và phong trào dịch thuật phát triển giúp cho câu văn xuôi và nghệ thuật tiếng Việt trưởng thành và phát triển.
- Những thành tựu đạt được là sự xuất hiện của văn xuôi và truyện kí ở miền Nam.
- Thành tựu chính của văn học trong giai đoạn này vẫn thuộc về bộ phận văn học yêu nước như Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh, Huỳnh Thúc Kháng, Ngô Đức Kế….
→ Nhìn chung văn học chưa thoát khỏi hệ thống văn học trung đại.
b/ Giai đoạn 2: Từ 1920 đến 1930.
Quá trình hiện đại hóa đạt được nhiều thành tích với sự xuất hiện của các thể loại văn học hiện đại và hiện đại hóa của các thể loại truyền thống: tiểu thuyết Hồ Biểu Chánh, Hoàng Ngọc Phách…, truyện ngắn: Nguyễn Bá Học, Phạm Duy Tốn…, thơ: Tản Đà, Trần Tuấn Khải,.., kí: Phạm Quỳnh, Tương Phổ, Đông Hồ…đều phát triển.
c/ Giai đoạn 3: Từ 1930 đến 1945.
Có sự cách tân sâu sắc ở nhiều thể loại, đặc biệt là tiểu thuyết, truyện ngắn, thơ, phóng sự, phê bình ra đời và đạt được nhiều thành tựu.
Về thơ có phong trào thơ mới.
Tiểu thuyết có nhóm Tự Lực văn đoàn.
Truyện ngắn có: Nguyễn Công Hoan, Nam Cao,…
Phóng sự có Tam Lang, Vũ Trọng Phụng,..
Bút kí, tùy bút: Xuân Diệu, Nguyễn Tuân,…
1. Nền văn học được hiện đại hóa:
Hoàn cảnh lịch sử – xã hội và văn hóa.
Sau hai cuộc xâm lược của thực dân Pháp, cơ cấu xã hội Việt Nam có những biến đổi sâu sắc.
Đô thị hình thành từ Nam chí Bắc => 1 nền Văn
hoá đô thị mới.
Giai cấp mới xuất hiện: tư sản, tiểu tư sản, công nhân, đặc biệt là tiểu tư sản trí thức Tây học.
Một lớp công chúng có đời sống tinh thần và thị hiếu mới hình thành đòi hỏi một thứ văn chương mới.
Bạn đang xem nội dung tài liệu Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Tiếng Việt: Khái quát văn học Việt Nam từ đầu Thế kỉ XX đến Cách mạng tháng Tám năm 1945, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút TẢI VỀ ở trên
KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ ĐẦU THẾ KỈ XX ĐẾN CÁCH MẠNG THÁNG TÁM 1945KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ ĐẦU THẾ KỈ XX ĐẾN CÁCH MẠNG THÁNG TÁM 1945ĐẶC ĐIỂMTHÀNH TỰUVAI TRÒNỀN VĂN HỌC ĐƯỢC HIỆN ĐẠI HÓANHỊP ĐỘ PHÁT TRIỂN ĐẶC BIỆT MAU LẸHÌNH THỨC, THỂ LOẠI VÀ NGÔN NGỮ VĂN HỌCNỘI DUNG, TƯ TƯỞNGSỰ PHÂN HÓA PHỨC TẠP1. Nền văn học được hiện đại hóa: * Hoàn cảnh lịch sử – xã hội và văn hóa. Sau hai cuộc xâm lược của thực dân Pháp, cơ cấu xã hội Việt Nam có những biến đổi sâu sắc. Đô thị hình thành từ Nam chí Bắc => 1 nền Văn hoá đô thị mới.Giai cấp mới xuất hiện: tư sản, tiểu tư sản, công nhân, đặc biệt là tiểu tư sản trí thức Tây học. Một lớp công chúng có đời sống tinh thần và thị hiếu mới hình thành đòi hỏi một thứ văn chương mới.Chữ quốc ngữ đã thay thế chữ Hán và chữ Nôm trong nhiều lĩnh vực.Nghề in, xuất bản, báo chí, phong trào dịch thuật ra đời và phát triển khá mạnh.Sự xuất hiện của đội ngũ phê bình văn học. Những nhân tố trên đã tạo điều kiện cho văn học Việt Nam đổi mới theo hướng hiện đại hóa. Hiện đại hóa được hiểu theo nghĩa: văn học thời kì này thoát khỏi thi pháp văn học trung đại và đổi mới theo hình thức văn học phương Tây. * Quá trình hiện đại hóa từ đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng tám 1945: 3 giai đoạn Giai đoạn 1[từ đầu TK đến khoảng 1920]:Đây là giai đoạn mở đầu và chuẩn bị các điều kiện vật chất và văn hóa cần thiết cho công cuộc hiện đại hoá văn học.Chữ quốc ngữ được phổ biến rộng rãi, báo chí và phong trào dịch thuật phát triển, thúc đẩy sự hình thành và phát triển của nền văn xuôi chữ quốc ngữ.Tuy nhiên, trong giai đoạn này, các thành tựu chỉ mới giới hạn ở một số truyện kí của mấy cây bút Nam Bộ như Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh..., nghệ thuật còn hạn chế. * Quá trình hiện đại hóa từ đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng tám 1945: 3 giai đoạn Giai đoạn 2[khoảng từ năm 1920 đến năm 1930]:Những yếu tố của văn học cổ vẫn còn tồn tại phổ biến ở mọi thể loại từ nội dung đến hình thức. => Giai đoạn quá độ [giai đoạn giao thời].Đạt được những thành tựu vang dội: tiểu thuyết Hồ Biểu Chánh, Hoàng Ngọc Phách; truyện ngắn Phạm Duy Tốn, Nguyễn Bá Học,...;thơ Tản Đà; kịch của Vũ Đình Long, Nam Xương... Ngoài ra, còn có những truyện kí rất hiện đại của Nguyễn Ái Quốc viết bằng tiếng Pháp ra đời vào những năm hai mươi tại Pa-ri. * Quá trình hiện đại hóa từ đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng tám 1945: 3 giai đoạn Giai đoạn 3[khoảng từ năm 1930 đến năm 1945]:Công cuộc hiện đại hoá được đẩy lên một bước mới với nhiều cuộc Cách tân Văn học sâu sắc, kết tinh ở mọi thể loại, đặc biệt là về tiểu thuyết, truyện ngắn và thơ.Hai thể loại mới là phê bình văn học và phóng sự chính thức ra đời.Các cây bút tài năng tiêu biểu : Nam Cao [Chí Phèo], Vũ Trọng Phụng [Kỹ nghệ lấy Tây], Nguyễn Tuân [Một chuyến đi], Xuân Diệu, Tố Hữu.......=> HIỆN ĐẠI HÓA TRIỆT ĐỂ. 2. Nhịp độ phát triển đặc biệt mau lẹ:Nhịp độ phát triển ở đây bao gồm: nhịp độ phát triển về số lượng, nhịp độ cách tân, nhịp độ trưởng thành, nhịp độ kết tinh ở những cây bút có tài năng.Các nguyên nhân chủ yếu:+ Sự thúc bách yêu cầu của thời đại.+ Do tiềm lực chủ quan của dân tộc: Sức mạnh văn học truyền thống; phong trào yêu nước và cách mạng.+ Những cuộc cách tân văn học sâu sắc đã mở đường cho nhiều tài năng.+ Vai trò của tầng lớp trí thức Tây học.+ Ở thời kì 1900-1945, văn chương đã trở thành một thứ hàng hóa và viết văn trở thành một nghề để kiếm sống.3.Sự phân hóa phức tạp thành nhiều xu hướng văn học:Nguyên nhân của sự phân hóa phức tạp: + Sự thức tỉnh của ý thức cá nhân trong giới cầm bút và sự phân hóa xã hội trong cuộc đấu tranh dân tộc và đấu tranh xã hội quyết liệt dưới ách thực dân.Đặc điểm:Bộ phận văn học phát triển hợp phápBộ phận văn học phát triển bất hợp pháp và nửa hợp phápBộ phận văn học được đăng tải và xuất bản công khai không bị thực dân Pháp cấm đoán. -Nội dung: Có tính dân tộc, tư tưởng tiến bộ, lành mạnh. Không có được ý thức cách mạng và tinh thần chống đối trực tiếp chế độ thực dân.Có điều kiện đầu tư công sức vào nghệ thuật, có những đóng góp mang ý nghĩa quyết định đối với quá trình hiện đại hóa nền văn học thời kì này.Bị cấm xuất bản công khai [chủ yếu là thơ văn cách mạng bí mật, thơ ca trong tù,...]. Lực lượng sáng tác là nhà văn-chiến sĩ.Nội dung: Chứa đựng tinh thần đấu tranh chính trị, đấu tranh dân tộc, đấu tranh giai cấp; tạo ra hình tượng người chiến sĩ cao đẹp với lí tưởng mới của thời đại [lí tưởng cộng sản]Hình thức nghệ thuật: chưa có đầu tư.1. Về nội dung, tư tưởng: * Phát huy truyền thống yêu nước, nhân đạo và chủ nghĩa anh hùng của văn học trên tinh thần dân chủ.Về lòng yêu nước, Phan Bội Châu quan niệm “Dân là dân nước, nước là nước dân”. Nguyễn Ái Quốc- Hồ Chí Minh và các nhà văn vô sản thì gắn chủ nghĩa yêu nước với lí tưởng xã hội chủ nghĩa.Chủ nghĩa nhân đạo trong thời kì này còn gắn liền với sự thức tỉnh cá nhân người cầm bút -> khát vọng sống mãnh liệt của con người, muốn phát huy cao độ tài năng và phẩm giá của mỗi con người.....Chủ nghĩa anh hùng gắn với lí tưởng cộng sản và kết hợp chủ nghĩa yêu nước với tinh thần quốc tế vô sản. Các tác phẩm tràn đầy lạc quan cách mạng.Ví dụ : Nhớ rừng của Thế Lữ, Lão Hạc của Nam Cao...2. Về hình thức thể loại và ngôn ngữ văn học: *Văn học nhìn chung hiện đại hóa.Sự ra đời của văn xuôi và tiểu thuyết văn xuôi quốc ngữ.+ Các tác phẩm đầu tiên [các tác phẩm của Hồ Biểu Chánh] có tính bình dân, giàu sống thực tế nhưng chưa đạt tới chuẩn mực của ngôn ngữ văn chương.+ Tiểu thuyết Tố Tâm của Hoàng Ngọc Phách mới mẻ, linh hoạt hơn nhưng lối dẫn dắt tình tiết chưa thật tự nhiên...+ Nhóm Tự lực văn đoàn đẩy cuộc cách tân tiểu thuyết lên một bước mới, nhưng tiểu thuyết của nhóm này có thiên hướng xa rời thực tế, phức tạp.+ Các nhà tiểu thuyết hiện thực chủ nghĩa có công gắn tiểu thuyết vói hiện thực đời sống của nhân dân. Ngôn ngữ tiểu thuyết cũng được chắt lọc, nâng lên trình độ nghệ thuật.Tiêu biểu: Vũ Trọng Phụng, Ngô Tất Tố, Nam Cao...2. Về hình thức thể loại và ngôn ngữ văn học:Về truyện ngắn: + Truyện ngắn hiện đại buổi đầu của Phạm Duy Tốn và Nguyễn Bá Học khoảng những năm 1930 -1945+Truyện ngắn trào phúng rất ngắn và vui của Nguyễn Công Hoan+Truyện ngắn “không có chuyện” tinh tế, giàu chất thơ của Thạch Lam, Thanh Tịnh...+Truyện ngắn đậm chất dân gian, hóm hỉnh của Tô Hoài, Kim Lân...+Truyện ngắn mang tư tưởng sâu sắc, khái quát cao...của Nam Cao.Sự xuất hiện một số thể loại mới: Phóng sự [Vũ Trọng Phụng, Ngô Tất Tố...] , bút kí, tùy kí [Thạch Lam với Hà Nội bắm sáu phố phường, Xuân Diệu với Trường ca...], kịch nói [Ông Tây An Nam của Nam Xương, Vũ Như Tô của Nguyễn Huy Tưởng...]Cuộc cách mạng thi ca của phong trào Thơ mới: Tản Đà, Thế Lữ, Xuân Diệu, Hồ Chí Minh, Tố Hữu.....Thời kì văn học từ đầu thế kỉ XX đến 1945 có một vị trí hết sức quan trọng.Thừa kế tinh hoa dân tộcKhép lại sau lưng mười thế kỉ văn học để mở ra một chương mới với những thành tựu văn học mới ảnh hưởng lâu dài: thời kì văn học hiện đại trong quan hệ rộng rãi với nhiều nền văn hóa trên thế giới.