5 thứ gây ung thư hàng đầu năm 2022

BVK – Theo thống kê Ghi nhận ung thư 2018 tại Việt Nam, 5 bệnh ung thư thường gặp nhất ở cả 2 giới là ung thư gan (15,4%); ung thư phổi (14,4%); ung thư dạ dày (10,6%); ung thư vú (9,2%); ung thư đại trực tràng (8,9%).

Năm 2018, Việt Nam có hơn 164 ngàn ca mắc mới và gần 115 ngàn ca tử vong do ung thư. Ung thư đã trở thành gánh nặng đối với toàn xã hội, là mối đe dọa lớn đến sức khỏe của mỗi người.

Ung thư gan

Năm 2018, 25.404 người tử vong vì ung thư gan và hơn 25 ngàn trường hợp mắc mới. Nếu phát hiện ở giai đoạn sớm ung thư gan có thể chữa khỏi, tuy nhiên người bệnh thường đến khám và điều trị ở giai đoạn bệnh tiến triển, việc điều trị gặp nhiều khó khăn. Bệnh ung thư gan hay gặp ở những người bị bệnh xơ gan, gan nhiễm mỡ, người nhiễm viêm gan virus trong đó chủ yếu là viêm gan B và C; ung thư gan cũng có thể do di truyền, thói quen sử dụng thực phẩm không sạch, ẩm mốc và nhiễm chất độc dioxin. Nhiều nghiên cứu cho thấy đa phần những người mắc ung thư gan đều uống nhiều rượu bia và các chất kích thích.

Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) năm 2018, ung thư gan là một trong 5 loại ung thư gây tử vong hàng đầu với gần 800.000 ca tử vong mỗi năm.

Đáng lưu ý, tỉ lệ mắc ung thư gan tại Việt Nam xếp vị trí thứ 4/185 quốc gia, vùng lãnh thổ có số liệu về ung thư. Trung bình cứ 100.000 người Việt thì có 23,2 người bị ung thư gan.

Với tỉ lệ này, Việt Nam chỉ đứng sau Mông Cổ (tỉ lệ 93,7/100.000 dân), Ai Cập (32,2), và Gambia (23,9). Vị trí thứ 5 và thứ 6 lần lượt thuộc về Lào (22,4) và Campuchia (21,8), vị trí thứ 8 thuộc về Thái Lan (21).

Ung thư phổi

Theo Globocan 2018, mỗi năm, trên thế giới có khoảng 2,09 triệu ca mới mắc và 1,76 triệu người tử vong do ung thư phổi. Ở Việt Nam, con số này là 23.667 ca ung thư phổi mới phát hiện và 20.170 người tử vong mỗi năm. Đây thực sự là con số đáng báo động, cho thấy rằng ung thư phổi đang đe doạ sức khoẻ và mạng sống của rất nhiều người.

Mỗi năm có hơn 23.000 người mắc bệnh ung thư phổi, khoảng 20.700 người đã tử vong. Ung thư phổi không chỉ gặp ở nam mà còn gặp ở cả nữ giới. Tại Việt Nam, ung thư phổi là bệnh ung thư thường gặp thứ 2 ở nam giới và đứng thứ 3 trong những bệnh ung thư ở phụ nữ hay mắc.

Nguyên nhân chính gây nên căn bệnh này là sử dụng thuốc lá, bao gồm cả chủ động và thụ động. 90% bệnh nhân ung thư phổi đều hút thuốc lá.

Ung thư dạ dày

Ung thư dạ dày là tình trạng phát triển khối u ác tính trong dạ dày. Bệnh xảy ra khi các tế bào trong dạ dày phát triển quá mức dẫn đến hình thành các khối u. Ung thư dạ dày là bệnh thường gặp và rất dễ di căn đến các bộ phận khác. Nếu không được chữa trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến tử vong.

Năm 2018 Việt Nam ghi nhận 17.527 người mắc ung thư dạ dày; 15.065 ca tử vong vì căn bệnh này. Ung thư dạ dày là căn bệnh ung thư thường gặp trong những bệnh ung thư đường tiêu hóa. Người nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori, thường xuyên uống bia rượu, hút thuốc, sử dụng những thực phẩm ướp muối, chế biến sẵn, thực phẩm hun khói hay thức ăn nướng ..... có tỷ lệ mắc ung thư dạ dày cao hơn những người khác.

Ung thư vú

Ung thư vú là loại ung thư phổ biến nhất ở nữ giới tại Việt Nam và trên thế giới, đây là căn bệnh có tỷ lệ mắc và tử vong hàng đầu ở phụ nữ.Ung thư vú đang ngày càng có dấu hiệu trẻ hóa khi bệnh được phát hiện ở người độ tuổi 20, 21. Nguyên nhân gây bệnh được xác định có thể do di truyền do mẹ, chị em gái đã từng mắc bệnh; chế độ ăn nhiều dầu mỡ, chất béo. Với phụ nữ sinh con sớm, hoặc sinh con muộn, không sinh con thường có tỷ lệ mắc ung thư vú cao hơn.

Ung thư đại trực tràng

Ung thư đại trực tràng thường bao gồm ung thư trực tràng và ung thư kết tràng. Trong thực tế, nếu có polyp phát triển trong đường ruột là một điều bình thường, không có vấn đề gì lớn, thậm chí có polyp tăng sản, polyp bạch huyết, polyp tuyến tiến triển thành khối u…

Ung thư đại tràng là bệnh thường gặp ở nam và nữ giới. Nếu bạn có chế độ ăn nhiều chất béo, protein cao, ít chất xơ trong thời gian dài và thiếu tập thể dục, rất dễ sinh ra ung thư đại trực tràng. Đặc biệt với người hút thuốc lá sẽ là yếu tố nguy cơ gây bệnh.

Điều gì gây ra ung thư?

Không có một nguyên nhân duy nhất gây ung thư. Các nhà khoa học tin rằng đó là sự tương tác của nhiều yếu tố cùng nhau tạo ra ung thư. Các yếu tố liên quan có thể là đặc điểm di truyền, môi trường hoặc hiến pháp của cá nhân.

Chẩn đoán, điều trị và tiên lượng cho bệnh ung thư ở trẻ em khác với bệnh ung thư ở người trưởng thành. Sự khác biệt chính là tỷ lệ sống sót và nguyên nhân gây ung thư. Tỷ lệ sống sót sau năm năm đối với ung thư ở trẻ em là khoảng 80%, trong khi ở bệnh ung thư trưởng thành, tỷ lệ sống sót là 68%. Sự khác biệt này được cho là do ung thư thời thơ ấu phản ứng nhanh hơn với trị liệu và một đứa trẻ có thể chịu đựng được liệu pháp tích cực hơn.

Ung thư thời thơ ấu thường xảy ra hoặc bắt đầu trong các tế bào gốc, những tế bào đơn giản có khả năng tạo ra các loại tế bào chuyên biệt khác mà cơ thể cần. Một sự thay đổi tế bào lẻ ​​tẻ (xảy ra một cách tình cờ) thường là nguyên nhân gây ung thư ở trẻ em. Ở người lớn, loại tế bào trở thành ung thư thường là một tế bào biểu mô. Các tế bào biểu mô xếp dọc khoang cơ thể và bao phủ bề mặt cơ thể. Ung thư xảy ra từ phơi nhiễm môi trường đến các tế bào này theo thời gian. Ung thư trưởng thành đôi khi được gọi là có được vì lý do này.

Các yếu tố nguy cơ ung thư

Như đã đề cập, một số bệnh ung thư, đặc biệt là ở người lớn, có liên quan đến phơi nhiễm lặp đi lặp lại hoặc các yếu tố nguy cơ. Một yếu tố rủi ro là bất cứ điều gì có thể làm tăng cơ hội phát triển bệnh của một người. Một yếu tố rủi ro không nhất thiết gây ra bệnh, nhưng nó có thể làm cho cơ thể ít kháng thuốc hơn. Các yếu tố và cơ chế rủi ro sau đây đã được đề xuất là góp phần gây ung thư:

• Các yếu tố lối sống. & NBSP; hút thuốc, chế độ ăn nhiều chất béo và làm việc với các hóa chất độc hại là những ví dụ về lựa chọn lối sống có thể là yếu tố nguy cơ đối với một số bệnh ung thư trưởng thành. Tuy nhiên, hầu hết trẻ em bị ung thư đều còn quá trẻ để tiếp xúc với các yếu tố lối sống này trong bất kỳ thời gian dài nào. Smoking, a high-fat diet, and working with toxic chemicals are examples of lifestyle choices that may be risk factors for some adult cancers. Most children with cancer, however, are too young to have been exposed to these lifestyle factors for any extended time.
• Lịch sử gia đình, thừa kế và di truyền học có thể đóng một vai trò quan trọng trong một số bệnh ung thư ở trẻ em. Không rõ trong những trường hợp này nếu bệnh là do đột biến gen, tiếp xúc với hóa chất gần nơi cư trú của gia đình, sự kết hợp của các yếu tố này hoặc đơn giản là trùng hợp. It is possible for cancer of varying forms to be present more than once in a family. It is unknown in these circumstances if the disease is caused by a genetic mutation, exposure to chemicals near a family's residence, a combination of these factors, or simply coincidence.
• Một số rối loạn di truyền. & NBSP; ví dụ, hội chứng Wiskott-Aldrich và Beckwith-Wiedemann được biết là thay đổi hệ thống miễn dịch. Hệ thống miễn dịch là một hệ thống phức tạp có chức năng bảo vệ cơ thể chúng ta khỏi bị nhiễm trùng và bệnh tật. Tủy xương tạo ra các tế bào sau này trưởng thành và hoạt động như một phần của hệ thống miễn dịch. Một lý thuyết cho thấy các tế bào trong tủy xương, các tế bào gốc, bị tổn thương hoặc bị lỗi, vì vậy khi chúng sinh sản để tạo ra nhiều tế bào hơn, chúng tạo ra các tế bào bất thường hoặc tế bào ung thư. Nguyên nhân của khiếm khuyết trong các tế bào gốc có thể liên quan đến khiếm khuyết di truyền hoặc tiếp xúc với virus hoặc độc tố. For example, Wiskott-Aldrich and Beckwith-Wiedemann syndrome are known to alter the immune system. The immune system is a complex system that functions to protect our bodies from infection and disease. The bone marrow produces cells that later mature and function as part of the immune system. One theory suggests that the cells in the bone marrow, the stem cells, become damaged or defective, so when they reproduce to make more cells, they make abnormal cells or cancer cells. The cause of the defect in the stem cells could be related to an inherited genetic defect or exposure to a virus or toxin.
• Phơi nhiễm với một số loại virus. & NBSP; Virus Epstein-Barr và HIV, virus gây AIDS, có liên quan đến việc tăng nguy cơ phát triển một số bệnh ung thư ở trẻ em, chẳng hạn như u lympho Hodgkin và không Hodgkin. Có thể, virus làm thay đổi một tế bào theo một cách nào đó. Tế bào đó sau đó tái tạo một tế bào thay đổi và cuối cùng, những thay đổi này trở thành một tế bào ung thư sinh sản nhiều tế bào ung thư. Epstein-Barr virus and HIV, the virus that causes AIDS, have been linked to an increased risk of developing certain childhood cancers, such as Hodgkin and non-Hodgkin lymphoma. Possibly, the virus alters a cell in some way. That cell then reproduces an altered cell and, eventually, these alterations become a cancer cell that reproduces more cancer cells.
• Phơi nhiễm môi trường. Đã có bằng chứng về bệnh ung thư xảy ra ở trẻ em không liên quan ở một số khu phố và/hoặc thành phố. Cho dù việc tiếp xúc trước khi sinh hoặc trẻ sơ sinh với các tác nhân này có gây ung thư hay không, đó là một sự trùng hợp ngẫu nhiên, vẫn chưa được biết. Pesticides, fertilizers, and power lines have been researched for a direct link to childhood cancers. There has been evidence of cancer occurring among nonrelated children in certain neighborhoods and/or cities. Whether prenatal or infant exposure to these agents causes cancer, or whether it is a coincidence, is unknown.
• Một số hình thức hóa trị liệu liều cao và phóng xạ. & NBSP; Trong một số trường hợp, trẻ em đã tiếp xúc với các tác nhân này có thể phát triển một ác tính thứ hai sau này trong cuộc sống. Các tác nhân chống ung thư mạnh này có thể thay đổi tế bào và/hoặc hệ thống miễn dịch. Một bệnh ác tính thứ hai là một bệnh ung thư xuất hiện do điều trị ung thư khác.In some cases, children who have been exposed to these agents may develop a second malignancy later in life. These strong anticancer agents can alter cells and/or the immune system. A second malignancy is a cancer that appears as a result from treatment of a different cancer.

Gen ung thư

Làm thế nào để gen ảnh hưởng đến sự tăng trưởng ung thư?

Việc phát hiện ra một số loại gen góp phần gây ung thư là một sự phát triển cực kỳ quan trọng cho nghiên cứu ung thư. Hơn 90% ung thư được quan sát có một số loại thay đổi di truyền. Một số trong những thay đổi này được di truyền, trong khi những thay đổi khác là lẻ tẻ, điều đó có nghĩa là chúng xảy ra do tình cờ hoặc xảy ra từ phơi nhiễm môi trường (thường là trong nhiều năm).

Các loại gen ung thư

Có ba loại gen chính có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của tế bào và bị thay đổi (đột biến) trong một số loại ung thư, bao gồm cả những điều sau đây:

• Oncogenes: Những gen này điều chỉnh sự tăng trưởng bình thường của các tế bào. Các nhà khoa học thường mô tả ung thư tương tự như "chuyển đổi" ung thư mà hầu hết mọi người có trong cơ thể họ. Những gì "lật công tắc" để làm cho những gen gây ung thư này đột nhiên trở nên không thể kiểm soát sự tăng trưởng bình thường của các tế bào và cho phép các tế bào ung thư bất thường bắt đầu phát triển, vẫn chưa được biết.: These genes regulate the normal growth of cells. Scientists commonly describe oncogenes as similar to a cancer "switch" that most people have in their bodies. What "flips the switch" to make these oncogenes suddenly become unable to control the normal growth of cells and allowing abnormal cancer cells to begin to grow, is unknown.
• Các gen ức chế khối u: Những gen này có thể nhận ra sự phát triển và sinh sản bất thường của các tế bào bị tổn thương, hoặc tế bào ung thư, và có thể làm gián đoạn sinh sản của chúng cho đến khi khiếm khuyết được điều chỉnh. Tuy nhiên, nếu các gen ức chế khối u bị đột biến và chúng không hoạt động đúng, sự phát triển của khối u có thể xảy ra.: These genes are able to recognize abnormal growth and reproduction of damaged cells, or cancer cells, and can interrupt their reproduction until the defect is corrected. If the tumor suppressor genes are mutated, however, and they do not function properly, tumor growth may occur.
• Các gen sửa chữa không phù hợp: Những gen này giúp nhận ra các lỗi khi DNA được sao chép để tạo một tế bào mới. Nếu DNA không "khớp" hoàn hảo, các gen này sẽ sửa chữa sự không phù hợp và sửa lỗi. Tuy nhiên, nếu các gen này không hoạt động đúng, các lỗi trong DNA có thể được truyền đến các tế bào mới, khiến chúng bị tổn thương.: These genes help recognize errors when DNA is copied to make a new cell. If the DNA does not "match" perfectly, these genes repair the mismatch and correct the error. If these genes are not working properly, however, errors in DNA can be transmitted to new cells, causing them to be damaged.

Thông thường số lượng tế bào trong bất kỳ mô cơ thể nào của chúng ta được kiểm soát chặt chẽ để các tế bào mới được tạo ra để tăng trưởng và phát triển bình thường, cũng như để thay thế các tế bào sắp chết. Cuối cùng, ung thư là sự mất cân bằng này do sự thay đổi di truyền "tip cân bằng" có lợi cho sự phát triển của tế bào quá mức.

5 nguyên nhân chính của ung thư là gì?

10 nguyên nhân hàng đầu của ung thư là gì?

4 điều gì có thể gây ung thư?

3 nguyên nhân được biết đến của ung thư là gì?