Vì sao ăn mì tôm lại nóng

Nóng trong - câu chuyện muôn thuở được lý giải bởi vô vàn nguyên nhân, trong đó những “chuyên gia dân gian” khẳng định mì ăn liền góp mặt vào danh sách “thủ phạm” gây nóng.

Với suy nghĩ tình trạng nóng trong không quá nghiêm trọng để đến chuyên gia, bác sĩ, nhiều người tự tìm hiểu nguyên nhân qua bạn bè, đồng nghiệp hoặc tham khảo thông tin trên mạng xã hội. Chính điều này đã dẫn đến không ít tình huống dở khóc dở cười.

Như Ý (sinh viên năm nhất, TP.HCM) chia sẻ, trước khi từ quê Đà Lạt xuống TP.HCM nhập học, Ý không biết đến mụn bọc hay khô da. Thế nhưng đến cuối năm đầu đại học, lịch thi dày cùng thời gian ôn bài nhiều, nữ sinh 19 tuổi thường xuyên dùng mì ăn liền và sau đó gặp tình trạng nổi mụn.

“Mụn lên nhiều và khó lặn khiến tôi lo lắng, mất tự tin. Sau thời gian ôn thi, nghe bạn bè nói mì ăn liền nóng vì chiên qua dầu nên tôi quyết nói không với món ăn này, nhưng tình trạng không cải thiện là bao”, Như Ý nhớ lại.

Không chỉ các bạn trẻ như Ý, nhiều phụ nữ làm nội trợ cũng trăn trở với vấn đề mì ăn liền gây nóng. Trường hợp của chị Hoài An (37 tuổi, Bình Thạnh, TP.HCM) là một trong số đó. Dù rất thích nhưng nghe đồng nghiệp nói mì ăn liền gây nóng, chị cũng hạn chế đưa món ăn này vào thực đơn hàng ngày.

Chị An và Như Ý chỉ là hai trong số những trường hợp kiêng mì ăn liền vì nỗi lo nóng trong người. Quan niệm này đa phần xuất phát từ “lời khuyên” của bạn bè và người thân trong gia đình. Một số khác tìm hiểu trên các trang mạng. Trong khi đó, không mấy người tìm đến chuyên gia hoặc bác sĩ để được tư vấn, thăm khám, giải quyết nguyên nhân gốc rễ của các dấu hiệu cơ thể đang cảnh báo.

Nhiều người đánh giá thực phẩm nóng- lạnh và tình trạng “nóng trong người” dựa theo kinh nghiệm bản thân, mang tính truyền miệng. Tuy nhiên, khi phân tích tình trạng nóng trong, y học cổ truyền và hiện đại lại có góc nhìn khác nhau.

Y học cổ truyền chia thực phẩm thành bốn loại theo tính vị, bao gồm: Lương - ôn - hàn - nhiệt. Trong đó, phổ biến nhất có hai nhóm hàn - nhiệt dân gian thường gọi là thực phẩm nóng và lạnh.

Tuy nhiên, y học cổ truyền không so sánh giữa thực phẩm nhiệt hay hàn tốt hơn. Đồng thời, thực phẩm nóng không hẳn là nguyên nhân gây nóng, vì cơ thể mỗi người có thể hàn và nhiệt khác nhau. Người này ăn thực phẩm thấy xuất hiện tình trạng nóng, nhưng người khác có thể bình thường. Do đó, quan niệm thực phẩm tính nhiệt không tốt cho sức khỏe và cần hạn chế là thiếu cơ sở, dù vẫn được truyền miệng trong dân gian bấy lâu.

Chuyên gia y học hiện đại khẳng định không có thực phẩm nóng. Thể trạng, tình trạng chuyển hóa, sức khỏe, bệnh tật cũng như thành phần dinh dưỡng, liều lượng tiêu thụ sẽ quyết định mức độ tác động của thực phẩm. Theo quan điểm y học cổ truyền, nóng trong do phủ tạng yếu, các chức năng thải độc không hiệu quả, khiến chất độc tích tụ trong cơ thể. Trong khi đó, gan đóng vai trò chuyển hóa chất dinh dưỡng từ chế độ ăn uống, phân hủy chất béo, rượu và thuốc, kiểm soát lượng đường trong máu, dự trữ sắt... Khi chức năng gan suy giảm, độc tố tích tụ sẽ tạo ra môi trường thuận lợi cho mụn nhọt, mề đay, mẩn ngứa phát triển.

Dưới góc nhìn của y học hiện đại, lối sống và thói quen ăn uống, yếu tố bệnh lý, chế độ sử dụng thuốc là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến tình trạng nóng trong. Hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia, sử dụng chất kích thích tác động vào quá trình chuyển hóa bên trong cơ thể. Việc mất cân bằng trong chế độ ăn uống, quá lạm dụng một loại thực phẩm như đồ ăn cay nóng, tinh bột, thiếu chất xơ... đều có thể dẫn đến biểu hiện như nóng trong. Cuối cùng, yếu tố bệnh lý như nhiễm trùng, viêm loét dạ dày, tăng huyết áp hay các loại thuốc như chống dị ứng, kháng sinh, giảm đau… cũng nằm trong nhóm nguyên nhân phổ biến gây nóng trong.

Dù y học đã có những luận giải rõ ràng về tình trạng nóng trong, nhiều người vẫn cho rằng thực phẩm là nguyên nhân gây nóng, trong đó đứng đầu danh sách này thường có tên mì ăn liền. Món ăn quen thuộc của người Việt thường bị gắn mác gây nóng và nổi mụn do chiên qua dầu.

Lý giải về thông tin thành phần dầu chiên khiến thực phẩm này gây nóng hay nổi mụn, PGS.TS Lê Bạch Mai - Nguyên viện phó Viện Dinh dưỡng quốc gia và TS.BS Trương Hồng Sơn - Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam đều cho rằng điều này không có căn cứ khoa học.

PGS.TS Lê Bạch Mai cho biết một gói mì ăn liền loại thông dụng (75 gram) chứa chủ yếu là chất bột đường (40-50 gram); 10-13 gram chất béo và thường không ít hơn 6,8 gram đạm, có thể cung cấp cho cơ thể 300-350 Kcal (tương đương 15-17% nhu cầu năng lượng mỗi ngày với người trưởng thành). Như vậy, lượng dầu trong mì ăn liền (10-13 gram) tương đương 4 miếng đậu rán hoặc nhỉnh hơn 1 gram so với một bát phở gà bình dân. Đồng thời, lượng tinh bột có trong mì ăn liền tương đương một bát phở gà bình dân, kém 30 gram bánh bao nhân thịt, hơn 20 gram so với bánh mì.

Thay vì lo sợ mì ăn liền gây nóng, người dùng hãy áp dụng chế độ ăn uống đa dạng, cân bằng và hợp lý. Xem mì ăn liền như một loại thực phẩm cơ bản như cơm, bún, phở… và kết hợp cùng các nhóm thực phẩm khác như rau xanh, thịt, trứng khi chế biến để cân bằng dinh dưỡng.

Vậy tại sao có người ăn mì nổi mụn?

Câu hỏi muôn thuở này được các chuyên gia giải đáp do thói quen ăn mì đi kèm chế độ sinh hoạt không hợp lý, thức khuya, sử dụng thức uống có cồn... Những yếu tố không tốt hợp lại cùng thời điểm sẽ gây rối loạn quá trình chuyển hoá, hấp thu thực phẩm và có thể dẫn đến thay đổi về hormone mà biểu hiện là nổi mụn.

Bên cạnh đó, yếu tố độ tuổi cũng tác động gây mụn. Đơn cử như học sinh, sinh viên, độ tuổi này có hormone giới tính, tuyến bã nhờn hoạt động mạnh. Ở một số trường hợp, da mặt phải tiếp xúc nhiều với mồ hôi, bụi bẩn làm tăng nguy cơ hình thành mụn.

Vì vậy, mì ăn liền không phải nguyên nhân gây nóng như nhiều người vẫn nghĩ. Bên cạnh chế độ ăn hợp lý, thêm rau xanh, uống đủ nước, mỗi người nên thực hiện lối sống, chế độ sinh hoạt khoa học, điều độ như ngủ đủ giấc, luyện tập điều độ và hạn chế căng thẳng. Đây được xem là chìa khóa để cơ thể khỏe mạnh.

Việc duy trì chế độ luyện tập đều đặn sẽ giúp tăng sức đề kháng, thiết lập hàng rào ngăn chặn tác nhân gây hại đến sức khoẻ. Vận động thường xuyên cũng giúp hệ thống xương, khớp, cơ quan chức năng vận hành trơn tru hơn. Đồng thời, hoạt động thể chất mang lại cảm giác hạnh phúc, thư giãn và ít lo lắng hơn.

Kết lại câu chuyện “nóng”, TS.BS Trương Hồng Sơn nhấn mạnh: “Người có cảm giác nóng trong nên gặp chuyên gia, bác sĩ để được tư vấn cách điều tiết ăn uống, sinh hoạt phù hợp với thể trạng, thay vì tin vào thông tin truyền miệng, không căn cứ”.

Khoa học chưa ghi nhận

Thành phần chính của mì ăn liền là bột lúa mì, chất đạm, chất béo nguồn gốc thực vật và các gói gia vị (gói súp, gói dầu...), gói rau sấy khô gồm các loại rau như hành lá, cà rốt, bạc hà, bắp... Đi kèm là một số loại phụ gia trong danh mục được phép sử dụng trong thực phẩm do Bộ Y tế ban hành. Đây là những nguyên liệu phổ biến trong đời sống hiện nay. Bản thân bột lúa mì hay các gói gia vị không gây nóng cho người ăn.

Theo chuyên gia thực phẩm Vũ Thế Thành, một gói mì nhỏ (75 g) cung cấp 350 Kcal, so với nhu cầu trung bình mỗi ngày khoảng 2.000 Kcal của người trưởng thành. Như vậy, sản phẩm này chủ yếu cung cấp năng lượng. “Nói kiểu ăn mì vào thấy nóng thì chưa thấy khoa học nào ghi nhận”, vị chuyên gia này nhấn mạnh.

Tương tự, theo PGS-TS Lê Bạch Mai, nguyên Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia, xét về mặt bản chất, vắt mì ăn liền với nguyên liệu chính là bột lúa mì nên thuộc nhóm ngũ cốc cùng với gạo, bún, miến, bánh phở..., cung cấp chất bột đường là chủ yếu. Mì ăn liền có vai trò cung cấp năng lượng (trung bình 350 Kcal cho 1 gói mì ăn liền 75 g), trong đó năng lượng từ protein (chất đạm) là 28 Kcal, từ lipid (chất béo) 117 Kcal và từ carbohydrate (chất bột đường) 205 Kcal. Vì là một thực phẩm cơ bản nên mì ăn liền hoàn toàn có thể kết hợp cùng các loại thực phẩm khác (thịt, trứng, hải sản, rau xanh...) nhằm tạo nên bữa ăn hoàn chỉnh có đủ 4 nhóm chất dinh dưỡng.

Không có loại thực phẩm nóng

Chị Lê Thị Hoàng - 20 tuổi, sinh viên ngụ tại Q.5, TP.HCM, cho biết mình là người thích ăn món chiên, xào và thức ăn nhanh. Vài tháng gần đây, chị Hoàng bị nổi mụn nhiều, thậm chí cả ở lưng. Đi khám bác sĩ da liễu, bác sĩ cho biết chị bị nóng, nổi mụn phần do thức khuya, ăn uống chưa phù hợp. “Từ trước đến nay tôi hạn chế ăn mì gói vì sợ nóng. Nhưng mà vẫn nổi mụn vì nhiều nguyên nhân khác. Vậy là do cơ địa mỗi người và bác sĩ cũng khuyên ăn uống cân bằng hơn, nhiều rau xanh...”, chị Hoàng chia sẻ.

Quảng cáo

Hầu hết các chuyên gia thực phẩm đều khẳng định không có loại thực phẩm nóng nếu chúng ta biết tạo ra một bữa ăn đa dạng, phong phú để đảm bảo cân bằng dinh dưỡng. Vấn đề nóng, phần lớn là do cách ăn uống không hợp lý, dẫn đến rối loạn trong cơ thể, chứ không phải do bản thân một thực phẩm nào đó tạo nên. Theo đó, trong một chế độ ăn thiếu sự cân bằng, nếu chúng ta dung nạp vào cơ thể mình quá nhiều thực phẩm giàu đạm, nhiều chất bột đường hay chất béo thì dễ có cảm giác bị nóng trong người. Nguyên nhân không chỉ do bản thân các thực phẩm này chứa nhiều năng lượng mà còn do cơ thể phải sử dụng năng lượng để chuyển hóa các thức ăn này. Ngoài ra, lượng nước cần cho quá trình chuyển hóa các chất sinh năng lượng trong cơ thể bị thiếu hụt cũng gây ra tình trạng khát nước, nóng trong người. Vì thế uống nhiều nước là rất cần thiết để cơ thể tránh bị rơi vào trạng thái nóng.

Theo PGS-TS Lê Bạch Mai, bất kỳ một loại thực phẩm riêng lẻ nào nếu sử dụng thường xuyên mà không kết hợp với các thực phẩm khác thì sẽ không đảm bảo tính đa dạng của bữa ăn, dễ dẫn đến thiếu hụt các chất dinh dưỡng, làm cơ thể mệt mỏi, táo bón, thiếu nước gây cảm giác “nóng trong người” và nổi mụn. Đơn thuần như việc bạn chỉ ăn cơm trắng mỗi ngày, không kèm thực phẩm nào khác thì cũng không tránh khỏi cảm giác nóng, bực bội trong người. Chính vì thế các chất dinh dưỡng (protein, glucid, lipid, vitamin, chất khoáng) được cung cấp vào cơ thể nên điều chỉnh cho vừa đủ và phù hợp với nhu cầu của từng người, giúp đảm bảo cho các hoạt động và chuyển hóa hằng ngày...

PGS-TS Lê Bạch Mai cũng nhấn mạnh, khi sử dụng thực phẩm, người tiêu dùng nên điều chỉnh sở thích ăn uống của mình từng bước thích hợp với tình trạng sức khỏe, từng bệnh lý khác nhau kết hợp với cách chế biến phù hợp để bữa ăn thực sự là nguồn cung cấp các chất dinh dưỡng tốt cho cơ thể, góp phần phòng tránh bệnh tật. Ví dụ, với một người trưởng thành, một tô mì chế nước sôi vẫn có thể thay thế một bữa ăn nếu không có thời gian. Tuy nhiên những bữa khác trong ngày cần cân đối lại bằng cách ăn uống đa dạng.

Theo PGS-TS Lê Bạch Mai, chúng ta nên thưởng thức mì gói kèm với các loại rau củ như cải xanh, giá đỗ, cải cúc, rau má, rau muống, cà rốt, cà chua... Ngoài ra, nên bổ sung vào mỗi bát mì khoảng 3 - 4 lát thịt bò, thịt lợn hoặc 2 - 3 con tôm để bữa ăn từ mì gói được cân đối hơn về năng lượng đến từ chất đạm, đặc biệt là cân đối giữa đạm động vật và đạm thực vật.