NGHIÊN CỨU HOẠT ĐỘNG CUNG ỨNG THUỐC TẠI TRUNG TÂM Y TẾ QUẬN SƠN TRÀ, ĐÀ NẴNG NĂM 2013.Phòng và chữa bệnh đã trở thành nhu cầu tất yếu của cuộc sống con người. Trong đó, thuốc đóng vai trò quan trọng trong chăm sóc bảo vệ sức khỏe nhân dân. Với đặc trưng là một sản phẩm hàng hóa đặc biệt mang tính xã hội cao, hoạt động cung ứng thuốc đang đổi mới những vấn đề phức tạp trong nền kinh tế thị trường. Chính sách quốc gia về thuốc của Việt Nam đặt ra 2 mục tiêu lớn: đảm bảo cung ứng thường xuyên và đủ thuốc có chất lượng đến tận tay người dân và đảm bảo sử dụng thuốc hợp lý, an toàn và có hiệu quả. Trải qua nhiều năm nổ lực thực hiện mục tiêu của chính sách quốc gia, ngành dược đã đạt được những thành tựu đáng kể khắc phục tình trạng thiếu thuốc. Việc sử dụng thuốc không hiệu quả là một vấn đề có phạm vi ảnh hưởng rộng khắp ở mọi cấp độ chăm sóc y tế, đặc biệt là ở các quốc gia đang phát triển [49].
Việc đảm bảo cung ứng thường xuyên, đủ thuốc có chất lượng đến tận người dân và đảm bảo sử dụng thuốc hợp lý, an toàn và hiệu quả góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe con người. Tại Trung tâm y tế và các Trạm y tế phường đã nổ lực đảm bảo cung ứng đủ thuốc và sử dụng thuốc một cách hợp lý, an toàn, hiệu quả. Thị trường thuốc đã đáp ứng cung cấp đủ thuốc cho nhu cầu khám chữa bệnh. Tiền thuốc bình quân đầu người ngày một tăng. Công tác dược bệnh viện đã có những bước phát triển cơ bản về tổ chức, hoạt động cung ứng và quản lý đã đóng góp một phần không nhỏ trong việc nâng cao chất lượng khám chữa bệnh ở các cơ sở y tế. Trước ảnh hưởng của cơ chế thị trường việc sử dụng thuốc thiếu hiệu quả và bất hợp lý trong bệnh viện đã và đang là điều đáng lo ngại,làm tăng chí phí cho người bệnh, giảm chất lượng chăm sóc sức khỏe và uy tín của các cơ sở khám chữa bệnh.2 Tìm ra những hạn chế, bất cập trong hệ thống cung ứng thuốc đòi hỏi các nhà quản lý phải thường xuyên bám sát các bước trong chu trình cung ứng, lựa chọn thuốc hợp lý, an toàn để phục vụ tốt người bệnh. Trung tâm y tế quận Sơn Trà là một bệnh viện hạng 2 cùng với các trạm y tế có vai trò là tuyến y tế cơ sở trong chăm sóc sức khỏe ban đầu, có nhiệm vụ khám chữa bệnh, dự phòng cho cán bộ nhân dân trong khu vực và các trạm y tế phường. Trung tâm y tế có số lượng bệnh nhân tương đối, bệnh nhân bảo hiểm y tế chiếm tỉ lệ cao [~91%] với mô hình bệnh tật đa dạng, phức tạp, đặc biệt là những bệnh liên quan đến nghề nghiệp của bệnh nhân tại các khu công nghiệp. Vì vậy vấn đề cung ứng đòi hỏi phải đảm bảophù hợp với mô hình bệnh tật của đơn vị. Để nâng cao chất lượng phục vụ bệnh nhân mà khâu cung ứng thuốc là rất quan trọng, chúng tôi tiến hành nghiên cứu hoạt động cung ứng thuốc của Trung tâm y tế quận Sơn Trà. Đề án được thực hiện với các mục tiêu: 1. Phân tích kết quả hoạt động cung ứng thuốc tại Trung tâm y tế quận Sơn Trà năm 2013.
2. Phân tích kết quả hoạt động cung ứng thuốc từ Trung tâm y tế tới các Trạm y tế phường trên địa bàn quận Sơn Trà. Qua đó, đưa ra một số kiến nghị góp phần nâng cao chất lượng hoạt động, cung ứng thuốc tại Trung tâm y tế quận Sơn Trà và các Trạm y tế
MỤC LỤC ĐẶT VẤN ĐỀ………………………………………………………………………………………… 1 CHƯƠNG I : TỔNG QUAN…………………………………………………………………… 3 1.1. Tổng quan về cung ứng thuốc tại Trung tâm y tế: …………………………….. 3 1.1.1. Lựa chọn thuốc: ………………………………………………………………………… 4 1.1.2. Mua thuốc:………………………………………………………………………………… 8 1.1.3. Tồn trữ,bảo quản và cấp phát thuốc:………………………………………… 10 1.1.4. Sử dụng thuốc………………………………………………………………………….. 12 1.2. Thực trạng và những tồn tại trong cung ứng thuốc ở các cơ sở điều trị: ……………………………………………………………………………………………………………. 15 1.2.1. Thực trạng và những tồn tại trong cung ứng thuốc …………………… 15 1.2.2. Mô hình bệnh tật của bệnh viện ……………………………………………….. 21 1.2.3. Ứng dụng công nghệ thông tin trong bệnh viện…………………………. 22 1.2.3.1. Một số vấn đề khó khăn của y tế Việt Nam hiện nay……………. 22 1.2.3.2 Ứng dụng công nghệ thông tin trong giải quyết vấn đề y tế: …. 23 1.3. Khái quát về Trung tâm y tế quận Sơn Trà…………………………………….. 25 13.1. Chức năng nhiệm vụ…………………………………………………………………. 25 1.3.2. Mô hình tổ chức……………………………………………………………………….. 27 1.3.3. Vị trí, chức năng, nhiệm vụ của khoa dược………………………………. 29 1.4. Một số nghiên cứu về cung ứng thuốc bệnh viện:…………………………….. 30 CHƯƠNG II: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ……….. 32 2.1 Đối tượng nghiên cứu:…………………………………………………………………….. 32 2.2 Tóm tắt nội dung và các chỉ tiêu nghiên cứu: …………………………………… 32 2.3. Phương pháp nghiên cứu:………………………………………………………………. 32 2.3.1. Thiết kế nghiên cứu: ……………………………………………………………….. 33 2.3.2. Phương pháp thu thập số liệu:…………………………………………………. 33 2.4. Các chỉ tiêu nghiên cứu:…………………………………………………………………. 33 2.5. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu: …………………………………………. 38 CHƯƠNG III: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ……………………………………………. 39 3.1 Phân tích kết quả hoạt động cung ứng thuốc tại Trung tâm y tế quận Sơn Trà năm 2013………………………………………………………………………………… 39 3.1.1. Phân tích hoạt động lựa chọn thuốc tại TTYT quận Sơn Trà…….. 39 3.1.1.1. Phân tích danh mục thuốc sử dụng tại Trung tâm Y tế quận Sơn Trà năm 2013:………………………………………………………………………………………. 42 3.1.1.2. Cơ cấu danh mục thuốc sử dụng tại Trung tâm Y tế quận Sơn Trà năm 2013………………………………………………………………………………… 44 3.1.1.3. Phân tích tính thích ứng của DMTBV………………………………….47 3.1.1.4. Hoạt động khám chữa bệnh …………………………………………….50 3.1.1.4.a. Số lượt khám và điều trị……………………………………………….. 50 3.1.1.4.b. Thu dung điều trị tại Trung tâm y tế ……………………………. 51 3.1.2. Phân tích hoạt động mua thuốc tại TTYT quận Sơn Trà năm 2013 … 51 3.1.2.1. Kinh phí mua thuốc của TTYT quận Sơn Trà:……………………. 51 3.1.2.2. Quy trình mua thuốc tại Trung tâm Y tế quận Sơn Trà:……… 52 3.1.2.3. Đánh giá hoạt động mua sắm thuốc thông qua một số chỉ tiêu …………………………………………………………………………………………………………. 54 3.1.2.4. Công tác pha chế: ………………………………………………………………. 56 3.1.3. Phân tích hoạt động tồn trữ, cấp phát tại khoa Dược TTYT quận Sơn Trà: …………………………………………………………………………………………… 57 3.1.3.1. Hoạt động bảo quản thuốc………………………………………………….. 57 3.1.3.2. Hoạt động cấp phát thuốc tại khoa dược………………………………60 3.1.4. Phân tích sử dụng thuốc tại TTYT quận Sơn Trà năm 2013 ……… 66 3.1.4.1. Chi phí trung bình một đơn thuốc……………………………………….67 3.1.4.2. Phối hợp kháng sinh trong kê đơn thuốc…………………………….67 3.1.4.3. Sử dụng các thuốc bổ trợ trong kê đơn……………………………….. 69 3.1.4.4. Tương tác thuốc trong kê đơn…………………………………………….. 70 3.1.5. Ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động kê đơn, tồn trữ, cấp phát thuốc tại Trung tâm y tế quận Sơn Trà năm 2013. …………………………. 71 3.1.5.1. Hệ thống CNTT tại Trung tâm y tế quận Sơn Trà năm 2013.. 71 3.1.5.2. Ứng dụng CNTT trong hoạt động kê đơn, quản lý sử dụng, tồn trữ, cấp phát thuốc………………………………………………………………………… 73 3.1.5.3. Đánh giá việc ứng dụng CNTT trong hoạt đông kê đơn, tồn trữ, cấp phát thuốc tại trung tâm y tế Quận Sơn Trà năm 2013 …………….. 80 3.2. Phân tích kết quả hoạt động cung ứng thuốc từ Trung tâm y tế quận Sơn Trà cho các trạm y tế phường………………………………………………………….81 3.2.1. Hoạt động lựa chọn thuốc của các trạm y tế năm 2013………………. 81 3.2.2. Hoạt động mua sắm của các trạm y tế quận Sơn Trà 2013 ………… 83 3.2.3. Hoạt động tồn trữ , cấp phát:…………………………………………………….83 3.2.4. Hoạt động sử dụng thuốc: ………………………………………………………… 84 CHƯƠNG IV: BÀN LUẬN ………………………………………………………………….. 87 4.1. Hoạt động cung ứng thuốc tại Trung tâm Y tế Quận Sơn Trà …………. 87 4.1.1. Hoạt động của Hội đồng thuốc và điều trị…………………………………. 87 4.1.2. Danh mục thuốc của Trung tâm Y tế quận Sơn Trà…………………. 92 4.1.3. Hoạt động mua thuốc. ……………………………………………………………. 95 4.1.4. Hoạt động cấp phát thuốc. ……………………………………………………….. 96 4.1.5. Hoạt động hướng dẫn sử dụng thuốc………………………………………… 97 4.2. Nghiên cứu và xây dựng giải pháp………………………………………………….. 99 4.2.1. Giảp pháp thứ nhất:…………………………………………………………………. 99 4.2.2. Giải pháp thứ hai:………………………………………………………………….. 101 4.2.3. Giải pháp thứ ba:…………………………………………………………………… 102 4.2.4. Giải pháp thứ tư:……………………………………………………………………… 104 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ……………………………………………………………… 106 KẾT LUẬN…………………………………………………………………………………………. 106 KIẾN NGHỊ: ……………………………………………………………………………………… 108 TÀI LIỆU THAM KHẢ DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1: Biểu đồ cơ cấu trình độ chuyên môn………………………………………………..26 Bảng 1.2: Biểu đồ tỷ lệ cán bộ của các khối…………………………………………………….26 Bảng 1.3: Biểu đồ tỷ trọng cơ cấu nhân lực khoa dược năm 2013………………………..27 Bảng 3.1: Cơ cấu thuốc sắp xếp theo nhóm tác dụng năm 2013…………………………..42 Bảng 3.2: Cơ cấu DMTBV theo thuốc đơn thành phần, đa thành phần………………….44 Bảng 3.3: Cơ cấu DMTBV theo danh mục thuốc chủ yếu ………………………………….44 Bảng 3.4: Danh mục thuốc sử dụng tại bệnh viện theo danh mục thuốc thiết yếu ………….45 Bảng 3.5: Cơ cấu thuốc mang tên gốc và tên biệt dược ……………………………………..45 Bảng 3.6: Cơ cấu thuốc nội, ngoại ………………………………………………………………..46 Bảng 3.7: Cơ cấu thuốc uống và thuốc tiêm…………………………………………………….46 Bảng 3.8: Cơ cấu danh mục thuốc theo quy chế chuyên môn………………………………46 Bảng 3.9: Mô hình bệnh tật TTYT quận Sơn Trà năm 2013 ……………………………….47 Bảng 3.10: Danh sách thuốc sử dụng ngoài danh mục……………………………………….49 Bảng 3.1.1: Số lượng bệnh nhân tới khám tại Trung tâm Y tế quận Sơn Trà năm 2013…………..50 Bảng 3.12: Thu dung điều trị tại trung tâm y tế quận Sơn Trà năm 2013……………….51 Bảng 3.13: Tổng kinh phí mua thuốc tại Trung tâm Y tế quận Sơn Trà năm 2013………………52 Bảng 3.14: Danhmục thuốc pha chế tại bệnh viện…………………………………………………..57 Bảng 3.15: Trang thiết trong kho …………………………………………………………………58 Bảng 3.16: Danh sách một số thuốc bảo quản nhiệt độ đặc biệt …………………………..58 Bảng 3.17: Giá trị tiền thuốc xuất, nhập tồn tại trong kho Dược năm 2013…………….60 Bảng 3.18: Số lượng thuốc hủy năm 2013………………………………………………………61 Bảng 3.19: Hoạt động kiểm tra, đối chiếu trong quá trình cấp phát ………………………64 Bảng 3.20: Các chỉ số tổng quát về sử dụng thuốc trong điều trị ngoại trú……………668 Bảng 3.21 Chi phí đơn thuốc ……………………………………………………………………..668 Bảng 3.22 Phối hợp kháng sinh trong kê thuốc ……………………………………………..668 Bảng 3.23.Các loại kháng sinh được phối hợp ……………………………………………….669 Bảng 3.24.Tỷ lệ đơn thuốc có kê thuốc có tác dụng bổ trợ………………………………….70 Bảng 3.25 : Tỷ lệ đơn có tương tác ……………………………………………………………….70 Bảng 3.26: Các cặp tương tác thuốc có trong đơn …………………………………………….71Bảng 3.27: Trang thiết bị phục vụ cho công tác ứng dụng CNTT tại trung tâm y tế Quận Sơn Trà ………………………………………………………………………………………….71 Bảng 3.28: Trình độ tin học của cán bộ nhân viên trung tâm ý tế Sơn Trà ……………..72 Bảng 3.29: Phần mềm quản lý danh mục thuốc, vật tư sản phầm hàng hóa ……………73 Bảng 3.30: Ứng dụng CNTT trong quản lý kho và các cơ số ……………………………..74 Bảng 3.31: Ứng dụng CNTT trong công tác kê đơn, lên y lệnh lĩnh thuốc……………..75 Bảng 3.32: Ứng dụng CNTT trong quản lý cấp phát thuốc …………………………………76 Bảng 3.33: Ứng dụng công nghệ thông tin trong nhập, xuất thuốc…………………79 Bảng 3.34: Ứng dụng CNTT trong công tác báo cáo và lưu trữ……………………..80 Bảng 3.35: Cơ cấu danh mục thuốc theo nhóm tác dụng dược lý ở trạm y tế…..82 Bảng 3.36: Cơ cấu thuốc nội – Thuốc ngoại ở trạm y tế …………………………………….82 Bảng 3.37: Cơ cấu thuốc theo tên gốc, tên biệt dược ở trạm y tế………………………….82 Bảng 3.38: Cơ cấu thuốc đơn thành phần – đa thành phần ở trạm y tế ………………….83 Bảng 3.39: Giá trị tiêu thụ một số nhóm thuốc tại trạm y tế năm 2013 ………………….84 Bảng 3.40: Cơ cấu tiêu thụ thuốc nội – thuốc ngoại ở trạm y tế …………………………..85 Bảng 3.41: Cơ cấu thuốc biệt dược thuốc INN ở trạm y tế………………………………….85 Bảng 3.42: Cơ cấu thuốc đơn thành phần, đa thanh phần ở trạm y tế…………………….85 Bảng 3.43 Hoạt động sử dụng thuốc theo CTYT quốc gia ………………………………….86DANH MỤC HÌNH Hình 1.1: Mô hình quản lí cung ứng thuốc:………………………………………………3 Hình 1.2: Chu trình mua thuốc tại trung tâm y tế:……………………………………8 Hình 1.3: Chu trình cấp phát thuốc:……………………………………………………….12 Hình 1.4: Chu trình sử dụng thuốc:……………………………………………………….14 Hình 1.5: Sơ đồ mô hình tổ chức trung tâm y tế Quận Sơn Trà:………………28 Hình 1.6: Sơ đồ cơ cấu tổ chức và nhân lực khoa Dược TTYT Sơn Trà:….29 Hình 2.1: Tóm tắt nội dung và các chỉ tiêu nghiên cứu:…………………………..32 Hình 3.1: Quy trình xây dựng danh mục thuốc tại TTYT Quận Sơn Trà năm 2013: ……………………………………………………………………………………………..39 Hình 3.2: Quy trình lựa chọn thuốc vào danh mục hoạt chất năm 2013:….41 Hình 3.3:Quy trình mua thuốc trung tâm y tế Quận Sơn Trà năm 2013 :…….52 Hình 3.4: Hệ thống kho thuốc tại trung tâm y tế Quận Sơn Trà:……………..57 Hình 3.5: Quy trình cấp thuốc cho bệnh nhân nội trú:…………………………….62 Hình 3.6: Quy trình hoàn trả thuốc thừa:……………………………………………….65 Hình 4.1: Quá trình lựa chọn thuốc để xây dựng DMT của bệnh viện: ….101 Hình 4.2: Quá trình thực hiện hướng dẫn sử dụng thuốc hợp lý an toàn:.103 Hình 4.3: Sơ đồ mạng lưới thông tin trong quản lý ngoại trú:………………..115
Hình 4.4: Sơ đồ mạng lưới thông tin trong quản lý nội trú:……………………11