Tìm hiểu về vẻ đẹp tiếng nói người Hà Nội

20 năm trở lại đây, có nhiều ý kiến khác nhau về người Hà Nội. Đa số mọi người có chung câu hỏi: Thế nào là người Hà Nội? Có ý kiến cho rằng: Sống từ 3 đời trở lên ở đất Hà nội, thì được gọi là người Hà Nội. Quan điểm này chưa chính xác lắm. Bởi lẽ, nếu xét theo thế hệ sống ở Hà Nội, có nghĩa chúng ta đang xem nhẹ quê hương, bản quán của con người.

Định nghĩa người Hà Nội chính xác nhất ở tính cách, nếp sống của mỗi người. Chúng ta gọi chung là văn hóa người Hà Nội. Bài viết dưới đây giúp bạn có cái nhìn toàn diện về người Hà Nội. Tuy nhiên, không người Hà Nội nào cũng giống hệt nhau. Họ là những cá thể riêng biệt, có tính cách, lối sống khác nhau. Xong ở họ vẫn toát lên vẻ chung chung, mang đặc trưng của người Hà Nội.

Tính cách của người Hà Nội

Thanh lịch, nho nhã

Nội dung bài viết không đi về tâm lý, tính cách của mỗi con người. Nó chỉ phân tích những đặc trưng cơ bản của người Hà Nội. Chắc hẳn bạn đã nghe qua câu nói: Chẳng thơm cũng thể hoa nhài, dẫu không thanh lịch cũng người Tràng An. Người Tràng An ở đây ám chỉ người Hà Nội.

Không màu mè, phô trương, người Hà Nội chọn cho mình lối sống giản đơn, bình dị. Họ từ tốn, chậm rãi trong giao tiếp và hành xử. Không hấp tấp, vội vàng khi quyết định mọi thứ.

Không quá lời khi nói: người Hà Nội ứng xử văn minh, nho nhã. Họ thể hiện tính thanh lịch trong lời ăn tiếng nói. Nhiều người cho rằng: liệu xã hội có đề cao thái tính cách người Hà Nội. Không đâu, đấy hoàn toàn là sự thật.

Xã hội đã có nhiều thay đổi. Thế hệ trẻ ngày càng táo bạo trong nói năng và hành động. Các em không còn giữ được vẻ bình tĩnh, điềm đạm cho riêng mình. Một phần các em bị ảnh hưởng bởi lối sống hiện đại, một phần đến từ giáo dục gia đình.

Người Hà Nội Từ Tốn, Chậm Rãi

Không ganh đua, đấu tranh thiệt hơn

Phải trải nghiệm nhiều năm ở Hà Nội, bạn mới thấu hiểu tính cách người Hà Nội. Những gia đình lâu đời ở Hà nội [từ 5 thế hệ trở lên], họ có nếp sống điển hình. Từ sinh hoạt gia đình, cư xử giữa các thành viên, cho đến nuôi dạy con cái. Cuộc sống người Hà Nội có phần bình an và chân thành. Họ không thích ganh đua, hay đấu tranh thiệt hơn. Dễ dàng cho qua những mâu thuẫn vụn vặt. Biết cách chấp nhận cuộc sống, mà không tìm cách luồn cúi.

Trong công việc, người Hà Nội có tinh thần trách nhiệm. Giải quyết công việc có tình có lý. Họ không có thói quen đố kỵ, hay chèn ép người khác. Đây chính là yếu tố làm nên tính cách thanh lịch cho người Hà Nội. Người Hà Nội không quyết liệt trong công việc. Họ không cố đạt được chức tước, quyền lợi bằng mọi cách.

Người Hà Nội cư xử tế nhị với những người xung quanh. Họ suy nghĩ mọi thứ theo đường thẳng. Nghĩa là: đơn giản, thẳng thắn và chân thành. Họ không suy nghĩ theo kiểu vòng vo, toan tính hay ấp ủ những ý định lâu dài. Người Hà Nội nghĩ sao sống vậy. Họ không bao giờ làm việc mờ ám sau lưng người khác.

Mảnh Đất Thủ Đô Thân Thiện, Dễ Gần

Lối sống của người Hà Nội

Coi trọng truyền thống gia đình

Tính cách đã nói lên phần nào lối sống của người Hà Nội. Người Hà Nội xưa có lối sống tứ đại đồng đường. Nghĩa là: nhiều thế hệ sinh sống trong một ngôi nhà. Bao gồm: ông bà, cha mẹ, con cái, cháu chắt,… 10-14 thành viên trong một gia đình là chuyện bình thường. Điều này đã tôi luyện cho người Hà Nội đức tính “kính trên nhường dưới”, hành xử tế nhịn, ăn nói lễ phép.

Xã hội hiện đại đã thay đổi quá nhiều, truyền thống văn hóa gia đình không còn như xưa. Các thành viên trong gia đình có cuộc sống độc lập. Họ tôn trọng quyền riêng tư của mỗi người, không ràng buộc nhau bởi lễ giáo phong kiến. Dù không chung sống trong 1 ngôi nhà, nhưng người Hà Nội vẫn coi gia đình là trên hết. Họ đoàn tụ vào những ngày cuối tuần, giỗ chạp, đầu xuân năm mới, hay các sự kiện quan trọng của gia đình.

Người Hà Nội Coi Trọng Truyền Thống Gia Đình

Khiêm tốn, khoan nhượng

Người Hà Nội không phô trương, hào nhoáng. Họ vẫn giữ nếp sống khiêm tốn, khoan nhường. Không thể hiện thái quá năng lực, hay trình độ bản thân. Lúc nào ở người Hà Nội cũng toát lên vẻ chậm rãi, nhẹ nhàng. Trong mọi hoạt động, họ cho mình cách hành xử đơn giản nhất. Không làm lớn chuyện, nếu thấy không cần thiết.

Người Hà Nội thân thiện, dễ gần. Dĩ nhiên điều này tùy từng người. Có người ít nói, có người nói nhiều. Điều đó không đủ kết luận: người Hà Nội kiêu căng hay khó gần. Chẳng qua họ không giải thích [trình bày] nhiều. Còn về bản chất, họ rất chân thành. Lời nói của người Hà Nội có tính đảm bảo, họ không hay nói dối [hoặc lừa gạt] người khác.

Người Hà Nội sống không toan tính, vụ lợi. Họ không nói chuyện theo kỉa mỉa mai, châm biếm. Nếu không bằng lòng ở việc gì, một là họ nói thẳng. Hai là im lặng, hoặc nói tránh nói giảm. Tuyệt đối không nói xấu hay dựng chuyện cho người khác.

Gia Đình Hà Nội Tôn Trọng Lối Sống Bình Dị, Khiêm Nhường

Trên đây là những nét đặc trưng nhất trong tính cách và nếp sống của người Hà Nội. Phải tiếp xúc lâu dài, bạn mới thấu hiểu được con người Hà Nội. Mảnh đất Thủ đô vốn dĩ xinh đẹp, nhỏ bé. Con người nơi đây chân thành và hòa nhã. Du khách Quốc tế đặc biệt yêu quý người Hà Nội. Họ cho rằng: người Thủ đô thân thiện, dễ gần, nhiệt tình trong giao tiếp và hành động.

Nguồn:  hanoi1000.vn

Hung

Chúng ta đang tiến rất gần tới mốc kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội. Có lẽ có rất ít thành phố lớn trên thế giới có lịch sử tới một ngàn tuổi như thủ đô Hà Nội. Và cũng rất ít thủ đô có nhiều bước thăng trầm, ẩn chứa nhiều nét văn hoá độc đáo như thành phố cổ kính này. Trong đó, ngôn ngữ - mà nói cụ thể hơn là lời ăn tiếng nói - của người Hà Nội xưa và nay là một yếu tố làm nên văn hoá, tinh hoa đặc sắc của văn hiến Việt Nam.
Vậy tiếng Hà Nội hôm qua thế nào và hôm nay ra sao?
Cái cầu nối giữa truyền thống và hiện đại có giữ được trong câu ca dao cửa miệng đất Hà Thành:
Chẳng thơm cũng thể hoa lài
Dẫu không thanh lịch cũng người Tràng An?

Phương ngữ, là biến thể của ngôn ngữ toàn dân ở một địa phương, một vùng đất cụ thể. Quốc gia nào cũng có nhiều phương ngữ. Ở Việt Nam, các nhà chuyên môn đã chia ra 3 vùng chính: Phương ngữ Bắc Bộ, phương ngữ Trung Bộ, phương ngữ Nam Bộ. Vậy nếu nói phương ngữ Hà Nội là ta đã tiếp tục phân nhánh phương ngữ Bắc Bộ, vì Hà Nội cũng chỉ là một địa danh [dù là địa danh đặc biệt] của Bắc Bộ mà thôi. Nhưng chính điều khác biệt này mà nhiều nhà ngôn ngữ chỉ thừa nhận tiếng Hà Nội là một “siêu phương ngữ” do tính đa dạng, tổng hoà của nó. Là Thủ đô, Thăng Long - Hà Nội hội đủ các yếu tố của trăm vùng đất nước : con người, phong tục, sở thích, tiếng nói...  Phồn hoa thứ nhất Long Thành / Phố giăng mắc cửi, đường quanh bàn cờ [ca dao]. Cái hay, cái đẹp [và dĩ nhiên cả cái dở] muôn nơi đều có thể tìm thấy ở đây.
Đặc trưng của Kinh thành Thăng Long xưa là đặc trưng của một đô thị thương nghiệp và thủ công nghiệp. Mà về thương nghiệp, Thăng Long - Kẻ Chợ là một trung tâm thương mại sầm uất với “ba mươi sáu phố phường”. Ba mươi sáu phố,  nhưng có cả trăm phố  “hàng” lớn nhỏ [một hàng là một sản phẩm đặc thù]: Hàng Buồm, Hàng Cháo, Hàng Chiếu, Hàng Khoai, Hàng Mắm, Hàng Thùng... Và về thủ công nghiệp, hơn một trăm làng nghề trải dài từ nội đô ra ngoại ô đã làm nên bức tranh đa dạng vào loại bậc nhất của nền sản xuất tự cấp, tự túc: Dệt vải, tơ lụa Nghi Tàm, Bưởi; Đúc đồng Ngũ Xã; Rèn Mai Dịch; Tranh Hàng Trống; Gốm Bát  Tràng; Rượu Kẻ Mơ; Bánh cuốn Thanh Trì; Cốm Vòng; Trái cây Xuân Đỉnh; Đào Nhật Tân; Quất Nghi Tàm; Hoa Ngọc Hà; Rau thơm Láng; v. v. Chính sự phong phú của làng nghề đã tạo nên lớp từ vựng đa dạng nhiều màu trong giao lưu và thông thương buôn bán, với địa thế  Kinh thành Thăng Long xưa “trên bến dưới thuyền”.
Sự khác biệt về mặt phương ngữ được căn cứ vào nhiều yếu tố: giọng nói [ngữ âm], vốn từ vựng  và cách nói năng, ứng xử trong giao tiếp riêng [so với ngôn ngữ toàn dân]. Mà ứng xử muốn chuẩn, muốn hay phải qua tiếp xúc, va chạm. Đất và người Thăng Long trăm hình nghìn vẻ. Chính thực tế đó đã điều chỉnh làm cho tiếng nói của người xứ Kinh Bắc trở thành tiêu biểu, mẫu mực và rất giàu truyền thống văn hoá.
Rất nhiều du khách thập phương [kể cả du khách ngoại quốc] đều nhận định : Cùng với nét đẹp ngoại hình [hình thể, trang phục...], giọng nói người Hà Nội có một giọng nói rất quyến rũ. Nghe tiếng nói, người ta cảm nhận các thiếu nữ Hà thành nhẹ nhàng, dễ thương, đáng yêu hơn. Không chắc nặng như tiếng miền Trung, cũng không khác biệt quá xa về từ ngữ [đến mức khó nghe] như ở một vài nơi khác, tiếng Hà Nội phát âm “chuẩn” hơn. Cấu trúc âm tiết tiếng Hà Nội hợp với tiếng Việt chuẩn, có đầy đủ 6 thanh điệu [không, huyền, sắc, hỏi ngã nặng, chỉ thiếu 3 âm quặt lưỡi là [r], [s], [tr]]] đã giúp cho mọi người ở các nơi khác đến dễ nghe, dễ hiểu. Nhưng trong cái “dễ thương” cần có, thì chất giọng chỉ giữ một vị trí nhất định. Cái quan trọng gây thiện cảm nhất đối với người nghe là cách nói năng, ứng xử hợp lí của người đối thoại trong các bối cảnh giao tiếp khác nhau.
Cũng là một hành vi cám ơn, nhưng lúc nào nói “cho tôi xin”, “tôi cám ơn”, “không dám, anh chu đáo quá”,... là một vấn đề của phong cách. Người Hà Nội từ xưa đã rất lịch lãm trong ăn nói, thưa gửi. Trong các sách về phong tục Hà Nội, ta thấy cách nói năng của mỗi tầng lớp có khác nhau: gia đình Nho phong gia giáo, gia đình giàu có tầng lớp trên, đối tượng buôn bán... A. G. Haudricourt một học giả người Pháp chuyên gia nghiên cứu về tiếng Việt đã rất chí lí khi nói rằng “Nền tảng ngôn ngữ một cộng đồng hình thành không phải từ một đời mà phải qua năm bảy đời mới có được”.
Người Hà Nội hội tụ từ tứ xứ, cha mẹ ông bà tổ tiên vốn gốc ở thủ đô cũng có, hoặc chỉ thế hệ con cái mới sinh ra và lớn lên tại đây cũng có, hoặc những người phương xa mới đến kiếm kế sinh nhai cũng có. Kiếm một người Hà Nội gốc [đã qua bốn năm thế hệ] không dễ trong một thành phố hơn 3 triệu dân này. Nhưng cái “lề” của văn hoá giao tiếp từ ngàn năm Thăng Long vẫn còn đó. Nó không hiển hiện như các di tích vật chất khác, như Văn Miếu, Tháp Rùa, tranh Hàng Trống hay Hoàng Thành. Mà ản chứa giá trị tiềm tàng như một di sản “hoá thạch” trong tâm khảm và nối truyền qua bao thế hệ.  Tiếng Hà Nội đã và đang được coi là tiếng Việt chuẩn mực, là tiếng Việt văn hoá. Đó là thứ tiếng mà người dân Hà Nội sử dụng hàng ngày trong giao tiếp, trên sách báo và các phương tiện thông tin đại chúng. Hiển nhiên nó được coi là chuẩn mực cho ngôn ngữ toàn dân.

Page 2

Trang chủ Trang chủ Thủy lợi Trang wordpress.com Tài nguyên dạy học Blogspot.com2 Blog Tiếng Việt ▼