Thời gian trung bình để cá sống không có nước là bao nhiêu?
Cá có rất nhiều loại với nhiều kích cỡ khác nhau và khả năng thở của chúng cũng đa dạng tùy theo chủng loại.
Với sở thích nuôi cá trang trí nhà cửa, nhiều người thường hay lo lắng cá sẽ chết khi giữ chúng quá lâu trong lúc thay nước. Một câu hỏi được đặt ra là cá có thể sống được bao lâu khi bị đưa ra khỏi môi trường nước?
Trước khi có câu trả lời cho câu hỏi này, trước tiên hãy cùng tìm hiểu thêm về cách cá thở khi ở dưới nước.
Cá thở dưới nước bằng cách nào?
Cũng như tất cả các loại sinh vật biển khác, cá cần nước để duy trì sự sống. Với cấu tạo hệ thống hô hấp độc đáo, cá sử dụng mang để cho nước đi vào, sau đó trích xuất oxy bằng cách sử dụng các mạch máu nhỏ nằm trên bề mặt mang. Có thể nói rằng mang hoạt động giống như phổi của con người, được thiết kế độc đáo để hấp thụ oxy trong khí quyển.
Ảnh minh hoạ
Cá thường thả mình theo dòng nước để bảo tồn năng lượng và oxy giống như cách mà chúng ta làm khi lặn biển. Khi bị đem ra khỏi môi trường nước, mang cá không thể hấp thụ khí oxy từ nước như bình thường. Chỉ trừ một số loài cá đặc biệt, chúng thực sự có thể sống vài ngày trên cạn, hít thở không khí hoặc hấp thụ oxy qua da, thường là những loài cá lưỡng cư và những sinh vật dưới nước có kích thước lớn nên có khả năng lưu trữ không khí để chúng có thể tồn tại khỏi mặt nước lâu hơn.
Dưới đây là một số loại cá và thời gian tồn tại của chúng khi bị tách khỏi môi trường nước.
Cá cảnh
Ảnh minh hoạ
Cá cảnh thuỷ sinh như cá vàng, cá cầu vồng có sức chịu đựng kém hơn các loại cá sống ở nước mặn vì chúng có cơ thể nhỏ bé và phần mang mỏng. Những con cá cảnh này có thể ngạt thở và chết ngay sau khi bị đưa ra khỏi môi trường nước [một số loài cá cảnh khác có thể duy trì 3-4 phút sau đó]. Vì vậy cần chú ý không đưa cá ra khỏi mặt nước khi chưa chuẩn bị sẵn sàng một chậu nước mới để thả chúng vào.
Bộ cá voi
Những loài thuộc bộ cá voi như con cá heo mõm ngắn, cá voi xanh, cá nhà táng, cá voi Beluga và những sinh vật dưới nước có kích thước lớn khác, chúng thuộc lớp động vật có vú thường bị nhầm lẫn với lớp cá vì chúng sống ở đại dương.
Ảnh minh hoạ
Vì là thú có vú nên chúng có phổi và có thể nín thở trong thời gian dài dưới nước, chúng còn có thể sống hàng tháng trong điều kiện thiếu nước, nhưng sẽ phải trở về nước để hỗ trợ cho cơ thể, nếu không, với trọng lượng lớn này sẽ phá huỷ các cơ quan của cơ thể chúng.
Cá Killi
Ảnh minh hoạ
Cá Killi trong tự nhiên là một loại cá lưỡng tính, chúng có thể kéo dài sự sống khoảng 1 tháng khi không có nước. Theo những nghiên cứu, trong điều kiện thiếu nước, loài cá này hấp thụ khí oxy qua da và dự trữ chúng. Cá Killi tái sử dụng mang khi được trở lại sống trong môi trường nước.
Cá bống sao [hay cá thòi lòi]
Ảnh minh hoạ
Cá bống sao là loại cá lưỡng cư kích thước nhỏ, phần đời của chúng chủ yếu sống nhiều trên cạn. Cấu tạo da của chúng có các mạch máu gần bề mặt, vì vậy chúng có thể hấp thụ oxy vào máu mà không cần chủ động thở qua mang hoặc phổi.
Cá trê
Ảnh minh hoạ
Loài cá độc đáo này có thêm một cơ quan giúp mang của chúng hít khí oxy từ cùng một không khí chúng ta hít thở. Không những thế, những con cá trê này bằng cách uốn cong cơ thể, sử dụng vây ngực để tự đẩy mình, chúng tự do “đi bộ” trên đường phố sau cơn mưa lớn.
Thời gian có thể duy trì sự sống khi thiếu nước còn phụ thuộc vào từng loài
Có những loài cá khác có thể sống mà không cần nước trong những khoảng thời gian khác nhau. Điểm mấu chốt là thời lượng sẽ phụ thuộc vào từng loài. Một số con sẽ chết trong vài giây hoặc vài phút [cá cảnh] trong khi những con khác có thể ở ngoài nước hàng giờ đến hàng tháng liền [cá lưỡng cư]. Nhưng có một điều cần lưu ý rằng cho dù bạn đang câu cá hay chỉ đơn giản là thay nước cho bể cá nhà bạn, thì đừng để chúng phải sống khỏi mặt nước thời gian quá lâu để đảm bảo cho chúng suy trì sự sống.
Nguồn ảnh: Internet
Cá có khát nước không? Cá có khát nước không? những loài cá không xương sống trong nước ngọt lẫn nước mặn như cá hồi thì sao?
Những sinh vật sống không cần não và lý do tại sao não chúng biến mất Trong tự nhiên, một số loài sinh vật vẫn duy trì được các hoạt động sống mặc dù cấu tạo cơ thể không hề có não. Bạn có biết đó là những loài nào không?
Tú Trâm [Theo Leisurepro]
Thiếu dưỡng khí ở cá hay còn gọi là thiếu oxy ở cá [Hypoxia] hay cá chết ngạt hay cá nổi đầu là hiện tượng lượng oxy trong nước xuống thấp ngưỡng chịu đựng dẫn đến hiện tượng cá chết hàng loạt [cá chết trắng]. Tình trạng thiếu oxy sinh thái [thiếu oxy] là một trong những nguyên nhân tự nhiên phổ biến nhất của cá chết. Nguyên nhân có thể là do nhiệt độ thay đổi, hạn hán, lụt bão, cá tập trung quá đông và sự phát triển bất thường của các sinh vật thủy sinh như thủy triều đỏ, nước nở hoa. Nồng độ oxy cạn kiệt là nguyên nhân phổ biến nhất của hiện tượng cá chết.
Cá chép chết ngạt ở hồ do thiếu dưỡng khí
Cá sống trong nước cần dưỡng khí [oxy] đầy đủ để thực hiện quá trình trao đổi chất. Mỗi loài cá, mỗi giai đôạn phát triển và điều kiện môi trường khác nhau, yêu cầu lượng oxy khác nhau. Lúc lượng oxy hòa tan trong nước thấp quá giới hạn sẽ làm làm cho cá chết ngạt. Cá trắm cỏ, cá trắm đen, cá mè trắng, cá mè hoa thường hàm lượng Oxy trong nước khoảng 1mg/l, cá bắt đầu nổi đầu đến 0,4-0,6mg/l thì cá chết chết ngạt. Cá chép, cá diếc chết ngạt ở lượng oxy hòa tan 0,1-0,4mg/l, cá vền khoảng là 0,4-0,5mg/l.
Mục lục
- 1 Nguyên nhân
- 2 Biểu hiện
- 3 Tham khảo
- 4 Xem thêm
Nhiệt độ ấm hơn có thể thúc đẩy quá trình phát triển các đám tảo dưới nước với tốc độ nhanh hơn, khiến chúng hấp thụ oxy nhiều hơn và lấy hết dưỡng khí của cá[1]. Thời tiết nóng cũng sẽ khiến lượng oxy trong nước giảm thấp hơn so với điều kiện thời tiết bình thường. Đây có thể là nguyên nhân khiến cá thiếu oxy và chết[2] Trong trường hợp thủy triều có sự thay đổi đột ngột không theo quy luật tự nhiên, nước chạy yếu đã làm hạn chế sự khuếch tán oxy trong nước[3].
Hạn hán có thể dẫn đến khối lượng nước thấp hơn để ngay cả khi nước có chứa một mức độ cao của oxy hòa tan, khối lượng giảm có thể không đủ cho số lượng cá. Hạn hán thường xảy ra cùng với nhiệt độ cao để các năng vận chuyển oxy của nước cũng có thể được giảm. Dòng chảy thấp cũng làm giảm độ pha loãng có sẵn cho phép thải nước thải được xử lý hoặc chất thải công nghiệp. Độ pha loãng giảm làm tăng nhu cầu oxy hữu cơ tiếp tục giảm nồng độ oxy có sẵn cho cá. Thời tiết nắng nóng kéo dài có những ngày nhiệt độ lên đến 40oC ngoài không khí, trên các ao nuôi nhiệt độ nước mặt đôi khi lên đến 36-380C, nhiệt độ này nằm ngoài giới hạn nhiệt độ của các loài cá nuôi truyền thống [22-280C]. Do vậy cá nuôi trong ao sẽ yếu dần, ăn kém và nguy cơ mắc bệnh rất cao[4][5]
Cùng với đó khi nhiệt độ môi trường không khí và môi trường nước lên cao oxy hòa tan vào nước sẽ thấp, mức độ tiêu thụ oxy của các loài thủy sinh vật trong ao tăng dẫn đến các hiện tượng thiếu oxy trong nước. Khi nhiệt độ lên cao quá trình chuyển hóa hóa học, phản ứng sinh hóa dẫn đến thiếu oxy trong tầng đáy cũng như trong ao. Thiếu oxy dẫn đến quá trình phân hủy thiếu khí tạo thành các khí độc: NH3, H2S, CH4 sẽ dẫn tới tình trạng cá bị sốc, ngộ độc, giảm sức đề kháng và bệnh sẽ phát triển. Nếu quá trình thiếu khi xảy ra trong thời gian dài, các động vật thủy sản nuôi sẽ bị chết ngạt do thiếu oxy. Hơn 70.000 tấn cá chết ở khu vực sông Magdalena, Columbia nguyên nhân được cho là do mực oxy hạ xuống thấp sau bão lớn, gây thiếu dưỡng khí cho cá[1].
Hiện tượng cá chết ngạt do thiếu oxy còn xảy ra ở những ao hồ nước tĩnh nhất là những mặt nước tĩnh có nhiều mùn bã hữu cơ hoặc bón quá nhiều phân hữu cơ. Việc nuôi cá với mật độ quá dày, khoảng cách giữa các bè quá chật đã hạn chế không gian sống của cá, chế độ dinh dưỡng cho cá không tuân thủ theo yêu cầu làm phát sinh vi khuẩn gây hại trong nước và việc gia tăng hàm lượng hữu cơ dư thừa từ nguồn thức ăn đã làm cho hàm lượng oxy hòa tan trong nước bị suy giảm[3].
Cá thiếu oxy thường nỗi lên mặt nước, đớp không khí để hô hấp gọi là hiện tượng cá nổi đầu. Nếu thiếu dưỡng khí kéo dài thì môi dưỡi nhô ra, màu sắc trên lưng biến nhạt, trong ao hồ nuôi cá, cá mè nổi đầu trước rạng đông thì mức độ tương đối nhẹ, trái lại toàn bộ cá trong ao nổi đầu từ 12 giờ đêm về trước hoặc trong nước bơi lội toán loạn, tư thế nằm thẳng, lúc húc đầu vào bờ chứng tỏ thủy vực thiếu oxy nghiêm trọng, nếu không có biện pháp xử lý cá sẽ chết hàng loạt thậm chí chết toàn bộ.
Thiều oxy kéo dài làm cho cơ thể cá thiếu máu, sinh trưởng châm, hàm dưới lồi ra ngoài. Mùa hè cá, tôm dễ bị nổi đầi nhất là khi trời sấm sét mà không có mưa hay trước mưa dong do các áp suất khô khí giảm thấp O2 hòa tan và nước giảm làm cho cá, nổi đầu hoặc có khi mưa giông rất ngắn, nhiệt độ nước ở tầng mặt giảm, tầng đáu cao gây ra hiện tượng đối lưu, các chất mùn bã hữu cơ ở tầng đáy được đảo lên tăng cường phân hủy tiêu hao nhiều O2 đồng thời thấy khí độc như H2S, NH3, CO2 làm cho cá nổi đầu.
Những ao hồ tảo phát triển mạnh, ban ngày chúng tiến hành quang hợp sản sinh ra nhiều O2, nhưng ngược lại vào ban đêm trong quá trình hô hấp, chúng lại lấy nhiều O2 môi trường và thải ra nhiều CO2 dễ làm cho cá nổi đầu. Có lúc trong môi trường đầy đủ nhưng CO2 [Cacbonic] quá cao lên đến 80mg/l ở nhiệt độ 20-31oC, CO2 trong máu cá không thoát ra ngoài được làm hôn mê thần kinh trung ương. Cá khó lấy O2 hòa tan trong nước, nếu hàm lượng cacbonic trong nước 20mg/l mà cá nỗi đầu thì do nước thiếu O2 là chủ yếu.
- ^ a b //vnexpress.net/photo/moi-truong/nhung-vu-ca-chet-hang-loat-tren-the-gioi-3394679.html
- ^ “Cá chết phủ trắng cảng ở Mỹ - VnExpress”. VnExpress - Tin nhanh Việt Nam. Truy cập 13 tháng 7 năm 2014.
- ^ a b //tuoitre.vn/tin/chinh-tri-xa-hoi/20160107/ca-chet-hang-loat-o-dong-nai-do-ngat-tho/1034419.html
- ^ “Phòng chống hiện tượng cá chết hàng loạt vào mùa hè”. Truy cập 13 tháng 7 năm 2014.[liên kết hỏng]
- ^ “Vì sao cá chết hàng loạt?”. Báo Hànộimới. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 7 năm 2014. Truy cập 13 tháng 7 năm 2014.
- Cá chết hàng loạt
- Thủy triều đỏ
- Nước nở hoa
- Ô nhiễm nguồn nước
- Ô nhiễm môi trường