So sánh tương tư và tương tư chiều
Bữa nay lạnh, mặt trời đi ngủ sớm;Anh nhớ em, em hỡi! Anh nhớ em.Không gì buồn bằng những buổi chiều êm.Mà ánh sáng đều hoà cùng bóng tối.Gió lướt thướt kéo mình qua cỏ rối;Vài miếng đêm u uất lẩn trong cành;Mây theo chim về dãy núi xa xanhTừng đoàn lớp nhịp nhàng và lặng lẽKhông gian xám tưởng sắp tan thành lệ.Thôi hết rồi! Còn chi nữa đâu em!Thôi hết rồi, gió gác với trăng thềm.Với sương lá rụng trên đầu gần gũi,Thôi đã hết hờn ghen và giận tủi.(Được giận hờn nhau! Sung sướng bao nhiêu!)Anh một mình, nghe tất cả buổi chiềuVào chậm chậm ở trong hồn hiu quạnh.Anh nhớ tiếng. Anh nhớ hình. Anh nhớ ảnh.Anh nhớ em, anh nhớ lắm! Em ơi!Anh nhớ anh của ngày tháng xa khơi,Nhớ đôi môi đang cười ở phương trời.Nhớ đôi mắt đang nhìn anh đăm đắm!Gió bao lần từng trận gió thương đi, Show - Mà kỷ niệm, ôi, còn gọi ta chi... Bài thơ này đã được nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu phổ nhạc.Hai câu thơ cuối có bản in là “Em! Xích lại! Và đưa tay anh nắm!”Nguồn: 1. Tuyển tập Tự lực văn đoàn (tập III), NXB Hội nhà văn, 2004 2. Hoài Thanh, Hoài Chân, Thi nhân Việt Nam, NXB Văn học, 2007
Cảm nhận và so sánh nỗi nhớ trong bài thơ Tương tư (Nguyễn Bính) và Việt Bắc (Tố Hữu) qua hai đoạn thơ “Thôn Đoài ngồi nhớ thôn Đông, (Nguyễn Bính, Tương tư) “Nhớ gì như nhớ người yêu (Tố Hữu, Việt Bắc) Hướng dẫn làm bài: – Nguyễn Bính là gương mặt nổi bật của phong trào Thơ mới và cũng tiêu biểu cho thơ ca sau Cách mạng, với hồn thơ chân quê, có sở trường về lục bát. Tương tư là bài thơ đặc sắc của ông, thể hiện tâm trạng nhớ mong chân thực và tinh tế của chàng trai quê. – Tố Hữu là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng, với phong cách trữ tình chính trị. Việt Bắc là bài thơ xuất sắc của ông, thể hiện tình cảm cách mạng sâu nặng đối với chiến khu và những kỉ niệm kháng chiến (0,5). 1. Nỗi nhớ nhung trong đoạn thơ bài Tương tư:+ Tâm trạng tương tư của chàng trai quê được bộc lộ thành những nhớ mong da diết, trĩu nặng. Nỗi niềm ấy được xem như một quy luật tự nhiên không thể cưỡng lại, một thứ “tâm bệnh” khó chữa của người đang yêu. + Niềm mong nhớ gắn liền với khung cảnh làng quê khiến cho cả không gian như cũng nhuốm đầy nỗi tương tư. + Thể thơ lục bát thấm đượm phong vị ca dao. + Chất liệu ngôn từ chân quê với những địa danh, thành ngữ gần gũi; cách tổ chức lời thơ độc đáo; sử dụng nhuần nhuyễn nhiều biện pháp tu từ: hoán dụ, nhân hoá, đối sánh, tăng tiến, khoa trương… 2. Nỗi nhớ thương trong đoạn thơ bài Việt Bắc:.+ Đoạn thơ thể hiện nỗi nhớ đằm thắm, sâu nặng của người cán bộ kháng chiến dành cho Việt Bắc, trong đó chan hoà tình nghĩa riêng chung. + Hiện lên trong nỗi nhớ ấy là hình ảnh Việt Bắc thân thương, với cảnh vật bình dị mà thơ mộng, với nhịp sống đơn sơ mà êm đềm, đầm ấm. + Thể thơ lục bát kết hợp nhuần nhuyễn chất cổ điển và chất dân gian, nhịp điệu linh hoạt uyển chuyển, âm hưởng tha thiết, ngọt ngào. + Hình ảnh thơ giản dị mà gợi cảm; cách ví von quen thuộc mà vẫn độc đáo; cách tổ chức lời thơ với phép tiểu đối, phép điệp cân xứng, khéo léo… 3. Về sự tương đồng và khác biệt giữa hai đoạn thơ:– Tương đồng: Cả hai đoạn thơ đều thể hiện nỗi nhớ da diết, sâu nặng; sử dụng thể thơ lục bát điêu luyện. – Khác biệt: Đoạn thơ trong bài Tương tư là nỗi nhớ của tình yêu lứa đôi, gắn với không gian làng quê Bắc Bộ, vừa bày tỏ vừa “lí sự” về tương tư, với cách đối sánh táo bạo…; đoạn thơ trong bài Việt Bắc là nỗi nhớ của tình cảm cách mạng, gắn với không gian núi rừng Việt Bắc, nghiêng hẳn về bộc bạch tâm tình, với cách ví von duyên dáng… 4. Lý giải sự khác biệt:Thực hiện thao tác này cần dựa vào các bình diện: bối cảnh xã hội, văn hóa mà từng đối tượng tồn tại; phong cách nhà văn; đặc trưng thi pháp của thời kì văn học…(bước này vận nhiều thao tác lập luận nhưng chủ yếu là thao tác lập luận phân tích). – Khái quát những nét giống nhau và khác nhau tiêu biểu.
Lời bài thơ: Bữa nay lạnh, mặt trời đi ngủ sớm; Anh nhớ em, em hỡi! Anh nhớ em Không gì buồn bằng những buổi chiều êm. Mà ánh sáng đều hoà cùng bóng tối. Gió lướt thướt kéo mình qua cỏ rối; Vài miếng đêm u uất lẩn trong cành; Mây theo chim về dãy núi xa xanh Từng đoàn lớp nhịp nhàng và lặng lẽ Không gian xám tưởng sắp tan thành lệ Thôi hết rồi! Còn chi nữa đâu em! Thôi hết rồi, gió gác với trăng thềm. Với sương lá rụng trên đầu gần gũi, Thôi đã hết hờn ghen và giận tủi. (Được giận hờn nhau! Sung sướng bao nhiêu!) Anh một mình, nghe tất cả buổi chiều Vào chậm chậm ở trong hồn hiu quạnh Anh nhớ tiếng. Anh nhớ hình. Anh nhớ ảnh Anh nhớ em, anh nhớ lắm! Em ơi Anh nhớ anh của ngày tháng xa khơi, Nhớ đôi môi đang cười ở phương trời. Nhớ đôi mắt đang nhìn anh đăm đắm! Gió bao lần từng trận gió thương đi, - Mà kỷ niệm, ôi, còn gọi ta chi... Nỗi nhớ là một gia vị đặc trưng của tình yêu. Người ta viết nhiều về tình yêu và cũng từ đó mà nỗi nhớ hiển hiện đủ mọi cung bậc qua từng trang thi ca. Tiếp nhận phong trào Thơ mới, Xuân Diệu đã mạnh dạn thể hiện nỗi tương tư mãnh liệt của mình trong tác phẩm này.Từng câu thơ như tiếng lòng réo gọi, thiết tha mong chờ được gặp người thương. Với cách bộc lộ trực tiếp này đã đem phong cách thơ của ông trở nên khác biệt với những người cùng thời. Viết cùng đề tài này đã từng có một Nguyễn Bính mộc mạc, ngại ngùng nép sau bóng dáng thôn Đoài gửi nỗi niềm thương nhớ, từ cách so sánh này sự mạnh dạn của 'ông hoàng thơ tình" càng để lại ấn tượng mạnh trong lòng bạn đọc. Thông tin tác phẩm:
2. Phân tích |