Một điểm dự kiến thay đổi quan trọng trong mùa tuyển sinh đại học năm 2022 là Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ xây dựng một phần mềm lọc ảo chung cho tất cả các phương thức xét tuyển, bao gồm cả phương thức xét tuyển riêng của các trường đại học, chứ không chỉ lọc ảo theo phương thức xét tuyển dựa trên điểm kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông như mọi năm.
Theo đó, mỗi thí sinh sẽ chỉ đỗ một nguyện vọng ở một phương thức, không còn tình trạng một thí sinh đỗ nhiều trường ở nhiều phương thức xét tuyển khác nhau như các năm trước.
Chỉ đỗ một nguyện vọng
Theo bà Nguyễn Thu Thuỷ, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ Giáo dục và Đào tạo, trong mùa tuyển sinh năm 2021 dù đã đạt nhiều kết quả tích cực nhưng vẫn còn những hạn chế, trong đó có tình trạng thí sinh ảo, tức là những em đỗ ở nhiều trường nhưng chỉ có thể nhập học ở một trường, các trường còn lại chỉ là thí sinh ảo.
Theo thống kê của Vụ Giáo dục Đại học, trong số 302 mã trường xét tuyển từ điểm thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2021, số trường đạt chỉ tiêu từ 100% trở lên là 192 trường, chiếm tỷ lệ 60,95%, gần 40% số mã trường còn lại có thí sinh ảo. Trong đó có gần 18% số mã trường đạt chỉ tiêu dưới 50%.
Tình trạng thí sinh ảo có nhiều nguyên nhân nhưng một trong những nguyên nhân quan trọng của tình trạng này là bên cạnh phương thức xét tuyển truyền thống theo điểm kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông, các trường có rất nhiều phương thức xét tuyển khác nhau: Từ tổ chức kỳ thi riêng, xét tuyển theo học bạ, xét theo các loại chứng chỉ quốc tế, các cuộc thi dành cho học sinh giỏi mang tính quốc gia đến kết hợp giữa các phương thức xét tuyển.
Phần mềm lọc ảo của Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ áp dụng cho phương thức xét tuyển theo điểm thi tốt nghiệp trung học phổ thông quốc gia trong khi chỉ tiêu dành cho phương thức này ở các trường ngày càng giảm, ở nhiều trường thậm chí chỉ còn ở mức khoảng trên 50%.
Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn cho hay thống kê ba năm gần đây cho thấy tỷ lệ thí sinh ảo tăng vì hệ thống lọc ảo chưa đưa vào được những thí sinh xét tuyển theo phương thức riêng của các trường.
“Vì vậy, việc Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trương xây dựng và sử dụng phần mềm lọc ảo chung nhằm khắc phục vấn đề này,” Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn nói.
Cũng theo Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn, việc này cũng nhằm khắc phục tình trạng các trường công bố điểm trung tuyển và thời gian nhập học khác nhau khiến cho các thí sinh đỗ nhiều trường gặp khó khăn khi phải quyết định việc nhập học trường này hay tiếp tục chờ kết quả ở trường kia.
Có ảnh hưởng quyền lợi của thí sinh?
Chia sẻ về phần mềm lọc ảo chung, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn cho hay theo quy trình dự kiến, tất cả các thí sinh dù đăng ký xét tuyển theo phương thức nào cũng sẽ đăng ký lên cổng thông tin chung của Bộ Giáo dục và Đào tạo trong thời gian quy định. Với mọi phương thức xét tuyển, việc đăng ký đều diễn ra theo hình thức trực tuyến. Thí sinh sẽ tải các giấy tờ minh chứng cần thiết lên phần mềm, các trường sẽ chịu trách nhiệm đối sánh, kiểm chứng các giấy tờ này khi thí sinh nhập học nếu đỗ.
Các nguyện vọng được xếp theo thứ tự từ một đến hết, trong đó nguyện vọng một là nguyện vọng cao nhất. Mỗi thí sinh sẽ được cấp một mã định danh, số này chính là thẻ căn cước công dân của thí sinh. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phối hợp với Bộ Công an để liên kết dữ liệu tuyển sinh với dữ liệu dân số để thực hiện tốt nhất việc quản lý.
[Những điểm dự kiến điều chỉnh trong tuyển sinh đại học năm 2022]
Kết thúc thời gian đăng ký, các trường sẽ tải xuống từ phần mềm dữ liệu thí sinh đăng ký xét tuyển vào trường mình, tự chạy phần mềm xét tuyển riêng của trường và cập nhật kết quả thí sinh trúng tuyển trở lại phần mềm chung của Bộ để chạy lọc ảo trên toàn hệ thống. Theo đó, mỗi thí sinh sẽ chỉ đỗ một nguyện vọng ở một phương thức xét tuyển vào một trường theo nguyên tắc ưu tiên nguyện vọng cao hơn.
Chủ trương xây dựng và áp dụng một phần mềm lọc ảo chung của Bộ Giáo dục và Đào tạo đã nhận được sự đồng thuận của nhiều trường đại học do sẽ khắc phục được tình trạng thí sinh ảo. Đây vốn là vấn đề “đau đầu” với các trường mỗi mùa tuyển sinh bởi nếu không tính toán trừ số lượng thí sinh ảo chính xác thì trường sẽ có nguy cơ thiếu hoặc thừa chỉ tiêu.
Tuy nhiên, theo ông Bùi Hữu Triệu, Trưởng phòng Quản lý đào tạo, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, có ý kiến cho rằng với cách làm này, thí sinh chỉ còn một lần được đỗ và được lựa chọn. “Trước đây, thí sinh được quyền đỗ ba, bốn trường và chọn, giờ chỉ được đỗ một trường. Điều này thuận lợi cho các trường vì không sợ ảo nhưng điều băn khoăn là có ảnh hưởng đến quyền lợi của thí sinh?” ông Triệu nói.
Theo đó, ông Triệu đề xuất Bộ Giáo dục có thể khắc phục việc thí sinh ảo cũng như tình trạng một số trường "bắt bí" thí sinh khi yêu cầu nhập học sớm bằng cách quy định thời gian nhập học và cho được quyền rút hồ sơ.
Chia sẻ vấn đề này, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn cho rằng đề xuất của đại diện Đại học Kinh tế Quốc dân là không phù hợp. “Chúng ta đã có bài học trong việc cho thí sinh được rút hồ sơ trong mùa tuyển sinh năm 2015 và vì thế, từ năm 2016 Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phải thay đổi.”
Về vấn đề đảm bảo quyền lợi của thí sinh, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn cho rằng thí sinh được quyền chọn nhưng đến thời điểm quy định các em phải có quyết định.
“Các em có quyền chọn nguyện vọng ở nhiều ngành, nhiều trường nhưng không thể giữ hai hay nhiều chỗ vì sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi của các thí sinh khác. Vì thế, việc lọc ảo chung cũng nhằm đảm bảo quyền lợi của thí sinh xét trên phạm vi rộng hơn. Bên cạnh đó, điều này cũng tránh trường hợp các trường bắt thí sinh nhập học sớm,” Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn nói./.
Phạm Mai [Vietnam+]
Các trường đại học tại Thành phố Hồ Chí Minh đang trong giai đoạn công bố những dự kiến cho phương án tuyển sinh 2022 sau khi Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa ra phương án kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm nay.
Cùng với xu hướng tuyển sinh đa phương thức, nhiều trường đại học trên địa bàn dự kiến bổ sung tiêu chí mới trong xét tuyển đầu vào để phù hợp với bối cảnh đại dịch COVID-19 kéo dài gây nhiều tác động tới việc học của học sinh thời gian qua.
Đa dạng phương thức tuyển sinh
Có thể thấy xu hướng chung trong mùa tuyển sinh năm 2022 của các trường đại học tại Thành phố Hồ Chí Minh là áp dụng nhiều phương thức tuyển sinh, giảm phụ thuộc vào điểm thi tốt nghiệp trung học phổ thông...
Trường Đại học Bách khoa, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, là một trong những trường sử dụng đa dạng phương thức tuyển sinh trong năm 2022. Theo Phó Giáo sư, Tiến sỹ Bùi Hoài Thắng, Trưởng phòng Đào tạo, Trường Đại học Bách khoa Thành phố Hồ Chí Minh, bên cạnh các hình thức cũ như tuyển thẳng, ưu tiên xét tuyển, xét kết quả thi tốt nghiệp trung học phổ thông, thi đánh giá năng lực, xét chứng chỉ tuyển sinh quốc tế hoặc thí sinh người nước ngoài..., năm nay trường còn tuyển sinh theo hình thức kết hợp các tiêu chí để đánh giá toàn diện năng lực thí sinh gồm năng lực học tập, hoạt động xã hội, hoạt động văn thể mỹ, bài luận, thư giới thiệu, phỏng vấn…
Phó Giáo sư, Tiến sỹ Bùi Hoài Thắng cho biết phương thức tuyển sinh này sẽ là phương thức chủ đạo trong tuyển sinh của trường từ năm 2022. Trong đó, tiêu chí về năng lực học tập nay có thêm một thành tố quan trọng là kết quả kỳ thi đánh giá năng lực do Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức vì thí sinh phải thật sự học kỹ, hiểu sâu, nắm chắc kiến thức, có tư duy suy luận và giải quyết vấn đề tốt mới có thể trúng tuyển bằng kết quả kỳ thi này. Như vậy, điểm thi tốt nghiệp trung học phổ thông chỉ là một trong các điều kiện để xét tuyển vào trường bên cạnh bài thi đánh giá năng lực cùng nhiều yêu cầu khác về kết quả học trung học phổ thông, chứng chỉ ngoại ngữ… chứ không còn là yếu tố duy nhất.
Riêng với tiêu chí “hoạt động xã hội," ông Bùi Hoài Thắng cho hay bất kỳ sự đóng góp nào của học sinh cho những vấn đề an sinh, an ninh của xã hội đều sẽ được xem xét đánh giá, ví dụ như học sinh tình nguyện tham gia hoạt động phòng, chống dịch COVID-19 hoặc tình nguyện hoạt động cộng đồng tại địa phương, giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn... Với cách tuyển sinh mới này, Trường Đại học Bách khoa mong muốn tuyển sinh, đào tạo ra lớp sinh viên không chỉ giỏi kiến thức mà còn phải có kỹ năng mềm, biết quan tâm đến những vấn đề của xã hội, có tinh thần nhiệt huyết cống hiến vì lợi ích cộng đồng.
[Các trường công bố học bổng thu hút thí sinh giỏi mùa xét tuyển 2022]
Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, cũng đưa ra ưu tiên cho thí sinh có thành tích về văn thể mỹ. Năm 2022, nhà trường bổ sung phương thức tuyển thí sinh đoạt giải nhất, nhì, ba học sinh giỏi cấp tỉnh, thành phố; thí sinh đạt thành tích cao trong hoạt động xã hội, văn nghệ, thể thao... chiếm tối đa 5% tổng chỉ tiêu theo ngành, nhóm ngành. Đồng thời, trường còn xét tuyển dựa vào kết quả kỳ thi đánh giá năng lực của Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh năm 2022, chiếm từ 35-50% tổng chỉ tiêu.
Tương tự, năm 2022, lần đầu tiên Trường Đại học Công nghệ thông tin, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, tổ chức xét tuyển thẳng dành cho tài năng thể thao đoạt huy chương vàng, bạc, đồng ở các giải thể thao quốc tế chính thức. Đại diện nhà trường cho biết, việc mở rộng phương thức xét tuyển thẳng dành cho tài năng thể thao nhằm giải quyết câu chuyện tuổi nghề của các tài năng thể thao Việt Nam để họ có thể vừa yên tâm thi đấu hết mình, vừa có cơ hội gặt hái nhiều thành công hơn nữa sau khi giải nghệ.
Không chỉ cắt giảm mạnh chỉ tiêu xét điểm thi trung học phổ thông, nhiều trường còn thêm ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào đối với xét tuyển phương thức này. Trường Đại học Kinh tế-Luật, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh kèm theo ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào tổ hợp các môn xét tuyển phải đạt từ 18 điểm trở lên. Trường Đại học Công nghệ thông tin, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, xét điểm kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông với ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào là 22 điểm cho tất cả các ngành và tổ hợp xét tuyển.
Theo Thạc sỹ Phùng Quán, Trưởng phòng Thông tin truyền thông, Trường Đại học Khoa học tự nhiên, những năm gần đây, kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông chủ yếu hướng tới mục tiêu xét tốt nghiệp cho học sinh. Năm nay, đại dịch COVID-19 ảnh hưởng lớn đến việc học của học sinh lớp 12 nên Bộ Giáo dục và Đào tạo ra đề có phần nhẹ nhàng hơn. Do đó, để phân loại thí sinh việc xét tuyển bằng điểm thi trung học phổ thông là chưa đủ. Việc điều chỉnh tỷ lệ chỉ tiêu phương thức xét điểm thi trung học phổ thông theo hướng giảm nhằm phân loại thí sinh tốt hơn, tuyển đúng đối tượng và đảm bảo chất lượng đầu vào.
Phù hợp với xu thế hiện nay
Việc nhiều trường đại học đồng thời áp dụng đến 6, 7 phương thức xét tuyển, trong đó có nhiều hình thức xét tuyển mới, mỗi tiêu chí lại có quy định, yêu cầu khác nhau khiến không ít phụ huynh, thí sinh băn khoăn.
Chị Nguyễn Phạm Thùy Trang [trú tại Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh] cho biết cách đây 3 năm, khi vừa lên bậc trung học phổ thông, con gái chị đã xác định được trường đại học mong muốn theo học và nỗ lực học tập theo hướng đạt kết quả cao trong kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông. Tuy nhiên, năm nay, nhiều trường đồng loạt giảm chỉ tiêu xét tuyển bằng điểm thi tốt nghiệp nên cả gia đình phải cùng ngồi lại, bàn bạc để tìm thêm phương án xét tuyển khác, gia tăng cơ hội trúng tuyển cho con gái.
“Đáng tiếc vì quá chú trọng việc học nên con tôi không có thành tích về văn thể mỹ hay tham gia hoạt động xã hội. Hiện phương án khả thi nhất với cháu là tham gia và đạt kết quả tốt tại Kỳ thi đánh giá năng lực. Kỳ thi này có độ khó cao hơn kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông nên chúng tôi không khỏi lo lắng," chị Trang chia sẻ.
Tuy nhiên, theo Tiến sỹ Nguyễn Trung Nhân, Trưởng phòng Đào tạo Trường Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh, việc các cơ sở giáo dục đại học áp dụng nhiều phương thức xét tuyển là điều có lợi đối với thí sinh vì các phương thức xét tuyển độc lập với nhau. Cùng một lúc, các thí sinh có thể sử dụng nhiều phương thức khác nhau, tăng cơ hội trúng tuyển cho mình thay vì chỉ phụ thuộc vào một phương thức nào đó.
“Việc đa dạng phương thức xét tuyển là phù hợp với xu thế hiện nay và đánh giá được năng lực của người học thông qua nhiều góc độ. Có thể ví như việc chúng ta có nhiều cánh cửa đi vào cùng một khu vực nhưng có rào cản, độ rộng, cao thấp khác nhau. Có nhiều người không vào được bằng cánh cửa này nhưng lại vào được bằng cánh cửa khác. Do đó, với phương thức này, con đường vào đại học của học sinh sẽ rộng mở hơn," ông Nhân chia sẻ.
Dành lời khuyên cho các thí sinh, phụ huynh, ông Nguyễn Trung Nhân cho rằng, bản thân thí sinh nên có thái độ cởi mở, đừng xem việc đa dạng các phương thức xét tuyển là trở ngại mà hãy xem là cơ hội. Từ đó tìm hiểu kỹ, nắm chắc yêu cầu của mỗi phương thức bởi mỗi phương thức có ngưỡng đảm bảo chất lượng khác nhau, cách thức tính điểm khác nhau. Sau đó, dựa vào những kết quả, chứng chỉ mà mình đang có, tận dụng thế mạnh của mình để lựa chọn phương thức phù hợp, tăng cơ hội trúng tuyển vào trường, ngành mà thí sinh mong muốn./.
Hồng Giang [TTXVN/Vietnam+]