1. Sự hình thành IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế]
Quỹ Tiền tệ Quốc tế [tiếng Anh: International Monetary Fund, viết tắt IMF] là một tổ chức quốc tế giám sát hệ thống tài chính toàn cầu bằng cách theo dõi tỷ giá hối đoái và cán cân thanh toán, cũng như hỗ trợ kỹ thuật và giúp đỡ tài chính khi có yêu cầu. Trụ sở chính của IMF đặt ở Washington, D.C., thủ đô của Hoa Kỳ.
Quỹ Tiền tệ Quốc tế [IMF] được thành lập đồng thời với Ngân hàng Tái thiết và Phát triển Quốc tế [Ngân hàng Thế giới] tại Hội nghị quốc tế Bretton Wood tổ chức vào tháng 7 năm 1944. Cho tới tháng 9 năm 2011, IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế] bao gồm 187 quốc gia thành viên với mục tiêu thúc đẩy hợp tác tiền tệ toàn cầu, bảo đảm sự ổn định tài chính, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của thương mại thế giới, kích thích việc làm và phát triển kinh tế bền vững, giảm đói nghèo trên toàn thế giới. IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế] cũng đưa ra những tư vấn chính sách, và giúp đỡ về mặt tài chính cho các nước thành viên trong những giai đoạn khó khăn về kinh tế, đồng thời làm việc với các nước đang phát triển để giúp các nước này đạt được sự ổn định về kinh tế vĩ mô và giảm đói nghèo.
IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế] được thành lập khi Chiến tranh thế giới lần thứ hai kết thúc. Những nước tham gia thành lập tổ chức này nhằm mục đích xây dựng một khuôn khổ hợp tác kinh tế có thể giúp thế giới tránh sự lặp lại những chính sách kinh tế sai lầm đã dẫn đến cuộc Đại Suy thoái những năm 1930 cùng những mâu thuẫn toàn cầu đi kèm. Kể từ lúc thành lập cho đến nay, thế giới đã thay đổi một cách đáng kể, nhiều quốc gia đã trở nên giàu có hơn nhiều, và hàng triệu người đã thoát khỏi nạn đói nghèo, đặc biệt là ở Châu Á. Nhìn chung, mục đích chính của IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế] hiện nay vẫn là đảm bảo sự ổn định tài chính toàn cầu. Cụ thể hơn, IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế] tiếp tục:
- Cung cấp diễn đàn cho hợp tác giải quyết những vấn đề về tiền tệ quốc tế;
- Tạo điều kiện cho sự phát triển thương mại thế giới, từ đó thúc đẩy việc tạo việc làm, phát triển kinh tế và giảm đói nghèo;
- Thúc đẩy sự ổn định về tỷ giá hối đoái và phát triển một hệ thống thanh toán mở;
- Cho các quốc gia vay ngoại hối khi gặp những vấn đề về cán cân thanh toán.
Cách thức hoạt động của IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế] đã được thay đổi rất nhiều trong những năm qua và đặc biệt là từ những năm 1990 vì tổ chức này đã và đang cố gắng thích ứng những nhu cầu đang thay đổi hàng ngày của các nước thành viên trong một nền kinh tế toàn cầu hóa. Gần đây nhất, giám đốc IMF Dominique Strauss-Kahn đã đưa ra một chương trình cải tổ đầy tham vọng nhằm đảm bảo rằng IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế] tiếp tục đưa ra những phân tích kinh tế và tham vấn đa phương để duy trì sự ổn định của hệ thống tiền tệ toàn cầu. IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế] đã cải tổ cách thức hoạt động theo những hướng sau:
- Đẩy mạnh hoạt động của các phương tiện và cách thức cho vay của IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế]; Tăng cường việc theo dõi các nền kinh tế riêng lẻ, khu vực và toàn cầu và giúp giải quyết những bất cân bằng của nền kinh tế thế giới;
- Phân tích sự phát triển của thị trường tài chính, đánh giá những vấn đề dễ gây bất ổn của các hệ thống ngân hàng;
- Giúp cắt giảm đói nghèo;
- Cải tổ quản lý trong IMF và giúp cho IMF có tránh nhiệm hơn và trong sạch hơn trong hoạt động của mình.
IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế] xây dựng quỹ tài chính của mình thông qua phí thành viên, được gọi là hạn ngạch. Mỗi quốc gia thành viên trả tiền cho một hạn ngạch dựa trên quy mô kinh tế của quốc gia đó, vì vậy các nền kinh tế lớn phải trả nhiều tiền hơn. Như vậy, nguồn vốn hoạt động chủ yếu của quỹ là do các nước thành viên đóng góp. IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế] đã xây dựng một hạn mức cho vay và hạn mức đóng góp với các nước thành viên. Số phiếu biểu quyết của mỗi nước tùy thuộc vào mức độ đóng góp của nước đó cho IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế]. Các nước thành viên có cổ phần lớn nhất trong IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế] hiện nay là Mỹ, Nhật Bản, Đức, Anh và Pháp.
Trải qua các thời kỳ biến chuyển của nền kinh tế và hệ thống tiền tệ thế giới, IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế] đã cố gắng phát triển hoạt động của mình theo hai hướng: ổn định các tỷ giá hối đoái và đấu tranh chống những biện pháp hạn chế và phân biệt đối xử.
Năm 1972, theo Hiệp định Jamaica, các tỷ giá hối đoái được thả nổi. Điều này đã đẩy các nước thành viên của Cộng đồng Kinh tế châu Âu [EEC] không duy trì tỷ giá đồng tiền của mình theo đồng đôla nữa mà mỗi nước tự do quy định, tuyên bố hay không tuyên bố tỷ giá đồng tiền của mình. Lúc này vàng bị gạt ra khỏi hệ thống tiền tệ và được thay thế bằng quyền rút vốn đặc biệt [special drawing rights - SDR] để tăng thêm mức cung về phương tiện thanh toán quốc tế.
2. Tổ chức của IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế]
Cơ cấu quản trị của IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế] bao gồm những bộ phận chính như sau:
- Hội đồng thống đốc: là cơ quan quyết định tối cao, bao gồm một thống đốc và một thống đốc thay thế đến từ các quốc gia thành viên. Thống đốc được chỉ định bởi quốc gia thành viên và thông thường là bộ trưởng tài chính hoặc thống đốc ngân hàng trung ương.
- Các ủy ban Bộ trưởng: Hội đồng thống đốc được tham vấn bởi hai Ủy ban Bộ trưởng: Ủy ban Tiền tệ và Tài chính quốc tế[ IMFC- International Monetary and Financial Committee] và Ủy ban Phát triển [Development Committee].
- Ban Giám đốc điều hành: Ban Giám đốc điều hành có 24 thành viên chịu trách nhiệm quản lý các công việc hàng ngày của IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế]. 24 thành viên của Ban Giám đốc Điều hành này thay mặt cho 186 quốc gia thành viên. Ban Giám đốc Điều hành bàn luận và giải quyết tất cả các vấn đề từ việc xem xét tình trạng kinh tế của các nước thành viên được chuẩn bị bởi nhân viên của IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế] cho đến các vấn đề về chính sách kinh tế có liên quan đến nền kinh tế toàn cầu.
IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế] đã đi vào hoạt động ngày 27 tháng 12 năm 1945, khi đó có 29 nước đầu tiên ký kết nó là những điều khoản của hiệp ước. Mục đích của luật IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế] ngày nay là giống với luật chính thức năm 1944. Ngày 1 tháng 3 năm 1947 IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế] bắt đầu hoạt động và tiến hành cho vay khoản đầu tiên ngày 8 tháng 5 năm 1947.
Từ cuối đại chiến thế giới thứ 2 cho đến cuối năm 1972, thế giới tư bản đã đạt được sự tăng trưởng thu nhập thực tế nhanh chưa từng thấy. [Sau đó sự hội nhập của Trung Quốc vào hệ thống tư bản chủ nghĩa đã thúc đẩy đáng kể sự tăng trưởng của cả hệ thống.] Trong hệ thống tư bản chủ nghĩa, lợi ích thu được từ tăng trưởng đã không được chia đều cho tất cả, song hầu hết các nước tư bản đều trở nên thịnh vượng hơn, trái ngược hoàn toàn với những điều kiện trong khoảng thời gian trước của những nước tư bản trong thời kỳ giữa hai cuộc chiến tranh thế giới.
Trong những thập kỷ sau chiến tranh thế giới hai, kinh tế thế giới và hệ thống tiền tệ có thay đổi lớn làm tăng nhanh tầm quan trọng và thích hợp trong việc đáp ứng mục tiêu của IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế], nhưng điều đó cũng có nghĩa là yêu cầu IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế] thích ứng và hoàn thiện cải tổ. Những tiến bộ nhanh chóng trong kỹ thuật công nghệ và thông tin liên lạc đã góp phần làm tăng hội nhập quốc tế của các thị trường, làm cho các nền kinh tế quốc dân gắn kết với nhau chặt chẽ hơn. Xu hướng bây giờ mở rộng nhanh chóng hơn số quốc gia trong IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế].
Ảnh hưởng của IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế] trong kinh tế toàn cầu được gia tăng nhờ sự tham gia đông hơn của các quốc gia thành viên. Hiện IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế] có 184 thành viên, nhiều hơn bốn lần so với con số 44 thành viên khi nó được thành lập.
3. Những hoạt động của IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế]
IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế] hỗ trợ các nước thành viên thông qua những hoạt động sau đây:
- Đưa ra những lời khuyên về chính sách cho các chính phủ và ngân hàng trung ương dựa trên sự phân tích về xu hướng phát triển kinh tế, và những kinh nghiệm thực tế xuyên quốc gia;
- Nghiên cứu, thống kê, dự báo, và phân tích kinh tế thông qua việc theo dõi các nền kinh tế và thị trường riêng lẻ, khu vực và toàn cầu;
- Đưa ra các nguồn vốn cho vay để giúp các quốc gia vợt qua các giai đoạn kinh tế khó khăn;
- Đưa ra những nguồn vốn không lãi suất và có thời gian đáo hạn dài để giúp các nước phát triển chống lại đói nghèo;
- Trợ giúp kĩ thuật và đào tạo để giúp các nước phát triển cải thiện khả năng điều hành nền kinh tế của mình.
4. Sự gia nhập của Việt Nam vào IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế]
Việt Nam Cộng hòa gia nhập Quỹ Tiền tệ Quốc tế năm 1956. Năm 1975 ghế hội viên chuyển cho Cộng hoà Miền Nam Việt Nam kế thừa. Năm 1976 thì Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam chính thức tham gia chiếu theo hội viên của hai quốc gia trước.
Hiện nay cổ phần của Việt Nam tại IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế] bằng 460,7 triệu SDR, chiếm 0,193% tổng khối lượng cổ phần và có tỷ lệ phiếu bầu là 0,212% tổng số quyền bỏ phiếu. Việt Nam thuộc nhóm Đông Nam Á với 13 nước thành viên.
5. Chức năng của IMF [Quỹ tiền tệ quốc tế]
Quỹ tiền tệ Quốc tế hỗ trợ các nước thành viên thông qua 3 chức năng chính sau đây:
- Giám sát: Giám sát tình hình kinh tế tài chính toàn cầu và các nước thành viên, đồng thời tư vấn về chính sách kinh tế cho các nước thành viên. Điều này được thực hiện thông qua việc nghiên cứu, thống kê, phân tích và dự báo các nền kinh tế quốc gia, khu vực hoặc toàn cầu. Ngoài ra, IMF sẽ cung cấp lời khuyên cho các nước thành viên và thúc đẩy các chính sách được thiết kế để thúc đẩy sự ổn định kinh tế, giảm tính dễ bị tổn thương trước các cuộc khủng hoảng kinh tế và tài chính, và nâng cao mức sống.
- Hỗ trợ tài chính: Cung cấp hỗ trợ tài chính ngắn và trung hạn cho các nước thành viên khi họ gặp phải những khó khăn tạm thời về cán cân thanh toán. Cụ thể như đưa ra các nguồn vốn cho vay không lãi suất với thời gian đáo hạn dài. Nhiệm vụ hỗ trợ tài chính này chính là trách nhiệm cốt lõi của IMF.
- Phát triển năng lực: Trợ giúp kỹ thuật cho các nước thành viên nhằm cải thiện khả năng điều hành kinh tế. Ví dụ như thiết kế và thực hiện các chính sách hiệu quả hơn đối với thuế và quản lý, quản lý chi tiêu, chính sách tiền tệ và tỷ giá hối đoái, giám sát và điều tiết hệ thống ngân hàng và tài chính, khuôn khổ lập pháp và thống kê kinh tế.
Trên đây là nội dung Luật Minh Khuê sưu tầm và biên soạn. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ bộ phận tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài điện thoại số: 1900.6162 để được giải đáp.
Rất mong nhận được sự hợp tác!
Trân trọng./.