Nguyên nhân bệnh dịch lợn tai xanh
Bệnh tai xanh ở heo (bệnh tai xanh ở lợn) được gọi đầy đủ là hội chứng rối loạn sinh sản và hô háp ở lợn (PRRS). Đây là bệnh truyền nhiễm cấp tính, lây lan nhanh và không có thuốc đặc trị. Bệnh gây chết nhiều heo khi bị nhiễm ghép hoặc kế phát các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác như: dịch tả, phó thương hàn, tụ huyết trùng… Hãy cùng Tiến Thắng Vet tìm hiểu nguyên nhân và cách phòng trị bệnh tai xanh trên heo nhé! Show
Nguyên nhân gây bệnh tai xanh trên heoDo virus thuộc giống Arterivirus, họ Arteriviridae, bộ Nidovirales gây ra. Arterivirus có cấu trúc vỏ bọc dạng chuỗi đơn RNA và có 3 chủng:
Trong tự nhiên, virus Arterivirus tồn tại khá lâu trong phân, nước tiểu, nước ối, xác chết. Tuy nhiên, virus dễ bị tiêu diệt bởi ánh sáng mặt trời, nhiệt độ cao trên 70oC, các thuốc sát khuẩn thông thường như formol 2%, nước vôi 10%, iodine 10%. Trong cơ thể heo khỏi bệnh, virus có thể tồn tại 17 tuần vì thế đây là nguồn bệnh cực kỳ nguy hiểm. Virus tai xanh gây bệnh qua hai con đường là trực tiếp và gián tiếp:
Dấu hiệu bệnh tai xanh ở heoĐặc trưng của bệnh tai xanh là gây sảy thai, thai chết lưu ở heo nái chửa, heo nái nuôi con. Ngoài ra còn xảy ra trên heo đực giống, heo con theo mẹ, heo thịt. Dấu hiệu tai xanh trên heo nái chửa và nái đẻ nuôi conBệnh tai xanh trên heo nái luôn ở thế cấp, song các dấu hiệu lại xảy ra một cách từ từ biểu hiện bằng sự chảy nước mắt dàn dụa, hắt hơi, sổ mũi. Heo nái bệnh lờ đờ mệt mỏi, nằm bẹp hoặc mất điều hòa vận động. Sốt không cao khoảng 40 đến 41,5 độ C, đôi khi ngắt quãng. Da của heo nái phát ban ửng đỏ, đặc biệt là vùng da mềm, bụng bẹn, tứ chi, mõm, tai… Sau 4-5 ngày, trên da xuất hiện đôi chỗ bị lở loét và tăng nặng dần theo thời gian bị bệnh. Sau khi phát bệnh 2-5 ngày, heo nái chửa sẽ bị sảy thai, đặc biệt vào cuối kỳ II hoặc đẻ non, đẻ sớm nhưng cũng có một số nái đẻ chậm (sau 114 ngày) tới 5-7 ngày, thậm chí 7-10 ngày. Thai chết có màu nhợt nhạt, trên xác có một số đốm bị thối rữa. Số heo con từ các heo nái bệnh đẻ ra do sảy thai, do đẻ sớm hoặc đẻ chậm phần lớn là đã chết hoặc sẽ chết yểu. Số heo con còn sống sót ngơ ngác không linh hoạt, chân yếu, đi lại không vững nên phải chạng rộng chân. Điều đặc biệt là xen kẽ các thai bị chết thì có một số thai vẫn phát triển hầu như bình thường. Trong số các heo nái bệnh quan sát thấy một số con bị táo bón, một số bị tiêu chảy, chúng vẫn thèm ăn nhưng ăn một cách đỏng đảnh (lúc ăn lúc không ăn hoặc bỏ ăn hoàn toàn). Viêm phổi là bệnh lý đặc trưng, luôn thấy ở những heo nái bị sảy thai hoặc đẻ nọn, đẻ chậm. Các biểu hiện của viêm phổi giống như ở bệnh suyễn: heo ốm, thở khó khăn, thở dốc, thay đổi cách thở từ thể ngực sang thể bụng. Một số trường hợp còn thấy sổ mũi, chảy mủ hoặc máu cam… Dấu hiệu tai xanh trên heo đực giốngDấu hiệu tai xanh trên heo đực giống cũng gần như trên heo nái chửa, heo nái nuôi con.
Dấu hiệu tai xanh trên heo con theo mẹKhác với heo nái chửa và nái đẻ, bệnh tai xanh xảy ra đột ngột, diễn biến nhanh ở heo con theo mẹ với các triệu chứng điển hình là chết ngay sau khi sinh vài giờ, nếu sống sót thì có các biểu hiện sau:
Dấu hiệu tai xanh trên heo thịtBiểu hiện trên heo thịt cũng gần giống như heo con theo mẹ, bệnh phát ra đột ngột, lây lan nhanh và có các biểu hiện như sau:
Bệnh tích bệnh tai xanh trên heoBệnh tích bệnh tai xanh đặc trưng trên heo nái mang thai, heo đực giống bị tai xanh ở tất cả các lứa tuổi là viêm phổi. Phổi bị viêm hoại tử có thể thấy ở bất cứ thùy nào của phổi và không đối xứng, trong khi ở bệnh suyễn thùy phối bị viêm đối xứng. Thùy bị bệnh có màu xám đỏ, viêm có mủ tạo thành cục rắn chắc (nhục hóa). Khi cắt ngang thùy bị bệnh, ta thấy mô phổi bị lồi ra, nhu mô có màu giống như tuyến ức và khi nắn bóp thấy có nhiều bọt, dịch đỏ hoặc mủ chảy ra. Khi bỏ miếng phổi vào trong nước thì phổi bị chìm (phổi bị chìm khi 2/3 thể tích phồi nằm dưới mặt nước hoặc cả miếng phổi bị nằm dưới mặt nước). Thông thường viêm phế quản phổi thấy nhiều nhất ở thùy đỉnh, sau đó là các thùy sát với cơ hoành, các thùy khác ít hơn. Ngoài bệnh tích trên phổi thì:
Phương pháp chẩn đoán bệnh tai xanh ở heoNgoài việc nhận biết bệnh tai xanh ở heo thông qua các triệu chứng lâm sàng thì ta cần thực hiện các phương pháp chẩn đoán để phân biệt với các loại bệnh tương tự.
Các loại máy PCR Pockit hiện nay được thiết kế nhỏ gọn, dạng cầm tay cho phép người dùng mang đi hiện trường xét nghiệm bệnh và cho kết quả test trong vòng 2h. Nếu trước đây, khi sử dụng phương pháp PCR truyền thống phải mất thời gian chờ đợi và chi phí khá cao thì việc sử dụng PCR Pockit sẽ khắc phục được mọi vấn đề về địa lý, chi phí mà vẫn đảm bảo được kết quả chính xác. Cách điều trị bệnh tai xanh ở heoBệnh tai xanh ở heo do virus gây ra nên không có thuốc điều trị đặc hiệu. Nếu heo có sức đề kháng tốt và không bị bội nhiễm với các bệnh khác thì có thể tự khỏi. Tuy nhiên, trên thực tế có đến 90% heo bị nhiễm bệnh tai xanh sẽ bị bội nhiễm các bệnh khác nên tỷ lệ chết cao hơn. Người nuôi có thể thực hiện các cách khống chế dịch bệnh như sau:
Sản phẩm Retonic giúp bổ sung vitamin, khoáng, acid amin dưới dạng dung dịch uống cho heo khi bị tai xanh rất hiệu quả. Giúp heo cải thiện sức khỏe và hồi phục các tế bào gan thận bị tổn thương do nhiễm các bệnh thứ phát.
Cách phòng bệnh tai xanh ở heoCon đường lây lan bệnh tai xanh ở heo: do tiếp xúc trực tiếp, qua đường không khí, dụng cụ chăn nuôi, tinh dịch, côn trùng (muỗi, ruồi). Vì vậy để phòng bệnh tai xanh ở heo, ta nên phòng bệnh trước khi có dịch hơn là để đến khi dịch bệnh bùng phát. Phòng bệnh trước khi có dịch tai xanhKhi chưa có dịch tai xanh bùng phát ta tiến hành phòng bệnh như sau:
Vắc xin nhược độc đông khô phòng bệnh tai xanh, chủng JXA1-R giúp tạo miễn dịch chủ động phòng hội chứng gây rối loạn hô hấp và sinh sản (PRRS) thể độc lực cao trên heo. Hàm lượng kháng thể đạt cao nhất vào khoảng 21 – 28 ngày sau khi tiêm vắc xin, thời gian bảo hộ kéo dài 4 – 6 tháng. Mỗi liều vaccine chứa virus gây bệnh tai xanh nhược độc chủng JXA1-R Hàm lượng vi rút ≥105.0 TCID50/liều nên đảm bảo giá trị bảo hộ sau khi tiêm vắc xin rất cao.
Phòng bệnh khi dịch tai xanh bùng phátKhi nổ ra dịch tai xanh tại trại hoặc các vùng lân cận trại có dịch cần tiến hành gấp các biện pháp sau đây:
Câu hỏi thường gặp liên quan đến bệnh tai xanh ở heoKhi bùng nổ dịch tai xanh ở heo, bà con thường hay thắc mắc là bệnh tai xanh ở heo có lây sang người hay không và ăn phải heo bị tai xanh có bị bệnh không? Hãy xem câu trả lời của Tiến Thắng Vet nhé! Bệnh tai xanh ở heo có lây sang người hay không?Bệnh tai xanh ở được phát hiện từ thập niên 80 thế kỷ trước. Bệnh không lây sang người, nhưng có gần 70% virus này kết hợp với các bệnh khác như cúm heo, tụ huyết trùng, tả, thương hàn. Đối với bệnh cúm heo kết hợp với bệnh tai xanh thì khả năng lây sang người rất ít. Còn bệnh tả, tụ huyết trùng, dịch tả, thương hàn có thể gây rối đường tiêu hóa ở người. Tuy nhiên, nếu heo bị bệnh heo tai xanh nhiễm liên cầu khuẩn (Streptococcus suis – là vi khuẩn thường trú ở đường hô hấp heo và có thể gây bệnh cho loài vật này) thì sẽ nguy hiểm đến tính mạng con người. Đã có hàng chục ca nhiễm liên cầu khuẩn phải nhập viện và ít nhất 2 ca tử vong với các biểu hiện nhiễm trùng huyết cấp như sốt, xuất hiện ban trên da toàn thân, suy hô hấp, sốc và suy đa phủ tạng nhanh chóng và không thể phục hồi, rối loạn đông máu trầm trọng. Ăn phải heo bị tai xanh có bị bệnh không?Theo một số nghiên cứu chỉ ra rằng, do virus heo tai xanh không lây lan và gây bệnh ở người nên sẽ không có những nguy cơ về sức khỏe khi ăn thịt heo mắc bệnh tai xanh đã được nấu chín. Tuy nhiên, thịt heo tai xanh rất có thể mang theo liên cầu khuẩn. Vì vậy, nó có thể trở nên nguy hiểm cho người nếu như tiếp xúc với thịt heo sống khi mua bán, chế biến hoặc ăn các món không được đun nấu chín, những con đường lây lan của bệnh liên cầu khuẩn. Thiệt hại kinh tế gây ra do bệnh tai xanh ở heo cho người chăn nuôi rất lớn, đặc biệt khi dịch bệnh bùng phát. Quý bà con nên áp dụng đầy đủ các biện pháp phòng bệnh mà Tiến Thắng Vet chia sẻ nhé! |